1. Warom is es kuut iwer ti ëngele se lërne?

YEEHOOWA wil hon tas mer iwer sayn familye lërne khëne. Ti ëngele sin mitkliiter fon Kot sayn familye. In te Piipel sin se “Kot sayn khiner” kenënt. (Jó 38:7) Was tuun ti ëngele mache? Wii hon se ti mënxe friier keholef? Un khëne se uns hayt hëlfe? (Kuk ti Noote 8)

2. (a) Fon woo sin ti ëngele hëyer khom? (b) Wii fiil ëngele sin kemacht këp?

² Mëyer mise lërne fon woo ti ëngele hëyer khom sin. Colossenses 1:16 saat tas tëm noo wii Yeehoowa Yeesus kemacht hot, sin ‘ale anere tinge, in te himele un uf te ëyert, kemacht këp’. Too tepay sin ti ëngele. Wii fiile sin kemacht këp? Ti Piipel saat tas es hunerte milioone ëngele këpt. (Salmo 103:20; Apocalipse 5:11)

3. Was saat Jó 38:4-7 iwer ti ëngele?

³ Ti Piipel tuut aach in lërne tas Yeehoowa ti ëngele kemacht hot eep ëyer ti ëyert kemacht hot. Was hon ti ëngele kefun wii se ti ëyert kesiin hon? Tas puuch fon Yoop saat tas se aarich froo këp sin. Tii waare een eenich familye woo mitsamer Yeehoowa ketiint hot. (Jó 38:4-7)

4. Wii wise mer tas ti ëngele sich mit te mënxe khimere?

⁴ Ti ëngele hon sich xon imer mit te mënxe un mit tëm was Kot fer ti ëyert un fer ti mënxe foer hot, kekhimert. (Provérbios 8:30, 31; 1 Pedro 1:11, 12) Tii  sin aarich traurich këp wii Aatam un Ewa sich keeche Kot kextëlt hon. Hayt sin se fiilaycht noch trauricher wayl ti mëyeste layt Yeehoowa nët aan heere. Awer wën yemant sich peroyt un tsurik tsu Kot khomt, këpe se aarich froo. (Lucas 15:10) Ti ëngele tuun sich aarich mit tëne woo Kot tiine, khimere. Yeehoowa tuut tii penutse fer sayn tiiner uf te ëyert hëlfe un uf phase. (Hebreus 1:7, 14) Wole mer ëtliche payxpiile too triwer siin.

5. Wii hon ti ëngele Kot sayn tiiner friier keholef?

 ⁵ Yeehoowa hot tswaay ëngele kexikt fer Lo un sayn familye fon te fernichtung fon te xtate Sotooma un Komoora se rëte. (Gênesis 19:15, 16) Hunerte yoere xpeeter, is te profeet Taniël in een kroos loch mit leepe kexmis këp, awer ti leepe hon tëm niks kemacht, wayl “Kot hot sayn ëngel kexikt un tas maul fon te leepe tsu kehalt.” (Daniel 6:22) Xpeeter, wii te aphostel Pheeter in te katee waar, hot Yeehoowa een ëngel kexikt fer tee fray se mache. (Atos 12:6-11) Ti ëngele hon aach Yeesus keholef wii ëyer uf te ëyert waar. Tsum payxpiil, noo tëm ëyer ketaaft këp is, ‘hon ëngele tee petiint’. (Marcos 1:13) Eep Yeesus um keprung këp is, hot een ëngel “tee kextërekt”. (Lucas 22:43)

6. (a) Wii wise mer tas ti ëngele hayt Kot sayn folek hëlfe? (b) Was fer frooche tuun mer yets antworte?

⁶ Hayt tuun ti ëngele nët mee fer mënxe tsum foerxayn khome. Awer Kot tuut se imer noch penutse fer sayn tiiner se hëlfe. Ti Piipel saat tas Yeehoowa sayn ëngele penutst fer sayn tiiner uf phase. (Salmo 34:7) Warom mise mer tas hon? Wayl mer mëchtiche faynte hon, woo uns xaate mache wole. Weer sin tii? Fon woo khome se hëyer? Wii fersuuche tii uns xaate mache? Fer tiise frooche antworte, wole mer siin was pasiirt is klaych tëm noo wii Aatam un Ewa kemacht këp sin.

7. Was tuut te Taywel pis hayt noch mache?

⁷ Im kapitel 3 hon mer kelërnt tas een ëngel sich keeche Kot kextëlt hot un iwer anere rechiire wolt. Ti Piipel nënt tee Satanaas te Taywel. (Apocalipse 12:9) Te Taywel wolt aach hon tas anere sich keeche Kot xtële. Tee hot Ewa hiner kang un tuut ti  mënxe pis hayt noch hiner keen. Awer, ëtliche wii Apël, Enok un Noee hon Yeehoowa aan keheert. (Hebreus 11:4, 5, 7)

8. (a) Wii sin ëtliche ëngele taywele këp? (b) Was hon ti taywele kemacht fer nët in te Sintfluut se xtërpe?

