1. Tëm noo 1^te Thesalooniker 5:11, was fer aarwayt mache meyer al?

 HOT tayn kemaynt xon een Raych Saal kepaut orer kans kemacht? Wën yaa, kewis khanst tuu tich traan tenke fon te eyerst fersamlung im nay Raych Saal. Im xtant, waar tayn hërts soo froo un petanklich tas tayn treene hon tich net kelos tas aanfangs liit singe. Unser Raych Saale pringe eer tsu Yeehoowa. Awer, mer pringe noch mee eer tsu Tëm wën mer ti layt uf muute woo tsu tiise aanpeetung pletse khome. Te aphostel Phaul hat tas im khop wii eyer ti wërter in 1^te Thesalooniker 5:11 * kexrip hot, tas haupste tekst fon tiise artikel. (Lees.)

2. Was tuun mer in tiise artikel siin?

² Te aphostel Phaul is een xeen payxpiil fon yemant woo wust wii sayn priiter un xwestere uf muute. Tee hot sich uf tëne sayn plats kextelt. In tiise artikel, tuun mer siin wii eyer sayn priiter un xwestere keholef hot (1) xwiirichkheete aus hale, (2) te friit eene mit te anere hale, un (3) sayn klaape uf Yeehoowa ferxtërke. Wole mer yets siin wii mer khene Phaul sayn payxpiil hayt noo mache un unser priiter un xwestere uf muute. (1 Kor. 11:1)

3. Was fer richtich mënung hat Phaul?

³ Phaul hot sayn priiter aarich fiil keliipt. Un wën se xwiirichkheete mit kemacht hon, khont eyer empatii un mitlayt  tsayche wayl tee selepst hot fiile propleeme mit kemacht. Een mool, hot es kelt fer Phaul kefeelt. Tan, must eyer een aarwayt fine fer sich selepst un sayn mit aarwayter fersoriche. (Aph. 20:34) Phaul hot parake kepaut. Wii eyer in Korinto hin khom is, hot eyer mit Akila un Prisila kexaft, woo aach parake kepaut hon. Awer “yeete samstaach”, hot eyer fer ti yuute un ti kreeker kepreeticht. Tan, wii Silas un Timoteus khom sin, hot Phaul “sich kans traan kehal in te aarwayt fer tas wort preetiche”. (Aph. 18:2-5) Tee hot sich nii ferkes fon sayn haupst opjetiiw im leepe: Yeehoowa tiine. Wayl Phaul flaysich waar in te preetich aarwayt un aach in sayn aarwayt fer sich fersoriche, khont eyer ti priiter uf muute. Tii hon fiile xwiirichkheete im leepe mit kemacht un tii miste aach sayn familye fersoriche. Awer, Phaul hot tëne erinert tas se miste net “was wichticher is” uf sayt lose — es wil saan, ales was se tuun hot mit Yeehoowa sayn aanpeetung. (Fili. 1:10)

4. Wii hon Phaul un Timoteus ti priiter keholef mit te yachtung um keen?

⁴ Klaych wii ti kemaynt in Thesaloonika uf kemacht kep is, hon ti priiter tat xroo yachtung mit keleept. Een krup wyolente layt waar Phaul un Silas am suuche. Wii se tëne net kefun hon, hon se “etliche priiter tsu te autoriteete fon te xtat kenom”. Un tii hon kexraayt: “Tiise mëner al keen keeche Sësar sayn kesetse.” (Aph. 17:6, 7) Khanst tuu tich foer xtele wii fiil pang tiise naye tisipele kexpiirt hon wii se kemërkt hon tas ti layt fon te xtat keeche tëne waare? Tii khente aan kefang hon weenicher fer Yeehoowa mache; awer Phaul wolt net hon tas soo was pasiire teet. Tee un Silas miste ti xtat lose, awer tii hon sich sicher kelos tas yemant ti nay kemaynt uf phase teet. Phaul hot fer ti thesalooniker kesaat: ‘Meyer hon Timoteus fer aych kexikt, unser pruuter, fer aych xtërke un treeste mit was mit ayre klaape se tuun hot, tas nimant sich oone muut xpiirt weeche tiise xwiirichkheete.’ (1 The. 3:2, 3) Tsiimlich sicher, hot Timoteus yachtung in sayn xtat, Listra, mit kemacht. Tee hot kesiin wii Phaul ti priiter tat uf kemuut hot. Un tee hot aach kesiin wii Yeehoowa tëne keholef hat. Soo, khont eyer fer ti priiter saan tas ales teet sicher kuut ap laafe. (Aph. 14:8, 19-22; Hep. 12:2)

