Ka tsuʼuw jawaʼ a tákuy

Kit kʼalej ti índice

EXOBINTALÁB 3

A Jehová tu tólmiyal abal ku kʼwajiy alwaʼ

A Jehová tu tólmiyal abal ku kʼwajiy alwaʼ

«A Jehová in tólmiy a José abal patal jawaʼ kin tʼajaʼ ka kalej alwaʼ» (GÉN. 39:3).

AJATLÁB 30 Mi Amigo, mi Padre, mi Dios

JAWAʼ NEʼETS KI EXÓBNAʼ a

1, 2. a) ¿Jaleʼ ti yab i lej jikʼpál tam i tametnál jun i kʼibataláb? b) ¿Jantʼoj neʼets ki exóbnaʼ?

 JITAʼCHIK in tʼójonchal a Jehová yabáts in lej jikʼpál an kʼibataláb axi xowéʼ u watʼel, kom an Biblia in ulal axéʼ xi kaw: «Neʼets ki watʼenchij yan i kʼibataláb okʼxidh ki batsʼuw an lablixtaláb axi neʼets tu ku pidhaʼ in Éyaltal a Dios» (Hech. 14:22). Wawáʼ i exlál abal talchik i kʼibataláb, expidh neʼets ka taley tam ku kʼwajiyits ban alabél tsabál. An Biblia in ulal abal yabáts jitaʼ neʼets ka ukʼin kʼal i yajal, yabáts jitaʼ neʼets ka tsemets ani yabáts neʼets ka waʼtsin nibal jantʼoj axi in tʼajál ki yajchiknaʼ (Apoc. 21:4).

2 A Jehová yab tu tíxkʼanchal an kʼibataláb, pero tu tólmiyal abal ki ejtow ki kuxuy. Ki tʼajaʼ ti kwéntaj jawaʼ a Pablo in uchaʼ an epchalchik axi ti Roma. A Pablo in exlálak an kʼibataláb axi kʼwajatak in tametnál an epchalchik, jaxtám in uchaʼ axéʼ xi kaw: «Kʼal patal jawaʼ u tʼajchinének, a Dios tu tólmiy abal ki tamétnaʼ» (Rom. 8:35-37). Axéʼ tu exóbchal abal a Jehová neʼets tu ku tólmiy abal ku kʼwajiy alwaʼ, belits max i tametnál jun i kʼibataláb. Ki tsuʼuw jantʼiniʼ ti tolmiyat a José kʼal a Jehová ani jantʼiniʼ in éjtowal tu ku tólmiy axéʼ xi tʼiplab xowéʼ.

TAM I TAMETNÁL JUN I KʼIBATALÁB AXI YAB I AYCHAL

3. ¿Jantʼoj in watʼaʼ a José?

3 An Biblia in ulal abal a Jacob in lej kʼanidhálak a José (Gén. 37:3, 4). Jaxtám u paʼixnabak a José kʼal in epchalchik. Jun i kʼicháj, in epchalchik a José in tsuʼuw junchik i madianitas axi u tsʼaʼum ani in nujchichik a José. A José neʼdháj al jun i bichow axi kʼwajatak lej ow, ti Egipto, ani ti Egipto tsab nújuwat kʼal a Potifar, jun in tʼojnálil a faraón. Jun dhúbatkʼij jalkʼun in ejatal a José. Kʼal a Jacob u lej kʼanidhábak, pero xowéʼ pelak jun i tʼojnal axi nújuwat ti Egipto (Gén. 39:1).

4. ¿Jantʼoj tam kʼibataláb awil ki tamétnaʼ ejtíl a José?

4 An Biblia in ulal «abal patal i éjtowal ki tamétnaʼ jun i kʼibataláb jun dhúbatkʼij» (Ecl. 9:11). Junchikíl i tametnál jun i kʼibataláb axi patal i tametnámal jun a kʼicháj (1 Cor. 10:13). Walám junchikíl ku telan, ku tomolnáj o ma ku ayoknáj kom expidh i kʼakʼnál a Jehová (2 Tim. 3:12). Pero i lej belál abal max ki tamétnaʼ jawákits tam kʼibataláb a Jehová neʼets tu ku tólmiy ki kuxuy. Ki exóbnaʼ jantʼiniʼ ti tolmiyat a José.

A Jehová in tʼajaʼ abal patal jawaʼ in tʼajálak a José ka kalej alwaʼ tam ti nújuwat kʼal a Potifar. (Ka tsuʼuw an párrafo 5).