⁸ In Noee sayn taache hon ëtliche ëngele sich keeche Kot kextëlt un tëne sayn woon plats im himel kelos fer wii mënxe uf te ëyert se leepe. Warom? Ti Piipel saat tas se mit fraae hayrate wolte. (Lees Gênesis 6:2) Awer ëngele thorfte soo was nët mache. (Judas 6) Soo wii ti xlëchte ëngele, sin ti mëyeste mënxe fon tiise tsayt korupt un wiolënt këp. Fer ti xlëchte mënxe se fernichte hot Yeehoowa ti kans ëyert mit te Sintfluut iwerxwëmt. Awer sayn troye tiiner hot er kerët. (Gênesis 7:17, 23) Fer nët se xtërpe, sin ti xlëchte ëngele tsurik tsum himel kang. Ti Piipel nënt ti xlëchte ëngele taywele. Wayl se tëm Taywel sayn sayt kehoolt hon, is tee tëne sayn hër këp. (Mateus 9:34)

9. (a) Was is mit te taywele pasiirt wii se tsurik tsum himel khom sin? (b) Was tuun mer yets lërne?

⁹ Wayl se sich keeche Kot kextëlt hon, hot Yeehoowa ti taywele nët mee in sayn familye aan kenom. (2 Pedro 2:4) Hayt khëne ti taywele nët mee mënxliche khërper fer sich mache, awer tii tuun imer noch ‘ti kans pewoont ëyert hiner keen’. (Apocalipse 12:9; 1 João 5:19) Yets wole mer lërne wii se soo fiil layt hiner keen tuun. (Lees 2 Coríntios 2:11)

10. Wii tuun ti taywele ti layt hiner keen?

¹⁰ Ti taywele tuun ti layt in fiile aate hiner keen. Ëtliche layt tuun ti taywele sëlepst uf suuche un anere mache tas torich een hëkser orer een  praucher. Te kontakt mit taywele wërt temonismus orer spiritismus kenënt. Awer ti Piipel saat tas mer uns fon ales woo mit te taywele se tuun hot, wayt wëch hale sole. (Gálatas 5:19-21) Warom? Kraat soo wii yemant een fal penuts fer tiere se fange, tuun ti taywele fale penutse fer ti layt hiner keen un kontroliire. (Kuk ti Noote 26)

11. Was fer een fal tuut te Taywel penutse, un warom mise mer uns tefun wëch hale?

¹¹ Eene fon tiise fale is ti tsukhunft foer hëyer saan. Too tefoer wërt ti macht fon te taywele penutst, fer ti tsukhunft orer etwas woo mer nët wise, raus se fine. Too tefoer, tuun maniche te horoskope leese, treeme interpretiire, taroo khaarte penutse orer ti hant leese. Fiile mëne tas tiise tinge nët kefeerlich sin. Awer tii sin aarich kefeerlich. Ti Piipel tsaycht, tsum payxpiil, tas ti taywele un tii woo ti tsukhunft foer hëyer saan, mitsamer xafe. In Atos 16:16-18 leese mer iwer “een temoon” woo een meete keholef hot ti ‘tsukhunft foer hëyer se saan’. Wii te aphostel Phaul te xlëchte kayst aus ketriip hat, khont se tas nëme mache.

12. (a) Warom is es kefeerlich se fersuuche mit te toote se xprëche? (b) Warom tuun Kot sayn tiiner sich fon ëtliche peërtichungs kewoonheete wëch hale?

¹² Ti taywele tuun noch een aner fal penutse fer ti layt hiner keen. Tii wole tas mer klaape tas es meechlich is mit te toote se xprëche, tas ti toote noch uf een aner plats leepe un mit uns xprëche khëne. Tsum payxpiil, es këpt kayster mëtium woo saan tas se mit te toote xprëche khëne un tuun soo kaar te toote sayn xtim  noo mache. (1 Samuel 28:3-19) Fersuuche mit te toote se xprëche is aarich kefeerlich, wayl weer tas macht, tuut in kontakt mit te temoone khome. Ti Piipel saat tas mer nët mit te toote xprëche khëne un tii khëne khee xaate fer uns mache. (Salmo 115:17) Tës weeche, tuun ti kriste niks mit ëtliche peërtichungs kewoonheete se tuun hon. In ëtliche plëtse tuun ti layt feste mache, opfer aan piite, kexënke fer ti toote këpe orer khërtse fer tii aan mache. Awer ti kriste tuun in tiise kewoonheete nët mit mache, wayl Kot nët hon wil tas sayn tiiner tinge mache woo mit te temoone se tuun hon. Fiilaycht tuun sayn parente orer nochpere tas nët ferxteen un këpe pees mit tëne. Anere tuun mit tëne xtrayte orer te kontakt ap prëche. Awer wëns tuu troy tsu Kot plaype wilst, fersuuch nii mit te toote se xprëche un tuu aach nii in kewoonheete mit mache woo niks mit te Piipel se tuun hon. (Lees Deuteronômio 18:10, 11; Isaías 8:19)

13. Was hon fiile woo friier pang fon te temoone hate, hin kriit?

¹³ Ti taywele tuun nët ploos ti layt hiner keen, awer tuun tëne aach pang mache. Hayt, wise te Taywel un sayn temoone tas se ploos “een khorts tsayt” hon, eep Kot se fon te ëyert wëch xaft. Tës weeche sin se hayt aarich pees un wiolënt wii nii. (Apocalipse 12:12, 17) Awer, milioone layt woo friier pang fon te taywele hate, hon khee pang mee. Wii hon se tas hiin kriit?

