Kot sayn naame is Yeehoowa un wiis aus siit tuut tee petayte “Ëyer macht tas es wërt”. Yeehoowa is te ale mëchtiche Kot. Ëyer hot ales kemacht un hot ti macht fer ales se mache was ëyer wil.

In hepreeyx, këpt Kot sayn naame mit fier puuch xtaawe kexrip. In hunsrik, sin tiise puuch xtaawe YHWH. Kot sayn naame xteet unkefeer 7.000 mool in te orixinaale hepreeyxe xrifte. Uf te kans wëlt, tuun mënxe te naame Yeehoowa soo xraype orer saan wii es in tëne sayn xprooch keweenlich is.

▸ Kapitel 1, apsats 15

Ti Piipel is Kot sayn wort. Awer, ëyer hot mënxe penutst fer tii se xraype. Tas is eenlich wii een wowo woo fer sayn ënkel ferlangt een priif se xraype, un foer xprëcht was tee xraype sol. Te priif is fon te wowo, nët fom ënkel. Kot hot sayn hayliche kayst penutst fer ti xrayper in unerxiitliche aate se lënke, wii tsum payxpiil, torich wisioone orer treeme. Nochter, hon se Kot sayn ketanke uf kexrip.

▸ Kapitel 2, apsats 5

Sin inlërnunge fon te Piipel woo uns hëlfe kuute ëntxluse se mache. Tsum payxpiil, 1 Coríntios 15:33 saat: “Xlëchte froyntxafte fersaue kuute kewoonheete.” Was petayt tas? Ti layt mit tëne woo mëyer tsayt aus këpe, tuun uns fer tas kuute orer xlëchte influëntsiire. Un Gálatas 6:7 saat tas “was te mënx seet, tas tuut tee aach ërnte.” Tas petayt tas ales was mëyer mache, imer konsekwënse hot.

▸ Kapitel 2, apsats 12

Is een pexeet fon Kot. Kot tuut tii penutse fer sayn wile aus lëye, sayn kericht aus saan, een orientiirung këpe orer etwas xike. Tii khan aach een pexeet sin iwer etwas woo in te tsukhunft pasiire tuut. Ti Piipel hot fiile profetsiie woo sich xon erfiilt hon.

▸ Kapitel 2, apsats 13

In te Piipel këpts fiile profetsiie iwer te Mesias. Yeesus hot se al erfiilt. Kuk te khaste “ Profetsiie iwer te Mesias”.

▸ Kapitel 2, apsats 17, fuus noote.

Yeehoowa hot ti ëyert kemacht fer een paratiis se sin, woo ti mënxe woo tee liipe tuun, truf woone solte. Ëyer wil tas imer noch hon. Palt, tuut Kot ti xlëchtichkheet tsum ën pringe un këpt fer sayn tiiner eewiches leepe.

▸ Kapitel 3, apsats 1

Satanaas is een ëngel woo xlëcht këp is. Satanaas petayt “keechner”, wayl ëyer sich keeche Yeehoowa kextëlt hot. Tee is aach Taywel kenënt, woo “liichner” petayt. Tee hot tiise naame kriit wayl ëyer liie iwer Kot fertseelt un ti layt hiner keet.

▸ Kapitel 3, apsats 4

Yeehoowa hot ti ëngele fiil friier wii ti ëyert kemacht. Tii solte im himel woone. Es këpt mee wii 100 milioone ëngele. (Daniel 7:10) Yeete eene hot sayn aychne naame un personaliteet. Ti troye ëngele sin teemuutich un wole khee aanpeetung fon te mënxe kriin. Tii hon unerxiitliche xtëlunge un tings fer se mache. Es këpt ëngele woo foer Yeehoowa sayn troon xafe un ëngele woo Yeehoowa sayn pexeete pringe. Tii tuun aach Kot sayn tiiner uf te ëyert lënke un uf phase. Neewich tas, tuun se Yeehoowa sayn ëntxluse in sëtse un im preetiche mit hëlfe. (Salmo 34:7; Apocalipse 14:6; 22:8, 9) In te tsukhunft, tuun se mit Yeesus im Armaxeton kriich khëmpfe. (Apocalipse 16:14, 16; 19:14, 15)

