LEEPES KEXICHT
Ich wolt tas opjetiiw fom leepe fine
EEN MOOL waar ich mit mayn alt xif im Mitel Meer am reese. Tan hon ich mich ferxrok — es waar een loch im xif kewees un fiil waser waar am rin khome! Klaych tëm noo, hot een xtorm aan kefang. Ich hon soo fiil pang kriit tas, fer tas eyerste mool in fiile yoore, hon ich een kepeet kemacht. Los mich een pisye mee iwer mayn leepe fertseele un aych saan warom ich in tiise xif waar.
Ich sin uf te welt khom in Holant, in 1948. Im neekste yoer, hot unser familye sich pis São Paulo, Brasil, kewanert. Mayn eltere sin imer in te khërich kang; un eftas, noo tas mer in te nacht kes hate, hon mer ti Piipel kelees. In 1959 hon mer uns fon Brasil pis ti Fereenichte Xtaate fon Amërika kewanert; tat, hon mer in Massachusetts keleept.
Meyer waare 8 in unser familye un mayn papa hot xtram kexaft fer uns al uf phase. Tee hot unerxiitliche aarwayte kehat: tee waar een reesenter kexefts man, hot xtroose kepaut, un hot fer een internatsyonaal luftxif kompanii kexaft. Meyer sin aarich froo kep wii eyer ti aarwayt in te luftxif kompanii kriit hot, wayl tan khonte mer fiil reese.
Wën ich in te ensino médio waar, hon ich eftas ketenkt: ‘Was tuun ich mache wën ich kroos wakse?’ Etliche fon mayn froynte hon raus kesuucht fer ti uniwersiteet keen; anere sin im militeer tiine kang. Ich hat net kërn tsënke orer xtrayte; tes weeche, hon ich raus kesuucht fer ti uniwersiteet keen, tas ich praycht net im militeer tiine. Awer was ich wërklich mache wolt waar ti anere helfe; ich hon ketenkt tas tas khont mich wërklich een opjetiiw im leepe kepe.
MAYN LEEPE IN TE UNIWERSITEET
Ich hon mich imer kefroot wii tas leepe aan kefang hat. Tes weeche, hon ich antropoloxii in te uniwersiteet xtutiirt. Ti leerer hon uns iwer ti ewolutsyoon in kelërnt un tii wolte hon tas mer es wii ti woerheet aan nëme teete. Awer fer mich, hon etliche fon te inlërnunge net kextimt; ich praycht aan tëne klaape oone kuute pewaysunge hon.
In te xuule, hon mer net kuute funtamente kelërnt iwer was richtich un ferkheert is. Xtats tas, hon se uns in kelërnt se mache ales was mer khonte fer kuute resultaate in te uniwersiteet kriin. Wën ich in te feste mit mayn froynte kang sin, un wën ich troke in kenom hon, waar ich froo kewees. Awer tiise frooheet hot sich klaych ferxwint. Ich hon mich kefroot: ‘Meecht tas leepe wërklich een opjetiiw hon?’
In tiise tsayt, hon ich mich tsu Boston kewanert un hon aan kefang ti uniwersiteet tat mache. Fer mayn xuul petsaale, hon ich aan kefang se xafe in te fërye. In tiise aarwayt, hon ich tas eyerste mool een Yeehoowa sayn Tsayer ketrof. Een aarwayts koleke hot mich aus keleet ti profetsii fon te “7 tsayte”, woo in Tanyël kapitel 4 xteet. Tee hot mich aach kesaat tas mer in te tsayt fom ën am leepe sin. (Tan. 4:13-17) Ich hon was klaych kemërkt: wën ich wayter mit tëm fertseele teet un klaape teet aan was eyer mich kesaat hot, mist ich mayn leepe ënere. Tes weeche, hon ich mich aan kextrengt fer wayt fon tëm plaype.
Ich hon ketenkt tas in umaniteer hilef xafe, teet mich een opjetiiw im leepe kepe. Tes weeche, hat ich xuule in te uniwersiteet woo mich foer perayt hon fer fraywilich aarwayt in Siit Amërika mache. Awer ich hon kemërkt tas noch net mool tas khent mich een opjetiiw im leepe kepe. Ich sin soo oone muut kep, tas ich ti uniwersiteet kelos hon.
