1. Was tuut uns treeste wën mer, weeche ti propleeme, uns aleen orer iwerkelaat xpiire tuun? (Salmo 118:5-7)

HOST tuu tich xon aleen kexpiirt, wii wën es nimant waar fer tich helfe mit een kefoer um keen? Fiile hon se sich xon soo kexpiirt, soo kaar troye tiiner fon Yeehoowa. (1 Reis 19:14) Wën tas mit tich een mool pasiire tuut, eriner tich fon Yeehoowa sayn ferxpreche: “Ich tuun tich nii lose, un ich tuun tich nii im xtich lose.” Tes weeche, khene mer mit sicherheet saan: “Yeehoowa is mayn helfer; ich tuun khee pang hon.” (Heb. 13:5, 6) Te aphostel Phaul hot tiise wërter fer ti kriste in Yuutea um rom 61 N.K. kexrip. Tëm sayn wërter tuun uns erinere fon te xpiirunge woo xteen in te Salmo 118:5-7. * (Lees.)

2. Was tuun mer in tiise artikel noo kuke, un warom?

² Soo wii te salmist, Phaul wust tas Yeehoowa tëm sayn Helfer waar, wayl Yeehoowa hat tëm xon fiil mools keholef. Tsum payxpiil, mee wii tswaay yoore eente tas Phaul sayn priif fer ti hepreeyer kexrip hot, hat eyer een xroo xtorm in een xif iwerkeleept. (Atos 27:4, 15, 20) In tiise rees un in te yoore foer tëne, hot Yeehoowa torich unerxiitliche aate pewayst tas eyer Phaul sayn Helfer waar. Wole mer yets tray fon tiise aate noo kuke. Yeehoowa hot Phaul keholef torich Yeesus un ti engele, mënxliche autoriteete, un ti kristliche priiter. Wën mer noch mool traan tenke aan was in Phaul sayn leepe pasiirt is, tuun  mer unser fertraue aan Yeehoowa sayn ferxpreche ferxtërke tas Eyer tuut uns aach antworte wën mer tëm sayn hilef ferlange.

3. Was hot Phaul fiilaycht sich kefroot, un warom?

³ Phaul praucht hilef kriin. Um rom 56 N.K., fiile layt hon tëm raus fom thempel in Yeruusalem kexleep un hon fersuucht tëm um pringe. Im neekste taach, wii Phaul foer tëm Sinëtryo kenom waar, hon sayn faynte tëm neekst in xtike feris. (Atos 21:30-32; 22:30; 23:6-10) In tiise xtun, fiilaycht hot Phaul sich kefroot: ‘Wii lang khan ich tas noch aus hale?’

4. Wii hot Yeehoowa Phaul torich Yeesus keholef?

⁴ Was fer hilef hot Phaul kriit? Ti nacht noo tas Phaul in kexpërt waar, is “te Hër”, Yeesus, uf tëm sayn sayt tsum foer xayn khom. Tee hot tëm kesaat: “Say koraajich! Wayl soo wiis tuu een komplët tsaye iwer mich in Yeruusalem kep host, solst tuu aach tsaye in Roma kepe.” (Atos 23:11) Tiise ufmuutiche wërter sin in te richtich tsayt khom! Yeesus hot Phaul keloopt weeche ti tsaye woo eyer in Yeruusalem kep hat. Un Yeesus hot fer Phaul ferxproch tas eyer teet pis Roma in sicherheet hin khome, un tas eyer teet aach een tsaye tat kepe. Noo tiise ferxpreche kriin, hot Phaul sich woerxaynlich wii een khint aan tëm papa sayn xoos kexpiirt.

5. Wii hot Yeehoowa Phaul torich een engel keholef? (Kuk tas pilt am aanfang fom piichelche.)

⁵ Was fer anere kefoere hot Phaul mit keleept? Unkefeer tswaay yoore tëm noo tiise ewënte in Yeruusalem, waar Phaul in een xif woo tsu Itaalya am reese waar. Tan, een xtark weter xtorm hot aan kefang. Es waar soo xroo kewees, tas ti layt woo in tëm xif waare tachte tas se xtërpe teete! Awer Phaul hat khee pang kehat. Weeche was? Tee hot fer al in tëm xif kesaat: “In te letste nacht, een engel fon tëm Kot woo ich keheere un fer weem ich een haylich aarwayt mache, is uf mayn sayt xteen keplip; eyer hot kesaat: ‘Tuu khee pang hon, Phaul. Tuu must foer tëm Kayser keprung wëre; un noch, Kot hot tas leepe fon al tii woo mit tich reese tuun, kexenkt.’” Yeehoowa hot een engel penutst fer noch mool saan tas ferxpreche woo Eyer, torich Yeesus, fer Phaul friier kep hat. Un Phaul is wërklich pis Roma hin khom, soo wii Yeehoowa ferxproch hat. (Atos 27:20-25; 28:16)

