5 AVRIL 2021
LARISI
Konferans pou laprès ki te fèt Moskou sou 70yèm anivèsè Operasyon nò a
Yo te depòte prèske 10 000 Temwen Jewova, yo te voye yo Siberi
Nan dat 1ye avril 2021 an, yo te fè yon konferans pou laprès nan Moskou pou 70yèm anivèsè Operasyon nò a. Lè Operasyon nò a ki te fèt nan ane 1951, yo te pran prèske 10 000 Temwen Jewova ki te nan sis ansyen repiblik sovyetik yo pou depòte yo nan tren al nan Siberi. Te gen sis oratè, san wete espesyalis nan relijyon ak nan dwa moun, ki te pale e ki te reponn kesyon jounalis yo te poze. Nonsèlman oratè yo te pale sou istwa ki gen rapò ak Operasyon nò a, men tou yo te montre sa gen yon rapò ak pèsekisyon ki gen kounye a nan peyi Larisi. Yo te pase tout konferans lan an dirèk sou Entènèt.
Yaroslav Sivulsky, yon reprezantan Asosyasyon ewopeyen Temwen Jewova yo e ki te gen fanmi l pami moun yo te depòte an Siberi pandan Operasyon nò a, te fè yon bon ti pale sou sa moun yo te depòte yo te sibi lè yo t ap depòte yo a. Men sa l di: “Lè nou al nan dokiman istorik yo, nou ka konfime yo te depòte antou 9 793 Temwen Jewova ak fanmi yo. Nan chif sa a, gen moun ki te mouri nan wout yo e te gen tibebe ki te fèt pandan vwayaj la.”
Sergey Ivanenko, yon espesyalis sou relijyon peyi Larisi, te pale sou wòl pwopagann sovyetik yo t ap fè kont Temwen Jewova yo te jwe nan Operasyon nò a e sou wòl li jwe nan pèsekisyon y ap fè kounye a nan peyi Larisi. Ivanenko te fè yon bon pale sou sa e li te mete aksan tou sou andirans Temwen Jewova yo. Men sa l di: “Se pou granmesi gouvènman an lage gwo pèsekisyon sa a dèyè Temwen Jewova yo depi 2017. Sa k te pase pandan Operasyon nò a ak jan nou wè bagay yo ye jodi a, sa gen ladan l fason Temwen Jewova yo rete fèm nan defann kwayans yo montre sa. Li t ap nan enterè gouvènman peyi Larisi si yo ta retire entèdiksyon yo mete sou Temwen Jewova yo e sou aktivite yo.”
Artur Artemyev, ki moun Kazakstan, se yon espesyalis sou relijyon e se li ki te ekri liv Temwen Jewova nan Kazakstan: Yon analiz sosyal, istorik e relijye (ki te revize an 2020). Li te remake menm lè gouvènman sovyetik la te sèvi ak taktik ki te pi di yo, yo pa t rive elimine Temwen Jewova yo, menm rafredi yo pa t rive rafredi zèl yo genyen. Okontrè, kantite Temwen Jewova yo te ogmante anba rejim sovyetik la. Menm jan an tou, men sa Valery Borschev, yon espesyalis nan dwa moun, ki fè pati gwoup Moskou Elinski a di: “Pèsekisyon bay Temwen Jewova yo plis fòs. Se sa otorite yo bezwen konprann.”
Valentin Gefter, yon moun ki fè pati Konsèy espè yo ki anba sipèvizyon Komisyon pou dwa moun nan peyi Larisi, te fè yon diskou ki gen tit: “Fason moun ki nan prizon poutèt konsyans yo ogmante jodi a nan peyi Larisi.” Li pi egzak pou nou di Temwen ki nan prizon nan peyi Larisi yo la poutèt konsyans yo, se pa pou rezon politik. Men sa l di: “Temwen Jewova yo pa opoze ak Leta.” Apre sa, li te esplike kwayans Temwen Jewova yo fè yo pa mele nan politik. Kidonk, se san rezon otorite yo ap mete Temwen yo nan prizon e sa yo fè a pa jis.
Dènye oratè a se te Aleksandr Verkhovsky. Li fè pati Konsèy prezidansyèl pou dwa moun e li se direktè Sant pou enfòmasyon ak analiz SOVA. Sant sa a la pou l chèche tout ka kote yo mal aplike lwa ki gen rapò ak ekstremis la, sa gen ladan l ka ki gen rapò ak Temwen Jewova yo, e li mete yo nan achiv. Mesye Verkhovsky te prezante yon analiz sou pèsekisyon ki gen nan peyi Larisi a. Li di: “Èske y ap mete fen nan kanpay y ap mennen kont Temwen yo? Sa se yon gwo kesyon e nou pa gen repons lan.” Mesye Verkhovsky sèten, towouta, otorite peyi Larisi yo pral oblije sispann pèsekite Temwen Jewova yo. Li te bay diferan fason moun k ap fè lwa yo ka modifye lwa k ap lite kont aktivite ekstremis yo toutpandan yo pa pase sou dwa yon seri kwayan ki pezib tankou Temwen yo.
Yo te bay jounalis yo posiblite pou yo poze gwoup oratè yo kesyon sou sa yo te di yo.
Menm jou a, yo te fè yon konferans nan vil Chisino nan peyi Mòldavi e se Enstiti istwa akademi syans Mòldavi ak Inivèsite Leta Alecu Russo nan Balti ak Inivèsite Bogdan Petriceicu Hasdeu nan Kayil ki te òganize l. Yo planifye pou yo fè yon lòt konferans nan peyi Ikrèn nan dat 9 avril.