ICH SUUCHE WAYTER TAS OPJETIIW FOM LEEPE IN TE WAYTESTE LËNTER
Am maay fon 1970 hon ich mich pis Amsterdam, in Holant, kewanert. Tat, hon ich in te selwich luftxif kompanii kexaft woo mayn papa kexaft hot. Weeche tiise aarwayt, khont ich fiil reese. Ich hon lënter in Afrika, Asya, Europa un Amërika pesuucht. Awer ich hon klaych kemërkt tas, ekaal tas lant woo ich pesuucht hon, hate se al kroose propleeme un hots aus kesiin tas nimant se resolwiire khont. Ich wolt noch was importantes fon mayn leepe mache; tes weeche, sin ich tsurik tsu Boston kang, in te Fereenichte Xtaate fon Amërika, fer in te selwich uniwersiteet xtutiire.
Awer ich hon klaych kemërkt tas ti xuule in te uniwersiteet waare mich net am helfe ti antworte fine fer ti frooche iwers leepe woo ich hat. Ich wust net was se mache. Tan, hon ich een aanreet fer mayn leerer fon antropoloxii ferlangt. Es hot mich ferxrok wën eyer kesaat hot: “Fer was tuust tuu wayter xtutiire? Warom lost tuu net noo in te uniwersiteet keen?” Tee praucht net 2 mool saan! Ich hon ti uniwersiteet kelos un ich sin net mee tsurik khom.
Ich hon noch kexpiirt tas tas leepe khee opjetiiw hat. Tes weeche, hon ich aan kefang mit te hippies keen. Ich un phaar froynte sin torich ti Fereenichte Xtaate fon Amërika kerees un mer sin pis Acapulco, Mëksiko kang. Meyer hon mit een krup hippies keleept un hots aus kesiin tas se khee propleeme orer soriche hate. Awer, klaych hon ich raus kefun tas tiise leepe waar net wërklich froo kewees un tas tii hate khee opjetiiw im leepe. Ich hon aach kesiin tas fiile fon tëne waare net eerlich un leaale layt kewees.
ICH SUUCHE WAYTER TAS OPJETIIW FOM LEEPE IN EEN XIF
In tiise tsayt, hon ich aan kefang se tenke iwer etwas woo ich mache wolt wii ich een khint waar. Mayn traam waar im meer in een xif reese. Awer ich wolt net ploos een keweenlich xifsman sin; nee… ich wolt kapitan sin! Fer tas, praychte ich mayn aychne xif hon. Mayn froynt Tom wolt tas selwiche mache. Tes weeche, hon mer ëntxlist um ti welt rom mit een xif reese. Ich wolt een xeen un warm insel fine — een plats woo ich khont fray fon te mënxe sayn reekle sin.
Ich un Tom sin pis Arenys de Mar kerees, ticht pay Barcelona, Xpanya. Tat, hon mer een xif khaaft woo een pisye mee wii 9 meter lang waar. Tëm sayn naame waar Llygra kewees. Tas mer khonte in te osean mit sicherheet reese, hon mer kexaft fer unser xifche soo wii nay lose. Wayl mer uns net am ayle waare fer pis tas plats keen woo mer wolte, hon mer tas motoer raus kehool fer mee waser nëme woo mer trinke khonte. Fer unser xif in kleene hafe treete, hate mer 2 reeme woo 5 meter lang waare. Tsum xlus, waar unser xif fërtich kewees! Meyer hon unser rees aan kefang pis te Seychelles, in te Intikus Osean. Unser plaan waar torich ti oëst fon Afrika reese un tan een wolte kepe in te Kap fon te Kuut Hofnung, in Siit Afrika. Meyer hon ti xtërne, lant khaarte, etliche piicher, un anere keweenliche kexër penutst fer uns net im meer ferliire. Es hot mich ferwunert tas mer raus fine khonte kraat tas plats woo mer waare.
Meyer hon klaych kemërkt tas unser alt hols xif teet net aus hale im meer reese. Tas xif hot aan kefang waser xepe — unkefeer 22 liter yeete xtun! Un wii ich am aanfang kesaat hon, hon ich fiil pang kriit wën een xtorm aan kefang hot. Fer tas eyerste mool in fiile yoore, hon ich tsu Kot kepeet. Un ich hon ferxproch tas wën mer iwerleepe teete, teet ich fersuuche tëm khëne lërne. Te xtorm hot sich peruycht un ich hon mayn ferxpreche in kehal.
