1-2. Was fer kuute uersache hon mer fer leaale liip eene fer ti anere tsayche?

WAROM is es kuut leaale liip eene fer ti anere tsayche? Kuk mool etliche uersache in te neekste xpriiche fon te Piipel: “Tas ti leaale liip un ti troyheet tich net im xtich lose. (…) Wayl tan, tuust tuu Kot un ti mënxe kefale, un tii tuun tich wii eene xlaue mënx siin.” “Te man fon leaale liip macht was kuutes fer sich selepst.” “Weer ti kerechtichkheet un ti leaale liip suucht, fint leepe.” (Xpr. 3:3, 4; 11:17, noote; 21:21)

² Tiise xpriiche pringe 3 uersache foer warom mer sole leaale liip tsayche. Eyerst: wën mer leaale liip tsayche, wëre mer weyertlich foer Kot. Tsweet: xon yets kriin mer kuute tinge. Tsum payxpiil, mer mache froyntxafte woo hale. Trit: wën mer leaale liip tsayche, kriin mer seechen in te futuer, too tepay tas eewiche leepe. Kewis hon mer kuute uersache fer Yeehoowa sayn aanreet noo keen: “Tuut aych naner pehantele mit leaale liip un parmhërtslichkheet.” (Sak. 7:9)

3. Was fer frooche tuun mer in tiise artikel noo kuke?

³ In tiise artikel, tuun mer ti antwort fer 4 frooche noo kuke: Fer weem sole mer leaale liip tsayche? Was lërnt uns tas puuch Rut iwer leaale liip tsayche? Wii khene mer leaale liip hayt tsayche? Was fer kuute tinge tuun mit uns pasiire wën mer leaale liip tsayche?

4. Mit was se tuun hot mit leaale liip, wii khene mer Yeehoowa noo mache? (Markus 10:29, 30)

⁴ Wii mer im letste artikel kelërnt hon, Yeehoowa tsaycht  sayn leaale liip ploos fer tii woo tëm liipe un tiine. (Tan. 9:4) Meyer wole ‘Kot noo mache, wii keliipte khiner’. (Ëfe. 5:1) Tes weeche, mer wole leaale liip fer unser priiter un xwestere ëntwikele. (Lees Markus 10:29, 30.) *

5-6. Was mëne eftas ti layt “leaaliteet” weyer?

⁵ Sicher, woo mer peser ferxteen was ti leaale liip is, woo peser tuun mer tiise kwaliteet fer unser priiter un xwestere tsayche. Fer peser tiise kwaliteet ferxteen, wole mer ti unerxiit siin tswixich leaale liip un was ti layt eftas mëne “leaaliteet” weyer. Kuk mool een payxpiil.

 ⁶ Fiile hayt tsu taach saan tas een mënx woo xon haufe yoore in te selwich faprik xaft, een leaale aarwayter is. Awer, khan sin tas torich tiise kanse yoore, hot te aarwayter noch nii eene fon te xëfe khëne kelërnt. Un fiilaycht fint eyer net imer kuut ti ëntxlise woo sayn xëfe mache. Tiise aarwayter liipt net ti faprik, awer tee is froo tas se tëm aarwayt kepe un tas se tëm petsaale. Tee tuut wayter tat xafe pis tee sich aposentiire khan, orer pis eyer een peser aarwayt fint.

7-8. (a) Warom tuut yemant leaale liip tsayche? (b) Warom tuun mer etliche wersikele fom puuch Rut noo kuke?

⁷ Tan, was is ti unerxiit tswixich leaale liip un ti “leaaliteet” woo mer im letste  apsats kesiin hon? Ti uersach warom ti persoon tas tsaycht. Warom hon Yeehoowa sayn tiiner fon te piiplixe tsayte leaale liip ketsaycht? Tii hon tas kemacht, net wayl se tas mache miste, awer wayl se tas mache wolte. Kuk mool tas payxpiil fon Tawi. Tee wust tas Saul, Yoonatan sayn fater, tëm um pringe wolt. Noch soo, hot Tawi leaale liip fer sayn froynt Yoonatan ketsaycht. Un fiile yoore noo tas Yoonatan kextorep is, hot Tawi wayter leaale liip fer tëm sayn soon Mefiposët ketsaycht. (1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7)

⁸ Meyer khene fiil iwer leaale liip lërne wën mer phaar wersikele fom piiplix puuch Rut noo kuke. Was fer lisyoone fon leaale liip lërne mer mit te layt woo in tiise puuch foer khome? Wii khene mer tiise lisyoone in unser kemaynt aan wëne? *

