1. Was wole ti eltere fer sayn khiner?

 ELTERE, meyer wise tas teyer wolt ayre khiner helfe Yeehoowa khëne lërne un liipe. Awer mer khene Kot net siin. Wii khent teyer ayre khiner helfe Kot wii een persoon siin un tichter pay tëm khome? (Tya. 4:8)

2. Wii khene ti eltere sayn khiner in lërne iwer Yeehoowa sayn kwaliteete?

² Een wichtich aat fer ti khiner helfe ticht pay Yeehoowa khome, is ti Piipel mit tëne xtutiire. (2 Tim. 3:14-17) Awer ti Piipel xprecht iwer een aner aat wii ti khiner iwer Yeehoowa lërne khene. Im Xpriiche puuch, tsum payxpiil, saat eene fater fer sayn soon tas eyer sol imer acht kepe tsu Yeehoowa sayn kwaliteete woo in te kriatsyoon ketsaycht sin. (Xpr. 3:19-21) Wii khene ti eltere ti kriatsyoon penutse fer sayn khiner helfe iwer Yeehoowa sayn kwaliteete lërne? Meyer tuun yets too triwer xpreche.

3. Was sole ti eltere sayn khiner helfe se mache?

³ Ti Piipel saat tas Kot “sayn kwaliteete woo ma net siin khan (…) sin taytlich kesiin fon te tsayt aan woo ti welt kemacht kep is, wayl tii sin kemërkt torich ti tinge woo kemacht kep sin”. (Rom. 1:20) Eltere, tsiimlich sicher tuut teyer kërn aych traus ferkniiche mit ayre khiner. Penutst tiise tsayt fer ayre khiner helfe ti ferpiinung siin tswixich “ti tinge woo kemacht kep sin” un Yeehoowa sayn wunerliche kwaliteete. Wole mer siin was ti eltere lërne khene mit te aat wii Yeesus in kelërnt hot.

4. Wii hot Yeesus ti kriatsyoon penutst fer sayn tisipele in lërne? (Lukas 12:24, 27-30)

⁴ Mërk wii Yeesus ti kriatsyoon penutst hot fer in lërne. Een  mool, hot Yeesus fer sayn tisipele kesaat tas se solte ti raap feechel un ti lilye peopachte. (Lees Lukas 12:24, b 27-30. c) Yeesus khont iwer kwalkee tier orer plans kexproch hon, awer eyer hot een foochel un een pluum raus kesuucht, woo sayn tisipele kuut kekhënt hon. Fiilaycht khonte ti tisipele siin raap feechel im himel fliie un pluume in te khëmp pliie. Khanst tuu tich iwerleye Yeesus tiise tinge am hin tsayche soo lang wii eyer too triwer kexproch hot? Un noo tiise payxpiile kepe, was hot eyer kemacht? Tee hot fer sayn tisipele een wichtich lisyoon iwer Yeehoowa sayn krooshërtslichkheet un kuutheet in kelërnt: kraat soo wii Yeehoowa mit te raap feechel un ti pluume macht, tuut eyer ese un tsaych fer sayn troye tiiner kepe.

5. Wii khene ti eltere ti kriatsyoon penutse fer sayn khiner iwer Yeehoowa in lërne?

⁵ Wëns tuu papa orer mama pist, wii khanst tuu Yeesus noo mache wëns tuu tayn khiner in lërnst? Fiilaycht khanst tuu mit tayn khiner xpreche iwer etwas woos tuu in te kriatsyoon kërn host, soo wii tayn liipst tier orer plans. Wëns tuu too triwer mit tayn khiner xprechst, lee tëne aus was tiise tinge iwer Yeehoowa in lërne. Tan khanst tuu tayn khiner frooe was sayn liipste tier orer plans is. Wëns tuu fertseelst iwer etwas woo tëne interesant is, tsiimlich sicher tuun se tich mit mee acht heere wëns tuu iwer Yeehoowa sayn kwaliteete xprechst.

