1. Weer hot uns ti apiliteet fer se xpreche kep?

 UNSER liipliche Kot hot uns een kexenk kep: ti apiliteet fer se xpreche. Klaych wii te eyerste mënx, Aatam, kemacht kep is, khont eyer xon wërter penutse fer mit sayn Fater im himel fertseele. Aatam khont aach naye wërter uf pringe, un tee hot tiise apiliteet penutst wii eyer naame fer ti tiere kep hot. (Xee. 2:19) Un tee wërt wool aarich froo kep sin wii eyer tas eyerste mool mit een aner mënx kexproch hot: sayn xeen fraa, Ewa. (Xee. 2:22, 23)

2. Wii is ti apiliteet fer se xpreche xlecht penutst kep in te ferkangne yoore un wii is ti situatsyoon hayt?

² Awer, net fiil tsayt xpeeter, is tiise kexenk xlecht penutst kep. Satanaas hot fer Ewa keloo un ti lii hot ti sint un ti imperfektsyoon fer ti mënxe keprung. (Xee. 3:1-4) Aatam hot aach ti apiliteet fer se xpreche xlecht penutst wii eyer ti xult fon sayn feeler fer Ewa un soo kaar fer Kot kep hot. (Xee. 3:12) Kayn hot fer Yeehoowa keloo noo tas eyer sayn pruuter Apël um keprung hat. (Xee. 4:9) Un xpeeter, hot een nookhomer fon Kayn, Lamëk, een poem kemacht woo ketsaycht hot tas ti layt aarich wyolent in tëm sayn tsayt waare. (Xee. 4:23, 24) Un hayt? Wii tuun ti layt ti apiliteet fer se xpreche penutse? Als mool, tuun ti politixe layt sich net xeeme trekiche wërter foer te anere penutse. Tas is aach xweyer een film fine woo net xlechte wërter penutst. Ti xiiler heere xlechte wërter in te xuul; ti folyeriche layt, in te aarwayt. Yawool, ti xlechte wërter sin iweraal un tas tsaycht wii xlecht ti welt traan is.

3. Was sole mer uf phase fer net mache, un was tuun mer in tiise artikel siin?

³ Wën mer net uf phase, khene mer soo traan keweent sin mit xlechte wërter heere tas mer aan fange tii penutse. Kewis,  meyer wole Yeehoowa kefale un tas petayt mee wii ploos xlechte wërter net xpreche. Meyer wole tas kexenk fer se xpreche penutse in een kuut aat, fer Kot loope. In tiise artikel, tuun mer siin wii khene mer tas mache (1) in te preetich aarwayt, (2) in te fersamlunge un (3) wën mer mit te anere fertseele. Awer eyerst, wole mer siin warom Yeehoowa sich khimere tuut mit was mer saan.

4. Tëm noo Malakias 3:16, warom khimert sich Yeehoowa mit was mer saan?

⁴ Lees Malakias 3:16. b Yeehoowa xraypt in sayn “aantenke puuch” ti naame fon tëne woo torich sayn wërter tsayche tas se Tëm tiif respektiire un tas se aan Tëm sayn naame traan tenke. Weeche was meecht eyer tas mache? Wayl unser wërter tsayche was in unser hërts is. “Tas maul xprecht fon was tas hërts fol is” — hot Yeesus kesaat. (Mat. 12:34) Ti sache woo mer raus suuche fer se xpreche, tsayche wii fiil mer Yeehoowa liipe. Un Yeehoowa wil hon tas tii woo tëm liipe fer imer in sayn nay welt leepe.

5. (a) Was is ti ferpiinung tswixich unser aanpeetung un ti wërter woo mer saan? (b) Tëm noo tas pilt, was sole mer net mache wën mer wole Yeehoowa mit unser wërter kefale?

