1. Warom tuun fiile layt hayt net aan te Piipel klaape?

 FIILE hayt wise net aan weem se traue khene. Tii sin sich net sicher tas ti layt woo se respektiire — wii syentiste, politixe un kexefts layt — imer mache tuun was peser fer ti anere is. Ti layt tuun aach net respektiire ti relichyeese fiirer woo saan tas se kriste sin. Tes weeche is es tsum ferxteen tas se net aan te Piipel klaape, tas puuch woo tiise relichyeese fiirer saan tas se noo keen.

2. Tëm noo Psalm 119:160, fon was mise mer uns sicher sin?

² Wii Yeehoowa sayn tiiner, sin mer uns sicher tas eyer te “Kot fon te woerheet” is un tas eyer imer tas pestes fer uns wil. (Psal. 31:5; Isa. 48:17) Meyer wise tas mer traue khene aan was ti Piipel saat, wayl Kot sayn “kanse wërter sin woer”. (Lees Psalm 119:160.) b Meyer xtime mit was een Piipel leerer kesaat hot: “Niks was Kot kesaat hot is falx orer playpt oone sich erfiile. Kot sayn folek khan traue aan was tee saat, wayl se traue uf tëm Kot woo tas kesaat hot.”

3. Was tuun mer in tiise artikel siin?

³ Wii khene mer anere helfe soo fiil aan Kot sayn Wort traue wii meyer? Wole mer triwer noo tenke aan 3 uersache warom mer aan te Piipel traue khene. Meyer tuun siin tas ti Piipel net keënert kep is, tas sayn profetsiie sich erfiile, un tas se kraft hot fer ti layt sayn leepe ënere.

4. Warom tuun etliche tenke tas ti Piipel keënert kep is?

⁴ Yeehoowa hot unkefeer 40 troye mëner penutst fer ti piicher fon te Piipel xraype. Awer khee eene fon te orixinaale hantxrifte hot pis hayt iwerleept. Meyer hon ploos kopye fon te kopye. Tes weeche tuun etliche sich frooe: ‘Meecht tas was mer hayt in te Piipel leese tas selwiche sin woo se friier kexrip hon?’ Host tuu tich xon kefroot warom mer khene uns too tefun sicher sin?

5. Wii sin ti Hepreeyxe Xrifte ap kexrip kep? (Kuk tas pilt am aanfang fom piichelche.)

⁵ Fer tas pexeet fon te Piipel xitse, hot Yeehoowa kexikt kopye fon tëne mache. Tee hot ti kheeniche fon Israël oryentiirt sayn aychne kopye fom Kesets mache un hot kesaat tas ti lewiiter solte tas Kesets fer ti layt in lërne. (Teut. 17:18; 31:24-26; Nee. 8:7) Noo ti yuute fon Papiloon pefrayt kep sin, hon etliche woo ti aarwayt hate fer kopye mache, aan kefang fiile kopye fon te Hepreeyxe Xrifte mache. (Ëst. 7:6) Tiise mëner hon ti aarwayt mit fiil acht kemacht. Mit te tsayt, hon se aan kefang net ploos ti wërter tseele, awer aach ti puuchxtaape. Tii hon tas kemacht fer sich sicher lose tas ales was ap kexrip kep is, kenau waar. Noch soo, wayl ti mënxe imperfekt sin, etliche kopye hate kleene feeler. Awer xpeeter, wayl fiile kopye fon tëm selwiche tekst kemacht waare, waar es laycht tiise feeler fine. Wii soo?

6. Wii khene ti feeler in te piiplixe kopye kefun wëre?

⁶ Ti kelërntne layt hayt tsu taach hon een kuute aat kefun fer ti feeler fine in te kopye woo fon te Piipel kemacht kep sin. Xtel tich mool foer tas 100 mëner miste een tekst ap xraype. Eene fon tëne macht een kleene feele in sayn kopye. Wën mer sayn kopye mit te anere sayns ferklayche, khene mer tëm sayn feele fine. Kraat soo, tuun ti kelërntne layt fiile piiplixe hantxrifte ferklayche. Soo, wën ti persoon woo ti kopye kemacht hot, etwas net kexrip orer ferkheert ap kexrip hot, khene se tas fine.