14. Soo wii ti kriste im ëyerst yoer hunert, wii khëne mer uns fon te taywele pefraye?

¹⁴ Ti Piipel leet aus wii ma sich keeche ti taywele xtële khan un sich fon tëne fray mache. Tsum payxpiil, ëtliche in te xtat Ëfeso hon mit te  taywele kexproch eep se ti woerheet kelërnt hon. Wii hon se sich fon te taywele fray kemacht? Ti Piipel saat: “Een kroose numer fon tëne woo maxii kemacht hate, hot sayn piicher kesamelt un se foer al ferprënt.” (Atos 19:19) Tii hon sayne kanse maxii piicher ferprënt wayl se kriste këpe wolte. Hayt, mise tii woo Kot tiine wole aach ales woo mit temonismus se tuun hot, fernichte. Too tepay sin piicher, piichelche, horoskope, fiilme, musik, xpiile un tinge woo ti layt aan tsiie wii een protetsioon keeche tas xlëchte. Tiise tinge khëne mache tas ti maxii un ti taywele unkefeerlich un interesant aus siin. (1 Coríntios 10:21)

15. Was mise mer noch mache fer uns keeche te Taywel un ti temoone se xtële?

¹⁵ Phaar yoere tëm noo, woo ti efeeser sayn maxii piicher ferprënt hate, hot te aphostel Phaul kexrip tas se imer noch “keeche ti xlëchte kayster” khëmpfe muste. (Efésios 6:12) Yaa, opwool se sayne piicher ferprënt hate, wolte ti taywele tëne noch xaate mache. Was muste se noch mache? Phaul hot tëne kesaat tas se “te kroose khampf xilt fom klaape” penutse solte fer sich fon te Taywel un temoone xitse. (Efésios 6:16) Soo wii een protetsioon xilt fer te soltaat im kriich een protetsioon is, khan unser klaape uns xitse. Wën mer sicher sin tas Yeehoowa uns uf phase khan, tan khëne mer uns keeche te Taywel un ti temoone xtële. (Mateus 17:20)

16. Wii khëne mer unser klaape aan Yeehoowa xtërke?

¹⁶ Wii khëne mer unser klaape aan Yeehoowa xtërke? Mëyer mise ti Piipel yeete taach leese un lërne se traue  tas er uns uf phast. Wën unser klaape aan Yeehoowa xtarëk is, khëne te Taywel un ti temoone niks keeche uns mache. (1 João 5:5)

17. Was khan noch een protetsioon keeche ti taywele fer uns sin?

¹⁷ Was muste ti kriste in Ëfeso noch mache? Tii hon in een xtat fol mit temonismus kewoont. Soo hot te aphostel Phaul tëne kesaat: ‘Tuut in ale keleechenheete wayter peete’. (Efésios 6:18) Tii muste in ale keleechenheete hilef fer Yeehoowa ferlange. Was khëne mer iwer uns saan? Mëyer leepe aach in een wëlt fol mit temonismus. Tës weeche mise mer aach fer Yeehoowa hilef ferlange un tëm sayn naame in unsere kepeete penutse. (Lees Provérbios 18:10) Wën mer wayter fer Yeehoowa ferlange tas er uns fom Taywel fray macht, tuut Yeehoowa unsere kepeete antworte. (Salmo 145:19; Mateus 6:13)

18, 19. (a) Wii khëne mer unser khampf keeche te Taywel un ti taywele kewine? (b) Was fer een frooch wërt im neekste kapitel keantwort?

¹⁸ Wën mer uns fon ale tinge woo mit temonismus se tuun hon fray mache un traue tas Yeehoowa uns uf phast, khëne mer uns keeche te Taywel un ti taywele xtële. Mer prauche khee pang fon tëne hon. (Lees Tiago 4:7, 8) Yeehoowa is xtërker wii ti taywele. Ëyer hot tii in Noee sayn taache kextrooft un in te tsukhunft tuut er se fernichte. (Judas 6) Eriner tich tas mer nët aleen in unser khampf sin. Yeehoowa tuut sayn troye ëngele penutse fer uns se hëlfe. (2 Reis 6:15-17) Mer khëne sicher sin tas mer unser khampf keeche ti taywele, mit Yeehoowa sayn hilef, kewine khëne. (1 Pedro 5:6, 7; 2 Pedro 2:9)

¹⁹ Awer, wën te Taywel un ti taywele soo fiil xwiirichkheete mache tuun, warom hot Kot tii noch nët fernicht? Tas wërt im neekste kapitel keantwort.