5. ¿Jantʼoj in tʼajaʼ ti kwéntaj a Potifar? (Génesis 39:2-6).

5 (Ka ajiy Génesis 39:2-6). A Potifar in tʼajaʼ ti kwéntaj abal a José lej ikʼax ani in exlálak ti tʼojnal, ani jayej in tʼajaʼ ti kwéntaj jaleʼ ti antsanáʼak a José. In exbay «abal a Jehová in tólmiy a José abal patal jawaʼ kin tʼajaʼ ka kalej alwaʼ». b Talbél a Potifar in bíjchij a José ka béletnanchat in kʼimáʼ, nixéʼ in tʼajaʼ abal a Potifar ka kʼwajiy alwaʼ ani in batsʼuw yan i alwaʼtaláb.

6. ¿Jantʼiniʼ walám tin atsʼálak a José?

6 Ki tsápnanchij ki exbay jantʼoj játs axi in atsʼálak a José. Walám yabak in léʼak kin koʼoy más in ey. In léʼak ka wichiy tin kʼimáʼ ani yabáts ka tʼojondháj kʼal a Potifar. Belits max a José kin koʼoy más in uchbíl neʼetsak kin áynanchij kin tʼojonchij a Potifar, jun i inik axi in kʼakʼnálak i dioses axi yab chubax. A Jehová yab in tʼajaʼ abal a Potifar kin walkaʼ a José, ani a José neʼetsak kin tamétnaʼ más i kʼibataláb.

MAX KA YANEY AN KʼIBATALÁB

7. ¿Jaleʼ ti lej kʼíbatak jawaʼ kʼwajatak in watʼal a José? (Génesis 39:14, 15).

7 An capítulo 39 in kʼál a Génesis, in olnál abal in kʼimádhil a Potifar in léʼak ka kwatsiy kʼal a José ani abal in exaʼ yaníl kin tʼajaʼ. Pero a José yab in batsʼuw, tam an mimláb kʼalej in jólbiyal a José kʼal a Potifar ani in uchaʼ abal u leʼnabak ka odhnáj (ka ajiy Génesis 39:14, 15). A Potifar lej tsákuy ani in abaʼ ka wikʼan a José ani kʼwajiy ti wikʼaxteʼ jayits i támub (Gén. 39:19, 20). ¿Jantʼiniʼ tu kʼwajilak a José tanáʼ? Jajáʼ in eyendhaʼ jun i kaw axi ti Hebreo in léʼ kin uluw «jol» o «mom», ani antsanáʼ jatsak an wikʼaxteʼ juʼtáj ti kʼwajatak a José. Pelak ejtíl jun i jol lej yikʼwáx (Gén. 40:15; nota). Jayej an Biblia in olnál abal a José wikʼchat in akan ani in nukʼ kʼal i cadena (Sal. 105:17, 18). Lej jalkʼun in ejatal a José. Tam ti u tʼojondhábak kʼal a Potifar in kwaʼalak in ey pero xowéʼ kʼwajatak ti wikʼaxteʼ ani yab u tʼajnal ti kwéntaj kʼal nibal jitaʼ.

8. ¿Jantʼoj i exlál abal neʼets kin tʼajaʼ a Jehová belits abal kʼwajat i tametnál jun i kʼibataláb lej púlik?

8 Walám wawáʼ kʼwajat i watʼal o i watʼamal jun i kʼibataláb axi lej púlik ani kʼibatméj más belits abal i konchij a Jehová tu ku tólmiy. Nixéʼ játs jawaʼ in watʼamal yan i epchal. A Jehová yab neʼets tu ku tíxkʼanchij patal an kʼibataláb axi xowéʼ i tametnál (1 Juan 5:19). Pero i lej belál abal a Jehová in tʼajál ti kwéntaj patal jawaʼ kʼwajat i watʼal ani i exlál abal Jajáʼ neʼets tu ku tólmiy (Mat. 10:29-31; 1 Ped. 5:6, 7). Jajáʼ in ulúmalits «abal ni jaykʼiʼ neʼets ti ow tsuʼuw ani ni jaykʼiʼ yab neʼets ti jílkakay» (Heb. 13:5). A Jehová neʼets tu ku tólmiy abal ki tamétnaʼ jawákits tam kʼibataláb, antsanáʼ tin tʼajaʼ kʼal a José.

A Jehová in tʼajaʼ abal a José ka kʼwajiy alwaʼ ti wikʼaxteʼ, ma in tʼajaʼ abal ka pidhan jun i tʼojláb. (Ka tsuʼuw an párrafo 9).