▸ Kapitel 3, apsats 5; Kapitel 10, apsats 1

Is ales was mëyer tënke, xpiire orer mache woo keeche Kot sayn wile is. Ti sint tuut uns fon Yeehoowa wëch pringe. Kot këpt uns kesëtse un orientiirunge fer uns se hëlfe nët se mache was ferkheert is. Yeehoowa hot ales perfëkt kemacht, awer Aatam un Ewa hon raus kesuucht tee nët aan se heere. Tii hon kesint un tan, waare se nëme perfëkt. Tii sin alt këp un kextorep. Mëyer hon ti sint fon Aatam keërpt un soo, tuun mer aach alt këpe un xtërpe.

▸ Kapitel 3, apsats 7; Kapitel 5, apsats 3

Is Kot sayn kriich fer ti kans xlëchtichkheet un Satanaas sayn wëlt fernichte.

▸ Kapitel 3, apsats 13; Kapitel 8, apsats 18

Is een rechiirung woo Yeehoowa im himel inkextëlt hot. Yeesus Kristus is te Kheenich fom Raych. In te tsukhunft, tuut Kot sayn Raych ti kans wëlt rechiire un ti xlëchtichkheet wëch xafe.

▸ Kapitel 3, apsats 14

Is Kot sayn Soon. Yeehoowa hot Yeesus foer ales anere kemacht. Kot hot Yeesus uf ti ëyert kexikt fer fer uns se xtërpe. Noo tëm Yeesus kextorep is, hot Kot tee fom toot uf keruuft. Yeesus tuut hayt wii Kheenich fon Kot sayn Raych im himel rechiire.

▸ Kapitel 4, apsats 2

Ti profetsii fon Taniël iwer te Mesias, xprëcht iwer een tsayt woo 70 woche tauert. Ëyerstens, teet es 69 woche tauere pis te Mesias tsum foer xayn khome teet. Ti 69 woche hon in 455 F.K. aan kefang un sin im yoer 29 N.K. tsu ën kang.

Wii khome mer uf tiise yoere? Ti 69 woche hon aan kefang im yoer 455 F.K., wii Neemias in Yeruusalëm aan khom is un aan kefang hot ti xtat wiiter uf se paue. (Daniel 9:25; Neemias 2:1, 5-8) Een woch hot 7 taache. Awer, in te profetsii tuut yeete taach fon te woch een yoer petayte. Wii wise mer tas? Ti Piipel saat: “Een taach fer een yoer.” (Números 14:34; Ezequiel 4:6) Soo tuut yeete woch 7 yoere petayte, also sin 69 woche 483 yoere (69 x 7). Wën mëyer im yoer 455 F.K. aan fange 483 yoere se tseele, khome mëyer tsum yoer 29 N.K. Kenau in tëm yoer hot Yeesus sich taafe kelos un is te Mesias këp! (Lucas 3:1, 2, 21, 22)

 Ti sëlwiche profetsii hot iwer een aner woch kexproch, tas petayt noch mool 7 yoere. In tiise tsayt, im yoer 33 N.K. teet te Mesias um keprung këpe. Am ën fon tiise woch, im yoer 36 N.K., teete ti kuute oter fon Kot sayn Raych fer ale natsioone kepreeticht këpe un nët ploos fer ti yuute. (Daniel 9:24-27)

▸ Kapitel 4, apsats 7

Ti Piipel tuut in lërne tas Yeehoowa ales kemacht hot. Ëyer hot Yeesus foer ales kemacht. (Colossenses 1:15, 16) Yeesus is nët te Ale Mëchtiche Kot un hot tas aach nii kesaat. Tee hot kesaat: “Te Fater is kreeser wii ich.” (João 14:28; 1 Coríntios 15:28) Awer, ëtliche relichioone tuun ti Triniteet in lërne, un saan tas te Hërkot, sayn Soon Yeesus un te hayliche kayst ploos een Kot sin. Tas wort “Triniteet” xteet nët in te Piipel. Tas is een falx inlërnung.

