1-2. (a) Was is eenlich tswixich unser situatsyoon un ti situatsyoon fon te yuute woo tsurik tsu Yeruusalem kang sin? (b) Was fer waare etliche fon te propleeme woo ti yuute mit kemacht hon? (Kuk te khaste “ Ti taache fon Axeu, Sakarias un Ëstras”.)

 MACHST tuu tich als mool soriche iwer te futuer? Fiilaycht host tuu tayn aarwayt ferloer un tuu machst tich ketanke iwer wiis tuu tayn familye fersoriche tuust. Orer im xtant, machst tuu tich ketanke iwer ti sicherheet fon tayn familye weeche unruychkheete in te politik, yachtung orer opositsyoon keeche unser preetich aarwayt. Wëns tuu soo was mit machst, es tuut tich uf muute se siin wii Yeehoowa ti friirixe israeliiter keholef hot wii se eenliche propleeme mit kemacht hon.

² Ti yuute woo sayn kanse leepe in Papiloon keleept hon, miste een xtarke klaape hon. Es weyer net laycht tas raychtum un tas kuute leepe woo se in Papiloon hate lose un tsu een plats keen woo ti meyerste fon tëne weenich orer kaar net kekhënt hon. Klaych wii se pis Yeruusalem hin khom sin, hon se propleeme mit kemacht fer sayn familye fersoriche. Es waar aach unruychkheet im Përsixe Raych un opositsyoon fon te natsyoone um rom. Tes weeche, waar es xweyer fer etliche fon tëne sich traan hale aan te paueray fon Yeehoowa sayn thempel. Soo, unkefeer in 520 F.K., hot Yeehoowa 2 profeete — Axeu un Sakarias — kexikt tas folek sayn muut noch mool “uf hetse”. (Axeu 1:1; Sak. 1:1) Wii mer noch siin tuun, ti aarwayt fon tiise 2 profeete hot kuute resultaate keprung. Awer neekst 50 yoore xpeeter, praychte ti yuute, woo tsurik tsu Yeruusalem kang sin, noch mool uf kemuut wëre. Tan is Ëstras — een kwape kopist fom Kesets — fon Papiloon tsu Yeruusalem kang fer tas folek noch mool uf muute Yeehoowa sayn aanpeetung im eyerste plats xtele. (Ëst. 7:1, 6)

3. Was fer frooche tuun mer antworte? (Xpriiche 22:19)

³ Ti profetsiie fon Axeu un Sakarias hon Kot sayn folek in te friirixe tsayte keholef wayter uf Yeehoowa traue  opwool ti opositsyoon. Tiise profetsiie khene uns hayt helfe wayter traue tas Kot uns helfe tuut — ekaal ti xwiirichkheete woo mer mit mache. (Lees Xpriiche 22:19.) b Soo lang wii mer noo kuke tas pexeet woo Yeehoowa torich Axeu un Sakarias kep hot un aach tas payxpiil woo Ëstras kelos hot, tuun mer tiise frooche antworte: Wii hon ti xwiirichkheete ti yuute woo tsurik tsu Yeruusalem kang sin, petrof? Warom sole mer Kot sayn wile wayter im eyerste plats in unser leepe xtele soo lang wii mer propleeme mit mache? Wii khene mer noch mee uf Yeehoowa traue torich xweyere tsayte?

4-5. Was fer waar fiilaycht ti uersach warom ti yuute sayn muut fer te thempel uf paue, ferloer hon?

⁴ Wii ti yuute pis Yeruusalem khom sin, hate se fiil aarwayt fer se mache. Kans fiks, hon se Yeehoowa sayn altar uf kepaut un te funtament fom thempel keleet. (Ëst. 3:1-3, 10) Awer tii hate soo fiil propleeme tas se klaych sayn muut ferloer hon. Tii miste net ploos te thempel uf paue, awer aach hayser uf paue, plantse un sayn familye fersoriche. (Ëst. 2:68, 70) Tii hon aach opositsyoon fon sayn faynte mit kemacht, woo kepleent hon ti paueray fom thempel um hale. (Ëst. 4:1-5)

⁵ Ti yuute waare aach petrof weeche ekonoomixe propleeme un unruychkheete in te politik. Sayn lant waar yets teel fom Përsixe Raych. Wii te përsixe kheenich Sirus kextorep is, in 530 F.K., wolt te neekste kheenich, Kampises, Ejipt iwerfale. Wii ti soltaate tsum Ejipt am keen waare, sin se im xtant torich Israël kang. Tsiimlich sicher hon se ti israeliiter kexikt tëne waser, ese un xitsung kepe. Tas hot ti yuute sayn leepe noch xweyerer kelos. Wii te neekste kheenich, Tarius I, aan kefang hot se rechiire, es waare noch fiile propleeme im Përsixe Raych — soo wii repelyoone un unruychkheete. Tes weeche, hon fiile fon te yuute sich ketanke kemacht iwer wii se sayn familye fersoriche teete. Weeche sayn fiile propleeme, hon etliche yuute ketenkt tas es noch net ti tsayt waar fer Yeehoowa sayn thempel uf paue. (Axeu 1:2)

