1. Warom khene mer een aanreet kriin, un warom mise meyer al se aan nëme?

TAN UN WAN mise meyer al aanreete kriin. In etliche situatsyoone, khan sin tas mer tiise aanreete ferlange fer yemant woo mer respektiire. Awer manich mool, khan een aanreet khome fon een froynt woo sich mit uns khimert, wayl tee siit tas mer een ‘weech nëme’ woo uns xaate pringt. (Kal. 6:1) Orer fiilaycht kriin mer een aanreet wën yemant uns korikiirt noo tas mer een xweyer feele kemacht hon. Awer, ekaal warom meyer een aanreet kriin, meyer sole tëm aan nëme. Tas mache is kuut fer uns un khan unser leepe rete! (Xpr. 6:23)

2. Tëm noo Xpriiche 12:15, warom sole mer aanreete aan nëme?

² Unser haupste tekst muut uns uf: “Heer ti wërter fon te kluucher.” (Xpr. 22:17) Nimant wees ales; es kept imer yemant woo mee kluucheet orer speryens wii meyer hot. (Lees Xpriiche 12:15.) * Tan, wën mer een aanreet aan nëme, tsayche mer tas mer teemuutich sin. Tas tsaycht aach tas mer unser krense erkhëne un tas mer hilef prayche fer unser opjetiiwe trefe. Yeehoowa hot te kluuch kheenich Salomon kelënkt se xraype: “Mit fiile aanreeter, kriit ma kuute resultaate.” (Xpr. 15:22)

3. In was fer aate khene mer aanreete kriin?

³ Meyer khene een aanreet fon yemant richt raus kriin. Een elteste orer een aner rayfe pruuter khan mit uns xpreche iwer etwas woo mer mise uns ferpesere. Wën yemant uns soo fiil liipt tas eyer uns een aanreet fon te Piipel kept, mise mer petanklich sin, te aanreet heere un fersuuche tas aan wëne. Awer meyer khene aanreete kriin woo net richt raus sin wën mer ti  Piipel orer een aner puplikatsyoon leese. Fiilaycht, fine mer een aanreet woo macht uns xtil hale, triwer noo tenke un tan unser aktsyoone un ketanke ënere. (Hep. 4:12)

4. Tëm noo Eklesyastes 7:9, was sole mer net mache wën mer een aanreet kriin?

⁴ Es khan xweyer fer uns sin aanreete woo richt raus sin heere un aan nëme. Im xtant, wëre mer soo kaar pelayticht. Warom? Meyer erkhëne tas mer imperfekt sin. Awer es khan xweyer fer uns sin een aanreet aan nëme wën yemant xprecht iwer een spetsiifix feele woo mer hon. (Lees Eklesyastes 7:9.) * Fiilaycht fersuuche mer uns aus leye. Manich mool, frooe mer uns warom eyer uns tas kesaat hot, orer wëre mer pelayticht weeche wii eyer tas kesaat hot. Meyer khente soo kaar ti persoon woo uns te aanreet kep hot kritikiire, am tenke: ‘Weer is tee fer mich aanreete kepe? Tee is aach fol feeler!’ Yawool, wën mer een aanreet net kuut fine, fiilaycht tuun mer uns aan xtele wii wën mer tas net keheert hëte, orer suuche mer tan een aanreet fon yemant woo uns saat kraat was mer heere wole.

5. Was tuun mer in tiise artikel siin?

⁵ In tiise artikel, tuun mer piiplixe payxpiile siin fon layt woo aanreete aan kenom hon un fon etliche woo net aanreete aan kenom hon. Meyer tuun aach siin was khan uns helfe aanreete aan nëme un nutse too tefun kriin.