Te hayliche kayst is nët een persoon. Tee is Kot sayn kraft, woo mer nët sin khëne. Kot penuts tiise kraft fer sayn wile se mache. Tsum payxpiil, ti ëyerste kriste “sin fol mit hayliche kayst këp”. Un Yeehoowa hot kesaat: ‘Ich tuun fon mayn kayst iwer ale sort mënxe aus xite’. (Atos 2:1-4, 17)

▸ Kapitel 4, apsats 12; Kapitel 15, apsats 17

Ti woere kriste tuun nët tas krayts penutse. Warom nët?

1. Tas krayts is xon in te falxe relichioone penutst këp. In te friirixe tsayte, is tas krayts in te aanpeetung fon te natuer un in seksuële rituaale, woo nët kristlich sin, penutst këp. In te ëyerste 300 yoere noo Yeesus sayn toot, hon ti kriste nët tas krayts in sayn aanpeetung penutst. Fiil tsayt tëm noo, hot te romaanix kowernant Konstantino tas krayts tsum simpool fon te kristliche relichioon kemacht. Tas krayts is penuts këp fer mee layt tsum kristenthum se pringe. Awer tas krayts hot niks mit Yeesus se tuun. Ti Nova Enciclopédia Católica saat tas foleke woo nët kriste sin tas krayts penutse un tas foleke foer Kristus aach tas krayts penutst hon.

2. Yeesus is nët aan een krayts kextorep. Ti kreekixe wërter woo wii “krayts” iwersëts sin, petayte haupstsëchlich “hols, phool, paam, knipel, klots orer  xtam”. Ti Bíblia Companheira leet aus: “Es këpt niks in te kreekixe xrifte woo tsaycht tas tswaay xtike hols penuts këp sin.” Yeesus is aan een phool kextorep.

3. Yeehoowa wil nët tas mer pilter orer simpoole in unser aanpeetung penutse. (Êxodo 20:4, 5; 1 Coríntios 10:14)

▸ Kapitel 5, apsats 12

Yeesus hot fer sayn tisipele kesaat tas se aan sayn toot aan tënke solte. Tii mache tas yeetes yoer, am 14^te taach fom moonat Nisan, te sëlwiche taach woo ti yuute tas Oostre kefayert hon. In tiise fersamlung wëre proot un wayn hant tsu hant torich këp. Tas proot tuut Yeesus sayn khërper representiire un te wayn sayn pluut. Tii woo kheeniche mit Yeesus im himel wëre, tuun fom proot ëse un fom wayn trinke. Tii woo ti hofnung hon fer imer uf te ëyert se leepe, tuun nët fom proot ëse orer fom wayn trinke. Tii khome tsu tiise fersamlung wayl se fiil wëyert fer Yeesus sayn opfer këpe.

▸ Kapitel 5, apsats 21

In te Tradução do Novo Mundo da Bíblia Sagrada, tas wort “seel” pexraypt (1) een mënx, (2) een xtik fii, orer (3) tas leepe fon een mënx orer xtik fii. Too këpst phaar payxpiile:

• Een mënx. ‘In Noee sayn taache . . . sin phaar layt, tas is, acht seele, in sicherheet torich tas waser ketraa këp’. (1 Pedro 3:20, fuus noote) Hiir, petayte acht seele acht mënxe: Noee un sayn fraa, sayn tray puupe un tëne sayn fraae.

• Een xtik fii. ‘Kot hot kesaat: ‘Ti ëyert sol leepëntiche kriatuere [orer, seele], noo tëne sayn sorte, pringe: haus fii, fii woo sich xlëpt un wilt fii fon te  ëyert, noo tëne sayn sorte’. Un soo waars’. (Gênesis 1:20, 24, fuus noote)

• Tas leepe fon een mënx orer xtik fii. Yeehoowa hot fer Mooses kesaat: ‘Ale mëner woo fersuucht hon tich um se pringe [orer, woo tayn seel kesuucht hon], sin toot’. (Êxodo 4:19; fuus noote) Wii Yeesus uf te ëyert waar, hot ëyer kesaat: “Ich sin te kuute xeefer. Te kuute xeefer këpt sayn leepe [orer, seel] fer sayn xeef.” (João 10:11; fuus noote)

