Xpring tsu was too trin is

Tsum inhalt xpringe

Pilt fom palk un ti lona oowich tëm

1922 — Hunert yoore tsurik

1922 — Hunert yoore tsurik

‘KOT macht uns kewine torich Yeesus Kristus.’ (1 Kor. 15:57) Too ti wërter sin raus kesuucht kep wii tas yoers tekst fer 1922. Tii hon ti Piipel Xtutënte sicher kelos tas Yeehoowa teet sayn troyheet peloone. Un, torich tiise yoer, hot Yeehoowa tiise flaysiche preeticher wërklich peloont. Tee hot se keseechent wii se aan kefang hon sayn aychne piicher aus truke un te ratyo penutse fer ti woerheet fom Raych pekhant mache. Tan, neekst am ën fon 1922, is es noch mool pewayst kep tas Yeehoowa sayn folek am seechne waar. Ti Piipel Xtutënte hon sich fersamelt in een wichtich konkrës in Cedar Point, Ohio (Fereenichte Xtaate fon Amërika). Was im konkrës pasiirt is, hot ti aarwayt fon Yeehoowa sayn Orkanisatsyoon petrof fon tiise tsayt aan pis hayt.

EEN WUNERLICH ITEE

Wayl mee priiter am preetiche waare, waar es neetich mee puplikatsyoone hon. Ti priiter im Petël fon Brooklyn waare ti piichelcher xon am aus truke. Awer, es waar noch neetich austrukung kexefte petsaale fer ti piicher aus truke. Awer tan, torich phaar moonate, khonte ti kexefte net kenuuch piicher fer ti preetich aarwayt aus truke. Tes weeche, hot te pruuter Rutherford fer Robert Martin kefroot, woo ti austrukung in Petël uf kephast hot, eps meechlich weyer unser aychne piicher aus truke.

Ti faprik in Concord Xtroos, Brooklyn (Nay York)

Te pruuter Martin hot kesaat: “Was te pruuter Rutherford kesaat hot, waar mechtich wunerlich kewees, wayl es petayt hot een kans faprik uf mache fer ti piicher aus truke.” Ti priiter hon een plats in Concord Xtroos numer 18, Brooklyn, kemiit un ti neetiche maxiine kekhaaft.

Awer net al waare froo tas ti priiter teete sayn aychne piicher aus truke. Te presitent fon een austrukung kexeft, woo piicher fer uns aus ketrukt hot, hot ti nay faprik pesuucht un hot kesaat: “Ayre maxiine too, fer aus truke, sin mechtich xeen! Awer nimant too wees wii tas penutse… In 6 moonate, is tas ales kaput.”

“Tas xtimt — hot te pruuter Martin kesaat —, wën mer te Hër net tepay rechne. Awer meyer wuste tas Yeehoowa uns helfe teet un tee hot tas kemacht.” Te pruuter Martin hat recht. Klaych, waar ti nay faprik 2.000 piicher te taach am mache.

Aarwayter neewich sayn austrukung maxiine in te faprik

TAUSENTE HEERE TAS PEXEET TORICH RATYO

Yeehoowa sayn tiiner waare yets sayn aychne piicher am aus truke, awer tii hon aach een nay aat kefun fer ti woerheet fom Raych pekhant mache: te ratyo. Am suntaach mitaach, 26te feepruer fon 1922, hot te pruuter Rutherford tas eyerste mool im ratyo kexproch. Tee hot ti reet “Milyoone woo hayt leepe tuun nii mool xtërpe” kemacht, in een ratyo in Los Angeles, California (Fereenichte Xtaate fon Amërika).

Neekst 25.000 layt hon tas prokram kehoricht. Etliche fon tëne hon priife kexrip fer te pruuter Rutherford tanke. Eene fon tiise priife waar fon Willard Ashford, woo in Santa Ana (California) keleept hot. Tee hot te pruuter Rutherford ketankt weeche sayn interesante wërter. Tee hot aach kexrip: “Too tehëm, waare 3 kranke kewees un tii khonte net raus keen. Tes weeche, soo kaar wëns tuu ti reet too ticht kepe teest, weyers net meechlich fer uns tat hin keen fer tas heere.”

In te neekste woche, mee reete sin torich te ratyo kemacht kep. Am ën fon 1922, hot tas piichelche A Torre de Vigia (hayt Te Wachthorm) kerechent “tas ferweenichst 300.000 layt tas pexeet torich ratyo xon kriit hate”.

Ti priife un was ti layt kesaat hon, hon ti Piipel Xtutënte aarich fiil uf kemuut. Tes weeche, hon se ëntxlist sayn aychne ratyo uf mache in Staten Island, ticht paym Petël fon Brooklyn. In te neekste yoore, hon ti Piipel Xtutënte tiise ratyo, ti WBBR, penutst fer tas pexeet fom Raych fer fiile layt in fiile pletse nëme.

“ADV”

A Torre de Vigia 15te Yuuni fon 1922 hot was pekhant kemacht: een konkrës weyer in Cedar Point (Ohio) kehal, fon 5te pis 13te septemper. Ti Piipel Xtutënte waare fol muut wii se pis Cedar Point hin khom sin.

In sayn eyerst reet, hot te pruuter Rutherford kesaat: “Ich sin mich sicher tas te Hër (...) tiise konkrës seechne tuut, un tas eyer sich sicher lose tuut tas een kroos tsaye — kreeser wii noch nii — uf te kans eyert kep wërt.” Ti reetner hon ti priiter noo un noo uf kemuut se preetiche.

