XON fiile yoore, praychte ti yuuter kelt kepe fer ti phuer aanpeetung xtitse. Awer in Yeesus sayn taache, hon se soo fiil xtaye petsaalt tas sayn leepe xweyer kep is.

Fer te tapernakel un noo heyer te thempel xtitse, miste al ti folyëriche yuuter halpe sikel (orer tswaay trakme) yeetes yoer petsaale. In Yeesus sayn tsayt, hon se tiise xtaye penutst fer ti opfere pesoriche un te thempel woo Herootes kepaut hot uf phase. Etliche yuuter hon fer Pheeter kefroot was Yeesus iwer tiise sache kemënt hot. Yeesus hot kesaat tas es net ferkheert waar tiise xtaye petsaale. Tee hot soo kaar fer Pheeter kesaat woo khent eyer een nikel fine fer tas petsaale. (Mat. 17:24-27)

Kot sayn folek praycht aach een aner xtaye petsaale; tii miste tas tseente teel fon sayn ërntung orer fon sayn loon kepe. (Lev. 27:30-32; Nuu. 18:26-28) Awer ti relichyeese fiirer hon kesaat tas ti layt miste xtram uf phase fer tas tseente teel fon yeete plans woo se hate petsaale, soo kaar fon “te ments, ti til un ti kumin”. Yeesus hot net kesaat tas es ferkheert waar tas tseente teel petsaale; awer, tee hot ketsaycht tas es ferkheert waar ti aat wii ti xrayper un ti fariseer tas kesets iwer tas tseente teel aan kewënt hon. (Mat. 23:23)

Awer, es waar net ploos tas. Ti yuuter miste aach fiile xtaye fer ti romaaner petsaale, woo iwer tëne rechiirt hon. Tsum payxpiil, tii woo lant hate hon een ekstra xtaye iwer sich kehat — 20 pis 25% fon was tas lant kep hot; tii khonte tas mit kelt orer mit anere tinge petsaale. Es waar aach een xtaye woo yeete yuuter tsum Sësar petsaale must. Ti fariseer hon Yeesus kefroot ep tas richtich weyer tiise xtaye petsaale. Too hot Yeesus keantwort un ketsaycht was mer sole too triwer tenke: “Tuut tsurik tsum Sësar petsaale was tsum Sësar keheert, awer tsu Kot was tsu Kot keheert.” (Mat. 22:15-22)

Wën etliche tinge sin rin orer aus spetsiifixe pletse kang, praychte ti layt aach een xtaye petsaale. Woo hon se tas petsaalt? In te pletse woo ti xif xtil kehal hon, in te prike, in te kraytsweeche orer in te inkang fon te xtete un merkaate.

Ti layt woo unich tas Romaanix Raych waare hon sich iwerlaat kexpiirt weeche al tiise xtaye woo se petsaale miste. Te romaanixe kexicht unersuucher Tasitus hot was interesantes kesaat. Tee hot kexrip tas torich ti rechiirung fon tëm Imperatoer Tiperyus, in te tsayt woo Yeesus uf te eyert waar, ‘hon Siirya un Yuutea aan kehal fer weenicher xtaye petsaale wayl se tsu xweyer waare’.

Ti aat wii ti xtaye ferlangt waare hot tas noch xlimer kelos. Wii soo? Tas recht fer xtaye ferlange waar fer ti persoon ferkhaaft woo mee kelt aan piite teet. Too, hon tiise layt anere aan kextelt fer ti xtaye uf tëne sayn plats ferlange. Un tii al wolte kelt too truf kriin. Siits aus tas Sakeu waar eene fon tiise woo layt aan kextelt hon fer xtaye ferlange. (Luk. 19:1, 2) Tan, is tsum ferxteen weeche was tas folek net froo mit tiise situatsyoon waar un tas ti mënxe wuut hate iwer ti layt woo xtaye ferlangt hon.