6. Was fer aner xwiirichkheet hon ti israeliiter mit kemacht un was fer sicherheet hot Sakarias tëne kep? (Sakarias 4:6, 7)

⁶ Lees Sakarias 4:6, 7. c Ti yuute miste net ploos unruychkheete in te politik un ekonoomixe propleeme mit mache, awer aach yachtung. In 522 F.K., hon ti yuute sayn faynte tas Përsixe Raych rom kepapelt ti paueray fom thempel um hale. Awer Sakarias hot tas folek sicher kelos tas Yeehoowa sayn mechtiche kayst penutse teet fer al ti kefoore wech nëme. In 520 F.K., hot te kheenich Tarius tas folek erlaupt wayter te thempel uf paue un hot se kelt kep fer tas mache. Tee hot aach kexikt ti kowernatoore um Israël rom, tëne helfe. (Ëst. 6:1, 6-10)

7. Was fer seechen hon ti yuute kriit wayl se Yeehoowa sayn aarwayt im eyerste plats kextelt hon?

 ⁷ Yeehoowa hot torich Axeu un Sakarias ferxproch tas Eyer ti israeliiter helfe teet wën se ti paueray fom thempel im eyerste plats xtele teete. (Axeu 1:8, 13, 14; Sak. 1:3, 16) Fol muut weeche ti profeete sayn pexeet, hon ti israeliiter noch mool aan kefang in te paueray fom thempel xafe in 520 F.K.; weenicher wii 5 yoore xpeeter, waare se xon fërtich. Wayl ti yuute Yeehoowa sayn  aarwayt im eyerste plats kextelt hon, opwool sayn fiile propleeme, hot Kot se keholef tas neetiches hon un aach ticht pay tëm plaype. Tes weeche, hon se Yeehoowa mit frooheet aan kepeet. (Ëst. 6:14-16, 22)

8. Wii khan Axeu 2:4 uns helfe uns aan Kot sayn wile traan hale? (Kuk aach ti noote.)

⁸ Wayl ti kroos tripulatsyoon soo ticht is, is es wichtich tas mer tas kepoot aan heere fer ti kuute notisye preetiche. (Mar. 13:10) Awer es khan aarich xweyer fer uns sin uns traan hale aan te preetich wën mer ekonoomixe propleeme orer opositsyoon keeche unser aarwayt mit mache. Was khan uns helfe Yeehoowa sayn wile im eyerste plats xtele? Meyer mise uns sicher sin tas “Yeehoowa fom militeer” d pay uns is. Tee tuut uns helfe wën mer wayter sayn wile foer unseres xtele. Soo hon mer khee uersach fer pang hon. (Lees Axeu 2:4.) e

9-10. Wii hot een pheyerche kemërkt tas was Yeesus in Matheus 6:33 kesaat hot, woer is?

⁹ Kuk mool tas payxpiil fon Oleg un Irina, f een pheyerche woo wii pyoneer tiint. Noo tas se sich kewanert hon fer een kemaynt helfe, hon se sayn aarwayt ferloer weeche ekonoomixe propleeme in sayn lant. Torich unkefeer 1 yoer, khonte se net een aarwayt fine woo se reeklich xafe khonte. Awer tii hon imer Yeehoowa sayn liiplich unerxtitsung kexpiirt un hon als mool hilef fon sayn priiter un xwestere kriit. Wii sin se mit tiise propleeme um kang? Oleg, woo am aanfang tiifsinich waar, saat: “Meyer hon fersuucht soo fiil tsayt wiis meechlich waar in te preetich aarwayt  fertraype. Tas hot uns keholef uns traan hale aan tas haupste im leepe.” Soo lang wii tee un sayn fraa wayter aarwayt kesuucht hon, hate se imer fiil se tuun in te preetich.