5. Wii hot ti hilef, woo Bryant fon een elteste kriit hot, tëm keholef?

⁵ Wii noch hot Phaul sayn priiter uf kemuut? Wii eyer un Parnapë Listra, Ikonyo un Antiokia noch mool pesuucht hon, hon se “elteste in yeete kemaynt in kesetst”. (Aph. 14:21-23) Kewis, hon tiise inkexteltne mëner fiil troost fer ti kemaynte kep, soo wii ti elteste hayt tsu taach. Kuk mool was een pruuter, woo Bryant heest, saat: “Wii ich 15  yoore alt waar, hot mayn papa unser haus kelos un mayn mama is tesasosiirt kep. Ich hon mich traurich un im xtich kelos kexpiirt.” Was hot Bryant keholef tiise xweyer tsayt aus hale? Tee saat: “Tony, een elteste, hot mit mich in te fersamlunge un in anere xtune fertseelt. Tee hot kexproch iwer tii woo xwiirichkheete mit kemacht hon, awer woo froo keplip sin. Tee hot mich te Psalm 27:10 ketsaycht un hot eftas iwer te kheenich Esekiias kexproch, woo troy tsu Yeehoowa keplip is, opwool sayn papa net een kuut payxpiil waar.” Wii hot ti hilef woo Bryant kriit hot tëm petrof? “Wayl Tony mich uf kemuut hot — saat eyer —, hon ich xpeeter aan kefang in te fol tsayt tiinst xafe; un tas hot mich fiil frooheet keprung.” Elteste, phast uf ep yemant in te kemaynt mus uf kemuut wëre, soo wii Bryant. (Xpr. 12:25)

6. Wii hot Phaul leepes kexichte penutst fer sayn priiter un xwestere uf muute?

 ⁶ Phaul hot sayn priiter erinert tas “een kroos wolk fon tsayer” khont xwiirichkheete aus hale wayl se Yeehoowa sayn kraft kriit hot. (Hep. 12:1) Phaul wust tas ti leepes kexichte fon tiise troye mëner un fraae fon te friirixe tsayte, khonte koraaj fer ti priiter kepe un tëne helfe sich traan hale aan te “xtat fom lepeentiche Kot”. (Hep. 12:22) Tas selwiche kilt fer uns hayt. Wën mer leese iwer wii Yeehoowa Kiteoon, Parak, Tawi, Samuël un anere keholef hot, sicher wëre mer ferxtërkt. (Hep. 11:32-35) In unser tsayt, fine mer aach payxpiile fon klaape. In te haupst sets, kriin mer eftas priife fon te priiter un xwestere. Tii saan tas sayn klaape is xtërker kep wayl se een leepes kexicht kelees hon fon eene fon Yeehoowa sayn troye tiiner hayt.

7. Was host tuu mit Phaul sayn aanreet in Romaaner 14:19-21 kelërnt?

⁷ Meyer muute unser priiter un xwestere uf wën mer te friit in te kemaynt suuche. Als mool, sin unser mënunge anerste; awer mer lose tas net uns aus naner mache. Meyer sin aach net xtreng wën khee piiplixe funtament iwertreet kep is. Kuk mool een payxpiil. In te kemaynt in Roma, es waare yiitixe priiter un priiter woo net yiitix waare. Wii tas mosayxe Kesets noo kelos hot se kile, praychte ti kriste net mee sayn kesetse iwer etliche ese foliche. (Mar. 7:19) Fon tat aan, hon etliche yiitixe kriste sich fray kexpiirt fer ale sorte esmitel ese. Awer anere yiitixe kriste hon kemënt tas soo was mache net richtich weyer. Tes weeche, is ti kemaynt keteelt kep. Phaul hot aus keleet wii wichtich es waar te friit hale un hot kesaat: “Es is peser khee flayx ese, khee wayn trinke un kaar niks mache woo khent tayn pruuter xtolpere mache.” (Lees Romaaner 14:19-21.) * Mit too ti wërter wolt Phaul ti priiter helfe ferxteen tas soo sorte xtrayte khente fiil xaate pringe — net ploos fer ti priiter, awer fer ti kans kemaynt. Tee waar aach wilich fer sayn aychne aanxtelung ënere tas anere net xtolpere teete. (1 Kor. 9:19-22) In te selwich aat hayt, khene unser mënunge anerste sin wii ti priiter sayns. Awer mer tuun te friit hale un ti anere uf muute wën mer net too triwer tsenke.