6. Was lërne mer fon te aat wii te kheenich Ropoan sich aan kextelt hot wii eyer aanreete kriit hot?

⁶ Kuk mool tas payxpiil fon Ropoan. Wii eyer kheenich fon Israël kep is, hon ti layt ferlangt tas eyer te last laychter lose teet woo sayn fater Salomon iwich tëne ketuun hat. Ropoan hot was kluuches kemacht: tee hot fer ti eltere mëner fon Israël kefroot was eyer fer tas folek saan solt. Tii hon kesaat tas wën eyer mache teet was tas folek ferlangt hot, teet tas folek tëm wayter tiine. (1 Khe. 12:3-7) Awer, es siit aus tas Ropoan net froo kep is mit tiise aanreet. Tan hot eyer aanreete ferlangt fer tii woo mit tëm kroos ketsoo kep sin. Tii wëre wol xon speryens im leepe kehat hon, wayl tsiimlich sicher waare se unkefeer 40 yoore alt. (2 Kro. 12:13) Awer tii hon een xlecht aanreet fer Ropoan kep. Tii hon kesaat tas tee solt te last fer tas folek noch xweyerer lose. (1 Khe. 12:8-11) Ropoan hat foer sich tswaay mënunge. Tee khent hilef fer Yeehoowa ferlangt hon fer se ëntxlise was fer aanreet solt eyer noo keen. Xtats tas, is eyer te aanreet noo kang woo tëm khitsle in te oore kemacht hot — te aanreet fon te yunge. Tes weeche, hon Ropoan un tas kanse folek fon Israël fiil propleeme mit kemacht. Tas khan aach mit uns pasiire. Als mool kriin mer een aanreet woo sich net kuut aan heert. Awer wën tee mit Kot sayn Wort xtimt, mise mer tëm aan nëme.

7. Was lërne mer fon tëm kheenich Usiias sayn payxpiil?

⁷ Te kheenich Usiias hot net aan kenom een aanreet woo eyer kriit hot. Tee is in een plats im thempel rin kang woo ploos ti priister khente rin keen, un wolt tat insëns opfere. Ti priister hon tëm kesaat: “Usiias, tuu thërfst net insëns fer Yeehoowa prëne! Ploos ti priister khene tas mache.” Was hot Usiias kemacht? Wën eyer te aanreet teemuutich aan kenom hët un aus tëm thempel raus kang weyer, im xtant hët Yeehoowa tëm fertsayt. Awer xtats tas, is Usiias “pees kep”. Warom hot eyer net te aanreet aan kenom? Tee wërt wool ketenkt hon tas wayl eyer te kheenich waar, khent eyer ales mache was eyer wolt. Awer Yeehoowa hot net soo ketenkt. Wayl Usiias etwas kemacht hot woo eyer net thërft, hot eyer lëpra kriit, un tee “hot lëpra kehat pis te  taach fon sayn toot”. (2 Kro. 26:16-21) Was lërne mer mit Usiias sayn payxpiil? Een tuun weer mer sin, wën mer piiplixe aanreete net aan nëme, lose mer noo Yeehoowa kefale.

8. Was hot Yoop kemacht wii eyer aanreete kriit hot?

⁸ Ti Piipel xprecht aach iwer kuute payxpiile — layt woo aanreete aan kenom hon un woo keseechent waare weeche tas. Kuk mool Yoop sayn payxpiil. Tee hot Kot keliipt un wolt Tëm kefale, awer eyer waar net perfekt. Wii eyer fiil xwiirichkheete mit kemacht hot, hot eyer phaar ferkheerte mënunge ketsaycht. Tes weeche, hon Eliuu un Yeehoowa tëm aanreete richt raus kep. Un, was hot Yoop kemacht? Mit teemuut hot eyer ti aanreete aan kenom. Tee hot kesaat: “Ich hon mit khee ferxtëntnis kexproch. (...) Tes weeche, hoole ich mayn wërter tsurik, un ich tuun mich in xtaap un ex peroye.” Un wayl Yoop teemuutich waar, hot Yeehoowa tëm keseechent. (Yoop 42:3-6, 12-17)

9. Was hot Mooses kemacht wii eyer een aanreet kriit hot un warom is eyer een kuut payxpiil fer uns?

⁹Mooses is aach een kuute payxpiil fon yemant woo tisipliin aan kenom hot noo een kroose feele mache. Tee is een mool pees kep un hot net eer fer Yeehoowa kep. Tes weeche, hot Mooses een kroose priwilëj ferloer: tee khont net im Ferxprochne Lant rin keen. (Nuu. 20:1-13) Mooses hot tsu Yeehoowa aan kehal tas eyer khent tiise priwilëj tsurik kriin. Too, hot Yeehoowa tëm kesaat: “Tuu nii mee iwer tas mit mich xpreche.” (Teut. 3:23-27) Mooses is net piterlich kep. Xtats tas, hot eyer Yeehoowa sayn ëntxlus aan kenom un Yeehoowa hot tëm wayter penutst fer Israël fiire. (Teut. 4:1) Yoop un Mooses hon aanreete aan kenom un tii sin kuute payxpiile fer uns. Yoop hot sayn mënunge keënert; tee hot net ausreete kep. Mooses hot ketsaycht tas eyer Yeehoowa sayn aanreet aan kenom hot: tee is troy tsu Yeehoowa keplip soo kaar wii eyer te priwilëj ferloer hot fer in tëm Ferxprochne Lant rin keen.