  Un noch, wën yemant etwas mit sayn “kans seel” macht, tuut tas petayte tas er wilich is fer sayn pëstes se këpe. (Mateus 22:37; Deuteronômio 6:5) Tas wort “seel” khan aach penutst wëre fer een wunx orer apetit fon een mënx orer xtik fii pexraype. Ma khan saan tas een mënx orer xtik fii woo toot is, een toot seel is. (Números 6:6; Provérbios 23:2; Isaías 56:11; Ageu 2:13)

▸ Kapitel 6, apsats 5; Kapitel 15, apsats 17

Ti Tradução do Novo Mundo penutst tas wort “kayst”. In hepreeyx un kreekix, khan tas wort unerxiitliche tinge petayte. Awer es petayt imer etwas woo mëyer nët siin khëne, wii te wint orer ti luft woo mëyer tsiie. Tas wort khan aach fer ëngele penuts wëre un fer te hayliche kayst, woo Kot sayn kraft is. Ti Piipel tuut nët in lërne tas wën yemant xtërept, etwas fon tëm raus keet fer wayter se leepe. (Êxodo 35:21; Salmo 104:29; Mateus 12:43; Lucas 11:13)

▸ Kapitel 6, apsats 5; Kapitel 15, apsats 17

Xehena is te naame fon een taal ticht pay Yeruusalëm, woo te lix ferprënt un fernicht këp is. Es këpt niks woo tsaycht tas in Yeesus sayn taache, fii orer mënxe in tëm taal kekweelt orer leepëntich ferprënt këp sin. Tës weeche, wii Yeesus iwer ti Xehena  kexprooch hot, waar ëyer nët am xprëche fon een plats, woo mer nët siin khëne, fer ti toote fer imer ferkweele orer ferprëne. Yeesus waar iwer een komplët fernichtung am xprëche. (Mateus 5:22; 10:28)

▸ Kapitel 7, apsats 20

Torich tas kepeet hot Yeesus sayn tisipele in kelërnt se peete. Kuk tsum payxpiil, was Yeesus sayn tisipele in kelërnt hot se ferlange:

• “Tayn naame sol kehaylicht këpe”

  Mëyer peete tas Yeehoowa sayn naame fon ale liie, woo iwer tee in kelërnt wëre, sauwer këpt. Wën tas woer wërt, tuun ale im himel un uf te ëyert Kot sayn naame eere un respëktiire.

• “Tayn Raych sol khome”

  Mëyer peete tas Kot sayn rechiirung ti xlëcht wëlt fon Satanaas fernicht, fer ti ëyert se rechiire un fon tee een paratiis se mache.

• ‘Tayn wile sol uf te ëyert kemacht këpe’

  Mëyer peete tas was Yeehoowa fer ti mënxe un ti ëyert foer hot, woer wërt. Yeehoowa wil hon tas ti layt, woo tee aan heere, perfëkt wëre un fer imer in een paratiis leepe.

▸ Kapitel 8, apsats 2

Wii Aatam kesint hot, hot ëyer tas perfëkt leepe ferloer. Tës weeche, sin mer imperfëkt, tuun xtërpe un khëne nët een perfëkt froyntxaft mit Yeehoowa hon. Fer uns fon tiise situatsioon fray se mache, must een perfëkt mënx sayn leepe fer uns këpe. Tas is was ti Piipel fray khaaf opfer nënt. Soo, hot Yeehoowa Yeesus uf ti ëyert kexikt fer fer uns se xtërpe. Yeesus sayn toot këpt uns ti xans fer perfëkt se sin un fer imer se leepe.

▸ Kapitel 8, apsats 21; Kapitel 9, apsats 13

Ti profetsii fon Taniël kapitel 4, tsaycht tas Kot sayn Raych im yoer 1914 aan kefang hot se rechiire.

