1. Was petayt ferninftich sin? (2^te Timoteus 4:5)

 WËN mer propleeme mit mache, khan unser leaaliteet tsu Yeehoowa un sayn Orkanisatsyoon keproopt wëre. Wii khene mer torich tiise propleeme triwer wech khome? Meyer mise wayter ferninftich sin, wachsam plaype un uns fest im klaape hale. (Lees 2^te Timoteus 4:5.) b Meyer tsayche ferninftichkheet wën mer in ruu plaype, taytlich tenke, un uns aan xtrenge fer ti sache siin wii Yeehoowa se siit. Soo lose mer net ti emotsyoone unser ketanke kontroliire.

2. Iwer was tuun mer in tiise artikel xpreche?

² Im letste artikel, hon mer kexproch iwer 3 kefoore aus te kemaynt woo mer mit mache khene. In tiise artikel, xpreche mer iwer 3 kefoore in te kemaynt woo khene unser leaaliteet tsu Yeehoowa proope. Ti kefoore sin: (1) wën mer tenke tas een pruuter was ferkheertes keeche uns kemacht hot, (2) wën mer tisipliin kriin un (3) wën es xweyer fer uns is uns aan phase aan te ënerunge in Yeehoowa sayn Orkanisatsyoon. Wii khene mer ferninftich sin un leaal tsu Yeehoowa un sayn Orkanisatsyoon plaype wën mer soo sorte propleeme mit mache?

3. Wii khente mer uns fiilaycht aan xtele wën mer tenke tas een pruuter uns was ferkheertes kemacht hot?

³ Host tuu xon ketenkt tas een pruuter orer xwester, fiilaycht yemant woo soo kaar flichte in te kemaynt hot, tich was ferkheertes kemacht hot? Tsiimlich sicher tiise persoon wolt net tich wee mache. (Rom. 3:23; Tya. 3:2) Noch soo, hon sayn aktsyoone tich fiilaycht traurich kelos. Im xtant host tuu soo kaar net kuut kexloof wayls tuu tich sorich too triwer kemacht host. Khan sin tas tuu soo kaar ketenkt host: ‘Wën eene pruuter  sich soo aan xtelt, meecht tas wërklich Kot sayn Orkanisatsyoon sin?’ Tas is kraat was Satanaas wil hon tas mer tenke. (2 Kor. 2:11) Awer soo se tenke, khan uns fon Yeehoowa un sayn Orkanisatsyoon aus naner mache. Soo, wën mer mëne tas een pruuter was ferkheertes keeche uns kemacht hot, wii khene mer ferninftich sin un net tenke soo wii Satanaas wil?

4. Wii hot Yoosef ferninftichkheet ketsaycht wii eyer xlecht pehantelt waar un was fer lisyoone khene mer mit tëm sayn payxpiil lërne? (Xeenesis 50:19-21)

⁴ Kep net piterlich. Wii Yoosef yung waar, hon tëm sayn elter priiter tëm xlecht pehantelt. Tii hon tëm kehast un etliche fon tëne wolte tëm soo kaar um pringe. (Xee. 37:4, 18-22) Mit te tsayt, hon se tëm wii sklaaw ferkhaaft. Tes weeche hot Yoosef xlime propleeme mit kemacht torich unkefeer 13  yoore. Yoosef khent ketenkt hon tas Yeehoowa tëm net keliipt hot; un tee khent sich kefroot hon ep Yeehoowa tëm im xtich kelos hat, kraat in te xtun woo eyer hilef praycht. Awer xtats piterlich kepe, is Yoosef wayter ferninftich un in ruu keplip. Wii eyer ti xans hat fer tsurik petsaale, hot eyer tas net kemacht — tee hot sayn priiter liiplich pehantelt un fertsayt. (Xee. 45:4, 5) Yoosef hot sich soo aan kextelt wayl eyer taytlich tenke khont. Xtats sich traan hale aan sayn propleeme, hot eyer sich konsentriirt aan was kreeseres: Yeehoowa sayn wile. (Lees Xeenesis 50:19-21.) c Was is ti lisyoon? Wëns tuu xlecht pehantelt wërst, playp net piterlich mit Yeehoowa un tenk net tas eyer tich im xtich kelos hot. Xtats tas, tenk tich traan wii Yeehoowa tich am helfe is ti proop aus hale. Un noch: wën se tich xlecht pehantele, fertsay se un ferkes tich net tas “ti liip tuut fiile sinte teke”. (1 Phe. 4:8)

