LISYOON 3
Net klaych uf kepe
WAS IS TAS?
Tas petayt net im xtich lose een plaan orer een aarwayt wën mer tas net klaych richtich hin kriin. Ti apiliteet fer etwas kuut hin kriin khomt wën mer uns foran aan xtrenge fer tas mache. Soo wii tas khint ofts mool fale mus fer lërne laafe, lërn eene persoon leepe noo tëm eyer torich proope khom is.
WAROM IS ES WICHTICH NET UF KEPE?
Etliche khiner ferliire ti muut wën se etwas net hin kriin, wën se mit xwiirichkheet mise um keen orer wën yemant iir korikiirt. Un anere khiner tuun klaych uf kepe. Awer tas is kuut tas se ferxteen tas:
Yeete een macht feeler. (Tyako 3:2)
Propleeme sin een teel fom leepe. (Eklesyastes 9:11)
Fer lërne, mise mer als mool korikiirt wëre. (Xpriiche 9:9)
Net klaych uf kepe wërt tayn khint helfe ti proope iwerkhome un uf sich selepst tsu fertraung hon.
WII TAYN KHINT IN LËRNE NET UF KEPE
Wën tayn khint een feeler macht.
PIIPLIX ORYENTIIRUNG: “Soo kaar wën te kerechter siwe mools falt, tuut eyer noch mool uf xtaye.” (Xpriiche 24:16)
Heleft tayn khint ti tinge aan siin wii se wërklich sin. Tsum payxpiil, was teet tee mache wën eyer net torich khome teet in een xuul tëst? Tee khan im xtant saan: “Ich kriin aach kaar niks richtich hin!”
Fer tayn khint in lërne net klaych uf kepe, helef tee tenke aan was se mache khan fer een peser resultaat in ti neekste tëst kriin. Soo, wërt te lërne tas ma mus etwas mache xtats ploos sich selepst tauere.
Awer phas uf tas tuu net tayn khint sayn propleem in ti ray xtelst. Xtats tas, helef iim raus kriin wii eyer selepst tas mache khan. Tuu khanst iim frooe: “Was khenst tuu mache fer tiise xuul inlërnung peser ferxteen?”
Wën was xlimes pasiirt.
PIIPLIX ORYENTIIRUNG: “Teyer wist net wii ayre leepe moye wërt.” (Tyako 4:14)
Nimant wees was moye pasiire khan. Weer hayt raych is khan moye ales ferliire. Weer hayt kesunt is, khan moye krank sin. Ti Piipel saat: “Ti xnële tuun net imer tas xpringe kewine, ti xtarke tuun net imer te khampf kewine, . . . wayl ti tsayt un tinge woo mer net waarte iwer al khome.” (Eklesyastes 9:11)
Tas is woer tas eene fater wil ales mache was eyer khan fer sayn khiner xitse. Awer in woerheet, es is unmeechlich tas khint fon yeete propleem im leepe xitse.
Sicher, wees tayn khint net was petayt ti aarwayt ferliire orer tsu weenich kelt hon. Awer tuu khanst iim helfe um keen mit anere propleeme, tsum payxpiil, wën eyer mit een fraaynt xtrayt orer wën yemant im familye xtërpt. a
Wën tayn khint korikiirt wërt.
PIIPLIX ORYENTIIRUNG: “Heer te aanreet . . . fer in te tsukhunft kluuch se wëre.” (Xpriiche 19:20)
Een khint ti tisipliin kepe petayt net krop sin, angst mache orer krope wërter saan. Tas petayt oryentiire un korikiire wën eyer sich net kuut aan kextelt hot orer hot etwas ferkheertes kemacht.
Wëns tuu tayn khint kuut in lërnst ti tisipliin aan nëme, tan xoonst tuu tich un aach tee fon fiil khop wee. Een fater woo heest Yoohan saat: “Wën ti khiner nii mise um keen mit te konsekwënse fon iire feeler, tan lërne se niks. Un ti eltere wëre iire leepe lang ti khiner noo laafe fer tëne sayn propleeme in ti ray xtele. Un tas fersaut ti eltere un ti khiner sayn leepe!”
Wii khanst tuu tayn khint helfe tisipliin aan nëme? Ekaal woo ti tisipliin heyer khomt — fon te xuul orer aner plats — saa nii tas tee es net fertiint hot. Xtats tas, helef tayn khint tenke:
“Warom mënst tuu tas se tich korikiirt hon?”
“Wii khanst tuu tas peser mache?”
“Was wërst tuu mache am neekste mool wëns tuu korikiirt wërst?”
Eriner tich: ti tisipliin wërt tayn khint hayt helfe un torich tëm sayn kans leepe.
a Lees te artikel “Ajude seu filho a lidar com o pesar”, in A Sentinela, 1te Yuuli 2008.