Was saat ti profetsii? Yeehoowa hot fer te kheenich Napukotonosoor een traam iwer ti tsukhunft këp. Te kheenich hot een kroos paam kesiin woo niter kexnit këp is. Tan, hot een ëngel kesaat tas te xtump fom paam mit ayse un khuper ringe fest kepun këpe solt fer nët mee se wakse. Noo “siwe tsayte” teet te paam tan wiiter wakse. (Daniel 4:1, 10-16)

Was petayt ti profetsii? In te profetsii, is te paam Kot sayn rechiirung. Fer fiile yoere, hot Kot ti natsioon Israel torich kheeniche in Yeruusalëm rechiirt. (1 Crônicas 29:23) Awer tiise kheeniche hon nët imer Kot aan keheert un tee hot tëne sayn rechiirung ap keproch. Tas petayt te paam niter xnayte un fer “siwe tsayte” nët wakse lose. Tiise “siwe tsayte” hon im yoer 607 F.K. aan kefang wii Yeruusalëm fernicht këp is. (2 Reis 25:1, 8-10; Ezequiel 21:25-27) Ti “siwe tsayte” waare noch nët am ën wii Yeesus uf te ëyert waar. Tee hot kesaat: “Yeruusalëm wërt fon te natsioone fertreet, pis ti pextimte tsayte fon te natsioone sich erfiilt hon.” Ti “pextimte tsayte” waare ti “siwe tsayte”. (Lucas 21:24) In te profetsii, teet te paam am ën fon te “siwe tsayte” noch mool wakse. Yeehoowa hot ferxproch een naye kheenich raus se suuche. Tiise Kheenich is Yeesus. Ti rechiirung fom Kheenich Yeesus tuut fer imer hale un pringt seechne fer ale layt uf te kans ëyert. (Lucas 1:30-33)

Wii lang hon ti “siwe tsayte” ketauert? Ti “siwe tsayte” hon 2.520 yoere ketauert. Tii hon im yoer 607 F.K. aan kefang un waare im yoer 1914 am ën. In tëm yoer hot Yeehoowa, Yeesus Kristus tsum Kheenich fom Raych im himel kemacht.

 Wii wise mer tas? Ti Piipel saat tas tray een halp tsayte 1.260 taache sin. (Apocalipse 12:6, 14) Soo, sin “siwe tsayte” tas topelte fon tiise numer, orer 2.520 taache. In tiise profetsii, sin 2.520 taache 2.520 yoere, wayl ti Piipel saat: “Een taach fer een yoer.” (Números 14:34; Ezequiel 4:6)

▸ Kapitel 8, apsats 23

Ti Piipel xprëcht ploos iwer een haupste ëngel, un sayn naame is Michel. (Daniel 12:1; Judas 9)

Michel is te Fiirer fom militeer fon Kot sayn troye ëngele. Apocalipse 12:7 saat: “Michel un sayn ëngele hon keeche te trakoon kekhëmpft.” Mëyer wise tas Michel een anere naame fon Yeesus is, wayl tas puuch fon Apocalipse saat tas Yeesus te Fiirer fon Kot sayn militeer is. (Apocalipse 19:14-16)

▸ Kapitel 9, apsats 4

Is ti tsayt khorts eep Kot sayn Raych ti wëlt fon Satanaas fernichte tuut. In tiise tsayt, teete hiir uf te ëyert ti tinge, woo Yeesus kesaat hot, pasiire. Ti Piipel nënt ti lëtste taache aach ‘tas ën fon tiise sisteem fon tinge’ un ti tsayt “wën te mënxe Soon too is”. (Mateus 24:3, 27, 37) Ti “lëtste taache” hon aan kefang wii Kot sayn Raych im yoer 1914 aan kefang hot im himel se rechiire un keen tsu ën wën te Taywel sayn wëlt im Armaxeton fernicht wërt. (2 Timóteo 3:1; 2 Pedro 3:3)

▸ Kapitel 9, apsats 5

Is wën yemant woo kextorep is, tsurik ins leepe keruuft këpt. Elias, Eliseu, Yeesus, Pheeter un Phaul, hon, torich Kot sayn kraft, layt fom toot uf keruuft. Ti Piipel xprëcht iwer noyn mënxe woo fom toot uf kextii sin. Yeehoowa ferxprëcht tas es een “ufxtaye fom toot këpt, fon te kerëchte soo wii fon te unkerëchte.” Tii tuun noch mool uf te ëyert leepe. (Atos 24:15) Awer ti Piipel xprëcht aach iwer een aner uf xtaye fom toot. Tas is een uf xtaye fon tëne woo Kot raus kesuucht hot fer im himel se leepe un mit Yeesus se rechiire. (João 5:28, 29; 11:25; Filipenses 3:11; Apocalipse 20:5, 6)