⁵ Yeehoowa khan ëntxlise unser aanpeetung aan nëme orer net tëm noo te aat wii mer xpreche. (Tya. 1:26) Etliche woo Yeehoowa net liipe, sin krop un hoochnaasich in sayn wërter. (2 Tim. 3:1-5) Sicher, wole mer net soo wii tëne sin. Meyer wole Yeehoowa mit unser wërter kefale. Awer wole mer saan tas mer liipliche un xeene wërter in te preetich aarwayt un in te fersamlunge penutse, awer tehëm mit unser familye — wën ti anere uns net siin khene —, sin unser wërter krop. Meecht Yeehoowa sich too temit kefale? Kewis net! (1 Phe. 3:7)

6. Was is pasiirt wayl Kimberly sayn apiliteet fer se xpreche kuut penutst hot?

⁶ Wën mer unser apiliteet fer se xpreche  kuut penutse, tsayche mer fer ti anere tas mer Yeehoowa tiine. Meyer helfe tii um uns rom ti unerxiit siin “tswixich tëm woo Kot tiint un tëm woo Tëm net tiint”. (Mal. 3:18) Tas is mit een xwester pasiirt, woo Kimberly c heest. Tii must mit een kolekin in een projëkt in te xuul xafe. Noo tas se mitsamer kexaft hon, hot ti kolekin kemërkt tas Kimberly anerste wii ti anere xiiler waar. Tii hot net xlecht fon te anere kexproch un sayn wërter waare fraayntlich, net trekich. Kimberly sayn kolekin hot sich ferwunert un xpeeter hot se aan kefang ti Piipel mit tëne xtutiire. Yeehoowa wërt wool aarich froo kepe wën mer in een aat xpreche woo ti layt tsu te woerheet tsiit.

7. Was wilst tuu mache mit tëm kexenk woo Kot tich kep hot, ti apiliteet fer se xpreche?

⁷ Meyer al wole in een aat xpreche woo eer tsu Yeehoowa pringt un woo uns tichter tsu unser priiter xaft. Awer wii khene mer wayter ‘een payxpiil sin in te aat wii mer xpreche’? Wole mer tas yets siin.

8. Was fer payxpiil hot Yeesus fer uns kelos mit te aat wii eyer kexproch hot?

⁸ Wën ti layt tich ferxëne, xprech mit fraayntlichkheet un respekt. Wii Yeesus uf te eyert waar, hon ti layt kesaat tas eyer tsu fiil ketrunk un kes hot, tas eyer fer te Taywel kexaft hot, tas eyer te Samstaach net in kehal hot un tas eyer khee respekt tsu Kot ketsaycht hot. (Mat. 11:19; 26:65; Luk. 11:15; Yoo. 9:16) Soo wii soo, hot Yeesus net mit krope wërter keantwort. Meyer sole soo wii Yeesus sin: wën ti layt uns krope wërter saan, sole mer nii tsurik petsaale. (1 Phe. 2:21-23) Awer, tas is net laycht fraayntlich sin wën ti anere uns ferxëne, kël? (Tya. 3:2) Was khan uns helfe wën soo was pasiirt?

9. Was khan uns helfe unser wërter kontroliire wën mer in te preetich aarwayt sin?

⁹ Wën yemant in te preetich aarwayt krop mit tich xprecht, fersuuch net pees kepe. Een pruuter, woo Sam heest, saat: “Ich fersuuche mich traan hale aan wii fiil ti persoon ti woerheet iwer Kot lërne praycht un tas ti persoon sich ënere khan.” Als mool, is te pewooner pees ploos wayl mer in een xlecht xtun khom sin. Kuk mool was een xwester macht, woo Lucia heest, wën se yemant treft woo pees is. Tii macht een khorts kepeet un ferlangt Yeehoowa sayn hilef fer in ruu plaype un niks saan woo krop is orer woo khee respekt tsaycht. Meyer khene Lucia noo mache wën mer was eenliches mit mache.

10. Tëm noo 1^te Timoteus 4:13, was fer tsiil sole mer hon?

¹⁰ Say een peser leerer. Timoteus waar xon  een kuute preeticher kewees. Awer soo kaar tee must sich wayter aan xtrenge fer een peser leerer sin. (Lees 1^te Timoteus 4:13.) d Wii khene mer een peser leerer in te preetich aarwayt sin? Meyer mise uns kuut foer perayte. Wën mer uns kuut foer perayte, wëre mer net soo nerwees un mer tuun mit mee sicherheet xpreche. Meyer hon aach etliche feramente woo uns helfe khene peser leerer wëre. Tuu khanst nutsliche informatsyoone fine in tëm piichelche Say een pësere leeser un leerer un aach in te sesyoon Mach tayn pestes in te preetich im Unser kristlich leepe un preetich — Xtuutyum heftche. Pist tuu tiise puplikatsyoone kuut am penutse?