10. (a) Was lërnt uns Xpriiche 4:10-13 iwer ti nutse woo mer kriin wën mer aanreete aan nëme? (b) Was fer kuut aanxtelung hon etliche ketsaycht wii se aanreete kriit hon?

¹⁰ Meyer tuun fiil nutse kriin wën mer payxpiile wii Yoop un Mooses sayns noo mache. (Lees Xpriiche 4:10-13.) * Fiile fon unser priiter hon kraat tas kemacht — aanreete aan kenom. Tsum payxpiil: te pruuter Emmanuel, * woo in te Konko Temokraatix Repuuplik leept, saat iwer een aanreet woo eyer kriit hot: “Etliche rayfe priiter in mayn kemaynt hon kemërkt tas ich, in een kaystlich aat, am uner keen waar, un tii sin mich helfe khom. Ich hon tëne sayn aanreete aan kewënt un tas hot mich keholef wech fon fiile propleeme plaype.” Een pyoneerin in Kanata, woo Megan heest, saat iwer aanreete kriin: “Tas is net imer was ich heere wil, awer was ich heere mus.” Un te pruuter Marko fon Kroaatsya saat: “Ich hon een priwilëj ferloer. Awer wën ich tsurik kuke, mërke ich tas ti aanreete woo ich kriit hon, hon mich keholef mayn froyntxaft mit Yeehoowa noch mool xtark mache.”

11. Was hot te pruuter Karl Klein kesaat iwer aanreete aan nëme?

¹¹ Te pruuter Karl Klein, woo in te Rechiirente Khërperxaft ketiint hot, is een aner payxpiil fon yemant woo nutse kriit hot wayl eyer aanreete aan kenom hot. In sayn leepes kexicht, fertseelt te pruuter Klein iwer een xtark aanreet  woo eyer kriit hot fon sayn froynt Joseph F. Rutherford. Te pruuter Klein hot erkhënt tas eyer am aanfang pees waar weeche te aanreet. Tee hot kesaat: “Tas neekste mool woo [te pruuter Rutherford] mich kesiin hot, hot eyer froo kesaat: ‘Ales kuut Karl?’ ‘Ales…’ — hon ich am mumele keantwort wayl ich noch pees waar. Too hot eyer kesaat: ‘Karl, phas uf! Te Taywel wil tich fange!’ Pisye ferxeemt, hon ich keantwort: ‘Ah… is kaar niks, pruuter Rutherford.’ Awer tee wust tas ich pees mit tëm waar. Too, hot eyer sayn aanreet noch mool kesaat: ‘Ich ferxteens. Awer phas uf! Te Taywel wil tich fange.’ Un tee waar wërklich richtich kewees! Wën mer pees mit een pruuter plaype, hauptseechlich wayl eyer uns was kesaat hot was eyer tas recht hot fer uns saan (...), lose mer ti teer uf fer te Taywel uns fange.” * (Ëfe. 4:25-27) Te pruuter Klein hot Rutherford sayn aanreet aan kenom un tii sin wayter tichte froynte keplip.