9. Warom hot Noemi ketenkt tas Kot sich keeche tii kextelt hat?

⁹ Im puuch Rut leese mer tas kexicht iwer Noemi, sayn xwiichertochter Rut, un Poaas; tee waar een parent fon Noemi sayn man kewees un hot Yeehoowa fiil keliipt. Weeche een xroo hungernoot in Israël, hon Noemi, sayn man, un sayn 2 puupe sich pis Moap kewanert. Wii se tat am leepe waare, is Noemi sayn man kextorep. Sayn 2 soone hon sich kehayrat, awer xpeeter sin se aach kextorep. (Rut 1:3-5; 2:1) Weeche tiise unklike al, is Noemi oone muut kep — soo oone muut tas se ketenkt hot tas Kot sich keeche tii kextelt hat. Kuk mool was se iwer Kot kemënt hot: “Yeehoowa sayn hant is keeche mich khom.” “Te Ale Mechtiche hot mayn leepe seer piterlich kemacht.” “Yeehoowa hot sich keeche mich kextelt; te Ale Mechtiche hot mich fiil xwiirichkheete keprung.” (Rut 1:13, 20, 21)

10. Wii hot Yeehoowa sich aan kextelt foer Noemi sayn piterliche wërter?

¹⁰ Wii hot Yeehoowa sich aan kextelt foer Noemi sayn piterliche wërter? Tee hot net  sayn traurich tiinerin im xtich kelos; xtats tas, hot eyer empatii fer tii ketsaycht. Yeehoowa ferxteet tas “weeche ti xwiirichkheete, khan te kluuch mënx ferikt wëre”. (Ekl. 7:7) Yeehoowa waar uf Noemi sayn sayt kewees, awer tii praycht hilef kriin fer tas se mërke. Was fer hilef hot Kot tëne kexenkt? (1 Sam. 2:8) Tee hot Rut uf kemuut leaale liip fer Noemi tsayche. Mit liip un kuutheet, hot Rut Noemi keholef net soo oone muut plaype un ferxteen tas Yeehoowa se noch keliipt hot. Was lërne mer mit Rut sayn payxpiil?

11. Warom tuun liipliche priiter un xwestere sich aan xtrenge fer se helfe tii woo oone muut sin?

¹¹ Weeche leaale liip, xtrenge mer uns aan fer se helfe tii woo traurich un oone muut sin. Soo wii Rut mit Noemi keplip is, tuun fiile liipliche priiter un xwestere hayt wayter helfe tii in te kemaynt woo oone muut orer tiifsinich sin. Tii liipe sayn priiter un xwestere un wole mache ales was se khene fer tëne helfe. (Xpr. 12:25, noote; 24:10) Tas xtimt mim aphostel Phaul sayn aanreet: “Treest ti tiifsiniche; xtitst ti xwache; sayt ketultich mit ale kaar.” (1 The. 5:14)

12. Was is ofts mool ti pest aat fer een pruuter orer xwester helfe woo oone muut is?

¹² Ofts mool, ti pest aat fer yemant helfe woo traurich is, is tëm horiche un tëm sicher lose tas tuu tëm liipst. Un Yeehoowa is petanklich fer was tuu machst fer tëm sayn weyertliche xeef helfe. (Psal. 41:1) Xpriiche 19:17 saat: “Tee woo parmhërtslich is mit te aarme, leent fer Yeehoowa un Eyer tuut tëm, weeche tas, peloone.”

13. Was fer unerxiitliche ëntxlise hon Rut un Orpa kemacht, un warom waar Rut sayn ëntxlus een pewaysung fon leaale liip? (Kuk tas pilt am aanfang fom piichelche.)