5. Wii is Miqueas ferninftich keplip wën eyer ketenkt hot tas yemant was ferkheertes keeche tëm kemacht hat?

⁵ Kuk mool een speryens fon hayt tsu taach fon een elteste in Siit Amërika woo Miqueas d heest. Een mool hot eyer ketenkt tas etliche elteste tëm xlecht pehantelt hon. Tee hot kesaat: “Ich hat noch nii soo een sort strës mit kemacht. Ich waar aarich ëngstlich. Ich khont kaar net xloofe un ich hon keprilt wayl ich ketenkt hon tas ich niks too triwer mache khent.” Noch soo, is Miqueas wayter ferninftich keplip un hot sich aan kextrengt fer sayn xpiirunge kontroliire. Tee hot imer kepeet un tsu Yeehoowa hayliche kayst un kraft fer aus hale ferlangt. Tee hot aach informatsyoone in unser puplikatsyoone kesuucht woo tëm helfe khente. Was is ti lisyoon? Wëns tuu tenkst tas een pruuter orer xwester tich was ferkheertes kemacht hot, playp in ruu un xtreng tich aan fer ti nekatiiwe ketanke woo khome khene, kontroliire. Im xtant weest tuu net weeche was ti persoon sich soo aan kextelt hot orer tas kesaat hot. Soo peet tsu Yeehoowa un ferlang tëm hilef fer ti tinge siin wii ti aner persoon se siit. Tas mache, khan tich helfe net tenke tas te pruuter wolt tich fer kërn wee mache un khan tich aach helfe tëm fertsaye. (Xpr. 19:11) Eriner tich: Yeehoowa wees was mit tich pasiirt un tee kept tich ti neetich kraft fer aus hale. (2 Kro. 16:9; Ekl. 5:8)

6. Yeehoowa tisipliniirt uns wayl eyer uns liipt. Warom is es wichtich tas ferxteen? (Hepreeyer 12:5, 6, 11)

⁶ Tisipliin kriin khan uns traurich lose. Awer wën mer uns traan hale ploos aan te phayn woo mer xpiire, khente mer aan fange se tenke tas ti tisipliin unkerecht is, fer uns  net phast orer tsu xtreng is. Tas khent uns um hale etwas wichtiches ferxteen — Yeehoowa tisipliniirt uns wayl eyer uns liipt. (Lees Hepreeyer 12:5, 6, e 11. f) Wën mer unser xpiirunge net kontroliire, khente mer Satanaas een xans kepe fer uns atakiire. Tee wil hon tas mer ti tisipliin ap xtose; un noch xlimer: tas mer uns fon Yeehoowa un ti kemaynt ap lënke. Wëns tuu tisipliin kriit host, wii khanst tuu wayter ferninftich sin?

7. (a) Tëm noo tas pilt, wii hot Yeehoowa Pheeter penutst noo tas eyer ti tisipliin aan kenom hot? (b) Was lërnst tuu mit Pheeter sayn payxpiil?