9. ¿Jantʼiniʼ ti tejwaméj abal a Jehová kʼwajatak in tólmiyal a José biyat kʼwajatak ti wikʼaxteʼ? (Génesis 39:21-23).

9 (Ka ajiy Génesis 39:21-23). A Jehová in áynanchij kin tólmiy a José ani in tʼajaʼ abal ka kalej alwaʼ patal jawaʼ in tʼajálak. ¿Jantʼoj watʼey? A Jehová in tʼajaʼ abal a José ka kʼakʼnaʼ ti wikʼaxteʼ, ani an inik axi in beletnálak an wikʼaxteʼ in bíjchij a José abal jajáʼ játs kin béletnaʼ axi más an wikʼnél. An Biblia in olnál abal an inik axi in okʼnálak an wikʼnélchik, yabáts u tʼeʼpinalak kʼal jawaʼ u watʼelak ti wikʼaxteʼ kom in jilaʼ a José abal ti béletnom. A Jehová in tólmiyalak a José ani jaxtám patal u kalelak alwaʼ. A José pidhan yan in uchbíl ti wikʼaxteʼ belits abal jólbiyat kʼal a Potifar. ¿Jaleʼ walám tin batsʼuw yan i alwaʼtaláb a José? Játs kom watʼey jawaʼ in ulal a Génesis 39:23, tanáʼ in ulal abal a Jehová in tólmiyalak a José ani in tʼajálak abal patal jawaʼ kin tʼajaʼ ka kalej alwaʼ.

10. ¿Jaléʼ walám a José awilak kin tsalpay abal yabáts kʼwajatak ti tolmiyáb kʼal a Jehová?

10 Ki tsalpay junílekʼij jantʼiniʼ walám in atsʼálak a José. Jajáʼ kʼwajatak ti wikʼaxteʼ kom jólbiyat kʼal jantʼoj axi yab in tʼajaʼ. ¿Walám in tsálpayalak abal patal jawaʼ in tʼajálak u kalelak alwaʼ? Jajáʼ yab in léʼak kin koʼoy más in uchbíl ti wikʼaxteʼ. Jawaʼ jajáʼ in léʼak játs ka walkajits abal kin éjtowits ka kʼalej tin kʼimáʼ. Tam ti neʼetsakits ka kalej jun in juntal wikʼnél, a José in uchaʼ abal kin tʼilmay a faraón ani ka tolmiyat abal ka kaldhájits tanáʼ (Gén. 40:14). Pero kom an inik in ukʼchiy kin tʼilmay a faraón, a José in koʼoy ka kʼwajiyej tsab i támub ti wikʼaxteʼ (Gén. 40:23; 41:1, 14). Pero kom a José u tolmiyábak kʼal a Jehová in áynanchij ka kʼwajiy alwaʼ. ¿Jaleʼ ti ulal nixéʼ?

11. ¿Jantʼiniʼ ti eyendháj a José kʼal a Jehová abal kin putuw in tsalápil?

11 Biyat a José kʼwajat ti wikʼaxteʼ, a Jehová in tʼajaʼ abal a faraón kin koʼoy tsab i wachib. A faraón in léʼak ka wilkʼanchat jantʼoj játs axi in tsuʼuw tin wachib, jaxtám in abaʼ ka ikʼtat a José ti wikʼaxteʼ kom in atsʼaʼ abal jajáʼ in éjtowal kin wilkʼaʼ i wachib. A José tolmiyat kʼal a Jehová abal kin wilkʼaʼ an wachib ani jayej in uchaʼ a faraón jantʼoj kwaʼalak kin tʼajaʼ. A faraón in lej jikʼpaʼ abal a José lej witʼadhak, jaxtám in pidhaʼ yan in ey ani in uchbiy abal kin bukʼuw an kʼapnél (Gén. 41:38, 41-44). Yan i támub talbél dhaykʼan jun i jayil ti Egipto, ani axéʼ jayej in bajuw ti a Canaán, juʼtáj tu kʼwajilak in yanel a José. Pero kom xowéʼ a José pidhnének yan in ey ti Egipto, neʼetsak kin ejtow kin tólmiy in yanel, ani antsanáʼ yab neʼetsak ka kʼibej an yaneláb juʼtáj ti neʼetsak ka waʼtsin an Mesías.

12. ¿Jantʼiniʼ ti tolmiyat a José kʼal a Jehová abal ka kalej alwaʼ patal jawaʼ in tʼajálak?