¹⁰ Eene taach, wii se fon te preetich aarwayt hëm khom sin, hon se 2 thaxe fol neetiche tinge kefun. Een fraaynt hat 160 kilometer kereest fer tas tëne pringe! Oleg saat: “In tiise taach, hon mer noch mool kesiin wii Yeehoowa un ti kemaynt sich mit uns khimere. Meyer sin uns sicher tas Yeehoowa nii sayn tiiner ferkest, soo kaar wën es aus siit tas es khee hofnung kept.” (Mat. 6:33)

11. Was khene mer hofe wën mer uns wayter traan hale aan Kot sayn wile mache?

¹¹ Yeehoowa wil hon tas mer uns traan hale aan te aarwayt fer tisipele mache — een aarwayt woo leepe rete khan. Wii mer im  apsats 7 kesiin hon, hot Axeu Kot sayn folek uf kemuut aan fange in te paueray fom thempel xafe. Yeehoowa hot ferxproch tëne seechne wën se tas mache teete. (Axeu 2:18, 19) Meyer khene uns aach sicher sin tas Yeehoowa unser aanxtrengung seechne tuut wën mer sayn aarwayt im eyerste plats xtele.

12. Warom miste Ëstras un tii woo mit tëm kereest sin een xtarke klaape hon?

¹² In 468 F.K., is Ëstras fon Papiloon tsu Yeruusalem mit een 2^te krup yuute kereest. Een xtarke klaape waar neetich fer tiise rees mache. Tii miste torich kefeerliche xtroose reese un tii hon fiil kolt un silper mit kenom, woo te kheenich fer te thempel kep hot. Tes weeche, khente se kextool wëre. (Ëst. 7:12-16; 8:31) Klaych, hon se aach kemërkt tas Yeruusalem net een sicher plats waar. Weenich layt hon tat kewoont un es waar aach neetich ti mauere un toore kans mache. Was khene mer mit Ëstras lërne iwer noch mee uf Yeehoowa traue?

13. Wii hot Ëstras sayn fertraung uf Yeehoowa ferxtërkt? (Kuk aach ti noote.)

¹³ Ëstras hot kesiin wii Yeehoowa sayn folek in xlime tsayte uf kephast hat. Tsiimlich sicher waar Ëstras in Papiloon in 484 F.K., wii te kheenich Asuero kexikt hot tas al ti yuute im Përsixe Raych solte um keprung wëre. (Est. 3:7, 13-15) Ëstras un al ti yuute waare ins kefoer! Wii ti yuute tas keheert hon, sin se soo ëngstlich kep tas se kefast un keprilt hon, soo lang wii se hilef tsu Yeehoowa im kepeet ferlangt hon. (Est. 4:3) Awer tii woo pleen kemacht hate fer ti yuute um pringe, sin am ën um keprung kep. Xtel tich mool foer wii Ëstras un ti anere yuute sich kexpiirt hon. (Est. 9:1, 2) Was in tiise tsayt pasiirt is, hot Ëstras fer anere xlime tsayte im futuer foer perayt un hot tëm sayn fertraung ferxtërkt tas Kot sayn folek xitse khont. g

14. Was fer lisyoon hot een xwester kelërnt wii Yeehoowa se in te xlime tsayte uf kephast hot?

¹⁴ Wën mer siin wii Yeehoowa uns in te xlime tsayte uf phast, khene mer noch mee traue tas eyer uns im futuer uf phase tuut. Kuk mool Anastasia sayn payxpiil, woo in lëst Europa woont. Tii hot sayn aarwayt kelos wii sayn koleke se tswinge wolte sich in politixe sache rin mexe. Tii saat: “Tas waar tas eyerste mool in mayn leepe woo ich kaar khee kelt hat. Ich hon tsu Yeehoowa kepeet un kesiin wii eyer mich liiplich uf kephast hot. Wën ich noch mool mayn aarwayt im futuer ferliire, tuun ich khee pang kriin. Wën mayn himlixe Fater mich hayt uf phast, tuut eyer mich sicher moye uf phase.”

15. Was hot Ëstras keholef wayter uf Yeehoowa traue? (Ëstras 7:27, 28)

¹⁵ Ëstras hot Yeehoowa sayn hant in sayn aychne leepe kesiin. Wii Ëstras sich traan  ketenkt hot wii Yeehoowa tëm xon friier keholef hat, es hot tëm keholef wayter uf Yeehoowa traue. Mërk mool sayn wërter: “Ti hant fon Yeehoowa, mayn Kot, waar iwer mich.” (Lees Ëstras 7:27, 28.) h Ëstras hot eenliche wërter noch 5 mool in sayn puuch penutst. (Ëst. 7:6, 9; 8:18, 22, 31)

16. In was fer situatsyoone khene mer noch taytlicher siin Yeehoowa sayn hant in unser leepe? (Kuk aach tas pilt.)

¹⁶ Yeehoowa khan uns helfe wën mer een xlim situatsyoon mit mache. Wii khene mer ti xans hon fer Sayn hant in unser leepe siin? Meyer khene tas mache, tsum payxpiil in te aarwayt, wën mer een taach fray fer unser xëf ferlange fer tsum konkrës keen orer wën mer een ënerung in te xtune ferlange fer tsu al ti fersamlunge keen. Ti resultaate khene peser sin wii mer uns foer xtele! Un soo khene mer noch mee uf Yeehoowa traue.

