Frooche fon te leeser
Wii ti israeliiter im tesërt waare, hon se ploos manaa un kotoorne kes?
Torich ti 40 yoore woo ti israeliiter im tesërt waare, hon se hauptseechlich manaa kes. (Eeks. 16:35) In 2 situatsyoone, hot Kot aach kotoorne fersoricht. (Eeks. 16:12, 13; Nuu. 11:31) Awer ti israeliiter khonte aach anere tinge ese.
Tsum payxpiil: als mool hot Yeehoowa sayn folek kelenkt tsu een plats woo se “ruue khente”; tat hon se waser un ese kefun. (Nuu. 10:33) Eene fon tiise pletse waar Eliim; tat es waare “12 waser kweele un 70 phalm peem” — tsiimlich sicher, tamar phalm peem. (Eeks. 15:27) Tas puuch Planse fon te Piipel a saat tas te tamar phalm paam waar “in fiile pletse kefun (…) un waar ti haupst plans woo penutst waar wii ese im tesërt. Tiise paam hot ese, eel un xitsung fer milyoone layt fersoricht”.
Khan sin tas ti israeliiter aach akampiirt hon in een kroos oásis woo hayt kekhënt is wii Feiran, woo teel is fom Uádi Feiran. b Tiise uádi, orer flus taal, “is 130 kilometer lang un eene fon te kreeste, xeenste un pekhanteste uádis in Sinai”, saat eene puuch iwer ti pletse fon te Piipel. Tas puuch saat aach: “Wën yemant 45 kilometer reest fom plats woo tas flus taal tas meer treft, tuut eyer pis te Oásis Feiran hin khome. Te oásis is unkefeer 610 meter owe tas meer xpiichel un is neekst 5 kilometer lang. Es is fol phalm peem un is soo xeen tas etliche tuun tëm mim Eetem kaate ferklayche. Fon te friirixe tsayte aan, khome ti layt too hin heyer weeche ti tausente tamar phalm peem.”
Wii ti israeliiter ausm Ejipt faart kang sin, hon se mit kenom meel taaych, xisle fer te taaych knite un fiilaycht khërneche un eel. Kewis hon tiise tinge net lang kehal. Tas folek hot aach “fiile fiitsaych mit kenom, too tepay xeef un khii”. (Eeks. 12:34-39) Awer te tesërt waar een xlim plats kewees; tes weeche sin fiile fiitsaych tsiimlich sicher kextorep. Fiilaycht hon ti israeliiter anere fiitsaych kes. Un noch anere sin im xtant keopfert kep, soo kaar fer ti falxe keeter. c (Aph. 7:39-43) Noch soo, hate ti israeliiter etliche trop fii. Meyer khene tas mërke in Yeehoowa sayn wërter wën tas folek tëm net aan keheert hot: “Ayre khiner wëre xeefer im tesërt torich 40 yoore sin.” (Nuu. 14:33) Tes weeche, es is meechlich tas tas trop fii milich un als mool flayx fer tas folek fersoricht hot. Awer kewis waar tas net kenuuch fer unkefeer 3 milyoone layt torich 40 yoore eneere. d
Woo hot tas fiitsaych ese un waser kefun? e In tëne tsayt, es hot fiilaycht mee kereent un es waare mee planse im tesërt. Tas puuch Estudo Perspicaz das Escrituras, unich tëm theema Arábia, saat tas 3.500 yoore tsurik, “es waar mee waser im plats woo ti israeliiter waare wii hayt. Meyer wise tas, wayl hayt es kept fiile tiife un trokne teeler woo kemacht waare fon fluse woo in tëne tsayt eksistiirt hon”. Noch soo, waar te tesërt een xlim un xreklich plats. (Teut. 8:14-16) Oone tas waser woo Yeehoowa torich wunere fersoricht hot, teete ti israeliiter un sayn fiitsaych sicher xtërpe. (Eeks. 15:22-25; 17:1-6; Nuu. 20:2, 11)
Mooses hot fer ti israeliiter kesaat tas Yeehoowa hot tëne te manaa fersoricht tas se tsum wise kreechte “tas net ploos fon proot sol te mënx leepe, awer fon yeete wort woo fon Yeehoowa sayn munt khomt”. (Teut. 8:3)
a Orixinaale thitel: Plants of the Bible.
b Kuk tas piichelche A Sentinela 1te Maay fon 1992, sayte 24-25.
c Ti Piipel xprecht iwer 2 mool woo tiere im tesërt fer Yeehoowa keopfert kep sin. Tas eyerste mool waar wii Yeehoowa ti eyerste priister in kextelt hot. Tas tsweete mool waar im Oostre. Ti 2 ewënte sin in 1512 F.K. pasiirt, unkefeer 1 yoer noo te israeliiter fom Ejipt raus kang sin. (Lew. 8:14–9:24; Nuu. 9:1-5)
d Neekst am ën fon te 40 yoore im tesërt, hon ti israeliiter tausente fiitsaych fon sayn faynte in een kriich kehool. (Nuu. 31:32-34) Noch soo, hon se wayter manaa kes pis se im Ferxprochne Lant rin kang sin. (Yos. 5:10-12)
e Es kept khee pewaysung tas tas fiitsaych manaa kes hot, wayl Yeehoowa fer tas folek kesaat hot tas tii solte te manaa samele tëm noo was yeete persoon ese teet; Kot hot niks iwer fiitsaych kesaat. (Eeks. 16:15, 16)