11. Wii sin etliche priiter un xwestere peser leerer kep?

¹¹ Meyer khene aach peser leerer wëre wën mer ti anere in te kemaynt peopachte un mit tëne lërne. Kuk mool was Sam macht, iwer weem mer xon kexproch hon. Tee froot sich: ‘Was macht fon tiise pruuter soo een kuute leerer?’ Tan, tuut Sam peopachte wii tee in lërne tuut un fersuucht tëm noo mache. Een xwester woo Talia heest, tuut fiil acht kepe aan wii ti priiter woo fiil speryens hon, puuplixe reete hale. Soo, hot se kelërnt wii een antwort kepe fer ti frooche woo ti layt in te preetich aarwayt mache.

12. Was is xweyer fer etliche priiter un xwestere mache?

¹² Meyer al khene een teel in te fersamlung hon, wën mer mit muut singe un uns kuut foer perayte fer antworte kepe. (Psal. 22:22) Awer etliche fine es xweyer singe orer een antwort foer te anere kepe. Pasiirt tas mit tich? Wëns soo is, was tich helfe tuut, is lërne was xon anere keholef hot torich tiise propleem triwer wech khome.

13. Was khan tich helfe mit tayn kans hërts in te fersamlunge singe?

¹³ Sing mit tayn kans hërts. Ti haupst uersach warom mer in te fersamlunge singe, is Yeehoowa loope. Een xwester woo Sara heest, tenkt tas se net kuut singe khan. Soo wii soo, wil se Yeehoowa mit liite loope. Tes weeche, wën se sich in richte tuut fer ti fersamlunge, tuut se aach sich foer perayte fer ti liite singe. Tii iipt ti liite un fersuucht aach ti ferpiinung siin tswixich ti wërter fon te liite un was in te fersamlunge kexproch wërt. Tii saat: “Wën ich mich aan te wërter traan hale, tuun ich mich net tsu fiil ketanke mache ep ich kuut singe tuun orer net.”

14. Wëns tuu pleet pist, was khan tich helfe antworte in te fersamlung kepe?

¹⁴ Tuu ofts antworte kepe. Fer etliche, khan tas aarich xweyer sin. Talia, iwer weem mer xon kexproch hon, saat: “Ich kepe mechtich nerwees wën ich foer te anere xpreche mus,  opwool tii tas net mërke tuun wayl ich imer lamsam xpreche. Tes weeche, antworte in te kemaynt kepe, is net laycht fer mich.” Awer tas halt Talia net um antworte kepe. Tii erinert sich, wën se ti fersamlung foer perayt, tas ti eyerst antwort sol khorts un richt raus sin. Tii saat: “Es wil saan tas es khee propleem is wën mayn antwort khorts, keweenlich un richt raus is. Tas is kraat was te fiirer am waarte is.”

15. Was sole mer iwer unser antworte erinere?

¹⁵ Soo kaar priiter woo net pleet sin, khene sich als mool tsurik hale fon antworte kepe. Warom? Een xwester woo Juliet heest, leet tas aus: “Als mool, tuun ich net een antwort kepe wayl ich tenke tas was ich saan wil tsu keweenlich orer net kuut kenuuch is.” Awer eriner tich: Yeehoowa wil hon tas unser antwort wërt ti pest sin woo mer kepe khene. e Tee kefalt sich wën mer unser pestes mache fer in te fersamlunge komentiire, soo kaar wën mer pang hon.