17. Wii hot Ëstras teemuut torich xlime tsayte ketsaycht? (Kuk tas pilt am aanfang fom piichelche.)

¹⁷ Ëstras hot mit teemuut Yeehoowa sayn hilef im kepeet ferlangt. Yeetes mool woo Ëstras sich ëngstlich kexpiirt hot weeche sayn flichte, hot eyer teemuutich tsu Yeehoowa kepeet. (Ëst. 8:21-23; 9:3-5) Wayl Ëstras uf Yeehoowa ketraut hot, waare anere aach wilich fer tëm unerxtitse un sayn klaape noo mache. (Ëst. 10:1-4) Imer wën mer uns ëngstlich xpiire weeche unser materyaalixe neetichkheete orer ti sicherheet fon unser familye, mise mer uf Yeehoowa traue un tsu tëm peete.

18. Was khan uns helfe noch mee uf Yeehoowa traue?

¹⁸ Wën mer mit teemuut tsu Yeehoowa peete un hilef fon te priiter aan nëme, tuun mer noch mee uf Yeehoowa traue. Erika, een mama fon 3 khiner, hot imer uf Yeehoowa ketraut, soo kaar wën xlime tinge pasiirt sin. In een khorts tsayt, hot se im toot ferloer sayn nëneche woo noch net uf te welt khom waar un sayn liipe man. Wii se tenkt aan ales was tëne pasiirt is, saat se: “Meyer khene net foer raus wise wii Yeehoowa uns helfe tuut. Ti hilef khan in wunerliche aate khome. Ich hon kesiin wii Yeehoowa mayn fraaynte penutst hot fer fiile  fon mayn kepeete antworte torich was se kesaat un kemacht hon. Wën ich fer mayn fraaynte saan was in mayn leepe pasiirt, khene se mich laychter helfe.”

19-20. Was lërne mer mit te yuute woo khonte net tsurik tsu Yeruusalem keen?

¹⁹ Meyer khene aach een wichtich lisyoon lërne mit te yuute woo khonte net tsurik tsu Yeruusalem keen. Etliche khonte tas net mache wayl se krank orer alt waare orer weeche sayn flichte in te familye. Noch soo, hon se froo uner xtitst tii woo tsurik kang sin; tii hon tëne fiile tinge kep woo neetich im thempel waare. (Ëst. 1:5, 6) Siits aus tas, unkefeer 19 yoore noom eyerste krup yuute tsu Yeruusalem khom is, waare ti yuute woo in Papiloon keplip sin noch kexenke tsu Yeruusalem am xike. (Sak. 6:10)

²⁰ Soo kaar wën mer net tsu Yeehoowa mache khene ales was mer kërn teete, khene mer uns sicher sin tas eyer weyert kept fer unser kans aanxtrengung fer tëm kefale. Wii wise mer tas? In Sakarias sayn taache, hot Yeehoowa sayn profeet kexikt een kroon mache mim kolt un silper woo ti yuute fon Papiloon kexikt hate. (Sak. 6:11) Tiise “kroos kroon” teet een erinerung sin fon sayn krooshërtsliche kontripuytsyoone. (Sak. 6:14, noote) Meyer khene uns sicher sin tas Yeehoowa sich nii ferkese tuut fon unser hërtslich aanxtrengung fer tëm tiine torich ti xweyere tsayte. (Hep. 6:10)

21. Was tuut uns helfe wayter uf Yeehoowa traue, ekaal was im futuer pasiire khan?

²¹ Sicher, tuun mer wayter xwiirichkheete mit mache torich tiise letste taache un ti situatsyoon khan noch xlimer im futuer wëre. (2 Tim. 3:1, 13) Awer mer sole uns net tsu fiil ketanke mache. Meyer sole uns erinere fon Yeehoowa sayn wërter fer sayn folek in Axeu sayn taache: “Ich sin mit aych. (…) Tuut khee pang hon.” (Axeu 2:4, 5) Meyer khene uns aach sicher sin tas Yeehoowa mit uns wërt soo lang wii mer uns aan xtrenge fer tëm sayn wile mache. Wën mer aan wëne ti lisyoone woo mer kelërnt hon mit Axeu un Sakarias sayn profetsiie un aach mit Ëstras sayn payxpiil, tuun mer wayter uf Yeehoowa traue — ekaal ti xwiirichkheete woo noch khome khene.