8. Was hot Phaul kemacht wii een wichtich sache ti kemaynt neekst keteelt hot?

⁸ Phaul hot een kuut payxpiil kelos iwer wii te friit hale mit layt woo net mit tëm in wichtiche sache kextimt hon. Tsum payxpiil: etliche im eyerste yoer hunert hon kesaat tas tii woo net yiitix waare un woo kriste kep sin, miste pexnit wëre. Fiilaycht, hon se soo was kesaat tas ti yuute tëne net kritikiire teete. (Kal. 6:12) Phaul hot kans anerste ketenkt, awer tee hot net kesaat: “Tas mus soo wii ich wil kemacht sin!” Xtats tas, hot eyer, mit teemuut, aanreete ferlangt fer ti elteste un aphostele in Yeruusalem. (Aph. 15:1, 2) Wayl Phaul mit tiise situatsyoon soo um kang is, hot eyer ti priiter keholef ti frooheet un te friit in te kemaynt hale. (Aph. 15:30, 31)

9. Wii khene mer Phaul sayn payxpiil noo mache?

⁹ Un wën een xlim xtrayt pasiirt, wii khene mer te friit uf muute? Meyer mise oryentiirunge suuche fon tëne woo Yeehoowa in kextelt hot fer ti kemaynt uf phase. Eftas,  fine mer piiplixe oryentiirunge in te puplikatsyoone un in anere tinge woo ti Orkanisatsyoon fersoricht. Wën mer uns traan hale aan te oryentiirunge noo keen un net aan unser aychne mënunge ferprayte, mache mer unser teel fer te friit in te kemaynt hale.

10. Was noch hot Phaul kemacht fer te friit in te kemaynt uf muute?

¹⁰ Wii noch hot Phaul te friit uf kemuut? Tee hot acht keprung fer ti priiter sayn kwaliteete, net sayn feeler. Tsum payxpiil: am ën fon sayn priif fer ti romaaner, hot Phaul fiile priiter torich naame keruuft. Un tee hot was positiiwes orer perseenliches iwer ti meyerste fon tëne kesaat. Meyer khene Phaul noo mache wën mer imer iwer ti kuute kwaliteete fon unser priiter un xwestere fertseele. Wën mer tas mache, helfe mer ti priiter ticht eene pay te anere plaype un tas ferxtërkt ti liip in te kemaynt.

11. Wii khene mer te friit tsurik pringe wën propleeme foer khome?

¹¹ Als mool, tuun soo kaar rayfe kriste tsenke orer net xtime. Tas is mit Phaul un sayn ticht fraaynt Parnapë pasiirt. Ti tswaay hon net kextimt iwer Markus in sayn neekst misyoneer rees mit nëme orer net. Tan, “hon se een xtrayteray kehat” un hon ëntxlist net mee mitsamer reese. (Aph. 15:37-39) Awer Phaul, Parnapë un Markus hon sich xpeeter noch mool ferxtan. Soo, hon se ketsaycht tas se fiil weyert kep hon fer te friit un ti eenichkheet in te kemaynt. Xpeeter, hot Phaul kuute tinge iwer Parnapë un Markus kesaat. (1 Kor. 9:6; Kol. 4:10) Im xtant, tuun mer uns aach net ferxteen mit yemant fon te kemaynt. Awer mer mise tas resolwiire un uns wayter konsentriire aan te persoon sayn kuute kwaliteete. Wën mer tas mache, tuun mer te friit un ti eenichkheet uf muute. (Ëfe. 4:3)

12. Was sin etliche xwiirichkheete woo unser priiter un xwestere mit mache?

¹² Meyer muute ti priiter un xwestere uf wën mer tëne sayn klaape aan Yeehoowa ferxtërke. Etliche mache xpooteray mit fon sayn xuul orer aarwayts koleke orer fon sayn parente woo net Yeehoowa sayn Tsayer sin. Anere mache xrooe krankheete mit. Welche sin traurich weeche was anere kesaat orer kemacht hon un tii khëmpfe fer torich tas triwer wech khome. Un noch anere sin fiile yoore ketaaft un hon xon een lang tsayt kewaart tas ën khome. Tiise situatsyoone al khene te klaape fon unser priiter un xwestere hayt proope. Ti priiter fom eyerste yoer hunert hon eenliche propleeme mit kemacht. Wii hot Phaul tëne ferxtërkt?

13. Wii hot Phaul keholef tii woo xpooteray mit kemacht hon weeche sayn klaape?

¹³ Phaul hot ti Xrifte penutst fer te klaape fon sayn priiter un xwestere ferxtërke. Tsum payxpiil: im xtant, ti familye fon een yiitix krist hot kesaat tas es peser weyer yuute sin wii kriste. Fiilaycht, wust te krist net wii een antwort kepe. Sicher, hot Phaul sayn priif fer ti hepreeyer tiise kriste fiil ferxtërkt. (Hep. 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Phaul sayn taytlich ausleyung khont se helfe een antwort kepe. Hayt, khene mer unser priiter woo xpooteray mit mache helfe unser puplikatsyoone penutse, woo sich aan te Piipel xtaype, fer aus leye ti funtamente fon sayn klaape. Etliche yunge mache xpooteray mit wayl se aan te kriatsyoon klaape. Meyer khene tëne helfe informatsyoone fine in te piichelcher A Vida — Teve um Criador? un A origem da vida — Cinco perguntas que merecem resposta. Tas khan tëne helfe aus leye warom se in een Kriatoer klaape.