6. Was khene mer fon tëm payxpiil fon Christopher sayn mama lërne?

⁶ Mise ti eltere een tiif unersuuchung iwer een tier orer plans mache eep se mit sayn khiner iwer Yeehoowa sayn kwaliteete xpreche? Net imer. Yeesus hot net een lang ausleyung kep iwer wii ti raap feechel ese orer iwer wii ti lilye wakse. Es khan sin tas tayn khint tuut kërn kleenichkheete iwer ti natuer lërne; awer als mool, was keweenliches saan orer een frooch mache is xon kenuuch fer tayn khint ferxteen was tuu saan wilst. Kuk mool ti wërter fon eene pruuter, woo Christopher heest, iwer ti tsayt woo eyer een khint waar: “Mayn mama hot keweenliche wërter penutst fer uns helfe weyert fer ti kriatsyoon um uns rom kepe. Wii mer, tsum payxpiil, neewich te përiche waare, hot se kesaat: ‘Kuk wii hooch un xeen tiise përiche sin! Yeehoowa is wunerlich, kël?’ Orer wën mer neewich tas meer waare, hot se kesaat: ‘Kuk wii xtark tiise weele sin! Kot is soo mechtich, kël?’” Christopher saat noch: “Tiise keweenliche, awer wichtiche wërter, hon uns fiil petrof.”

7. Wii khanst tuu tayn khiner iipe iwer ti kriatsyoon tenke?

⁷ Soo lang wii tayn khiner elter wëre, khanst tuu tëne iipe fer mee iwer ti kriatsyoon tenke un iwer Yeehoowa sayn kwaliteete lërne. Tuu khanst iwer een tings xpreche woo Yeehoowa kemacht hot un tayn khiner frooe: ‘Was lërnst tuu iwer Yeehoowa too temit?’ Es khan tich ferwunere se heere was tayn khiner tenke. (Mat. 21:16)

8. Wii ti israeliitixe familye uf te xtroose kelaaft sin, was khonte ti eltere mache?

⁸ Ti israeliitixe eltere solte Yeehoowa sayn kesetse fer sayn khiner in lërne ‘wii se uf te xtroose kelaaft sin’. (Teut. 11:19) Torich tas  lant fon Israël, es waare fiile xtroose kewees. Neewich tëne, khont ma fiile sorte tiere, feechel un pluume siin. Wii ti israeliitixe familye uf te xtroose kelaaft sin, khonte ti eltere iwer Yeehoowa sayn kriatsyoon mit sayn khiner fertseele. Ti eltere hayt tsu taach hon eenliche oportuniteete fer ti kriatsyoon penutse fer sayn khiner in lërne. Kuk mool wii etliche eltere tas kemacht hon.

9. Was khanst tuu fon Punitha un Katya lërne?

⁹ Kuk mool was Punitha saat, een mama woo in een kroos xtat in Intya leept: “Als mool, tuun mer ti familye in te kolonii pesuuche. Meyer siin tas wii een oportuniteet fer iwer Yeehoowa sayn kriatsyoon fer unser khiner in lërne. Ich tenke tas mayn khiner tuun ti kriatsyoon peser ferxteen wën se wayt wech fon te xtroose fol layt un khare sin.” Eltere, wën teyer aych ferkniicht mit ayre khiner uf eene xeene plats, tuun se tas tsiimlich sicher nii ferkese. Katya, een xwester fon Moltaawya, saat: “Ich tuun mich nii ferkese ti momënte woo ich mit mayn eltere in te kolonii waar. Ich tanke tëne, wayl se mich fon kleen aan in kelërnt hon xtil hale un peopachte was Yeehoowa kemacht hot un tëm sayn kwaliteete hinich ti kriatsyoon siin.”