12 Ki tsalpay kʼal patal jawaʼ in watʼaʼ a José. ¿Jitaʼ in tʼajaʼ abal a Potifar kin pidhaʼ yan in ey a José? ¿Jitaʼ in tʼajaʼ abal an béletnom wikʼnél kin pidhaʼ yan in uchbíl a José ti wikʼaxteʼ? ¿Jitaʼ in tʼajaʼ abal a faraón kin koʼoy an wachib? ¿Kʼal jitaʼ ti tolmiyat a José abal kin ejtow kin wilkʼaʼ nixéʼ xi wachib? (Gén. 45:5). I exlál abal pel a Jehová axi in tʼajaʼ abal a José ka kalej alwaʼ patal jawaʼ in tʼajálak. A José u leʼnabak ka odhnáj kʼal in epchalchik pero a Jehová in eyendhaʼ nixéʼ xi kʼibataláb abal kin putuw in tsalápil.

¿JANTʼINIʼ TU TOLMIYAL A JEHOVÁ ABAL KA KALEJ ALWAʼ JAWAʼ I TʼAJÁL?

13. Ka olnaʼ max a Jehová in eyendhál an kʼibataláb axi i tametnál abal kin putuw in tsalápil.

13 Ki lej tʼajaʼ ti kwéntaj jawaʼ in watʼaʼ a José ani ki tsalpay kʼal axéʼ. ¿Walám a Jehová in tʼajál abal ki tamétnaʼ yan i kʼibataláb abal ka putun in tsalápil? An Biblia tu exóbchal abal yab játs antsanáʼ (Ecl. 8:9; 9:11). Pero i lej belál abal a Jehová neʼets tu ku tʼajaʼ ti kwéntaj tam i watʼal jun i kʼibataláb, Jajáʼ neʼets tu ku atsʼanchij i olábil ani neʼets tu ku tólmiy (Sal. 34:15; 55:22; Is. 59:1). Jajáʼ neʼets tu ku tólmiy abal ki watʼenchij an kʼibataláb axi i tametnál. ¿Jantʼoj neʼets kin tʼajaʼ?

14. ¿Jantʼiniʼ tu tólmiyal a Jehová tam i tametnál i kʼibataláb?

14 A Jehová tu kanatbedhál ani tu pidhál i tsapláb tam más i yéjenchal (2 Cor. 1:3, 4). Játs jawaʼ in tʼajaʼ ti kwéntaj jun i epchal axi in bij Eziz, jajáʼ u kʼwajíl ti Turkmenistán ani aban ti wikʼaxteʼ tsab i támub. Jajáʼ in ulal: «An kʼicháj tam ti neʼetsak kin neʼdháj tin tamét an eyal, jun i epchal tin ajchij Isaías 30:15, tanáʼ in ulal: ‹Max kit kʼwajiychik koyat ani ti kin lej belaʼ neʼets ka koʼoychik i tsapláb›. Nixéʼ xi kaw tin lej tólmiy abal yab kin lej tʼeʼpin ani ku belaʼ kʼal a Jehová, jayej tin pidhaʼ i tsapláb biyat in kʼwajiy mapudh ti wikʼaxteʼ». Pero xowéʼ ki tsalpay kʼal wawáʼ, ¿i tʼilál jun a kʼicháj tam ti a Jehová tu kanatbedháj tam ti atsʼál abal más i yéjenchal?

15, 16. ¿Jantʼoj i exobnál kʼal jawaʼ in watʼaʼ a Tori?

15 Tam kʼwajat i tametnál jun i kʼibataláb walám yab i tʼajál ti kwéntaj jantʼiniʼ kʼwajat tu tólmiyal a Jehová pero talbél u kʼwajíl ki tsalpay ani i exbayal abal jajáʼ etsʼey tu tolmiyámal. Jun i epchal axi in bij Tori in tʼajaʼ ti kwéntaj abal chubax nixéʼ. Jajáʼ in kwaʼalak jun i tsakam axi in bij Mason, axéʼ xi tsakam tsʼatʼey i cancer tam ti in kwaʼalak 7 i támub ani tsemets tam in kwaʼalak 14. An epchal Tori jilkʼon lej yajlidh in ichích kʼal patal jawaʼ in watʼaʼ. Jajáʼ in ulal: «Játs jawaʼ más in yajnál jun i nanaláb». Jayej in uluw: «U exlál abal jitakits tam tataláb in léʼak max jajáʼ kin yajchiknaʼ ani yab in tsakámil».