7. Wii kenau waare tii woo ti Piipel ap kexrip hon?

⁷ Tii woo ti Piipel ap kexrip hon, hon sich fiil aan kextrengt fer tas kenau mache. Kuk mool een payxpiil woo tas pewayst. Ti elst komplët hantxrift fon te Hepreeyxe Xrifte waar in 1008 orer 1009 N.K. fërtich kemacht kep. Tii is kenënt wii ti Hantxrift fon Leninkrat. Awer in te letst tsayt, een kroos numer piiplixe hantxrifte un teele fon hantxrifte sin kefun kep, un tii sin unkefeer 1.000  yoore elter wii ti Hantxrift fon Leninkrat. Yemant khent tenke tas, wayl tiise hantxrifte torich 1.000  yoore noo un noo ap kexrip kep sin, weyer ti Hantxrift fon Leninkrat kans anerste wii tiise hantxrifte. Awer tas is net pasiirt. Wën ti kelërntne layt ti elter mit te nayste hantxrifte ferklaycht hon, hon se ploos kleene unerxiite in te wërter kefun, awer sayn mënung hot sich net keënert.

8. Was is te unerxiit tswixich ti kopye fon te Kreekixe Xrifte un kopye fon anere friirixe piicher?

⁸ Ti eyerste kriste hon aach kopye fon te Xrifte kemacht. Mit acht, hon se kopye fon te 27 piicher fon te Kreekixe Xrifte kemacht, woo se penutst hon in te fersamlunge un in te preetich aarwayt. Een kelërnt persoon, woo ferklaycht hot ti hantxrifte fon te Kreekixe Xrifte mit anere piicher fon te selwich tsayt, hot kesaat: “Neekst imer, kepts fiil mee kopye fon te Kreekixe Xrifte (...); un feele aach weenicher xtike in tëne.” Een puuch woo iwer te Nay Testament xprecht, saat: “Meyer khene traue tas was mer hayt leese in een kuut un motërn iwersetsung fon te Kreekixe Xrifte, hot noch tas selwiche pexeet woo ti xrayper kepe wolte.”

9. Tëm noo Isaiias 40:8, was fer sicherheet khene mer iwer ti Piipel sayn pexeet hon?

 ⁹ Torich hunerte yoore hon fiile sich aan kextrengt un uf kephast fer ti Piipel ap xraype; tes weeche hayt tsu taach hon mer een kenau Piipel fer se leese un xtutiire. c Meyer wise tas es waar Yeehoowa woo kemacht hot tas sayn Wort pis uns khome teet un tas se sich kenau hale teet. (Lees Isaiias 40:8.) d Noch soo, etliche mëne tas ploos wayl ti Piipel net keënert kep is, wil es net saan tas se fon Kot khomt. Soo wole mer yets xpreche iwer een pewaysung tas ti Piipel fon Kot khomt.

10. Kep een payxpiil fon een profetsii woo sich erfiilt hot un woo tsaycht tas 2^te Pheeter 1:21 woer is. (Kuk ti pilter.)

¹⁰ Ti Piipel hot fiile profetsiie woo sich erfiilt hon. Etliche fon tëne sin hunerte yoore foer sayn erfiilung kexrip kep. Un wën mer ti mënxlich kexicht uner suuche, siin mer tas tiise profetsiie sich erfiilt hon. Tas ferwunert uns net, wayl mer wise tas al ti piiplixe profetsiie fon Yeehoowa khome. (Lees 2^te Pheeter 1:21.) e Tenk, tsum payxpiil, aan te profetsiie woo se tuun hon mit te fernichtung fon Papiloon. Im 8^te yoer hunert F.K. is te profeet Isaiias inspiriirt kep fer se xraype tas Papiloon, ti mechtich xtat, iwerfal wëre teet. Tee hot foer raus kesaat tas Sirus ti xtat iwerfale teet un aach wii eyer tas mache teet. (Isa. 44:27–45:2) Isaiias hot aach kesaat tas, mit te tsayt, teet ti xtat fernicht un kans im xtich kelos wëre. (Isa. 13:19, 20) Tas is kraat was pasiirt is. Ti mëter un ti përser hon Papiloon iwerfal in 539 F.K. un tas plats woo friier tiise kroos xtat waar, is yets kans im xtich kelos. (Kuk te wiiteo Ti Piipel Hot Papiloon Sayn Fernichtung Foer Raus Kesaat in te eletroonix wersyoon fom puuch Los tich kuut keen im leepe fer imer!, lisyoon 03 phunkt 5.)