6. Was fer ferxpreche woo Yeesus kemacht hot khan uns ferxtërke, un warom?

⁶ Was fer hilef kriin mer? Yeesus tuut uns unerxtitse soo wii eyer Phaul uner kextitst hot. Tsum payxpiil, Yeesus hot fer al sayn nookeener ferxproch: “Ich sin mit aych ti kans tsayt, pis tsum ën fom sisteem.” (Mat. 28:20) Yeesus sayn wërter tuun uns ferxtërke.  Warom? Wayl welche taache sin fer uns xweyer fer se aus hale. Tsum payxpiil, wën yemant woo mer liipe xtërpt, unser traurichkheet tuut net ploos fer ploos phaar taache taure, awer tsiimlich sicher fer fiile yoore. Anere mise xweyere taache phake wayl yets sin se alt. Un noch anere prauche xlime taache phake wayl se tiifsinich sin. Soo wii soo, fine mer kraft fer aus hale wayl mer wise tas Yeesus is mit uns “ti kans tsayt” — soo kaar in te tunkelste taache fon unser leepe. (Mat. 11:28-30)

7. Tëm noo Apocalipse 14:6, wii tuut Yeehoowa uns hayt helfe?

⁷ Kot sayn Wort lost uns sicher tas Yeehoowa penutst sayn engele fer uns helfe. (Heb. 1:7, 14) Tsum payxpiil, ti engele tuun uns unerxtitse un uns lënke wën mer ti “kuute oter fom Raych” fer ti layt fon ‘yeete natsyoon, xtam un xprooch’ preetiche. (Mat. 24:13, 14; lees Apocalipse 14:6.) *

8. Wii hot Yeehoowa Phaul torich een militeer fiirer keholef?

⁸ Was fer hilef hot Phaul kriit? Im yoerkang 56 N.K., hot Yeesus Phaul sicher kelos tas eyer teet pis Roma hin khome. Awer, welche yuute in Yeruusalem hon kepleent Phaul iwerfale un tëm um pringe. Wii Klautyus Liisyas — eene romaanix militeer fiirer — hot iwer tiise plaan tsu wise kriit, hot eyer Phaul keholef. Klaych, hot Klautyus een kroos krup fon soltaate kexikt fer Phaul xitse un tëm pis Sesarëya nëme, woos xtroos pis Yeruusalem waar unkefeer 105 khilomeeter wayt. Wii Phaul pis Sesarëya hin khom is, hot te Kowernatoer Fëliks kexikt tas Phaul “im Herootes sayn palas in kexpërt plaype teet.” Tat, ti yuute woo wolte Phaul um pringe khonte tëm khee xaate mache. (Atos 23:12-35)

9. Wii hot te Kowernatoer Festus Phaul keholef?

⁹ Tswaay yoore xpeeter, waar Phaul noch in Sesarëya in kexpërt. Festus hat Fëliks wii Kowernatoer ersetst. Ti yuute hon aan kehal tas Festus Phaul tsu Yeruusalem xike selt, tas eyer tat kericht weyer. Awer Festus hot tas net aan kenom. Fiilaycht te Kowernatoer wust xon tas ti yuute “waare een fal am pleene fer Phaul im weech um se pringe”. (Atos 24:27–25:5)

10. Was hot te Kowernatoer Festus kemacht wii Phaul ferlangt hot fer fon tëm Kayser kericht wëre?

¹⁰ Xpeeter, waar Phaul in Sesarëya kericht. Wayl Festus “wolt tas ti yuute tee xtitse teete” hot eyer fer Phaul kefroot: ‘Wilst tuu ruf noo Yeruusalem keen fer tat foer mich kericht wëre?’ Phaul wust tas in Yeruusalem teete ti yuute tëm tsiimlich sicher um pringe; un tee wust aach was praucht eyer mache fer sayn leepe rete, pis Roma hin keen, un wayter preetiche. Tee hot kesaat: “Ich ferlange fer tsu tëm Kayser keen!” Noo tas eyer mit sayn aanreetner kexprooch hot, hot Festus fer Phaul kesaat: “Tuu host ferlangt fer tsu tëm Kayser keen, tsu tëm Kayser tuust tuu hin keen.” Festus sayn ëntxlus hot Phaul fon sayn faynte kexitst. Klaych, teet Phaul in Roma sin — wayt wech fon te yuute woo tëm um pringe wolte. (Atos 25:6-12)