16 Belits abal lej yajchik jawaʼ in watʼaʼ a Tori, talbél kʼwajiy in tsalpayal jantʼiniʼ ti tolmiyat kʼal a Jehová abal kin tamétnaʼ an yajchiktaláb. Jajáʼ in ulal: «Tam u tsalpayal kʼal patal jawaʼ watʼey, u tʼajál ti kwéntaj abal a Jehová etsʼey tin tejwamédhanchij abal tin kʼanidhál ani etsʼey tin tólmiy. Junchikíl a Mason yabáts kanatak ti tʼilom kʼal nibal jitaʼ pero an epchalchik u cheʼelak kin tsaʼbiy belits abal kwaʼalak ka beláts tsab i hora. Etsʼey waʼatsak jun i epchal ban hospital abal tu ku tólmiy kʼal jawaʼ i yéjenchal. Jayej an epchalchik etsʼey tu tólmiy kʼal i tumín ani yab jaykʼiʼ i kʼibchij nibal jantʼoj». A Jehová etsʼey in tólmiy a Tori ani a Mason abal kin tamétnaʼ an kʼibataláb (ka tsuʼuw an recuadro « A Jehová tu pidhaʼ jawaʼ más i yéjenchalak»).

KI TSALPAY KʼAL AN LABLIXTALÁB AXI A JEHOVÁ TU PIDHAMAL

17, 18. ¿Jantʼoj neʼets tu ku tólminchij ki kʼákʼnanchij a Jehová an tolmixtaláb axi tu pidhál tam i tametnál jun i kʼibataláb? (Salmo 40:5).

17 (Ka ajiy Salmo 40:5). Jun i atikláb axi in kulbetnál ti belelél ban tsʼén, in tsalápil pel ka ulits ma tin okʼ an tsʼén. Pero biyat neʼets ti kʼadhíl in éjtowal ka kubiy juʼtáj jajáʼ kin léʼnaʼ abal ti metʼetʼél. Jayetsej i éjtowal ki tʼajaʼ wawáʼ, i éjtowal ku kubiy ani ki tsalpay jantʼiniʼ tu tolmiyámal a Jehová abal ki tamétnaʼ an kʼibataláb. Tam ka waklets i éjtowal ki tsalpay: «¿Jantʼiniʼ tin tolmiyámal a Jehová axéʼ a kʼicháj? Belits abal an kʼibataláb yab tixkʼanének, ¿jantʼiniʼ tin tolmiyámal a Jehová abal ku kuxuy?» Ki tsápnanchij chudhél chudhél ki tʼajaʼ ti kwéntaj jantʼiniʼ tu labliyámal a Jehová.

18 A Jehová in exbayal abal junchikíl i atsʼál u lej tʼeʼpidhits ani i konchal abal tu ku tixkʼanchíts an kʼibataláb (Filip. 4:6). Pero jayej ki tsápnanchij ki tʼajaʼ ti kwéntaj jantʼiniʼ kʼwajat tu tólmiyal a Jehová. Ki tʼilaʼ abal Jajáʼ tu uchamal abal neʼets tu ku pidhaʼ an tsapláb abal ki kuxuy an kʼibataláb. Ki kʼákʼnanchij etsʼey a Jehová patal jawaʼ in tʼajál abal tu ku tólmiy. Max ki tʼajaʼ antsanáʼ, neʼets ki tʼajaʼ ti kwéntaj abal a Jehová kʼwajat tu tólmiyal abal ki watʼenchij an kʼibataláb antsanáʼ jantʼiniʼ tin tʼajaʼ kʼal a José (Gén. 41:51, 52).

AJATLÁB 32 ¡Ponte de parte de Dios!

a Tam i tametnál jun i kʼibataláb walám ki tsalpay abal pel kom yab i tʼajál jantʼoj alwaʼ o abal yab neʼets ki ejtow ki watʼenchij an kʼibataláb. Walám ki tsalpay abal expidh neʼets ku kʼwajiy alwaʼ ma tam ki watʼenchij an kʼibataláb. Pero in tʼiplábil a José tu exóbchal jantʼoj lej exbadh: A Jehová in éjtowal tu ku tólmiy abal ku kʼwajiy alwaʼ belits max i tamtém jun i kʼibataláb. ¿Jantʼiniʼ tin tʼajál? Játs neʼets ki exóbnaʼ.

b An Biblia in olnál al talchik i versículos an kʼibataláb axi in watʼaʼ a José, pero walám jawaʼ in watʼaʼ owey yan i támub.