11. Wii tuut Tanyël 2:41-43 sich hayt erfiile?

 ¹¹ Ti piiplixe profetsiie hon sich net ploos in te ferkangne yoore erfiilt; hayt siin mer etliche fon tëne sich erfiile. Tenk mool, tsum payxpiil, aan Tanyël sayn profetsii iwer ti kroos welt rechiirung fon Kroos Pritaanya un Nort Amërika. (Lees Tanyël 2:41-43.) f Ti profetsii hot kesaat tas tiise welt rechiirung weyer ‘halp xtark wii ayse’ un ‘halp xwach wii leet’. Un tas erfiilt sich kans kenau. Kroos Pritaanya un Nort Amërika hon ketsaycht tas se soo xtark wii ayse sin wii se keholef hon ti Eyerste un Tsweete Welt Kriich kewine. Un pis hayt, hon se een kroos un xtark militeer. Awer sayn pewooner hon sayn kroos macht ferxweecht. Torich protëste un sintikate, hon se sich keeche ti kexefte un ti rechiirung kextelt. Een kelërnt persoon, woo fiil iwer weltwayt politik wees, hot khërtslich kesaat: “Uf te kans welt, kepts khee motërn temokraatix lant woo soo politix keteelt is wii ti Fereenichte Xtaate fon Amërika.” Un Kroos Pritaanya, tas aner teel fon tiise kroos welt rechiirung, is in te letste yoore keteelt kep wayl ti layt net xtime iwer was fer ferpiinung sole se hon mit te lënter fon te Europeeyx Unyoon. Weeche tiise uneenichkheet, is es neekst unmeechlich fer tiise welt rechiirung xnele un sicher ëntxlise mache.

12. Fon was tuun ti piiplixe profetsiie uns sicher lose?

¹² Ti fiile profetsiie woo sich xon erfiilt hon, ferxtërke unser klaape aan Kot sayn ferxpreche fer te futuer. Meyer xpiire uns soo wii te psalmist woo tsu Yeehoowa kepeet hot: “Ich tuun tayn retung hërtslich waarte, wayl tayn wort is mayn hofnung.” (Psal. 119:81) Torich ti Piipel, hot Yeehoowa, mit liip, uns “een futuer un een hofnung” kep. (Yee. 29:11) Unser hofnung xtaypt sich net aan te mënxe sayn aanxtrengung, awer aan Yeehoowa sayn ferxpreche. Tes weeche wole mer wayter kuute xtutënte fon te piiplixe profetsiie sin, un soo noch mee aan Kot sayn Wort traue.

13. Tëm noo Psalm 119:66, 138, was is een aner uersach warom mer aan te Piipel traue khene?

¹³ Ti Piipel helft ti layt woo sayn aanreete noo keen, un tas is een aner uersach warom mer aan te Piipel traue khene. (Lees Psalm 119:66, g 138. h) Tsum payxpiil: pheyerche woo fërtich waare fer sich tiworsiire, sin yets froo wayl se ti piiplixe aanreete aan kewënt hon. Sayn khiner sin aach froo wayl se in een kristlich familye sin mit eltere woo se uf phase un liipe. (Ëfe. 5:22-29)