⁷ Nëm ti tisipliin aan un mach ti neetiche ënerunge. Yeesus hot Pheeter phaar mool foer te anere aphostele tisipliniirt. (Mar. 8:33; Luk. 22:31-34) Tsiimlich sicher hot Pheeter sich ferxeemt kexpiirt. Soo wii soo, is eyer leaal tsu Yeesus keplip. Tee hot ti tisipliin aan kenom un mit sayn feeler kelërnt. Tes weeche hot Yeehoowa Pheeter sayn leaaliteet peloont un tëm wichtiche flichte in te kemaynt kep. (Yoo. 21:15-17; Aph. 10:24-33; 1 Phe. 1:1) Was khene mer mit Pheeter sayn payxpiil lërne? Meyer pringe fiil nutse fer uns un fer ti anere wën mer ti tisipliin aan nëme, ti neetiche ënerunge mache un uns net konsentriire aan te xaam woo mer xpiire. Wën mer tas mache, wëre mer noch nutslicher fer Yeehoowa un unser priiter.

8-9. Noo te tisipliin kriin, wii hot Bernardo sich kexpiirt, awer was hot tëm keholef sayn ketanke korikiire?

⁸ Kuk mool was mit Bernardo, een pruuter in Mosampik, pasiirt is. Tee is wii elteste ap kesetst kep. Wii hot eyer sich am aanfang kexpiirt? “Ich waar piterlich — saat eyer —, wayl ich net kërn hat ti tisipliin woo ich kriit hat.” Bernardo hot sich ketanke kemacht mit was ti anere in te kemaynt iwer tëm tenke teete. Tee erkhënt: “Es hot mich phaar moonate kenom pis ich ti tisipliin in te richtich aat kesiin hon un noch mool uf Yeehoowa un sayn Orkanisatsyoon ketraut hon.” Was hot tëm keholef sayn aanxtelung ënere?

⁹ Bernardo hot sayn mënung korikiirt. “Wii ich een elteste waar — saat eyer —, hon ich Hepreeyer 12:7 penutst fer ti anere helfe Yeehoowa  sayn tisipliin in te richtich aat siin. Yets hon ich mich kefroot: ‘Weer mus tiise tekst aan wëne?’ Al Yeehoowa sayn tiiner — ich tepay.” Tan hot Bernardo anere xrite kep fer noch mool uf Yeehoowa un sayn Orkanisatsyoon traue. Tee hot eftas ti Piipel kelees un mee tsayt kehool fer too triwer noo tenke. Tee hot sich noch ketanke kemacht mit was ti priiter iwer tëm kemënt hon. Noch soo, hot eyer mit tëne kepreeticht un antworte in te fersamlunge kep. Mit te tsayt, is Bernardo noch mool wii elteste in kesetst kep. Wëns tuu soo wii Bernardo tisipliin kriit host, nëm te aanreet aan, mach ti neetiche ënerunge un fersuuch tich net traan hale aan te xaam woos tuu xpiirst. g (Xpr. 8:33; 22:4) Wëns tuu tas machst, khanst tuu tich sicher sin tas Yeehoowa tayn leaaliteet tsu tëm un sayn Orkanisatsyoon peloone tuut.

10. Was fer ënerung hot fiilaycht ti leaaliteet fon etliche israeliitixe mëner keproopt?

¹⁰ Ënerunge in te Orkanisatsyoon khene unser leaaliteet proope. Wën mer net uf phase, khene mer soo kaar lose tas se uns fon Yeehoowa aus naner mache. Tsum payxpiil, tenk mool noo aan wii ti tinge fer ti israeliiter sich keënert hon. Eep Yeehoowa tas mosayxe Kesets fer ti israeliiter kep hot, hon ti familye xëfe kemacht was ti priister xpeeter kemacht hon: tii hon altare kepaut un sayn familye foer kextan wii se opfere kemacht hon. (Xee. 8:20, 21; 12:7; 26:25; 35:1, 6, 7; Yoop 1:5) Awer wii tas Kesets in kextelt kep is, waare ti familye xëfe net mee erlaupt tas mache. Yeehoowa hot priister fon Aran sayn familye in kesetst fer opfere mache. Fon tat aan, wën een familye xëf, woo net nookhomer fon Aran waar, aan fange teet sich wii een priister aan xtele, khent tee um keprung wëre. h (Lew. 17:3-6, 8, 9) Meecht tas eene fon te uersache kewees sin warom Koraa, Tatan, Apiran un 250 fon te xëfe fon te kemaynt sich keeche Mooses un Aran repeliirt hon? (Nuu. 16:1-3) Meyer khene uns net sicher too tefun sin. Awer meyer wise tas Koraa un ti mëner woo mit tëm waare, net leaal tsu Yeehoowa keplip sin. Wën ënerunge in te Orkanisatsyoon tayn leaaliteet proope, was khanst tuu mache?