11. In was fer ufmuutiche wërter fon tëm profeet Isaiias hot Phaul fiilaycht ketenkt?

¹¹ Soo lang wii Phaul kewaart hot tas sayn rees tsu Itaalya aan fange teet, fiilaycht hot eyer ketenkt aan wii hot te profeet Isaiias aan kesaat tii woo sich keeche Yeehoowa xtele. Yeehoowa hot Isaiias kexikt se xraype: “Macht een plaan, awer es wërt fermacht! Xprecht was teyer wolt, awer es tuut sich net erfiile, wayl Kot is mit uns!” (Isa. 8:10) Phaul  wust tas Kot tëm helfe teet. Un kewis, tas hot tëm ferxtërkt fer ti proope woo noch keemte aus hale.

12. Wii hot Yuulyus Phaul pehantelt, un weeche tas, was hot Phaul woerxaynlich kemërkt?

¹² Im yoerkang 58 N.K., hot Phaul sayn rees tsu Itaalya aan kefang. Wayl eyer in kexpërt waar, waar eyer unich te autoriteet fon Yuulyus kewees — eene romaanix militeer ofitseer. Fon tiise xtun am forem, Yuulyus khont Phaul sayn leepe xroo orer laychter mache. Wii hot eyer sayn autoriteet penutst? In tëm neekste taach, tas eyerste mool woo se xtil kehal hon, “Yuulyus hot Phaul mit kuutheet pehantelt, un hot kelos tas eyer sayn froynte pesuuche teet”. Xpeeter, hot Yuulyus soo kaar Phaul sayn leepe keret! Wii soo? Wii een teel fom xif hot aan kefang sich in xtike preche, wolte ti soltaate al ti inkexpërtner woo in tëm xif waare um pringe, tas se net aus rayse teete. Awer Yuulyus hot ti soltaate um kehal tas mache. Weeche was? Wayl eyer “waar pextimt fer Phaul reete”. Tsiimlich sicher, hot Phaul kemërkt tas Yeehoowa waar tiise kuut ofitseer am penutse fer tëm helfe un xitse. (Atos 27:1-3, 42-44)

13. Wii khan Yeehoowa ti mënxliche autoriteete penutse?

¹³ Was fer hilef kriin mer? Wën es mit sayn tsiil xtimt, khan Yeehoowa sayn mechtich hayliche kayst penutse fer ti mënxliche autoriteete lënke tas se mache was eyer wil. Te kheenich Salomon hot kexrip: “Tëm kheenich sayn hërts is wii waser xtroome in Yeehoowa sayn hënt. Tee lënkt es hin pis woo eyer wil.” (Pro. 21:1) Was wil tiise xprooch saan? Ti mënxe khene waser kraape mache tas tas waser fon een pach in een lënkung woo se wole xpringt. In te selwich aat, khan Yeehoowa sayn kayst penutse fer ti ketanke fon te rechiirente lënke in een weech woo mit Sayn tsiil xtimt. Wën tas pasiirt, ti mënxliche autoriteete sin uf kerechent fer ëntxlise mache woo nutse fer Kot sayn folek pringe. (Kuk aach Esdras 7:21, 25, 26.)

14. Tëm noo Atos 12:5, iwer weem khene mer peete?

¹⁴ Was khene mer mache? Meyer khene peete ‘iwer kheeniche un al tii woo autoriteet hon’, wën se prayche ëntxlise mache woo unser kristlich leepe un preetich petrefe. (1 Tim. 2:1, 2, noote; Nee. 1:11) Soo wii ti eyerste kriste, meyer tuun aach xtarke kepeete tsu Kot mache weeche unser priiter un xwestere woo in kexpërt sin. (Lees Atos 12:5; * Heb. 13:3) Un meyer khene aach peete iwer ti katee wachter unich weem unsere priiter un xwestere sin. Meyer khene tsu Yeehoowa aan hale  tas eyer ti ketanke fon tiise mëner lënkt tas se sich ufkerechent xpiire fer sich soo wii Yuulyus aan xtele un unser inkexpërtne priiter mit “mënxlich kuutheet” pehantele.

15-16. Wii hot Yeehoowa Phaul keholef torich Aristarko un Lukas?

¹⁵ Was fer hilef hot Phaul kriit? Torich sayn rees pis Roma, hot Yeehoowa noo un noo priiter un xwestere penutst fer Phaul helfe. Wole mer welche payxpiile noo kuke.