14. Opwool Phaul fiil se tuun hat in te preetich un inlërnung aarwayt, was noch hot eyer kemacht?

 ¹⁴ Phaul hot sayn priiter un xwestere uf kemuut liip torich “kuute aarwayte” tsayche. (Hep. 10:24) Tee hot se keholef, net ploos torich sayn wërter, awer aach torich sayn aktsyoone. Tsum payxpiil: wii ti kriste in Yuteea hungernoot mit kemacht hon, hot Phaul tëne ti tinge woo se praychte kenom. (Aph. 11:27-30) Opwool Phaul fiil se tuun hat in te preetich un inlërnung aarwayt, hot eyer imer aate kesuucht fer se helfe tii woo in neetichkheet waare. (Kal. 2:10) Wii eyer tas kemacht hot, hot eyer ti priiter noch sicher kelos tas Yeehoowa se uf phase teet. Hayt aach, wën mer unser tsayt, kraft, un apiliteete penutse fer in te umaniteer hilef xafe, tuun mer te klaape fon unser priiter ferxtërke. Een aner aat fer se helfe, is ofts kontripuytsyoone mache fer unser welt wayt aarwayt. Soo, un in noch anere aate, helfe mer unser priiter se traue tas Yeehoowa se nii im xtich lost.

15-16. Wii sole mer pehantele tii woo xwach im klaape kep sin?

¹⁵ Phaul hot net uf kep fon tëne woo xwach im klaape kep sin. Tee hot tëne mitlayt ketsaycht un hot liiplich un positiiw mit tëne kexproch. (Hep. 6:9; 10:39) Tsum payxpiil: in sayn priif fer ti hepreeyer, hot eyer eftas ti wërter “meyer” un “uns” penutst. Soo, hot eyer ketsaycht tas eyer selepst must ti aanreete aan wëne. (Hep. 2:1, 3) Soo wii Phaul, kepe mer net uf fon tëne woo xwach im klaape kep sin. Xtats tas, tsayche mer tas mer uns wërklich mit tëne khimere un soo tuun mer se uf muute. Tas lost tëne sicher fon unser liip. Was mer xpreche, khan ti priiter uf muute. Awer wën mer tas in een liiplich aat mache, khene mer tëne noch tiifer petrefe.

¹⁶ Phaul hot sayn priiter un xwestere sicher kelos tas Yeehoowa acht fer sayn kuute  aktsyoone kep hot. (Hep. 10:32-34) Meyer khene tas selwiche mache wën mer een pruuter orer xwester woo xwach im klaape kep is, helfe. Meyer khene tëm frooe wii eyer ti woerheet khëne kelërnt hot orer tëm uf muute sich traan tenke fon situatsyoone woo eyer Yeehoowa sayn unerxtitsung kexpiirt hot. Meyer khene tiise keleechenheet penutse fer tëm sicher lose tas Yeehoowa sich net ferkes hot fon ales was eyer, weeche liip, friier kemacht hat; un aach tas Yeehoowa tëm nii im futuer im xtich lost. (Hep. 6:10; 13:5, 6) Fiilaycht, tuun tiise kexpreeche unser liipe priiter un xwestere helfe wayter Yeehoowa tiine.

17. Was fer apiliteete khene mer wayter ferpesere?

¹⁷ Een paueray aarwayter khan sayn apiliteete mit te tsayt ferpesere; tas selwiche khan pasiire mit unser apiliteete fer ti anere uf muute. Fer ti anere helfe kraft kriin fer ti proope aus hale, khene mer mit tëne fertseele iwer troye tiiner woo in te friirixe tsayte aus kehal hon. Meyer khene te friit uf muute wën mer iwer ti kuute kwaliteete fon te anere xpreche, wën mer te friit hale wën tee ins kefoer is, un wën mer te friit tsurik pringe wën xtrayte pasiire. Un meyer khene te klaape fon unser priiter ferxtërke wën mer wichtiche piiplixe woerheete mit tëne teele, wën mer praktix hilef tëne kepe, un wën mer uner xtitse tii woo xwach im klaape kep sin.

18. Was pist tuu pextimt se mache?

¹⁸ Tii woo in te paueray projëkte fon te Orkanisatsyoon xafe, xpiire sich froo un tsufriite. Meyer khene uns aach soo xpiire wën mer helfe te klaape fon unser priiter un xwestere ferxtërke. Te resultaat fon unser aarwayt, halt fer imer — anerste wii een kepay, woo mit te tsayt ferkeet. Tan, wole mer pextimt sin “wayter eene ti anere uf muute”. (1 The. 5:11)