▸ Kapitel 9, apsats 13

Is was ti layt, woo fersuuche mit kayster se xprëche, mache. Manich mool, tuun layt ti taywele sëlepst uf suuche un anere mache tas torich een hëkser orer een praucher. Weer tas macht, klaapt tas ti toote in een anere plats am leepe plaype un mëchtiche kayster këpe. Awer tas is een lii. Ti taywele tuun te spiritismus penutse fer ti layt se hiner keen. Anere tings woo mit spiritismus se tuun hon sin astroloxii, ti tsukhunft foer hëyer saan, maxii, hëkseray, superstitsioone un ti macht fon temoone penutse. Fiile piicher, piichelcher, fiilme, pilter un soo kaar muusik mache tas tiise tinge unkefeerlich un interesant aus siin. Fiile kewoonheete wii opfer fer ti toote këpe, fayertaache, khërtse aan mache un laycht rituaale, hon aach mit temonismus se tuun. Oft mools tuun layt trooke in nëme wën se fersuuche wole kontakt mit te taywele se hon. (Gálatas 5:20; Apocalipse 21:8)

▸ Kapitel 10, apsats 10; Kapitel 16, apsats 4

Is tas rëcht woo Yeehoowa hot fer sayn kriatsioon se rechiire, wayl ëyer ti kans autoriteet hot. Tee hot ales kemacht. (Salmo 24:1; Isaías 40:21-23; Apocalipse 4:11) Yeehoowa is te Ale Mëchtiche Kot, un ales im uniwërsum tuut tëm keheere. (Apocalipse 15:3) Kot hot kesëtse fer ales woo ëyer kemacht hot, in kextëlt. Tee hot aach autoriteet fer se saan weer in tëm sayn naame rechiire khan. Mëyer tuun Kot sayn soweraaniteet aan nëme wën mer tee liipe un aan heere tuun. (1 Crônicas 29:11)

▸ Kapitel 11, apsats 10

Is wën yemant nët wil tas tas nëneche uf ti wëlt khomt un ti xwangerxaft ap traypt. Tas is was ferkheertes. Fer Kot, wën ti fraa xwanger këpt, is tas nëneche een aner leepe, orer een aner persoon. Tas nëneche is nët ploos een teel fon te fraa sayn khërper.

▸ Kapitel 13, apsats 5

Is pluut in te ootere rin tuun. Es khan tas pluut fon een aner persoon sin, orer tas aychne pluut, woo wëch ketuun këp is. Es këpt aach transfusioone fon teele fom pluut. Ti fier haupste teele fom pluut sin: plasma, roote klopule, wayse klopule un plakëte.

▸ Kapitel 13, apsats 13

In te Piipel tuut tas wort tisipliin nët ploos xtroofe petayte. Tisipliin petayt in lërne un korekiire. Yeehoowa këpt een kuut payxpiil fer ti ëltere. Wën Yeehoowa tisipliin këpt, is tee nii xlëcht orer krop. (Provérbios 4:1, 2) Kot sayn tisipliin tuut imer was kuutes pringe. Tës weeche, khan yemant soo kaar ti tisipliin liipe. (Provérbios 12:1) Yeehoowa tuut sayn folek liipe un in lërne. Tee tuut sayn folek in lërne ferkheerte itee richtich se xtële un se tënke un mache was tee froo lost. Een teel fon te tisipliin woo ti ëltere fer sayn khiner këpe mise, is tii in lërne warom es important is aan se heere. Tas petayt ti khiner in lërne Yeehoowa se liipe un aach sayn Wort, ti Piipel, se ferxteen un liipe.

▸ Kapitel 14, apsats 13

Sin mëchtiche ëngele woo xlëcht këp sin. Tii sin Kot sayn faynte këp wii se tee nët aan keheert hon. (Gênesis 6:2; Judas 6) Tii hon raus kesuucht Satanaas noo se keen un hon sich keeche Yeehoowa kextëlt. (Deuteronômio 32:17; Lucas 8:30; Atos 16:16; Tiago 2:19)

▸ Kapitel 16, apsats 4