10. Was khene ti eltere mache wëns xweyer fer tëne is aus ti xtat reese? (Kuk te khaste “ Hilef fer ti eltere”.)

¹⁰ Is es net meechlich fer aych tsu te kolonii reese? Kuk mool was Amol saat, woo aach in Intya leept: “Too woo ich woone ti eltere mise fiile xtune xafe; un tsu te kolonii reese, khan tayer sin. Awer ti familye khene Kot sayn kriatsyoon siin un iwer Yeehoowa sayn kwaliteete xpreche wën se in een kleene park orer in te foertach fon een haus sin.” Wëns tuu mit acht kukst, tsiimlich sicher finst tuu aach, neewich tayn haus, fiile tinge woo Yeehoowa kemacht hot — soo wii feechel, insëkte, planse un soo wayter — woos tuu khanst fer tayn khiner tsayche. (Psal. 104:24) Karina, fon Taytxlant, saat: “Mayn mama liipt ti pluume.  Tes weeche, wii ich een kleen meetche waar, hot se mich xeene pluume ketsaycht imer wën mer mitsamer kelaaft sin.” Eltere, teyer khent aach penutse ti fiile wiiteos un puplikatsyoone iwer ti kriatsyoon, woo ti Orkanisatsyoon macht, fer ayre khiner in lërne. Yawool, ekaal woo teyer leept, khent teyer ayre khiner helfe peopachte was Yeehoowa kemacht hot. Iwer was fer kwaliteete fon Yeehoowa khent teyer mit ayre khiner xpreche? Wole mer yets too triwer lërne.

11. Wii khene ti eltere sayn khiner helfe Yeehoowa sayn liip mërke?

¹¹ Fer tayn khiner helfe Yeehoowa sayn liip mërke, khanst tuu tëne tsayche ti liiplich aat wii fiile tiere sayn yunge uf phase. (Mat. 23:37) Tuu khanst tëne aach tsayche ti fiile unerxiitliche tinge woos in te kriatsyoon kept. Karina, iwer weem mer foner traan kexproch hon, saat: “Wii ich mit mayn mama kelaaft sin, hot se mich uf kemuut xtil hale un peopachte wii yeete pluum eensich waar un wii sayn xeenheet Kot sayn liip tsaycht. Hayt, yoore xpeeter, tuun ich noch ti pluume mit acht peopachte. Ich mërke wii ti aat wii se kemacht kep sin un sayn farpe, anerste sin. Tii tuun mich wayter erinere wii fiil Yeehoowa uns liipt.”

12. Wii khene ti eltere sayn khiner helfe Yeehoowa sayn kluucheet mërke? (Psalm 139:14) (Kuk aach tas pilt.)

¹² Helf tayn khiner Kot sayn kluucheet mërke. Yeehoowa is sicher fiil kluucher wii meyer. (Rom. 11:33) Tsum payxpiil: tuu khanst mit tayn khiner fertseele iwer wii tas waser ruf keet fer wolke mache; un tan, iwer wii laycht es is fer ti wolke tas waser fon een plats noom aner nëme. (Yoop 38:36, 37) Tuu khanst aach xpreche iwer ti wunerlich aat wii te mënxliche khërper kemacht kep is. (Lees Psalm 139:14.) d Kuk mool wii eene papa, woo Vladimir heest, tas kemacht hot. Tee saat: “Een mool, is unser puup fon sayn tswaayraat kefal un tee hot sich wee kemacht. Phaar taache tëm noo, is tas wee peser kep. Tan ich un mayn fraa hon tëm aus keleet tas Yeehoowa unser khërper kemacht hot mit te apiliteet fer sich selepst heele. Meyer hon tëm aach kesaat tas niks woo ti mënxe mache, hot soo een sort apiliteet. Een khare, tsum payxpiil, tuut sich net ‘heele’ noo  een unfal. Tiise speryens hot unser puup keholef Yeehoowa sayn kluucheet ferxteen.”

13. Wii khene ti eltere sayn khiner helfe Yeehoowa sayn kraft mërke? (Isayas 40:26)

¹³ Yeehoowa laat uns in tsum himel kuke un tenke iwer wii tëm sayn mechtich kraft ti xtërne in sayn plats halt. (Lees Isayas 40:26.) e Tuu khanst tayn khiner uf muute tsum himel kuke un tenke aan was se siin. Een xwester fon Taiwan, woo Tingting heest, erinert sich was pasiirt is wii se een khint waar: “Een mool, sin ich un mayn mama akampiire kang. Meyer khonte fiile xtërne im himel siin, wayl mer net in een xtat fol licht waare. In tëne tsayt, hon ich mich ketanke kemacht ep ich troy tsu Yeehoowa plaype khent, wayl mayn koleke wolte mich tswinge Kot unfoliche. Mayn mama hot mich uf kemuut se tenke aan te kraft woo Yeehoowa penutst hot fer ti xtërne mache un aach mich erinere tas eyer khan tiise kraft penutse fer mich helfe kwalkee proop aus hale. Noo te kriatsyoon in tiise rees peopachte, wolt ich Yeehoowa peser khëne lërne. Un ich hon mayn pextimung ferxtërkt fer tëm tiine.”