11. Was lërne mer mim payxpiil fon etliche koatiiter?

¹¹ Tuu ti ënerunge in te Orkanisatsyoon pay xteen. Torich sayn rees im tesërt, hate ti koatiiter een ekstra flicht. Yeetes mool woo ti israeliiter tsu een aner plats kang sin, hon etliche koatiiter ti arich fom pakt foer te anere israeliiter kenom. (Nuu. 3:29, 31; 10:33; Yos. 3:2-4) Tas waar wërklich een kroos priwilëj! Awer tëne sayn situatsyoon hot sich keënert wii ti israeliiter aan kefang hon im Ferxprochne Lant woone. Yets waars net mee neetich ti arich hiner un heyer nëme. Tes weeche, in te tsayt woo Salomon kheenich waar, hon etliche koatiiter wii singer kexaft; anere hon tas toer fon te xtat uf kephast; un noch anere hon ti pletse, woo ese uf keraumt waar, uf kephast. (1 Kro. 6:31-33; 26:1, 24) Ti Piipel saat net tas ti koatiiter sich pexweert hon orer een wichticher flicht ferlangt hon weeche te ekstra priwilëj woo se friier hate. Was is ti lisyoon? Tuu ti ënerunge woo Kot sayn Orkanisatsyoon macht mit tayn kans hërts pay xteen, too tepay tii woo tayn flichte petrefe. Ekaal ti flicht woos tuu kriist, fray tich too temit! Eriner tich: is net tayn flicht woo macht tich fiil weyert foer Yeehoowa hon.  Tayn folichkheet kilt fiil mee fer Yeehoowa. (1 Sam. 15:22)

12. Wii hot Zaina sich kexpiirt wii se een insetsung aus Petël kriit hot?

¹² Kuk mool tas payxpiil fon een xwester fon Mitel Oryent, woo Zaina heest. Sayn flicht is keënert kep un tii hot een priwilëj, woo se aarich kërn hat, ferloer. Tii is wii spetsyaal pyoneerin in kesetst kep noo 23  yoore in Petël. Tii saat: “Wii se mayn flicht keënert hon, hon ich mich ferxrok. Ich hon mich unutslich kexpiirt un mich kefroot ep ich was ferkheertes kemacht hat.” Es is xaat, awer etliche priiter un xwestere in te kemaynt hon se noch trauricher kelos wii se kesaat hon: “Wëns tuu kuut kenuuch in tayn aarwayt in Petël weyerst, hëte se tich net faart kexikt.” Torich een tsayt, waar Zaina soo traurich tas se yeete nacht keprilt hot. Awer tii saat: “Ich hon mich nii iwer ti Orkanisatsyoon orer Yeehoowa sayn liip tswayfele kelos.” Wii khont Zaina wayter ferninftich sin?

