Paul: Es waar nofemper fon 1985 un meyer waare in een luftxif tsu Lipeerya am keen, in Oëst Afrika. Tat teete mer aan fange wii misyoneere tiine. Meyer waare aarich froo! Tas luftxif is in Senekaal xtil kehal. Anne hot kesaat: “Ploos noch een xtun un meyer khome in Lipeerya hin!” Tan hon mer een pekhantmachung keheert: “Tii woo tsu Lipeerya am keen sin, mise fom luftxif aus xtaye. Etliche tat hon fersuucht ti rechiirung um mache un es is net meechlich tat lante.” Torich ti neekste 10 taache, sin mer mit misyoneere in Senekaal keplip. Meyer hon ti notisye keheert tas fiile layt um keprung kep sin un tas ti rechiirung ti layt kexikt hot net aus sayn haus in te nacht keen, wayl wën net, weyere se um keprung.

Anne: Meyer sin net ti sorte layt woo imer naye speryense suuche. In woerheet, fon khint aan hon ti layt mich Ëngstlich Anneche kenënt. Soo kaar een xtroos torich laafe, lost mich nerwees. Awer meyer waare pextimt tsu Lipeerya keen.

Paul: Ich un Anne sin kroos ketsoo kep in te selwich xtat im oëst fon Ënglant. Mayn eltere un Anne sayn mama hon uns imer uf kemuut pyoneere wëre. Soo, wii mer fërtich mit te xuul waare, hon mer aan kefang wii pyoneere tiine. Tii waare aarich froo tas mer wolte unser leepe in te fol tsayt tiinst penutse. Wii ich 19 yoore alt waar, sin ich in kelaat kep fer in Petël tiine. Noo unser hayrat in 1982, is Anne aach tsu Petël khom.

Anne: Meyer hon Petël keliipt, awer meyer wolte imer in een plats tiine woo mee puplikatoore praycht. Tiise wunx is noch xtërker kep wayl mer mit priiter in Petël kexaft hon woo friier misyoneere waare. Torich 3 yoore, hon mer yeete taach too triwer kepeet. Soo, in 1985, sin mer mechtich froo kep wii mer in kelaat kep sin fer ti 79^te klas fon te Xileat Xuul mache! Meyer sin tsu Lipeerya in kesetst kep.

Paul: Meyer sin im 1^te luftxif tsu Lipeerya in kextii. Ti layt hate fiil pang un tii waare net erlaupt aus sayn hayser in te nacht keen. Soo kaar wën een khare ratau kemacht hot, hon ti layt sich ferxrok un sin aus keris. Fer in ruu plaype, hon mer etliche Psalme yeete nacht kelees. Awer meyer hon unser  insetsung wërklich keliipt. Anne is yeete taach preetiche kang un ich hon in Petël kexaft mim pruuter John Charuk. a Tee hat xon in Lipeerya een lang tsayt keleept un hot ti situatsyoon fon te priiter tat xon kuut kekhënt. Ich hon fiil mit tëm kelërnt.

Anne: Wii khonte mer soo xnel aan fange Lipeerya se liipe? Weeche unser priiter un xwestere. Tii waare troy un liiplich. Meyer sin tichter pay tëne khom un tii sin unser nay familye kep. Tii hon uns fiile kuute aanreete kep un uns uf kemuut. Ti preetich aarwayt waar wunerlich kewees. Ti layt hon kërn een lang tsayt fertseelt un tii sin soo kaar een pisye traurich kep wën mer net soo lang wii se wolte kexproch hon. In te xtroose, hon ti layt iwer ti Piipel fertseelt; meyer miste aynfach pay tëne keen un aan fange too triwer fertseele. Meyer hate soo fiil Piipel xtutënte tas es xweyer waar tsayt fine fer mit tëne al xtutiire. Tas waar een wunerlich propleem!

Paul: Torich 4 yoore, waar ti situatsyoon im lant friitlich kewees. Awer im yoerkang 1989, hot een kriich aan kefang. Am 2^te yuuli fon 1990, hon tii woo wolte ti rechiirung um mache, te kontrol kriit iwer ti rechyoon um Petël rom. Torich 3 moonate, khonte mer nimant kontaktiire woo ausm lant waar, too tepay unser familye un ti haupst sets. Iweraal hot ma wyolënts un torich naner kesiin. Es waar aach weenich ese un fiile fraae sin seksuaal iwerfal kep. Tiise traurich situatsyoon hot 14 yoore kehal un hot tas kanse lant petrof.

