Ki jan m ka kontwole santiman m?
CHAPIT 26
Ki jan m ka kontwole santiman m?
DAPRE ou menm, èske dife se yon bon bagay oswa se yon move bagay? Siman w ap di sa depan. Si l fè frèt, yon ti dife k ap boule ki chofe w se yon bon bagay. Men, si w pa kontwole flanm yo, dife a ka gaye epi l boule tout kay la. Lè sa a, li se yon move bagay.
Se menm bagay la pou santiman w yo. Lè w kontwole yo, yo bon pou ou e yo pèmèt ou vin gen bonjan amitye. Si w pa kontwole yo, yo ka detwi nonsèlman lavi pa w men tou lavi moun bò kote w.
Antanke adolesan, pafwa ou ka santi kòlè oswa tristès soti pou anvayi w. Ki jan w ka kontwole santiman sa yo? Ann pale de yo youn apre lòt.
Kontwole kòlè w
Li pa fasil pou w kontwole tèt ou lè lòt moun fè w fache oswa yo fè w mal paske yo mal aji avè w. Gen kèk moun, lè yo nan sitiyasyon sa yo ki pèdi kontwòl tèt yo. Anfèt, Labib pale de moun ki “gen gwo san” e ki “fè kòlè fasil”. (Pwovèb 22:24; 29:22.) Se pa yon bagay ki san enpòtans. Lè w pa kontwole kòlè w, sa ka lakòz ou fè yon seri bagay w ap regrèt annapre. Kidonk, ki jan w ka kontwole santiman w lè yo mal aji avè w?
Premye bagay la se analize sitiyasyon an onètman epi gade pou w wè si w pa ka pase sou sa * (Sòm 4:4). Sonje sa, lè w “rann mal pou mal” se pi mal w ap fè sitiyasyon an vin pi mal (1 Tesalonisyen 5:15). Lè w fin byen reflechi sou sitiyasyon an e w priye sou li, ou ka rann ou kont ou ka pase sou sa moun nan fè w la. Yonfwa w fè sa, sa moun nan te fè w la pap gen menm efè a sou ou. — Sòm 37:8.
Men, e si w pa ka bliye sa moun nan fè w la? Labib fè konnen gen yon “lè pou moun pa di anyen ak yon lè pou moun pale”. (Eklezyas 3:7.) Èske l posib pou w pale ak moun ki fè w mal la? Si li pa pridan pou w fè sa, ou ka jwenn byenfè lè w pale ak paran w oswa yon zanmi ki gen matirite sou fason w santi w. Si yon moun fè espre pou l tingting ou, fè gwo efò pou w janti avè l. Tablo ki nan paj 221 an ka ede w reflechi sou kèk fason ou ka reyaji nan diferan sitiyasyon ki fè w aji sou emosyon.
Bagay ki pi enpòtan pou w fè se priye Jewova pou w mande l ede w evite kenbe moun nan sou kè. Sonje sa: Byenke w pa ka chanje sa k pase a, ou ka chanje fason w reyaji. Si w kite rankin anvayi w, w ap tankou yon pwason ki pran nan zen, ou pap ka fè anyen. W ap kite se moun ki dirije panse w ak santiman w. Ou pa ta prefere se ou ki gen kontwòl bagay sa yo pito? — Women 12:19.
Fè fas ak tristès
Laura ki gen 16 an di: “Sa pa gen lontan mwen te kòmanse kritike tèt mwen anpil, yon lè m kontan yon lè m fache san m pa gen okenn rezon pou sa. Kè m pa kontan ditou. Mwen konn kriye jis dòmi pran m.” Menm jan ak Laura gen anpil jèn ki konn santi presyon yo jwenn yo twòp pou yo. E ou menm? Gen anpil bagay ki ka fè w santi w dekouraje: paran w, zanmi oswa pwofesè gendwa ap atann anpil bagay de ou, gen chanjman k ap fèt nan kò w ak nan santiman w paske w pral fòme, oswa ou santi ou echwe paske ou pa toujou fè sa w dwe fè.
Gen kèk jèn ki konn fè tèt yo mal pou yo ka santi yo pi byen *. Si w konn fè sa, eseye wè rezon ki lakòz sa. Pa egzanp, byen souvan yon moun fè tèt li mal pou l rive jere yon strès. Èske gen yon sitiyasyon, petèt ki gen rapò ak fanmi w oswa zanmi w, ki lakòz ou strese?
Youn nan pi bon fason pou w fè fas ak santiman sa yo se lè w pale ak youn nan paran w yo sou sa oswa ak yon moun nan kongregasyon an ki gen matirite ki ka pwouve li se yon moun ou “ka konte sou li lè gen malè”. (Pwovèb 17:17.) Liliana ki gen 16 an te pale ak kèk sè nan kongregasyon an. Li di: “Kòm yo pi gran pase m, yo te ban m bon konsèy. Nou te vin zanmi.” * Dana ki gen 15 an di li te jwenn soulajman lè l te patisipe plis nan travay predikasyon an. Li di: “Se pi bon bagay mwen te ka fè. Anfèt, se moman kote mwen te pi kontan nan lavi m.”
