WAS PASIIRT IS: Ti efekte fon te tsayt un ti yachtung hon ti Piipel net fernicht kriit. Awer waar een anere kefoer: apxrayper un iwersetser woo fersuucht hon tëne sayn pexeet ferënere. Etliche hon kemacht tas ti ënerunge sayn klaape xtitse teete, xtats sayn klaape ënere fer mit te Piipel se xtime. Kuk etliche payxpiile:

• Plats fon aanpeetung: Tswixich ti yoore 400 un 200 foer Kristus, hot te Samaritaanixe Pentateuk a te tekst fon Êxodo 20:17 keënert un hon aach tiise wërter tepay ketuun: “… ufm Kerisiim Përich. Un tat solst tuu een thëmpel paue.” Ti samaritaaner wolte tas ti Piipel ti paueray fon een thëmpel ufm Kerisiim Përich xtitse teet.

• Triniteet: Weenicher wii 300 yoore noo ti Piipel fërtich woer kep is, is te tekst fon 1 João 5:⁠7 keënert woer. Een xrayper woo aan ti triniteet keklaapt hot, hot tiise wërter tepay ketuun: “. . . te Fater, tas Wort un te Hayliche Kayst; tii tray sin eene.” Tas teel waar net im orixinaale tekst. Te Bruce Metzger, een spetsyalist iwer ti Piipel, saat: “Fom sekste yoer hunert aan fat, sin [tiise wërter] in alt lataynixe manuskripte un apxraypunge fon te Vulgata imer mee aan ketrof kep.”

• Kot sayn naame: Weeche te yuute sayn awerklaape hon fiile iwersetser fon te Piipel, Kot sayn naame aus te Piipel raus ketuun. Tii hon te naame ketrokt torich thitele wii “Kot” un “Hër”, wërter woo ti Piipel net ploos fer te Kriatoer penutst, awer aach fer ti mënxe, fer tinge woo se tuun hon mit te falx aanpeetung un soo kaar fer te Taywel. — João 10:34, 35; 1 Coríntios 8:5, 6; 2 Coríntios 4:4. b

WII TI PIIPEL IWERLEEPT HOT: Is woer tas etliche apxrayper fon te Piipel net kuut uf kephast hon orer fer kërn was keërnert hon. Awer anere hon een kans kenau aarwayt kemacht un hon ale kleenichkheete uf kephast. Tsum payxpiil, in te yoore tswixich 500 un 900 noo Kristus, hon ti masorete apxraypunge fon te Hepreeyxe Xrifte kemacht. Tiise apxraypunge sin kekhënt wii masoretixe tekst. Tii hon ti wërter un ti puuchxtaape ketseelt, fer sicher se sin tas khee eene feeler torich kang weyer. Wën se kemënt hon tas es een feeler im orixinaale tekst weyer, hon se am rant een noot kemacht. Ti masorete hon net aan kenom fer te orixinaale tekst ferënere. Moshe Goshen-Gottstein, eene leerer fon te uniwersiteet hot kexrip: “Etwas [im tekst] ferënere weyer fer tii te xlimste krim keweest.”

Un aach, fiile manuskripte woo hayt eksistiire helfe ti spetsyaliste ti feeler raus fine. Tsum payxpiil, ti relichyeese fiirer hon iwer hunerte yoore in kelërnt tas tëne sayn lataynix iwersetsung fon te Piipel te orixinaal tekst hët. Awer tii hate in te lataynix Piipel tas xtik fon 1 João 5:7, woo xon kenënt woer is, tepay ketuun. Tiise feeler hot soo kaar wichtiche iwersetsunge influentsiirt wii ti iwersetsung fon João Ferreira de Almeida. Awer was is in anere manuskripte aus kekluuch kep woer? Bruce Metzger hot kexrip: “Tas [was in 1 João 5:⁠7 xteet] kepts in khee anere manuskript fon kheen alt iwersetsung (in siriakix, kopta, armeenix, etyoopix, araapix, slawoniix); xteet ploos in te lataynixe iwersetsunge.” Soo, etliche rewisiirte etitsyoone, wii ti Almeida Século 21, hon tas xtik, woo in te Piipel tepay ketuun kep waar, raus ketuun.

Meechte ti eltere manuskripte pewayse tas ti Piipel sayn pexeet noch ti selwich is? In 1947, sin ti Roole fom Sals Meer (Tootes Meer) kefun woer. Tan, khonte ti spetsyaliste te hepreeyxe masoretixe tekst mit te roole woo xon iwer tausente yoore elter waare, ferklayche. Eene fon te spetsyaliste woo ti Roole fom Sals Meer (Tootes Meer) unersuucht hot, hot kesaat tas ploos een rol xon “khee tswayfel lost, tas te piiplixe tekst iwer mee wii tausente yoore . . . in een kans troy un kenau aat wayter ap kexrip kep is.”

In te Chester Beatty Piplyoteek, in Dublin, Irlant, kepts fiile papiiruse mit xtike fon neekst ti kanse piicher fon te Kristliche Kreekixe Xrifte, orer Naye Testamënt. Etliche sin fom tsweete yoer hunert noo Kristus, ploos unkefeer soo 100 yoore tëm noo ti Piipel fërtich kemacht woer is. Te Dicionário Bíblico Anchor c saat: “Ti papiiruse hon fiile informatsyoone iwer te tekst, awer pewayst aach tas te piiplixe tekst wunerlich kenau wayter kang is.”

TAS RESULTAAT: Opwool ti Piipel fiil mools ap kexrip kep is, hot se sich net keënert. Awer, tëne sayn tekst hot sich torich ti tsayt sauwer kehal. Te Sir Frederic Kenyon hot iwer ti Kristliche Kreekixe Xrifte kexrip: “Kheen anere puuch fon friier hot soo fiil un alte apxraypunge woo proope tas te tekst kenau is. Wën te spetsyalist khee prekonseyt hot, nëmt tee aan tas te tekst woo mer hayt hon, neekst kaar khee ënerung hot.” Un iwer ti Hepreeyxe Xrifte, hot te spetsyalist William Henry Green kesaat: “Mit sicherheet khene mer saan tas khee aner xrift fon te friirixe tsayte soo kenau wayter kang is.”