LEEPES KEXICHT
“Ich wolt fer Yeehoowa xafe”
MEYER hon kewinkt, ti tsayt wii mer am faart keen waare, fer een kleen krup layt woo mer pesuucht hon ticht am Granbori pikaat, wayt rin in tëm walt fon Surinaam. Tan sin mer uf een hols xif uf kextii un torich te Tapanahoni flus runer kang. Xpeeter, wii mer torich kang sin in een plats woo tas waser pees waar, sin ti xipe fom motoer witich een xteen kexlaa. In te momënt, is te xpits fom xif uner kang un tas xif is fol waser kep. Mayn hërts hot xnel keklopt. Opwool ich xon fiile yoore mit xif kerees sin wii sirkuyt superintentent, wust ich net xwime!
Eep ich fertseele was nochter pasiirt is, los mich fertseele wii ich in te fol tsayt tiinst aan kefang hon.
Ich sin uf te welt khom in 1942 in Kurasaau, een xeen insel im Karip. Mayn papa waar fon Surinaam, awer tee hot sich tsu te insel kewanert fer se xafe. Tswaay yoore eep ich uf te welt khom sin, waar eyer eene fon te eyerste Yeehoowa sayn Tsayer woo sich taafe kelos hot in Kurasaau. a Meyer waare 5 khiner, un tee hot mit uns ti Piipel xtutiirt yeete woch, opwool mer als tas net mache wolte. Wii ich 14 yoore alt waar, sin mer tsu Surinaam kewanert wayl mayn fater must sayn alt mama uf phase.
KUUTE FRAAYNTE HON MICH FIIL KEHOLEF
In Surinaam hon ich aan kefang tsayt fertraype mit yunge priiter un xwestere woo Yeehoowa flaysich ketiint hon. Tii waare een pisye elter wii ich un hon wii rekulaar pyoneere ketiint. Wën se ti speryense fon te preetich aarwayt fertseelt hon, khonte mer ti frooheet in tëne sayn kesicht siin. Noo te fersamlunge, ich un mayn fraaynte hon aach iwer piiplixe sache fertseelt; als mool hon mer tas in te ausweenich sayt kemacht, ti tsayt woo mer ti xtërne am kuke waare. Tiise fraaynte hon mich keholef mërke was ich fon mayn leepe wolt: ich wolt fer Yeehoowa xafe. Tes weeche hon ich mich taafe kelos wii ich 16 yoore alt waar; un mit 18, hon ich aan kefang wii rekulaar pyoneer tiine.
ICH HON WICHTICHE LISYOONE KELËRNT
Ich hon fiile lisyoone kelërnt wii ich een pyoneer waar, un tiise lisyoone hon mich keholef ti kans tsayt woo ich in te fol tsayt tiinst kexaft hon. Tsum payxpiil, eene fon te eyerste lisyoone woo ich kelërnt hon, waar wii wichtich es is ti anere iipe. Wii ich aan kefang hon wii pyoneer tiine, hot een misyoneer, Willem van Seijl, mich fiil keholef. b Tee hot mich in kelërnt wii ti flichte in te kemaynt uf phase. In tiise tsayt, wust ich net wii fiil ich tiise iipung praycht. Im neekste yoer, sin ich wii spetsyaal pyoneer in kesetst kep; nochter hon ich aan kefang kleene krupe fon priiter un xwestere helfe, woo im walt fon Surinaam keleept hon, wayt wech fon te anere kemaynte. Ich sin aarich petanklich fer ti neetich iipung woo priiter soo wii Willem mich kep hon! Fon tiise tsayt aan, fersuuche ich tëne sayn payxpiil noo keen un tsayt hoole fer ti anere iipe.
Een tsweet lisyoon woo ich kelërnt hon, is tas es kuut is een keweenlich leepe hon un orkanisiirt sin. Am aanfang fon yeete moonat, hon ich un te aner spetsyaal pyoneer woo mit mich ketiint hot, kepleent was mer fer ti neekste woche praychte. Tan eene fon uns hot ti lang rees tsu te haupst xtat kemacht fer ti tinge khaafe. Meyer muste tas kelt, woo mer fon te filyaal yeete moonat kriit hon, kluuch penutse un unser tinge kuut in teele tas mer khente te kanse moonat aus khome. Wën etwas feele teet in te tsayt woo mer im walt waare, weenich layt — wëns yemant kep hot — khente uns helfe. Ich tenke tas een keweenliche leepe hon un orkanisiirt sin wii ich yung waar, hot mich keholef aan Yeehoowa sayn aarwayt mich traan hale torich mayn kans leepe.
Een trit lisyoon woo ich kelërnt hon, is wii nutslich es is ti layt in sayn muter xprooch in lërne. Ti tsayt woo ich am wakse waar, hon ich holëntix, englix, papyamënto un sranantongo — ti keweenlich xprooch fon Surinaam, un aach wii sranan kekhënt — kexproch. Awer ich hon kemërkt tas, in tëm walt, hon ti layt ti woerheet peser aan kenom wën ich mit tëne in sayn muter xprooch fertseelt hon. Es waar xweyer fer mich etliche fon tiise xprooche xpreche, soo wii te saramakan, woo hooche un layse thoone penutst. Awer ti aanxtrengung hot sich peloont. Torich ti yoore, khont ich ti woerheet fer fiil mee layt in lërne wayl ich tëne sayn xprooche kexproch hon.