¹³ Meyer khene peser ferxteen was ti leaale liip is, wën mer noo kuke was mit Noemi pasiirt is noom toot fon sayn man un sayn 2 puupe. Wii Noemi tsum wise kriit hot tas “Yeehoowa hot sich fon sayn folek erinert, un hot tëm proot kep”, hot se ëntxlist tsurik tsu Israël keen. (Rut 1:6) Noemi sayn 2 xwiichertochter hon aan kefang ti rees mit tëne mache. Awer wii se am reese waare, hot Noemi 3 mool fer ti fraae kesaat tas tii solte tsurik tsu Moap keen. Was is tan pasiirt? Ti Piipel saat: “Orpa [hot] een xmuts in sayn xwiichermuter kep un is fat kang. Awer Rut wolt net sich fon tëne aus naner mache.” (Rut 1:7-14) Wën Orpa raus kesuucht hot tsurik tsu Moap keen, waar se ploos am mache was Noemi tëne kexikt hat. Awer, weeche leaale liip, hot Rut mee kemacht wii fon tëne kewaart waar: tii hot ëntxlist mit Noemi plaype, opwool se khent hëm tsus keen. (Rut 1:16, 17) Weeche was hot Rut tas ëntxlist? Es is net wayl se tas mache mist, awer wayl se tas mache wolt. Tas waar een pewaysung fon leaale liip. Was lërne mer mit was Rut kemacht hot?

14. (a) Was tuun fiile in te kemaynt hayt tsu taach raus suuche se mache? (b) Tëm noo Hepreeyer 13:16, wii khene mer Yeehoowa kefale?

 ¹⁴ Weeche leaale liip, mache mer mee wii fon uns kewaart is. Soo wii in te friirixe tsayte, tuun fiile in te kemaynt hayt tsu taach raus suuche leaale liip fer sayn priiter un xwestere tsayche, soo kaar fer tii woo se net khëne. Tsum payxpiil: wën een natuer unklik pasiirt, wole se klaych wise wii se helfe khene; wën yemant in te kemaynt net kenuuch kelt hot, mache se klaych etwas fer tëm helfe. Soo wii ti priiter in Masetoonya, im eyerste yoer hunert, mache se mee wii fon tëne kewaart is. Fer sayn priiter helfe woo xwiirichkheete mit mache, kepe se fon sayn tsayt un fon sayn tinge — ‘soo kaar mee wii se mache khene’. (2 Kor. 8:3) Yeehoowa wërt wool aarich froo wëre wën eyer siit tiise pewaysunge fon leaale liip. (Lees Hepreeyer 13:16.) *

15-16. Wii hot Rut ketsaycht tas se net uf kepe teet?

¹⁵ Meyer lërne xeene lisyoone mit tëm kexicht fon Rut un Noemi. Wole mer etliche fon tëne siin.

¹⁶ Kep net uf. Wii Rut sich aan kepoot hot fer mit sayn xwiichermuter pis Yuuta keen, hot Noemi tas am aanfang net aan kenom. Awer Rut hot net uf kep. Was fer waar te resultaat? “Wën Noemi kemërkt hot tas Rut pextimt waar mit tëne plaype, hot se net mee too triwer kexproch.” (Rut 1:15-18)

17. Was tuut uns helfe net laycht uf kepe?

¹⁷ Was lërne mer too temit? Meyer mise ketult hon fer se helfe tii woo tiifsinich sin. Tsum payxpiil: khan sin tas, am aanfang, wil een xwester net hilef aan nëme, opwool se tas praycht. * Awer, weeche leaale liip, kepe mer fon tëne net uf. (Kal. 6:2) Meyer hofe tas mit te tsayt tuut se uns lose tëne helfe un treeste.

18. Was meecht Rut traurich kelos hon?

¹⁸ Kep net pees. Wii Rut un Noemi pis Petleheem khom sin, hot Noemi sayn friirixe nochpere ketrof. Too hot se kesaat: “Wën ich fat kang sin, hat ich ales; awer Yeehoowa hot kemacht tas ich retuer khemt mit niks in mayn hënt.” (Rut 1:21) Xtel tich mool foer: wii meecht Rut sich kexpiirt hon wii se tiise wërter keheert hot? Rut hot sayn pestes kemacht fer Noemi helfe — tii hot mit tëne keprilt, tëne ketreest, un is fiile taache mit tëne kelaaft. Soo wii soo, hot Noemi kesaat: “Yeehoowa hot kemacht tas ich retuer khemt mit niks in mayn hënt.” Mit tiise wërter, hot Noemi tsum ferxteen kep tas se kaar khee weyert kep hot fer was Rut kemacht hat. Tsiimlich sicher, hon tiise wërter Rut, woo kraat neewich Noemi waar, fiil wee kemacht. Noch soo, is se mit Noemi keplip.