13. Was hot Zaina kemacht fer torich ti nekatiiwe xpiirunge triwer wech khome?

¹³ Zaina hot es hin kriit torich sayn nekatiiwe xpiirunge triwer wech khome. Wii? Tii hot artikele in unser puplikatsyoone kelees woo iwer sayn propleem kexproch hon. Te artikel “Você pode vencer o desânimo!” (A Sentinela 1^te Feepruer fon 2001) hot se fiil keholef. Te artikel xprecht iwer wii te Piipel xrayper Markus fiilaycht was eenliches kexpiirt hot wii sayn flichte keënert kep sin. Zaina erinert sich: “Markus sayn payxpiil waar kraat was ich praycht fer mich peser xpiire.” Zaina is aach ticht pay sayn fraaynte keplip: tii hot sich net aleen kehal. Un tii hot aach net sich selepst ketauert. Tii hot kemërkt tas te hayliche kayst lënkt ti ëntxlise woo ti Orkanisatsyoon macht un tas ti priiter woo ti Orkanisatsyoon fiire hon sich wërklich mit tëne kekhimert. Awer tii hot aach kemërkt tas tas haupste fer Kot sayn Orkanisatsyoon is tas Yeehoowa sayn aarwayt kemacht wërt.

14. Es waar net laycht fer Vlado sich aan phase weeche een ënerung. Was fer ënerung waar tas un was hot tëm keholef?

¹⁴ Vlado, woo in Sloweenya woont, is een elteste woo 73  yoore alt is. Es waar tëm xweyer wii sayn kemaynt mit een aner kemaynt samer ketuun kep is un te Raych Saal tsu kemacht kep is. Tee saat: “Ich hon net ferxtan warom mer khonte net mee soo een xeen Raych Saal penutse. Ich sin traurich kep, wayl khërtslich hate mer te Raych Saal kans  kemacht. Ich sin een tsimerman un ich hat etliche fon te naye meewle kemacht. Un, weeche ti nay situatsyoon, miste mer aach fiile ënerunge mache woo net laycht fer uns waare, ti alte puplikatoore.” Was hot Vlado keholef ti oryentiirung pay xteen? “Wën mer uns aan phase aan te ënerunge woo ti Orkanisatsyoon macht — saat eyer —, kriin mer imer seechen. Es tuut uns foer perayte fer noch kreeser ënerunge im futuer.” Is es tich xweyer tich aan phase wayl tayn kemaynt mit een aner kemaynt samer ketuun kep is orer wayl tayn flicht keënert kep is? Say tich sicher tas Yeehoowa tayn xpiirunge ferxteet. Wëns tuu ti ënerunge pay xteest un leaal tsu Yeehoowa un sayn Orkanisatsyoon playpst, wërst tuu sicher keseechent. (Psal. 18:25)

15. Wii khene mer ferninftich sin wën mer propleeme in te kemaynt mit mache?

¹⁵ Soo lang wii mer tichter am ën fom sisteem khome, khene mer waarte tas propleeme in te kemaynt foer khome. Tiise propleeme khene unser leaaliteet tsu Yeehoowa proope. Tes weeche mise mer ferninftich sin. Wëns tuu tenkst tas eene pruuter etwas keeche tich kemacht hot, kep net piterlich. Wëns tuu tisipliin kriist, nëm te aanreet aan, mach ti neetiche ënerunge un hal tich net traan aan te xaam woos tuu xpiirst. Un wën ti Orkanisatsyoon ënerunge macht woo tich petrefe, tuu tëne hërtslich aan nëme un ti oryentiirunge aan heere.

16. Wii khanst tuu wayter uf Yeehoowa un sayn Orkanisatsyoon traue?

¹⁶ Tuu khanst wayter uf Yeehoowa un sayn Orkanisatsyoon traue wën tayn leaaliteet keproopt is. Awer fer tas hin kriin, must tuu ferninftich sin — es wil saan, in ruu plaype, taytlich tenke un ti tinge siin wii Yeehoowa se siit. Say pextimt se xtutiire tas kexicht fon layt in te Piipel woo torich eenliche propleeme triwer wech khom sin un tuu triwer noo tenke aan tëne sayn payxpiil. Peet tsu Yeehoowa fer hilef kriin un playp ticht pay te kemaynt. Soo, ekaal was pasiirt, kriit Satanaas tich net fon Yeehoowa un sayn Orkanisatsyoon aus naner kemacht. (Tya. 4:7)