Kewis, als mool hon ich xeemliche situatsyoone mit kemacht. Tsum payxpiil, een mool wolt ich fer een Piipel xtutëntin frooe, woo saramakan kexproch hot, wii se sich am xpiire waar, wayl tii hot phayn in sayn maache kexpiirt. Awer was ich wërklich kefroot hon, waar ep se xwanger weyer! Ich praycht kaar net saan, awer tii hot tas net kuut kefun. Opwool ich feeler soo wii tiise kemacht hon, hon ich mich imer aan kextrengt fer ti layt sayn xprooch in mayn insetsunge xpreche.
ICH HON NAYE FLICHTE AAN KENOM
In 1970, sin ich wii sirkuyt superintentent in kesetst kep. In tëm yoer, hon ich ti slides fom prokram “Een pesuuch tsu Yeehoowa sayn Tsayer sayn haupst sets” ketsaycht fer fiile wayt wech krupe im walt. Fer pis tsu tiise pletse hin khome, sin ich un anere priiter torich ti fluse mit een lang hols xif kerees. Meyer hate mit uns een xeratoer, een kasoliine tank, keroseen lampe un ekipamënte fer ti slides foer xtele. Nochter muste mer tas ales torich te walt nëme, pis tas plats woo ti slides ketsaycht weyere. Awer was ich mich te meyerst traan tenke, is wii ti layt in tiise pletse tiise prokrame keliipt hon. Ich sin mechtich froo kep wën ich ti anere keholef hon iwer Yeehoowa un sayn Orkanisatsyoon too uf te eyert lërne. Ti xweyer aarwayt hot sich imer
peloont, wën ich kesiin hon tas ti layt sich tichter pay Yeehoowa kexaft hon.MEYER SIN EEN KOTEL MIT TRAAY TSWËRNE KEP
Ich khont mërke tas letich sin, hot es laychter kelos mayn flicht uf phase; awer noch soo, wolt ich mich hayrate. Tes weeche hon ich aan kefang etwas spetsiifixes fer Yeehoowa peete: ich wolt een fraa fine woo teet froo mit mich tiine in mayn xweyer insetsung im walt. Unkefeer een yoer xpeeter, hon ich aan kefang mit Ethel namoriire; tii waar een spetsyaal pyoneerin woo wolt xweyer xafe fer Yeehoowa, soo kaar wën tas net laycht fer tii waar. Fon yung aan, hat Ethel aarich kërn te aphostel Phaul sayn payxpiil un soo wii tee, wolt se sayn pestes in te preetich aarwayt mache. Meyer hon uns kehayrat in septemper fon 1971 un aan kefang wii pheyerche im sirkuyt xafe.
Wii Ethel kroos kewakst is, hat sayn familye net fiile materyaalixe tinge; soo hot se sich kuut traan keweent mit te reesent aarwayt im walt. Tsum payxpiil, wii mer uns in kericht hon fer ti kemaynte wayt im walt pesuuche, hon mer net fiile tinge mit kenom. Meyer hon uns kepaat un tsaych kewext in te fluse. Meyer hon uns aach traan keweent se ese was ti priiter uns kep hon, ekaal was tas waar — ikwana aytëks, piranya fix, orer was aneres woo se keyacht orer kefixt hon. Wën mer khee teler hate, hon mer uf panaane pleter kes. Wën es khee kexër waar, hon mer mit unser finger kes. Ich un Ethel hon fon fiiles uf kep wii mer mitsamer fer Yeehoowa kexaft hon; awer tas hot uns keholef een kotel mit tray tswërne wëre. (Ekl. 4:12) Wën mer es noch mool se tuun hëte, teete mer kaar niks ënere!
Een mool, wii mer tsurik am keen waare fon een pesuuch tsu te priiter, is pasiirt was ich am aanfang kesaat hon. Wii mer hin khom sin tsu tëm plats woo tas waser pees waar, is tas xif uner kang awer xnel noch mool in te hee khom. Tsum klik, sin mer net aus tas xif kefal un mer hate aach coletes salva-vidas aan. Awer unser xif waar fol waser. Meyer hon tas ese woo in te tuuse
waar im flus kexmis un aan kefang tas waser mit tëne raus xepe.Meyer sin wayter torich te flus kerees, un wayl mer khee mee ese hate, hon mer aan kefang se fixe. Awer mer waare niks am fange. Tes weeche hon mer fer Yeehoowa kepeet un tëm ese fer te taach ferlangt. Klaych noo tas kepeet, hot eene fon te priiter ti angel kexmis un een kroose fix kefang. Tee waar soo kroos tas meyer 5 khonte uns sat ese in te nacht.
