Èske w te konnen?
Ki wòl yon santiryon te jwe nan lame women an?
Nan Liv ki te ekri an grèk yo, yo fè referans ak santiryon women oubyen ofisye lame women yon pakèt fwa. Ofisye lame ki te sipèvize egzekisyon Jezi a te gen grad sa a menm jan ak Kònèy, premye moun nan nasyon yo ki te konvèti nan krisyanis lan. Ofisye ki te dwe asire l yo bat Pòl la ansanm ak Jiliyis, mesye ki te mennen Pòl Wòm nan te santiryon tou. — Mak 15:39; Travay 10:1; 22:25; 27:1.
Nòmalman, yon santiryon te konn kòmande yon gwoup sòlda ki te gen ant 50 a 100 sòlda apye ladan l. Pami responsablite santiryon an te genyen, li te dwe antrene mesye l yo epi disipline yo, li te dwe enspekte rad yo ak ekipman yo, e li te dwe kòmande yo lè yo t ap deplase.
Santiryon an se te pi gwo grad yon sòlda òdinè te ka genyen. Se sòlda ki te fè karyè nan lame e ki te bon lidè ki te gen grad sa a. Disiplin ak efikasite lame women an ki pisan te genyen an te depann de yo. Dapre sa yon liv fè konnen, “byen souvan” santiryon yo “se te moun ki te gen plis eksperyans e ki te pi byen enfòme nan lame a”.
Ki diferans ki genyen ant glas ki te gen nan tan biblik yo ak glas ki gen kounye a?
Kontrèman ak glas yo fè kounye a, nan tan biblik yo, an jeneral, yo te fè glas ak metal ki byen poli tankou bwonz, men tou, li posib pou yo te konn fè yo ak kuiv, ak ajan, ak lò oubyen ak elektwòm. Premye fwa yo pale de glas nan Bib la se te anrapò ak konstriksyon tabènak la. Se te premye sant adorasyon Izrayelit yo te genyen. Gen kèk medam ki te bay glas pou yo ka fabrike yon basen an kuiv ki sakre ansanm ak sipò kote li te poze a (Egzòd 38:8). Sanble, yo te dwe fonn glas sa yo nèt pou yo te ka itilize yo pou yo fè travay sa yo.
An jeneral, glas akeyològ yo te jwenn nan rechèch yo fè ann Izrayèl ak ozalantou yo te ansanm ak bijou ak lòt bagay medam yo te konn itilize pou yo fè bèbèl. Glas sa yo te gen yon fòm won ak yon manch ki fèt ak bwa, ak metal oubyen ann ivwa, e byen souvan, li te gen fòm yon fi. An jeneral, yo te konn kite fas ki pa t poli a san dekorasyon.
Kapasite glas nan tan lontan yo te genyen pou yo briye te limite parapò ak kapasite glas ki gen kounye a genyen. Petèt sa ede n konprann de ki sa apot Pòl t ap pale lè l te di: “Kounye a, nou pa wè klè, se kòmsi se nan yon glas an metal n ap gade.” — 1 Korentyen 13:12.