16. Was fer sorte tinge sole mer net saan?

¹⁶ Penuts net “wërter woo xaate mache”. (Ëfe. 4:31) Wii mer xon kesiin hon, sol een krist nii trekiche wërter penutse. Awer es kept wërter woo xaate mache woo net soo taytlich sin un mer sole fiil too temit uf phase. Tsum payxpiil: meyer sole net xlecht xpreche iwer layt fon anere pletse, rase orer kultuure. Meyer sole aach net wërter saan woo wee mache orer woo ti anere pelaytiche. Een pruuter erkhënt: “Ich hon xon tinge kesaat woo ich ketenkt hon, teete ti anere lache mache. Awer in woerheet, waare mayn wërter krop kewees un hon ti anere wee kemacht. Mayn fraa hot mich fiil torich ti yoore keholef. Wën mer aleen waare, hot se mich kesaat ti tinge woo krop waare un woo tii un ti anere wee kemacht hon.”

17. Tëm noo Ëfeser 4:29, wii khene mer ti anere uf muute?

¹⁷ Xprech in een aat woo ti anere uf muute tuut. Say imer fërtich fer se loope, xtats kritikiire orer sich pexweere. (Lees Ëfeser 4:29.) f Ti israeliiter hate fiile uersache fer petanklich sin, awer tii hon sich ofts pexweert. Wën yemant sich imer pexweert, tas khan ti anere aan xteche. Eriner tich tas, weeche een xlechte relatooryum fon te 10 spyoone, hon ti kanse israeliiter “aan kefang sich pexweere keeche Mooses”. (Nuu. 13:31–14:4) Awer wën mer ti anere loope, khene mer  al helfe frooer wëre. Meyer khene uns sicher sin, tsum payxpiil, tas ti loope woo Yeftë sayn tochter fon sayn fraayntiine kriit hot, hon se uf kemuut wayter sayn flicht uf phase. (Rich. 11:40) Sara, iwer weem mer xon kexproch hon, saat: “Wën mer ti anere loope, helfe mer tëne siin tas Yeehoowa un ti anere priiter un xwestere in te kemaynt se liipe tuun.” Tan, suuch keleechenheete fer tayn priiter un xwestere eerlich loope.

18. Tëm noo Psalm 15:1, 2, warom sole mer ti woerheet saan un was is too tepay?

¹⁸ Tuu net liie. Yeehoowa hast ale sorte liie. Tes weeche, khene mer net Yeehoowa kefale wën mer net ti woerheet saan. (Xpr. 6:16, 17) Hayt tsu taach, fiile layt tenke tas liie normaal is. Awer meyer hale uns wech too tefun, wayl mer wise tas Yeehoowa saat tas es ferkheert is. (Lees Psalm 15:1, 2.) g Kewis, tuun mer net liie richt raus saan; awer es weyer aach ferkheert een teel fon te woerheet ferxtekele fer ti anere hiner keen.

19. Mit was noch sole mer uf phase?

¹⁹ Tuu net kwatxeray iwer ti anere aus prayte. (Xpr. 25:23; 2 The. 3:11) Juliet, iwer weem mer foner traan kexproch hon, leet aus wii ti kwatxeray se petreft: “Kwatxeray heere lost mich oone muut un ich lose aach noo se traue aan te persoon woo tas kesaat hot. Wii khan ich mich sicher sin tas se tuut net iwer mich fer ti anere kwatxe?” Wëns tuu mërkst tas een kexpreech fangt aan een kwatxeray sin, mach was klaych un xprech iwer was ufmuutiches! (Kol. 4:6)

20. Was pist tuu pextimt mit tayn wërter se mache?

²⁰ Meyer leepe in een welt woo fiile layt xlechte un trekiche wërter penutse. Tes weeche, mise mer uns aan xtrenge fer in een aat xpreche woo Yeehoowa kefalt. Ferkes tich net: ti apiliteet fer se xpreche is een kexenk fon Yeehoowa un tee khimert sich mit te aat wii mer tas kexenk penutse. Tee tuut uns seechne wën mer in een aat xpreche woo tëm loop pringt in te preetich aarwayt, in te fersamlunge un aach wën mer mit te anere fertseele. Wën Yeehoowa tiise xlechte welt fernicht, wërt es laychter tëm mit unser wërter eere. (Yuu. 15) Pis tiise taach khomt, say pextimt fer Yeehoowa kefale mit te “wërter fon [tayn] maul”. (Psal. 19:14)