1. Was is een engel am saan un wii sol tas uns petrefe?

 WËN een engel mit tich xpreche teet, teest tuu tëm heere? Hayt is een engel mit “yeete natsyoon, xtam, xprooch un folek” am xpreche. Was saat eyer? ‘Tsaycht tiife respekt tsu Kot un kept iim ti eer. Peet aan Tee woo te himel un ti eyert kemacht hot.’ (Apo. 14:6, 7) Yeehoowa is te eensiche woere Kot, woo ale kaar aan peete sole. Un tee hot uns een weyertlich oportuniteet kep: tëm aan peete in sayn kroos kaystlich thempel. Meyer sole aarich petanklich too teweeche sin!

2. Was is Yeehoowa sayn kaystlich thempel? (Kuk aach te khaste “ Te kaystlich thempel is net…”.)

² Was is te kaystlich thempel un woo khene mer ti kleenichkheete fine woo tëm aus leye? Te kaystlich thempel is net een kepay. Es is ti aat wii Yeehoowa wil hon tas mer tëm aan peete un woo sich aan Yeesus sayn fray khaaf opfer xtaypt. Te aphostel Phaul hot mee too triwer aus keleet in een priif woo eyer fer ti hepreeyxe kriste kexrip hot, woo in Yuteea im eyerste yoer hunert keleept hon. b

3-4. (a) Warom hot te aphostel Phaul fer ti hepreeyxe kriste kexrip? (b) Wii hot eyer se keholef?

³ Warom hot te aphostel Phaul fer ti hepreeyxe kriste in Yuteea kexrip? Tsiimlich sicher weeche 2 haupste uersache. Eyerst: fer tëne uf muute. Eep se kriste kep sin, sin ti meyerste fon tëne ti yitix relichyoon noo kang. Fiilaycht hon sayn friirixe relichyeese fiirer tëne ferxpot wayl se kriste kep sin. Warom? Wayl ti kriste hate khee thempel fer Kot aan peete, khee altar fer  opfere mache un khee priister fer tëne foer Kot representiire. Tas khent Yeesus sayn tisipele oone muut lose un sayn klaape ferxweeche. (Hep. 2:1; 3:12, 14) Etliche fon tëne khente soo kaar tenke tas es peser weyer tsurik tsum yutaiismus keen.

⁴ Tsweet: Phaul hot fer ti hepreeyxe kriste kesaat tas se waare sich net am aan xtrenge fer naye un tiife inlërnunge ferxteen — es wil saan, tas “xtark esmitel” woo in Kot sayn Wort xteet. (Hep. 5:11-14) Es is taytlich tas etliche fon tëne sin wayter tas mosayxe Kesets noo kang. Awer Phaul hot aus keleet tas ti opfere unich tas Kesets khonte net ti sinte kans fertsaye. Tes weeche, hot tas Kesets ‘noo kelos se kile’. Tan hot Phaul tëne in kelërnt etliche fon tiise tiife woerheete. Tee hot sayn priiter “fon een peser hofnung” erinert, woo xtaypt sich aan Yeesus sayn opfer un woo khont tëne wërklich helfe “tichter pay Kot” khome. (Hep. 7:18, 19)

5. Was mise mer ferxteen fom puuch Hepreeyer un warom?

⁵ Phaul hot fer sayn hepreeyxe priiter aus keleet tas ti aat wii se yets Kot aan kepeet hon, waar fiil peser wii se tas friier kemacht hate. Ti aat wii ti yuute Kot aan kepeet hon, tëm noo tas Kesets, waar ploos “een xate fon was khome teet, awer ti wërklichkheet keheert tëm Kristus”. (Kol. 2:17) Meyer khene net een tings taytlich siin torich sayn xate, wayl te xate is ploos een muste fom echte tings. Kraat soo, ti aat wii ti yuute Yeehoowa friier aan kepeet hon, waar ploos een xate, wayl een peser aat fer Kot aan peete noch khome teet. Meyer mise ferxteen ti nay kristlich aanpeetung woo Yeehoowa im eyerste yoer hunert in kextelt hot. Meyer mise ferxteen was Kot kemacht hot tas unser sinte fertsayt wëre khente un soo te weech uf mache fer tëm in te richtich aat aan peete. Tëm noo ti ausleyung im puuch Hepreeyer, wole mer ferklayche te “xate” (ti aat wii ti yuute Kot friier aan kepeet hon) mit te wërklichkheet (ti aat wii ti kriste Kot aan peete). Wën mer tas mache, khene mer te kaystlich thempel peser ferxteen un siin wii tas uns petreft.