12. Wii khan ti teemuut uns helfe aanreete aan nëme? (Psalm 141:5)

¹² Was khan uns helfe aanreete aan nëme? Meyer mise teemuutich sin un uns imer traan tenke tas meyer al imperfekt sin un tas als mool uns kluucheet feelt. Wii mer xon foer heyer kesiin hon, Yoop hot een ferkheert mënung kehat. Awer xpeeter, hot eyer sayn ketanke keënert un Yeehoowa hot tëm weeche tas keseechent. Yoop hot tas ploos kemacht kriit wayl eyer teemuutich waar. Tee hot aach ketsaycht tas eyer teemuutich waar wii eyer Eliuu sayn aanreet aan kenom hot, opwool Eliuu fiil yinger wii tee waar. (Yoop 32:6, 7) Ti teemuut heleft uns aach aanreete aan nëme, soo kaar wën mer tenke tas tee net fer uns phast orer wën te aanreet fon een yinger persoon khomt. Een elteste in Kanata saat: “Meyer khene uns net siin soo wii ti anere uns siin. Tes weeche, khan es xweyer sin foran keen wën nimant uns aanreete kept.” Kewis, meyer al mise foran keen un mee kwaliteete tsayche woo fom hayliche kayst khome, un meyer al mise ti kuute notisye peser preetiche un in lërne. (Lees Psalm 141:5.) *

13. Wii sole mer siin ti aanreete woo mer kriin?

¹³Sii ti aanreete wii een pewaysung fon Yeehoowa sayn liip. Yeehoowa wil tas pestes fer uns hon. (Xpr. 4:20-22) Wën eyer uns aanreete kept torich ti Piipel, ti puplikatsyoone orer een rayfe pruuter, is Yeehoowa uns liip am tsayche. “Tee macht tas fer unser aychne nuts” — tëm noo Hepreeyer 12:9, 10.

14. Aan was sole mer uns traan hale wën mer aanreete kriin?

 ¹⁴Hal tich traan aan tëm aanreet, net aan wii tee kep woer is. Als mool, tenke mer tas te aanreet is net kep woer in te pest aat wiis meechlich is. Kewis, tii woo aanreete kepe, sole tas mit kexik mache. * (Kal. 6:1) Awer wën mer een aanreet kriin, sole mer uns traan hale aan was mer too temit lërne khene — soo kaar wën mer tenke tas ti persoon woo uns te aanreet kep hot, khent tas peser kemacht hon. Meyer khene uns frooe: ‘Wën ich aach net kuut fine ti aat wii te aanreet mich kep woer is, khan ich was too temit lërne? Khan ich mich traan hale aan tëm aanreet, net aan te feeler fon tëm aanreeter?’ Wën mer uns aan xtrenge fer nutse kriin fon yeete aanreet woo se uns kepe, tuun mer kluuch sin. (Xpr. 15:31)

15. Warom sole mer aanreete ferlange?

¹⁵ Ti Piipel muut uns uf aanreete ferlange. Xpriiche 13:10 saat: “Kluuch is tee woo aanreete suucht.” Tas is wërklich woer! Tii woo aanreete suuche, sin eftas kluucher wii tii woo waarte aanreete kriin. Tan, kep te eyerste xrit un ferlang aanreete.

16. In was fer situatsyoone khene mer aanreete ferlange?

¹⁶ In was fer situatsyoone khene mer aanreete fer unser priiter un xwestere ferlange? Kuk mool etliche payxpiile. (1) Een xwester laat een puplikatoorin in, woo fiil speryens hot, fer tsu een xtuutyum khome. Xpeeter, ferlangt se aanreete iwer wii se khan een peser leerin sin. (2) Een letich xwester wil tsaych khaafe; tan, ferlangt se fer een xwester woo fiil speryens hot, was tii mënt iwer tas tsaych woo se raus kesuucht hot. (3) Een pruuter macht sayn eyerste puuplix reet. Tee ferlangt fer een reetner woo fiil speryens hot tëm sayn reet heere un nochter tëm saan was eyer ferpesere khan. Im xtant, tuut een pruuter xon fiile yoore reete hale; awer noch soo, khan eyer aanreete ferlange fer etliche woo xeene reete mache un aan wëne was eyer lërnt.

17. Wii khene mer nutse fon te aanreete kriin?

¹⁷ In te neekste woche orer moonate, tuun mer al aanreete kriin; tii khene richt raus sin, orer net. Wën tas pasiirt, ferkes tich net ti lisyoone woo mer kelërnt hon. Playp teemuutich. Hal tich traan aan tëm aanreet, net aan wii tee kep woer is. Un tuu te aanreet woos tuu kriist aan wëne. Nimant fon uns is kluuch uf te welt khom. Awer wën mer ‘te aanreet aan heere un ti tisipliin aan nëme’, ti Piipel ferxprecht tas mer ‘kluuch wëre’. (Xpr. 19:20)