14. Kep een payxpiil woo tsaycht tas ti piiplixe aanreete khene ti layt helfe een peser leepe hon.

¹⁴ Soo kaar kefeerliche kriminoose sin peser layt kep wayl se ti kluuche aanreete fon te Piipel aan kewënt hon. Kuk mool was pasiirt is mit een inkexpërtne woo Jack i keheest hot. Tee waar een wyolënt persoon. Tswixich tii woo weeche sayn krime um keprung wëre teete, waar tee eene fon te kefeerlichste. Awer eene taach is Jack tsu een Piipel xtuutyum kang. Tee hot sich ferwunert mit te fraayntlichkheet fon te priiter woo tas xtuutyum kefiirt hon. Too hot eyer aach aan  kefang ti Piipel xtutiire. Wii Jack ti woerheete fon te Piipel aan kewënt hot, is sayn aanxtelung un ti aat wii eyer mit te anere um kang is, peser kep. Mit te tsayt, is eyer een puplikatoer kep un hot sich taafe kelos. Tee hot flaysich kepreeticht iwer Kot sayn Raych fer ti anere inkexpërtne un hot ferweenichst 4 fon tëne keholef ti woerheet lërne. Wii te taach khom is woo eyer um keprung wëre teet, waar eyer xon een nay persoon. Eene fon sayn atwokaate hot kesaat: “Jack is net mee te selwiche woo ich 20  yoore tsurik khëne kelërnt hon. Ti inlërnunge fon Yeehoowa sayn Tsayer hon sayn leepe keënert.” Opwool Jack um keprung kep is, sayn payxpiil tsaycht tas mer khene aan Kot sayn Wort traue un tas se ti kraft hot fer ti layt sayn leepe ënere. (Isa. 11:6-9)

15. Wii ti piiplixe aanreete aan wëne, macht Yeehoowa sayn folek anerste wii ti layt in te welt? (Kuk tas pilt.)

¹⁵ Wayl Yeehoowa sayn folek ti aanreete fon te Piipel aan wënt, kepts eenichkheet. (Yoo. 13:35; 1 Kor. 1:10) Meyer khene unser friit un eenichkheet taytlich mërke wën mer se mit te situatsyoon in te welt ferklayche. Ti meyerste sin keteelt weeche sayn politixe mënunge, rase orer wii fiil kelt se hon. Ti eenichkheet fon Kot sayn folek siin, hot een yunge man, woo Jean heest, tiif petrof. Tee is kroos kewakst in een lant in Afrika. Wii een kriich im lant aan kefang hot, is eyer im militeer tiine kang. Awer xpeeter is eyer fer een aner lant aus keris. Tat hot eyer mit Yeehoowa sayn Tsayer kexproch. Jean saat: “Ich hon kelërnt tas ti layt fon te woer relichyoon tuun sich net in te politik rin mexe un sin net keteelt; xtats tas, tuun se sich naner liipe.” Tee saat noch: “Ich hon mayn leepe penutst fer een lant xitse. Awer wii ich ti woerheet kelërnt hon, hon ich ëntxlist mayn leepe penutse fer Yeehoowa tiine.” Jean hot sich kans keënert. Xtats khëmpfe keeche layt woo anerste wii tee sin, tuut eyer fer ale kaar fertseele iwich tas piiplix pexeet fon friit. Ti piiplixe aanreete helfe fiile layt fon fiile lënter un tas is een xtark pewaysung tas mer khene aan Kot sayn Wort traue.

16. Warom is es wichtich unser fertraung aan Kot sayn Wort ferxtërke?

¹⁶ Ti situatsyoon in tiise welt wërt yeete taach xlimer un tes weeche khan es xweyer sin aan Kot sayn Wort traue. Ti layt khene fersuuche uns tswayfele mache tas ti Piipel woer is, orer tas Yeehoowa te troye un ferninftiche sklaaw wërklich in kesetst hot fer sayn tiiner hayt lënke. Awer wën mer uns sicher sin tas Yeehoowa sayn Wort imer woer is, tuun tiise atake keeche unser klaape net funtsyoniire. Meyer plaype pextimt Yeehoowa sayn “kesetse imer aan heere, yawool, pis tas ën”. (Psal. 119:112) Un meyer tuun uns “net xeeme” fer mit te anere iwer ti woerheet fertseele un aach se uf muute sayn leepe tëm noo te Piipel nëme. (Psal. 119:46) Meyer wëre aach fërtich fer soo kaar ti xweyerste situatsyoone aus hale, tepay ti yachtung, “mit ketult un frooheet”. (Kol. 1:11; Psal. 119:143, 157)

17. Fon was tuut unser yoers tekst uns erinere?

¹⁷ Meyer sin aarich petanklich tas Yeehoowa uns kelos hot ti woerheet lërne. Ti woerheet lost uns fest un in ruu; tii tsaycht uns aach wii mer sole leepe in tiise welt woo yeete taach xlechter un konfuser wërt. Ti woerheet kept uns aach hofnung fer een peser futuer unich Kot sayn Raych waarte. Unser yoers tekst fer 2023 tuut uns helfe ti sicherheet hale tas ‘Kot sayn kanse wërter woer sin’! (Psal. 119:160)