MAN, FATER, UN SIRKUYT SUPERINTENTENT
Noo 5 yoore in te reesent aarwayt mitsamer, hon ich un Ethel een seechen kriit woo mer net am waarte waare: meyer teete een khint kriin. Ich sin froo kep wii ich tiise notisye kriit hon, awer ich wust net wii tas unser leepe petrefe teet. Ich un Ethel wolte wërklich kërn wayter in te fol tsayt tiinst plaype, wëns meechlich weyer. In 1976 is unser soon Ethniël uf te welt khom. Unser tsweete soon, Giovanni, is uf te welt khom 2 un halp yoore xpeeter.
Weeche ti kroos neetichkheet woo in Surinaam in te tsayt waar, hot ti filyaal pleen kemacht tas ich khent wayter wii sirkuyt superintentent tiine, soo lang wii mer unser khiner am tsiie waare. Wii unser puupe noch yung waare, sin ich in kesetst kep fer sirkuyte mit weeniche kemaynte uf phase. Tas hot mich erlaupt, in te meyerst tsayt, 2 woche fom moonat wii sirkuyt superintentent xafe un te rest fom moonat, wii pyoneer in te kemaynt woo mer ketiint hon. Ethel un unser puupe teete mit mich keen, imer wën ich ti kemaynte ticht pay unser haus pesuucht hon. Awer ich sin aleen kerees wën ich kemaynte un konkrëse in tëm walt pesuucht hon.
Ich must mich kuut orkanisiire fer al mayn flichte erfiile. Ich hon mich sicher kelos tas mer unser familye xtuutyum yeete woch hëte. Un wën ich ti kemaynte im mite walt am pesuuche waar, hot Ethel mit te puupe tehëm xtutiirt. Awer imer wëns meechlich waar, hon mer tinge mitsamer wii familye kemacht. Ich un Ethel hon aach ofts uns mit te puupe ferkniicht: meyer hon etwas kexpiilt un interesante pletse ticht pay unser haus pesuucht. Ofts sin ich pis xpeet in te nacht wach keplip, fer mich foer perayte fer mayn flichte in te kemaynt. Un Ethel waar ti kuut fraa woo Xpriiche 31:15 pexraypt: foer ti sun uf keen, is tii uf kextii fer sich sicher lose tas mer te tekst fom taach mitsamer wii familye leese teete, un aach mitsamer ese teete eep ti khiner tsu te xuul keengte. Ich sin aarich petanklich tas ich soo een flaysich fraa hon, woo mich imer keholef hot ti flichte woo Yeehoowa mich kep hot, uf phase!
Wii eltere, hon mer xtram kexaft fer unser puupe helfe Yeehoowa un ti preetich aarwayt liipe. Meyer wolte hon tas unser khiner in te fol tsayt tiinst xafe teete — net ketswung, awer wayl tii selepst tas wolte. Meyer hon imer mit tëne fertseelt iwer ti frooheet woo mer kriin wën mer in te fol tsayt tiinst xafe. Meyer hon net fon tëne ti xwiirichkheete ferxtekelt; awer meyer hon uns traan kehal aan wii Yeehoowa uns wii familye keholef un keseechent hat. Meyer hon uns aach sicher kelos tas unser khiner tsayt fertraype teete mit priiter woo Yeehoowa im eyerste plats in sayn leepe ketuun hon.
Yeehoowa hot unser neetichkheete uf kephast ti tsayt woo mer unser khiner ketsoo hon. Kewis, ich hon imer kemacht was ich khont fer mayn familye fersoriche. Mayn speryens wii letich spetsyaal pyoneer im walt hot mich in kelërnt kelt xpaare fer ti neetiche tinge khaafe. Noch soo, opwool mer unser pestes kemacht hon, als mool hate mer net ales was mer praychte. Ich klaape tas in tiise situatsyoone, hot Yeehoowa uns keholef. Tsum payxpiil, fon 1986 pis 1992, is een kriich in Surinaam pasiirt. In tiise yoore, waar es xweyer soo kaar keweenliche tinge khaafe. Noch soo hot Yeehoowa uns fersoricht was mer praychte. (Mat. 6:32)
WËN ICH TSURIK KUKE...
Torich unser kanse leepe, hot Yeehoowa uns uf kephast un keholef froo un tsufriite sin. Unser khiner sin een kroos seechen fer uns, un mer sin aarich petanklich tas mer tëne tsiie khonte fer Yeehoowa tiine. Meyer sin mechtich froo tas se raus kesuucht hon in te fol tsayt tiinst xafe. Ethniël un Giovanni hon kemacht was mer hayt khëne wii ti Xuul fer Preeticher fom Raych un yets tiine se in te filyaal fon Surinaam mit sayn fraae.
Ich un Ethel sin hayt alt; awer meyer tuun wayter fer Yeehoowa xafe wii spetsyaal pyoneere. In woerheet, meyer hon soo fiil se tuun tas ich noch khee tsayt kefun hon fer se lërne xwime! Awer ich tuun mich net peroye. Wën ich tsurik kuke, mërke ich tas raus suuche in te fol tsayt tiinst xafe wii ich yung waar, waar eene fon te peste ëntxlise woo ich kemacht hon.
b Willem van Seijl sayn leepes kexicht is in te Despertai! 8te Oktooper fon 1999, mim theema “Realidades que superaram minhas expectativas”.