Anne: Layt fon etliche xteme hon kekhëmpft un um keprung layt fon anere xteme. Ti xtroose waare fol soltaate kewees. Tii hate fiile wafe, hon sich xpasich aan ketsoo un sin in yeete haus rin kang fer se xteele. Fer fiile fon tëne, mënxe um pringe waar net fiil anerste wii hingele xlachte. Tii hon ti xtroose tsu kemacht tas se ti layt unersuuche khonte un ofts hon se um keprung tii woo torich keen wolte. Tan hon se ti toote khërper eene ufm aner keleet. Tas is soo kaar ticht pay Petël pasiirt. Troye priiter waare um keprung, too tepay 2 liipe misyoneere.

Imer wën ti soltaate layt kefun hon fon te xteme woo se kehast hon, hon se tëne um keprung. Unser priiter hon sayn aychne leepe ins kefoer kextelt fer anere priiter ferxtekele un rete. Ti misyoneere un petelite hon tas selwiche kemacht. In Petël, etliche priiter woo aus rayse muste, hon im 1^te xtok kexloof. Un anere hon mit uns in te tsimere im 2^te xtok keleept. Unser tsimer waar mit 7 anere priiter keteelt.

Paul: Yeete taach hon soltaate fersuucht in Petël rin keen fer se siin ep mer yemant ferxtekelt hon. Fer ti sicherheet hale, hate mer een sisteem mit 4 layt: 2 hon ausm fënster kekukt un 2 sin pis am tooer kang fer mit te soltaate xpreche. Wën ti  situatsyoon kuut waar, hon se sayn hënt in te foner sayt fon sayn khërper kelos. Awer wën ti soltaate wyolënt waare, hon se sayn hënt hinich sich kelos. Soo muste tii, woo ausm fënster kekukt hon, xnel ti anere ferxtekele.

Anne: Een mool een wyolënt krup soltaate wolt rin keen un ti priiter hon se net um kehal kriit. Ich hon mich mit een xwester in een paatsimer tsu kexlos. Tat es waar een xrank kewees un, in tëm, waar es een kleene plats woo yemant sich ferxtekele khont. Ti xwester hot sich tat rin kexleep. Ti soltaate sin mich noo kang mit sayn wafe. Tii waare pees un hon aan unser teer keklopt. Paul hot aan kehal: “Mayn fraa is te paatsimer am penutse.” Wii ich tas kleene plats tsu kemacht hon, woo ti xwester sich ferxtekelt hot, hon ich een pisye ratau kemacht. Tan must ich ti xrank noch mool in te ray lose un es hot mich een pisye tsayt kenom. Ich waar mich sicher tas ti soltaate sich frooe teete was ich am mache waar. Ich hon soo fiil pang kriit tas ich aan kefang hon se tsitere. Ich wust tas ich must mich peruyche foer te teer uf mache. Ich hon een ruych kepeet kemacht un hilef aan kehal. Tan hon ich ti teer uf kemacht un tëne ketultich kekriis. Eene fon tëne hot mich neewich kexupt, is flot tsu te xrank kang un hot aan kefang ales mexe. Tee khont net klaape tas eyer kaar niks kefun hot. Tan hon tee un sayn krup al ti anere tsimere un te xpayche unersuucht. Awer, noch een mool, hon se kaar niks kefun.

Paul: Torich phaar moonate hate mer weenich fer se ese. Als mool ti moynts aanpeetung in Petël waar unser eensiche “ese” im friixtik. Meyer wuste tas es teet uns kraft kepe fer yeete taach aus hale.

Meyer wuste tas, wën mer raus keengte fer ese un waser suuche, weyers net meechlich se xitse tii woo in Petël ferxtekelt waare. Un tsiimlich sicher, weyere se um keprung. Ofts hot Yeehoowa uns tas neetiches fersoricht kraat in te richtich xtun un in wunerliche aate. Tee hot uns uf kephast un keholef in ruu plaype.

Woo tunkler ti welt kep is, woo heler hot ti woerheet kexaynt. Unser priiter un xwestere muste fiil mool aus rayse fer sayn leepe rete. Awer tii hon sayn klaape xtark kehal un sin in ruu keplip. Etliche hon kesaat tas te kriich aus hale, hot se foer perayt fer ti kroos tripulatsyoon. Ti elteste un yunge priiter hon ales was se khonte kemacht fer ti priiter helfe. Ti priiter woo tsu anere pletse aus keris sin, hon sich naner keholef un hon aan kefang tat preetiche. Ales was se in te walt kefun hon, hon se penutst fer Raych Saale paue un ti fersamlunge hale. Torich tiise xlime tsayte, hon ti priiter hofnung un muut torich ti fersamlunge un preetich aarwayt kriit. Wii mer ese, tsaych un anere tinge fer ti priiter aus keteelt hon, hon fiile fon tëne thaxe fer se preetiche ferlangt xtats tsaych. Tas hot unser hërts aan kekrif. Haufe layt woo xrekliche tinge im kriich kesiin un kelit hon, wolte ti kuute notisye heere. Tii hon sich ferwunert mit te frooheet woo ti priiter hate; unser priiter waare wii een licht woo in te tunkelheet xaynt. (Mat. 5:14-16) Wayl unser priiter soo flaysich waare, hon soo kaar etliche wyolënte soltaate ti woerheet kelërnt.