6. Fer was waar te tapernakel penutst?

⁶ Kot sayn aanpeetung friier. Phaul hot sayn ausleyung kextaypt am tapernakel woo Mooses uf kextelt hot in 1512 F.K. (Kuk tas pilt “Yeehoowa sayn aanpeetung friier — Yeehoowa sayn aanpeetung hayt”.) Te tapernakel waar een sort parak woo ti israeliiter mit sich kenom hon wii se fon een plats noom aner kang sin. Tii  hon te tapernakel neekst 500 yoore penutst, pis te thempel in Yeruusalem uf kepaut waar. (Eeks. 25:8, 9; Nuu. 9:22) Tiise “fersamlungs parak” waar tas plats woo ti israeliiter khonte tichter pay Kot khome, sayn opfere mache un tëm aan peete. (Eeks. 29:43-46) Awer te tapernakel hot aach was fiil kreeseres representiirt woo fer ti kriste khome teet.

7. Wanee hot te kaystlich thempel aan kefang se eksistiire?

⁷ Kot sayn aanpeetung hayt. Te friirix tapernakel waar “een xate fon himlixe tinge” un hot Yeehoowa sayn kroose kaystlich thempel representiirt. Phaul hot kesaat tas “tiise parak [orer tapernakel] is een muste fer unser taache”. (Hep. 8:5; 9:9) Soo, in te tsayt woo eyer fer ti hepreeyer kexrip hot, hot te kaystlich thempel xon eksistiirt. Tee hot aan kefang se eksistiire in 29 N.K. In tiise yoer, is Yeesus ketaaft woer, mit hayliche kayst kesalpt kep un hot aan kefang wii Yeehoowa sayn “kroos hooche priister” im kaystlich thempel se tiine. c (Hep. 4:14; Aph. 10:37, 38)

8-9. Tëm noo Hepreeyer 7:23-27, was is een wichtich unerxiit tswixich Israël sayn hooche priister un te kroos Hooche Priister, Yeesus?

⁸ Kot sayn aanpeetung friier. Te hooche priister hot ti layt foer Kot representiirt. Israël sayn eyerst hooche priister, Aron, is fon Kot in kesetst kep wii te tapernakel tetikiirt kep is. Awer wii Phaul aus keleet hot, “wayl te toot ti priister um kehal hot wayter soo tiine, waars neetich fiile priister hon woo eene noom aner khom sin”. d (Lees Hepreeyer 7:23-27.) e Un wayl tiise hooche priister imperfekt waare, muste se opfere fer sayn aychne sinte mache. Tas is een wichtich unerxiit tswixich Israël sayn hooche priister un te kroos Hooche Priister, Yeesus Kristus.

⁹ Kot sayn aanpeetung hayt. Wii unser Hooche Priister, is Yeesus “eene tiiner im (…) woere parak, woo Yeehoowa uf kextelt hot, net een mënx”. (Hep. 8:1, 2) Phaul hot aus keleet tas “wayl [Yeesus] fer imer leept, es is net neetich tas een aner priister uf sayn plats khomt”. Phaul hot aach kesaat tas Yeesus ‘is oone flek un tas eyer wech fon te sint playpt’. Anerste wii Israël sayn hooche priister, Yeesus “mus net opfere yeete taach” fer sayn aychne sinte mache. Yets wole mer siin ti unerxiite tswixich te altar un ti opfere in Yeehoowa sayn aanpeetung friier un hayt.

10. Was hon ti opfere woo im tapernakel kemacht waare, representiirt?

¹⁰ Kot sayn aanpeetung friier. Ausm tapernakel, waar een altar aus khuper; uf tëm waare tiere tsu Kot keopfert. (Eeks. 27:1, 2; 40:29) Awer tiise opfere khonte net ti sinte fon te layt kans teke. (Hep. 10:1-4) Ti opfere fon tiere woo im tapernakel noo un noo kemacht waare, hon te opfer representiirt woo ti mënxe fon te sint kans rete teet.