19. Was tuut uns helfe wayter uner xtitse yemant woo oone muut is?

¹⁹ Was lërne mer too temit? Hayt, im xtant mache mer fiiles fer een xwester helfe woo oone muut is. Awer, khan sin tas se was saat woo uns wee macht. Soo wii soo, sole mer net pees wëre. Meyer sole unser xwester wayter uner xtitse un Yeehoowa sayn hilef ferlange fer tëne treeste. (Xpr. 17:17)

20. Was hot Rut ti kraft kep fer wayter Noemi helfe?

²⁰ Muut uf tii woo es prayche. Rut hot leaale liip tsu Noemi ketsaycht, awer yets praycht tii uf kemuut wëre. Tes weeche, hot Yeehoowa Poaas penutst fer tas mache.  Poaas hot fer Rut kesaat: “Tas Yeehoowa tich petsaalt was tuu kemacht host. Tas Yeehoowa, te Kot fon Israël, tich een komplët peloonung kept, wayl tuu host unich Tëm sayn fliter xuts kesuucht.” Tiise ufmuutiche wërter hon Rut sayn hërts tiif aan kekrif. Tii hot fer Poaas kesaat: “Mayn hër, tuu host mich ketreest un host mich in ruu kelos mit tayn wërter.” (Rut 2:12, 13) Kraat in te xtun woo Rut tas praycht, hot Poaas tëne uf kemuut; tas hot tëne ti kraft kep fer wayter Noemi helfe.

21. Tëm noo Isaiias 32:1, 2, was tuun liipliche elteste mache?

²¹ Was lërne mer too temit? Tii woo leaale liip fer ti anere tsayche, prayche als mool uf kemuut sin. Poaas hot Rut keloopt weeche ti kuutheet woo se fer Noemi ketsaycht hot. Kraat soo, tuun ti elteste hayt tsu taach liiplich loope ti priiter un xwestere woo sich aan xtrenge fer ti anere helfe. Soo, kriin se ti kraft woo se prayche fer net uf kepe. (Lees Isaiias 32:1, 2.) *

22-23. Was fer ënerung is mit Noemi sayn aanxtelung pasiirt, un warom? (Psalm 136:23, 26)

²² Een pisye xpeeter, hot Poaas fiil ese fer Rut un Noemi fersoricht. (Rut 2:14-18) Wën Noemi tiise krooshërtslich kexenk fon Poaas kriit hot, was hot se kemacht? Tii hot kesaat: “Tas Yeehoowa, woo sayn leaale liip fer lepeentiche un toote ketsaycht hot, tëm seechent.” (Rut 2:20 1^te teel) Noemi sayn aanxtelung hot sich fiil keënert! Friier, hat se mit treene in sayn aue kesaat: “Yeehoowa hot sich keeche mich kextelt.” Awer yets, hot se mit frooheet kesaat: ‘Yeehoowa hot  leaale liip ketsaycht.’ Warom hot Noemi sayn aanxtelung sich soo fiil keënert?

²³ Tsum xlus, hot Noemi aan kefang Yeehoowa sayn hant in sayn leepe mërke. Yeehoowa hat Rut penutst fer tii uner xtitse torich ti rees tsu Yuuta. (Rut 1:16) Noemi hot aach Yeehoowa sayn hant kesiin wii Poaas — eene fon sayn “tsurik khaafer” — tii un Rut keholef hot. * (Rut 2:19, 20 2^te teel) Tsiimlich sicher, hot Noemi ketenkt: ‘Yets ferxteen ich... Yeehoowa hot mich nii im xtich kelos — tee waar imer pay mich kewees!’ (Lees Psalm 136:23, * 26. *) Noemi wërt wool aach seer petanklich kewees sin, tas Rut un Poaas fon tëne net uf kep hate. Kewis, sin ti 3 aarich froo kep mit tiise xeen ënerung!

24. Warom wole mer wayter leaale liip fer unser priiter un xwestere tsayche?

²⁴ Was hon mer iwer leaale liip mim puuch Rut kelërnt? Weeche leaale liip, kepe mer net klaych uf fon unser priiter un xwestere woo oone muut sin. Weeche leaale liip, penutse mer unser tsayt un tinge fer tëne helfe. Ti elteste mise aach uf muute tii woo leaale liip fer ti anere tsayche. Un tas lost uns aarich froo wën mer unser priiter un xwestere siin sayn kraft un frooheet fer Yeehoowa tiine tsurik kriin. (Aph. 20:35) Awer, was is ti haupst uersach warom mer wayter leaale liip tsayche? Wayl mer wole Yeehoowa — woo “fol mit leaale liip is” — noo mache un kefale. (Eeks. 34:6; Psal. 33:22)