Sa k pi enpòtan pou w fè lè w tris oswa lè w dekouraje se priye. David, youn nan moun ki te ekri Sòm yo e ki te konn fè fas ak anpil gwo pwoblèm, te di: “Lage chay ou sou Jewova, l ap soutni w.” (Sòm 55:22). Nonsèlman Jewova konnen soufrans ou men tou “li gen sousi pou [ou]”. (1 Pyè 5:7.) Si kè w ap kondane w, sonje ‘Bondye pi gran pase kè w, e li konn tout bagay’. (1 Jan 3:20.) Li pi byen konprann rezon ki fè w tris la pase w, e li ka retire tristès ou a.
Si tristès la pèsiste, se kapab paske ou gen yon pwoblèm sante tankou depresyon *. Si se sa, li t ap bon pou w chèche wè yon doktè. Si w inyore pwoblèm nan se kòmsi ou ta nan yon machin epi w mete volim radyo a byen fò pou w pa tande yon bri k ap fèt nan motè a. Li pi bon lontan pou w rezoud pwoblèm nan. An reyalite, pa gen okenn rezon pou w wont pwoblèm ou an. Gen anpil jèn ki fè depresyon oswa lòt pwoblèm menm jan an ki rive jwenn soulajman grasa tretman yo suiv.
Sonje sa, santiman w tankou yon dife. Si w kontwole yo, yo bon pou ou, men si w pa kontwole yo yo ka lakòz gwo dega. Fè tout posib ou pou w kontwole santiman w. Se vre, pafwa ou ka di oswa fè yon bagay epi apre ou vin regrèt. Pran pasyans. Rive yon lè, se ou k ap kontwole santiman w se pa yo k ap kontwole w.
Èske w se yon moun ki santi fòk tout sa w fè bon nèt? Si se sa, ki jan w ka aprann fè fas ak echèk?
[Nòt anba paj]
^ § 8 Si se brimad w ap sibi, gade chapit 14 liv sa a pou w jwenn konsèy sou fason pou w fè fas ak sitiyasyon an. Si se yon zanmi w ki fè w fache, ou ka jwenn enfòmasyon nan chapit 10 la k ap ede w.
^ § 13 Yon moun ka fè tèt li mal plizyè fason: li ka filange kò l, boule kò l, frape kò l oswa grafonyen po l.
^ § 14 Si w pa santi w ka pale fasafas ak yon moun, ekri yon lèt oswa pale nan telefòn. An jeneral, lè w pale ak yon moun se premye pa pou w jwenn gerizon akoz ou santi w gen yon vid pa anndan w.
^ § 16 Pou w jwenn plis enfòmasyon sou depresyon, gade Volim 1 an, chapit 13.
VÈSÈ KLE
“Pa kite sa ki mal pot laviktwa sou ou, men kontinye pot laviktwa sou sa ki mal lè w fè sa ki byen.” — Women 12:21.
MEN YON IDE
Chak jou, di paran w yon bon bagay ki te rive w menmsi se yon bagay ki toupiti. Konsa, lè w gen yon pwoblèm, l ap pi fasil pou w pale avè yo e y ap pi dispoze koute w.
ÈSKE W TE KONNEN?
Lè kò w pa jwenn kantite manje ak repo li bezwen, l ap pi difisil pou w fè fas ak santiman w yo.
SA M KONTE FÈ
Men ki santiman negatif li pi difisil pou m kontwole ․․․․․
Men sa m konte fè pou m fè fas ak santiman sa a ․․․․․
Men sa mwen ta renmen mande paran m sou sijè sa a ․․․․․
KI SA W PANSE?
● Sa k fè lè yon moun pa kontwole kòlè l sa pa fè Bondye plezi?
● Nan ki sans lè w fè kòlè fasil sa ka fè w mal?
● Bay kèk fason ou ka fè fas ak tristès.
[Antrefilè nan paj 223]
“Sa k te pi enpòtan pou mwen se lefètke mwen konnen gen yon moun ki te vrèman gen sousi pou mwen, yon moun mwen ka pale avè l lè m santi m dekouraje.” — Jennifer.
[Tablo/Foto nan paj 221]
Fich aktivite
Kontwole kòlè w
Fin ranpli tablo a
Sa k pase a
Yon elèv pase m nan jwèt.
Move reyaksyon
Di l yon move bagay.
Pi bon reyaksyon
Pa okipe sa l di a, epi fè l wè li pa ka fè m fache.
Sa k pase a
Sè m prete soulye m pi renmen an san l pa mande m.
Move reyaksyon
Fè l menm bagay la, prete yon bagay pa l san m pa mande l.
Pi bon reyaksyon
․․․․․
Sa k pase a
Paran m pa ban m pèmisyon patisipe nan kèk aktivite nòmal.
Move reyaksyon
․․․․․
Pi bon reyaksyon
․․․․․
[Foto nan paj 220]
Yon moun ki kenbe moun sou kè tankou yon pwason ki pran nan zen, se lòt moun ki kontwole l.
Lòt sijè ki enteresan
JÈN YO
Kesyon jèn yo konn poze
Kesyon jèn yo konn poze sou zafè sèks, zanmi, paran, lekòl, ak lòt bagay ankò.