Paul: Als mool muste mer Lipeerya lose. Tray mool sin mer een khorts tsayt traus keplip. Awer 2 mool muste mer een kanse yoer traus plaype. Een misyoneerin hot unser xpiirunge kuut aus keleet: “In Xileat, hon mer kelërnt tas mer sole unser priiter un xwestere in te insetsung mit unser kans hërts liipe un meyer hon tas kemacht. Tes weeche, wën mer mise unser priiter in tiise xweyer situatsyoon lose, wërt unser hërts ferproch.” Awer meyer sin froo kep tas, fon te lënter woo mer waare, khonte mer wayter ti priiter un ti aarwayt in Lipeerya unerxtitse.

Anne: In maay fon 1996, waare meyer un 2 anere priiter am faart keen im khare fon te filyaal. Mit uns, hate mer wichtiche informatsyoone iwer ti aarwayt in Lipeerya. Meyer muste 16 km faare pis te aner sayt fon te xtat, woo ti sicherheet kreeser waar. Awer tan is tas plats woo mer waare atakiirt kep. Tii hon mit sayn wafe tsum himel kexoos un unser khare xtil kehal. Tan hon se 3 fon uns aus te khare ketsoo un sin faart kefaar mit Paul noch trin. Meyer sin tat xteen keplip, kans ferxrok. Klaych tëm noo hon mer Paul kesiin. Tee waar pis uns am laafe un hat pluut in sayn xtërn. Am aanfang, hon mer ketenkt tas se tëm im khop kexoos hate. Tan hon mer kemërkt tas, wën es wërklich soo waar, weyer tee net am laafe. Een soltaat hat Paul ferklopt wii eyer tëm ausm khare kexupt hot. Kot say tank, es waar ploos een kleen wee.

Een militeer khare tat ticht waar fol ferxrokne layt kewees un teet klaych faart faare. Meyer hon ëntxlist in xtaye, awer es waar khee mee plats kewees. Tes weeche, miste mer traus plaype un uns fest hale mit ploos ti xpitse fon unser finger. Te xofeer hot soo xnel kefaar tas mer neekst kefal sin. Meyer hon tëm aan kehal fer xtil hale, awer tee waar tsu ferxrok fer tas mache. Meyer hon uns fest kehal kriit, awer wii te khare xtil kehal hot, waare mer kaput miit un unser khërper hon ketsitert weeche ti pang.

Paul: Mit uns, hate mer ploos unser trekich un feris tsaych. Meyer hon uns naner kekukt un mer khonte kaar net klaape tas mer noch am leepe waare. Neewich uns, waar een helikoopter woo fol leeche fon xiise waar. Es hot aus kesiin tas sayn xtike aus naner fale teete. Tiise helikoopter teet uns tsu Sierra Leone te neekste taach nëme. Tes weeche sin mer tiise nacht tat ticht keplip. Wii mer tsu Sierra Leone khom sin, waare mer petanklich tas mer lepeentich waare, awer meyer hon uns noch fiil ketanke kemacht mit te priiter woo in Lipeerya waare.

Anne: Meyer sin tsum Petël in Sierra Leone in sicherheet khom un ti priiter tat hon uns kuut uf kephast. Awer tan, pletslich, sin mich ti erinerunge khom fon te xrekliche tinge woo in Lipeerya pasiirt sin. Yeete taach, hate ich pang tas was xlimes pasiire teet un ich khont net taytlich tenke. Es hot aus kesiin tas ales um mich rom een traam waar. Ofts sin ich in te nacht uf kextii am tsitere un mit pang tas was xrekliches pasiire teet. Es waar mich xweyer luft in tsiie. Paul hot mich um kekrif un mit mich kepeet. Meyer hon liiter fom Raych kesung pis ich mich peruycht hon. Ich hon ketenkt tas ich ferikt am kepe waar un tas ich net mee wii misyoneerin tiine khont.