11. Uf was fer altar hot Yeesus sayn leepe keopfert? (Hepreeyer 10:5-7, 10)

¹¹ Kot sayn aanpeetung hayt. Yeesus wust tas Yeehoowa tëm tsu te eyert kexikt hat fer sayn leepe opfere fer ti mënxe rete. (Mat. 20:28)  Soo, in sayn taaf, hot eyer ketsaycht tas eyer wilich waar fer Yeehoowa sayn wile mache. (Yoo. 6:38; Kal. 1:4) Yeesus hot sich keopfert uf een simpoolix altar, woo Yeehoowa sayn wile representiirt hot. Yeehoowa sayn wile waar tas sayn Soon, sayn perfekt mënxliche leepe opfere teet. Yeesus hot sayn leepe kep “een mool fer imer” fer ti sinte kans teke fon te layt woo aan tëm klaape. (Lees Hepreeyer 10:5-7, f 10. g) Yets wole mer xpreche iwer was ti tinge im tapernakel representiire.

12. Weer khont in yeete tsimer fom tapernakel rin keen?

¹² Kot sayn aanpeetung friier. Ti inwënich sayt fom tapernakel un ti thempele, woo xpeeter in Yeruusalem kepaut kep sin, waar eenlich. Es waare 2 tsimere: tas “Haylich Plats” un te “Ale Haylichste”; es waar aach een foerhang tswixich tëne. (Hep. 9:2-5; Eeks. 26:31-33) Im Haylich Plats, waar een kolt khërtse xtant, een altar fer insëns prëne un te tix mit tëm proot fer opfer. Ploos “ti kesalpte priister” khonte in tëm Haylich Plats rin keen fer sayn haylich aarwayt mache. (Nuu. 3:3, 7, 10) Im Ale Haylichste, waar ti Arich fom Pakt, woo aus kolt kemacht waar; tii hot Yeehoowa sayn presens representiirt. (Eeks. 25:21, 22) Ploos te hooche priister waar erlaupt torich te foerhang keen un im Ale  Haylichste rin keen. Tee hot tas een mool tas yoer kemacht im Taach fer ti Sinte se Teke. (Lew. 16:2, 17) Yeetes yoer is eyer tat rin kang mit tëm pluut fon tiere fer sayn aychne sinte un ti sinte fon te kans natsyoon teke. Mit te tsayt, hot Yeehoowa taytlich ketsaycht, torich sayn hayliche kayst, was tiise tinge im tapernakel wërklich representiirt hon. (Hep. 9:6-8) h

13. Was tuun tas Haylich Plats un te Ale Haylichste fom tapernakel representiire?

¹³ Kot sayn aanpeetung hayt. Een spetsiifix numer fon Yeesus sayn tisipele is mit hayliche kayst kesalpt kep. Tiise 144.000 tuun wii priister mit Yeesus im himel tiine. (Apo. 1:6; 14:1) Wii se uf te eyert sin, tuut Kot se mit hayliche kayst salpe un wii sayn khiner aan nëme. Tas Haylich Plats fom tapernakel representiirt tiise ekstra ferpiinung woo se mit Kot hon. (Rom. 8:15-17) Te Ale Haylichste fom tapernakel representiirt te himel, Yeehoowa sayn woonung plats. “Te foerhang” tswixich tas Haylich Plats un te Ale Haylichste representiirt Yeesus sayn khërper. Soo lang wii eyer een mënxliche khërper hat, khont eyer net im himel rin keen wii te kroos Hooche Priister fom kaystlich thempel. Wii eyer sayn mënxliche khërper fer ti mënxheet keopfert hot, hot Yeesus te weech uf kemacht tas al ti kesalpte kriste im himel leepe khente. Fer tiise peloonung kriin, mise se aach sayn mënxlich khërper lose. (Hep. 10:19, 20; 1 Kor. 15:50) Noo Yeesus uf keruuft kep is, is eyer im Ale Haylichste fom kaystlich thempel rin kang. Mit te tsayt, tuun al ti kesalpte tëm tat trefe.