Ti layt im konkrës in Cedar Point (Ohio), 1922

Am fraytaach, 8te septemper, neekst 8.000 layt hon tas autitooryum fol kelos, un tii waare hërtslich am waarte te pruuter Rutherford sayn reet. In sayn inlaatunge, waare ti puuchxtaape “ADV”. Tii hate hofnung tas te pruuter Rutherford tas aus leye teet. Wii se sich kesetst hon, fiile hon kemërkt tas een kroos, inkewikelt lona oowich te palk waar. Arthur Claus is fon Tulsa (Oklahoma) pis te konkrës kerees. Tee hot een kuut plats fer sich setse kefun, woo eyer khont tas prokram kuut heere. Tas waar net was keweenliches, wayl in tëm plats es waare khee mikrofoone orer aparate fer te wolum hërter lose.

“Yeete wort, hon mer mit acht keheert”

Te presitent hot was pekhant kemacht: fer ti reet fom pruuter Rutherford net xteere, nimant woo sich ferxpeete teet, weyer erlaupt, torich ti reet, im autitooryum rin khome. Moynts, 9:30, hot te pruuter Rutherford sayn reet aan kefang mit Yeesus sayn wërter in Matheus 4:17: “Tas himlixe Raych [is] ticht.” Wii eyer am xpreche waar iwer wii ti mënxe iwer tas Raych tsum wise kriin teete, hot eyer aus keleet: “Yeesus selepst hot kesaat tas eyer teet een erntung torich sayn presens lënke. In tiise erntung, teet eyer layt samele woo wërklich leaal weyere.”

Te pruuter Claus, woo im autitooryum waar, hot sich erinert: “Yeete wort, hon mer mit acht keheert.” Awer, uf een mool, hot te pruuter Claus sich xlecht kexpiirt un tee must fom autitooryum raus keen. Tee is raus kang, awer tee wolt tas net mache. Yets, khent eyer net mee tsurik keen un te pruuter Rutherford sayn reet heere.

In phaar minute, is eyer peser kep. Wii eyer tsurik tsum autitooryum am keen waar, hot eyer een hart ratau keheert: ti layt waare am phatxe. Tas hot tëm fol muut kelos! Too, hot eyer ketenkt: “Aach wën ich mus im tach kraple fer te rest fon tiise wunerlich reet heere, tuun ich tas mache.” Tiise yunge khërl, woo 23  yoore alt waar, hot tas hin kriit ufm tach kraple. Ti tach fënster waare uf un, wii eyer ticht khom is, hot eyer kemërkt tas eyer ti reet kuut heere khont.

Awer te pruuter Claus waar net aleen. Anere fraaynte waare aach xon im tach kewees. Eene fon tëne, Frank Johnson, is tsu tëm kexprung un hot tëm kefroot: “Host tuu een xarf meser mit tich?”

“Yaa, kewis!” — hot Claus keantwort.

“Tuu pist ti antwort fon unser kepeete — hot Frank kesaat. — Siist tuu tiise kroose lona woo inkewikelt is? Tas is een banner; un tas is aan tiise naachele fest kepun. Tuu te Richter * mit acht heere. Un wën eyer saat: ‘Macht pekhant, macht pekhant’, tuu tiise 4 xtrike xnayte.”

Te pruuter Claus hat tas meser in sayn hant un tee hot mit sayn fraaynte kewaart ti xtun woo te pruuter Rutherford ti wërter saan teet, woo tëm tsayche teete tas eyer mist ti xtrike xnayte. Klaych, is te pruuter Rutherford pis tas wichtichste teel fon sayn reet khom. Tee waar fol muut un tsiimlich sicher, hot tee sayn wërter neekst am xraaye kesaat: “Sayt troye un woere tsayer fer te Hër. Tuut wayter khëmpfe pis Papiloon kans fernicht wërt. Preeticht tas pexeet iweraal. Ti welt mus wise tas Yeehoowa Kot is un tas Yeesus Kheenich fon te kheeniche un Hër fon te hëre is. Tas too is ti wichtichste tsayt im mënxliche kexicht. Kukt — te Kheenich rechiirt xon! Ayre flicht is tas fer ale kaar saan. Tes weeche, macht pekhant, macht pekhant, macht pekhant, te Kheenich un sayn Raych!”

Te pruuter Claus un sayn fraaynte hon ti xtrike kexnit un te banner hot sich lamsam uf kewikelt. Tëm noo ti puuchxtaape “ADV”, im banner waars kexrip: “Macht pekhant te Kheenich un tas Raych” (in ënglix: Advertise the King and Kingdom).

EEN WICHTICH AARWAYT

Te konkrës in Cedar Point hot ti priiter keholef sich traan hale aan te wichtich aarwayt fer tas Raych preetiche. Un tii woo wilich waare, waare froo fer tas mache. Een colportor (orer pyoneer) fon Oklahoma, hot kexrip: “Meyer hon kepreeticht uf een plats woo fiile in te khoole mine kexaft hon un tii waare aarich aarm kewees. Eftas, wii se tas pexeet fon A Idade de Ouro keheert hon, hon se keprilt. Es is wërklich een seechen tëne treeste.”

Ti Piipel Xtutënte wuste wii wichtich Yeesus sayn wërter in Lukas 10:2 waare: “Ti erntung is kroos, awer es kept weenich aarwayter.” Wii 1922 tsum ën khom is, waar sayn pextimung noch kreeser fer tas pexeet fom Raych iweraal pekhant mache.

^ Te pruuter Rutherford waar als keruuft wii “te Richter” wayl eyer als mool wii richter in Missouri kexaft hot.