Ich ferkese mich nii was tan pasiirt is. In te selwich woch, hon mer 2 piichelcher kriit. Eene waar ti Despertai! 8^te Yuuni fon 1996. Trin, waar te artikel “Como lidar com a síndrome do pânico”. Yets khont ich ferxteen was mit mich pasiirt is! Tas tsweete piichelche waar A Sentinela 15^te Maay fon 1996, mit tëm artikel “Como obtêm essa força?”. Trin, waar es een pilt fon een xmeterling mit etliche xtike fon sayn fliter am feele. Te artikel hot uns mit een xmeterling ferklaycht, woo wayter fliie khan soo kaar wën xtike fon sayn fliter feele. Es hot aus keleet tas, aach wën mer xwach sin weeche was mer kelit hon, khan Yeehoowa uns ti neetich kraft kepe fer ti anere wayter helfe. Torich tiise artikele, hot Kot mich ti neetich kraft kep in te richtich tsayt. (Mat. 24:45) Es hot mich fiil keholef soo sorte artikele suuche un in een thax samele. Mit te tsayt, hon ich net mee soo fiil kelit weeche mayn erinerunge.

Paul: Imer wën mer tsurik tsu Lipeerya kang sin, waare mer mechtich froo. Am ën fon 2004, waare mer in unser insetsung xon neekst 20 yoore. Te kriich is tsum ën khom un es waare pleen fer  paueray in te filyaal mache. Awer uf een mool is een nay insetsung khom.

Tas waar net laycht fer uns. Unser priiter un xwestere in Lipeerya waare unser liipe familye un meyer wolte se net lose. Awer meyer hate xon kesiin wii Yeehoowa uns keholef hot wii mer unser familye kelos hon fer ti Xileat Xuul mache. Tes weeche hon mer ti nay insetsung aan kenom. Meyer waare tsu Kana kexikt, ticht pay Lipeerya.

Anne: Wii mer Lipeerya kelos hon, hon mer fiil keprilt. Frank, een elter un kluuche pruuter, hot uns ferwunert mit te wërter: “Teyer mist uns ferkese.” Tan hot eyer aus keleet: “Meyer wise tas teyer uns nii ferkese tuut. Awer teyer mist unser priiter un xwestere in Kana mit ayre kans hërts liipe. Tiise insetsung khomt fon Yeehoowa. Soo phast ti priiter un xwestere tat kuut uf.” Tas hot uns keholef fërtich sin fer naye fraaynte mache in een lant woo weenich layt uns kekhënt hon un woo ales nay weyer.

Paul: Kans fiks sin ti priiter un xwestere in Kana unser nay familye kep. Es waare soo fiile Yeehoowa sayn Tsayer tat kewees! Meyer hon fiil kelërnt mit te leaaliteet un xtarke klaape fon unser naye fraaynte. Tan, noo 13 yoore in Kana, hon mer een nay insetsung kriit woo mer net kewaart hon: in te filyaal fon Lëst Afrika, in Keenya, tiine. Klaych hon mer naye fraaynte in Keenya kemacht, opwool ti ferlangre fon unser priiter in Kana un Lipeerya. Un too kepts aach fiil fer se mache in te preetich aarwayt.

Anne: Torich ti yoore, hon ich haufe xlime un kefeerliche situatsyoone mit kemacht. Als mool hon ich fiil pang kriit. Soo sorte tinge khene uns in fiisix un in emotsyonaal aat petrefe, awer mer khene net waarte tas Kot uns too tefun xitse tuut. Noch hayt, wën ich ti ratau fon xiise heere, wëre ich ëngstlich un ich lose noo mayn hënt xpiire. Awer ich hon kelërnt kuut penutse ti hilef woo Kot fersoricht fer uns ferxtërke, too tepay ti hilef fon unser priiter un xwestere. Ich hon aach kemërkt tas, wën mer een kuut kaystlich rutiin hale, tuut Kot uns helfe in unser insetsung plaype.

Paul: “Liipt teyer ayre insetsung?” — tuun ti layt uns als mool frooe. Ti lënter khene aarich xeen sin, awer tii khene aach uf een mool unruych un kefeerlich wëre. Soo, mee wii tas lant, liipe mer unser weyertliche familye fon priiter. Opwool mer al fon unerxiitliche familye un pletse khome, tuun mer tas selwiche iwer Kot tenke un xpiire. Meyer hon ketenkt tas mer kexikt kep sin fer tëne uf muute, awer in woerheet hon tii uns ferxtërkt.

Unser weltwayt pruuterxaft is een wuner fon Kot. Soo lang wii mer ti kemaynt hon, hon mer een familye un een plats woo mer uns tehëm xpiire khene. Meyer sin uns sicher tas, wën mer wayter uf Yeehoowa traue, kept eyer uns ti neetich kraft fer aus hale, ekaal was pasiirt. (Fili. 4:13)