Ich hon aan kefang ti Piipel leese wii mer im xif waare. Tas waar mool wërklich xeen kewees! Iwerlee tich: ich waar tat, im xif kesetst, im Mitel Meer. Um mich rom khont ich ploos tas plaue waser siin. Tan un wan, sin unerxiitliche fix kehupst. In te nacht, hon ti xtërne mich ferwunert un too sin ich noch mee sicher kep tas es een Kot kept woo sich mit uns khimert.
Noo phaar woche, sin mer pis Alicante kang, in Xpanya. Tat, hon mer fersuucht unser xif ferkhaafe wayl mer wolte een peser khaafe. Tas waar net laycht kewees yemant fine woo een alt xif khaafe wolt. Awer, es waar een wunerlich tsayt fer mayn Piipel leese.
Woo mee hon ich ti Piipel kelees, woo mee hon ich kemërkt tas tii een oryentiirung puuch is woo helft uns frooer wëre. Es hot mich ferwunert tas ti Piipel tuut taytlich saan tas mer sole een rayn un richtich leepe hon. Un ich hon mich kefroot warom soo fiile layt — too tepay ich — saan tas se kriste sin, awer keen net ti piiplixe oryentiirunge noo.
Ich wolt een rayn leepe hon. Tes weeche, hon ich noo kelos troke in nëme. Ich hon ketenkt: ‘Es wërt wool anere layt sin woo mache was Kot saat un ich wil se fine.’ Fer tas tsweete mool hon ich tsu Kot kepeet un tëm sayn hilef ferlangt fer tiise layt fine.
ICH SUUCHE TI WOER RELICHYOON
Fer mich hots aus kesiin tas ti pest aat fer ti woer relichyoon fine, waar yeete relichyoon noo
kuke. Ich sin uf te xtroose fon Alicante kelaaft, un ich hon fiile relichyeese kepaye kesiin. Awer ti meyerste fon tëne hate xtaatue; tes weeche, waar es laycht tëne fon mayn list xtrayche.Een suntaach noo mitaach, waar ich foer te hafe, in een hiwel kewees. Ich waar Tyako 2:1-5 am leese, woo saat tas es ferkheert is ti layt uf sayt xupe wayl se net raych sin. Wii ich tsurik tsum xif am keen waar, hon ich een kepay kesiin. Owich ti tier, waars kexrip: “Raych Saal fon Yeehoowa sayn Tsayer.”
Ich hon ketenkt: ‘Ich tuun tiise layt proope. Wole mer siin wii se mich pehantele.’ Too sin ich im Raych Saal rin kang — paarfisich, mit een kroose paart un mit mayne pringehose feris. Te intikatoer hot mich pis een xtuul kenom neewich een alt fraa. Tii hot mich mit kuutheet keholef ti tekste fine woo te reetner kesaat hot. Noo te fersamlung, hon ich mich ferwunert tas al mich kuut pehantelt hon. Eene man hot mich in kelaat fer in tëm sayn haus keen un iwer ti Piipel xpreche. Awer ich wolt eyerst mayn Piipel leesung fërtich mache. Tes weeche, hon ich kesaat: “Wën ich fërtich sin, saan ich.” Fon tat aan, hon ich khee fersamlung ferloer.
Phaar woche xpeeter, sin ich pis te man sayn haus kang un tee hot mayn frooche iwer ti Piipel keantwort. Een woch tëm noo, hot eyer mich een thax kep fol xeen tsaych. Tee hot mich kesaat tas tiise tsaych waare fon yemant woo inkexpërt waar, wayl tee wolt ti Piipel aan heere un ti anere liipe un aach net te kriich lërne. (Isa. 2:4; Yoo. 13:34, 35) Yets, waar ich mich sicher kewees: ich hon kefun was ich am suuche waar — layt woo ti Piipel sayn kesets aan heere tas mer sole een rayn leepe hon. Yets, hot mayn opjetiiw sich keënert: ich wolt net mee een xeen insel fine; ich wolt ti Piipel xtutiire fer se peser ferxteen. Tes weeche, sin ich tsurik tsu Holant kang.
ICH SUUCHE EEN AARWAYT
Es hot mich 4 taache kenom fer pis ti xtat fon Groningen, in Holant, khome. Tat, praucht ich een aarwayt fine fer mich fersoriche. Ich hon een aarwayt kesuucht in een xop woo se meewle kemacht hon. Tat, hon se mich een papiir kep mit haufe frooche. Eene waar: “Was is tayn relichyoon?” “Yeehoowa sayn Tsayer” — hon ich hin kexrip. Wën te man woo tat kexikt hot tas kelees hot, hot sayn kesicht sich keënert. Tee hot kesaat: “Ich ruufe tich.” Awer tas is nii pasiirt.