14. Wii khene ti eltere ti kriatsyoon penutse fer sayn khiner helfe Yeehoowa wii een frooe Kot siin?

¹⁴ Yeehoowa sayn kriatsyoon tsaycht aach tas eyer froo is un tas eyer wil hon tas mer aach froo wëre. Ti syentiste hon kemërkt tas ti meyerste tiere xpiile tuun — too tepay feechel un fix. (Yoop 40:20) Hon tayn khiner xon kelacht wii se kesiin hon een tier xpiile? Fiilaycht waar tas een khetsye noo een wol khuuchel am xpringe orer phaar huntche am sich payse. Tas neekste mool woos tuu siist tayn khiner lache weeche ti xpiileray fon te tiere, khanst tuu tëne helfe sich traan tenke tas mer een frooe Kot tiine. (1 Tim. 1:11)

15. Was khan ti eltere helfe raus fine was sayn khiner tenke tuun? (Xpriiche 20:5) (Kuk aach tas pilt.)

¹⁵ Als mool, is es xweyer fer ti eltere mit sayn khiner xpreche iwer ti propleeme woo se mit mache. Wëns tuu tas mit machst, im xtant must tuu ti ketanke fon tayn khiner raus tsiie. (Lees  Xpriiche 20:5.) f Etliche eltere fine es laychter tas mache wën se in te natuer mit sayn khiner sin. Warom? Een uersach is wayl tat, kepts weenicher tinge fer ti eltere un ti khiner sayn acht ap lenke. Een fater in Taiwan, woo Masahiko heest, xprecht iwer een aner uersach: “Wën mer uns mit unser khiner traus ferkniiche, in te përiche orer in te praya, tuun se ofts sich mee in ruu xpiire. Tes weeche is es laychter raus tsiie was se am tenke sin.” Katya, iwer weem mer foner traan kexproch hon, saat: “Noo te xuul, hot mayn mama mich ofts tsu een xeene park kenom. In tiise friitliche plats, waar es laychter fer mich se saan was in te xuul pasiirt is orer was mich ketanke kemacht hot.”

16. Wii khene ti familye ruue un sich ferkniiche soo lang wii se Yeehoowa sayn kriatsyoon peopachte?

¹⁶ Ti familye khene ruue un sich ferkniiche soo lang wii se Yeehoowa sayn kriatsyoon peopachte; tas tuut se helfe sich mee naner liipe. Ti Piipel saat tas es kept “een tsayt fer se lache” un “een tsayt fer se yukse”. (Ekl. 3:1, 4, noote) Yeehoowa hot wunerliche pletse uf te eyert kemacht, woo mer khene tinge mache woo uns froo lose. Fiile familye tuun kërn mitsamer pesuuche natsyonaalixe parke, kolonii, përiche un prayas. Etliche khiner tuun kërn xpringe orer in een park xpiile, ti tiere peopachte, orer in een flus, een lakoo orer tas meer xwime. Yawool, es kept fiile oportuniteete fer uns ferkniiche mit te natuer un ti tinge woo Yeehoowa kemacht hot!

17. Warom sole ti eltere sayn khiner helfe sich fraye mit Yeehoowa sayn kriatsyoon?

¹⁷ In te nay welt, tuun ti eltere un sayn khiner mit Yeehoowa sayn kriatsyoon sich fraye in een aat woo hayt unmeechlich is. In tëne tsayt, tuun mer khee pang fon te tiere hon; un tii tuun aach khee pang fon uns hon. (Isa. 11:6-9) Meyer tuun ti eewichkheet hon fer mit Yeehoowa sayn kriatsyoon uns fraye. (Psal. 22:26) Awer eltere, waart net pis tiise tsayt fer ayre khiner helfe sich fraye mit Yeehoowa sayn kriatsyoon. Wën teyer ti kriatsyoon penutst fer ayre khiner iwer Yeehoowa in lërne, tuun se tsiimlich sicher mit tëm kheenich Tawi xtime, woo saat: ‘Oo Yeehoowa, khee aarwayt is soo wii tayns.’ (Psal. 86:8)