¹⁶ Tswaay troye froynte fon Phaul, Aristarko un Lukas, hon ëntxlist mit tëm pis Roma reese. * Ti Piipel saat net tas Yeesus hot fer Aristarko un Lukas ferxproch tas se teete in sicherheet pis Roma hin khome. Tan, tii hon sayn leepe ins kefoer kextelt wën se in tiise kefeerlich rees kang sin. Awer, tii waare wilich fer tas mache fer mit Phaul sin. Ploos xpeeter, torich tiise xweyer rees, hon se tsu wise kriit tas sayn leepe kexoon wëre teet. Tes weeche, wii Aristarko un Lukas in Sesarëya im xif rin kang sin, tsiimlich sicher, hot Phaul een hërtslich kepeet fer Yeehoowa kemacht, tsu tëm tanke weeche ti hilef woo eyer kep hat torich tiise tswaay koraajiche priiter. (Atos 27:1, 2, 20-25)

17. Wii hot Yeehoowa ti priiter fon te kemaynt penutst fer Phaul helfe?

¹⁷ Torich sayn rees, ti priiter in te kemaynt hon Phaul phaar mool keholef. Tsum payxpiil, wën se xtiil kehal hon in te xtat fon Siiton, Yuulyus hot Phaul erlaupt “tas eyer sayn froynte pesuuche teet un fon tëne uf kephast weyer”. Un xpeeter, in te xtat fon Putëoli, Phaul un sayn froynte ‘hon priiter ketrof un tii hon tëne noo un noo ferlangt fer mit tëne torich siwe taache plaype’. Wii ti priiter in tiise pletse hon Phaul un sayn froynte uf kephast, kewis hot Phaul tëne kefrayt mit ufmuutiche speryense. (Kuk aach Atos 15:2, 3.) Noo tiise ufmuutich pesuuch, Phaul un sayn froynte hon wayter kerees. (Atos 27:3; 28:13, 14)

18. Was hot Phaul uf kerechent Kot tanke un sich ufkemuut xpiire?

¹⁸ Wii Phaul noo Roma kelaaft hot, tee hot  woerxaynlich ketenkt iwer was eyer kexrip hat tray yoore friier fer ti kemaynt in tiise xtat: “Torich xon fiile yoore, sin ich wilich fer aych pesuuche keen.” (Rom. 15:23) Awer, eyer khont sich net foer xtele tas eyer teet wii inkexpërtne pis tat hin khome. Xtel tich mool foer wii froo hot eyer sich kexpiirt wën eyer tas kesiin hot — ti priiter fon Roma aan te xtroos aan tëm waarte fer iim pekriise! “Wii Phaul se kesiin hot, hot eyer Kot ketankt un sich uf kemuut kexpiirt.” (Atos 28:15) Mërk tas Phaul hot Kot ketankt wayl ti priiter tat waare. Warom? Wayl Phaul hot noch mool kesiin tas Yeehoowa waar tëm am helfe torich ti priiter.

19. Tëm noo 1 Pedro 4:10, wii khan Yeehoowa uns penutse fer yemant woo am layte is helfe?

¹⁹ Was khene mer mache? Khënst tuu priiter orer xwestere in tayn kemaynt woo tuun layte wayl se krank sin orer weeche anere propleeme? Fiilaycht hon se een keliipte im toot ferloer. Wën mer tsu wise kriin iwer yemant woo een hilef praucht, khene mer tsu Yeehoowa ferlange tas eyer uns heleft etwas liiplich saan orer mache fer tiise persoon. Unser ufmuutiche wërter un aktsyoone fiilaycht sin kraat was unser pruuter orer xwester am prauche is. (Lees 1 Pedro 4:10. *) * Wën mer tëne helfe, khene se noch mool klaape tas Yeehoowa sayn ferxpreche kilt aach tsu tëne: “Ich tuun tich nii lose, un ich tuun tich nii im xtich lose.” Tas tuut sicher tayn hërts fraye!

20. Warom khene mer mit sicherheet saan: “Yeehoowa is mayn helfer”?

²⁰ Soo wii mit Phaul un sayn froynte pasiirt is, in unser rees torich tas leepe, tuun mer aach torich xrooe weter xtorme keen. In te selwich tsayt, meyer wise tas mer khene uns muutich xpiire wayl Yeehoowa is mit uns. Eyer heleft uns torich Yeesus un ti engele. Un aach, wën es mit sayn tsiil xtimt, Yeehoowa khan uns helfe torich ti mënxliche autoriteete. Un soo wii fiile fon uns xon kesiin hon, Yeehoowa penutst sayn hayliche kayst fer unser priiter un xwestere uf rechne uns helfe. Tes weeche, soo wii Phaul, khene mer mit sicherheet saan: “Yeehoowa is mayn helfer; ich tuun khee pang hon. Was khan te mënx mich mache?” (Heb. 13:6)