In een aner xop hon ich kefroot ep te man hilef praycht. Tee hot mich kefroot: “Host tuu een tiploma orer host tuu xon mit tas kexaft?” “Ich hon een mool een hols xif repariirt” — hon ich keantwort. Psal. 37:4) Ich hon 1 yoer mit tëm pruuter kexaft. Torich tiise tsayt, hot eyer ti Piipel mit mich xtutiirt. Un in yanuer fon 1974, hon ich mich taafe kelos.
“Tuu khanst hayt noo mitaach aan fange — hot eyer kesaat. — Awer een tings: ich wil net hon tas tuu mich propleeme too in mayn xop pringst, wayl ich sin Yeehoowa sayn Tsayer un ich keen ti piiplixe oryentiirunge noo.” Tas hot mich mechtich ferwunert, un ich hon kesaat: “Ich sin aach Yeehoowa sayn Tsayer!” Awer wayl ich lange hoer un een kroos paart hat, wust eyer tas ich net waar. Too, hot eyer kesaat: “Ich tuun ti Piipel mit tich xtutiire.” Un ich hon tas froo aan kenom. Yets, waars fer mich taytlich kewees warom te man fon te eyerste xop mich net keruuft hat — Yeehoowa waar mayn kepeet am antworte. (TSUM XLUS, FINE ICH TAS OPJETIIW FOM LEEPE!
Een moonat xpeeter, hon ich aan kefang wii pyoneer xafe. Tas hot mich fiil frooheet keprung. Een moonat tëm noo, hon ich mich pis Amsterdam kewanert fer se helfe in een naye xpanix krup. Es hot mich fiil kefrayt xtuutye in xpanix un in portukeesix fiire. In maay fon 1975, hon ich een aner priwilëj kriit: wii spetsyaal pyoneer tiine.
Eene taach, is een spetsyaal pyoneerin, Catharina, in unser fersamlung khom. Tii hat een Piipel xtutëntin woo fon Poliiwya waar, un tii wolt hon tas se ti priiter khëne teet. Ich un Catharina hon ëntxlist uns peser khëne lërne torich priife un klaych hon mer kemërkt tas mer ti selwiche tsiile hate. Meyer hon uns kehayrat in 1976 un mer hon wayter wii spetsyaale pyoneere ketiint pis 1982. In tiise yoer, waare mer in kelaat fer ti 73te klas fon te Xileat Xuul mache. Es hot uns fiil ferwunert — awer aach froo kelos — wën se kesaat hon tas mer teete in Afrika tiine. Meyer hon 5 yoore in Mombasa, Keenya kexaft. In 1987, sin mer pis Tansaanya kexikt kep. Tat, waar unser aarwayt kraat fray kemacht kep. Meyer sin tat 26 yoore keplip; tan, sin mer tsurik tsu Keenya kang.
Eerliche layt helfe ti woerheet iwer ti Piipel lërne, hot uns een opjetiiw im leepe kep. Tsum payxpiil: tas eyerste Piipel xtuutyum woo ich in Mombasa hat, waar eene man woo ich in te preetich aarwayt ketrof hon. Noo tas ich tëm 2 piichelcher aan kepoot hon, hot eyer kesaat: “Wën ich tiise piichelcher fërtich kelees hon, was sole ich mache?” Ti neekst woch hon mer aan kefang ti Piipel xtutiire mim puuch Poderá Viver para Sempre num Paraíso na Terra; tas waar kraat in swahili puplitsiirt kewees. Een yoer xpeeter, hot eyer sich taafe kelos un is een rekulaar pyoneer kep. Fon tat aan, hon tee un sayn fraa neekst 100 layt keholef sich tetikiire un taafe lose.
Wii ich tas opjetiiw fom leepe kefun hon, hon ich mich wii te kexefts man kexpiirt woo een ekstra phërl kefun hat: tee wolt net fon tëne uf kepe. (Mat. 13:45, 46) Ich hon ëntxlist mayn leepe penutse fer ti anere helfe tas aach fine. Ich un mayn liip fraa hon kesiin tas Yeehoowa helft sayn folek een woer opjetiiw im leepe hon.