14. Tëm noo Hepreeyer 9:12, 24-26, warom is ti aat fer Kot hayt aan peete peser wii friier?

¹⁴ Meyer khene taytlich siin wii peser es is ti aat fer Yeehoowa aan peete woo sich am fray khaaf opfer xtaypt un woo fom Hooche Priister Yeesus kefiirt is. Te hooche priister in Israël is im Ale Haylichste fom tapernakel rin kang mit tëm pluut fon tiere. Awer Yeesus is “im himel rin kang” — tas haylichste plats woo eksistiirt — un is foer Yeehoowa sayn presens khom. Tat hot eyer foer kextelt tas recht woo eyer hat fer uf te eyert se leepe wii een perfekte mënx; tee hot too tefun uf kep “fer ti sint wech xafe torich te opfer fon sich selepst”. (Lees Hepreeyer 9:12, i 24-26. j) Yeesus sayn opfer tuut ti sinte fer imer wech xafe. Yets tuun mer siin tas meyer al khene Yeehoowa in sayn kaystlich thempel aan peete — ekaal ep unser hofnung im himel orer uf te eyert leepe is.

15. Weer hot im hoof fom tapernakel ketiint?

¹⁵ Kot sayn aanpeetung friier. Te tapernakel hat een hoof: eene kroose plats mit een tsaun um sich rom. Tat, hon ti priister sayn flichte erfiilt. In tiise hoof, waar te kroose altar aus khuper woo ti opfere ferprënt waare un aach een waser xisel aus khuper woo ti priister penutst hon fer sich wexe, eep se sayn haylich tiinst mache khente. (Eeks. 30:17-20; 40:6-8) Awer ti thempele woo xpeeter kepaut kep sin, hate aach een auswënich hoof. Tat, khonte ti layt woo net priister waare Kot aan peete.

16. (a) Weer tiint im inwënich hoof fom kaystlich thempel? (b) Weer tiint im auswënich hoof fom kaystlich thempel?

¹⁶ Kot sayn aanpeetung hayt. Eep se tsum himel keen fer mit Yeesus wii priister tiine,  tuun ti kesalpte woo noch uf te eyert sin, im inwënich hoof fom kaystlich thempel troy tiine. Te kroose waser xisel woo im tapernakel un in te thempele waar, erinert tëne un al ti kriste tas tii mise sayn leepe un aanpeetung sauwer hale. Awer woo tuut tas “kroose folek”, woo Yeesus sayn kesalpte priiter troy pay xteet, Yeehoowa tiine? Te aphostel Yoohan hot se “foer Kot sayn troon” kesiin; tii hon “hayliche tiinst taach un nacht in sayn thempel” kemacht. Tas kroose folek macht tas too uf te eyert, im auswënich hoof fom kaystlich thempel. (Apo. 7:9, 13-15) Meyer sin aarich petanklich tas Yeehoowa uns ti xeen oportuniteet kept fer tëm in sayn kroos kaystlich thempel aan peete!

17. Was fer opfere khene mer fer Yeehoowa mache?

¹⁷ Hayt, hon al ti kriste ti eer fer opfere fer Yeehoowa mache wën se sayn tsayt, kraft un tinge penutse fer tëm tiine. Soo wii te aphostel Phaul fer ti hepreeyxe kriste kesaat hot, khene mer imer “een opfer fon loop fer Kot mache, es wil saan, ti frucht fon unsere lipe, woo puuplix ausxprechung fon sayn naame mache”. (Hep. 13:15) Wën mer unser pestes fer Yeehoowa kepe, tsayche mer tas mer petanklich sin fer ti eer woo mer hon fer Tëm aan peete.

18. Tëm noo Hepreeyer 10:22-25, was sole mer nii uf sayt lose un was sole mer nii ferkese?

¹⁸ Lees Hepreeyer 10:22-25. k Neekst am ën fon sayn priif fer ti hepreeyer, hot Phaul kexrip iwer etliche tinge woo mer net uf sayt lose sole, soo lang wii mer Kot aan peete. Too tepay is tsu Yeehoowa peete, tsu te anere preetiche, uns in te kemaynt fersamele un eene ti anere uf muute ‘noch mee wën mer siin Yeehoowa sayn taach tichter khome’. Neekst am ën fom puuch Apokalipsis, tuut Yeehoowa sayn engel saan: “Tuu Kot aan peete!” Tee hot tas 2 mool kesaat fer se tsayche wii wichtich tas is. (Apo. 19:10; 22:9) Wole mer uns nii ferkese fon te tiife tinge woo mer iwer Yeehoowa sayn kroose kaystlich thempel kelërnt hon un iwer ti xeen priwilëj woo mer hon fer unser kroos Kot aan peete!