Ka tsuʼuw jawaʼ a tákuy

Kit kʼalej ti índice

¿Jantʼoj a éjtowal ka tʼajaʼ max a tomkíl in metʼál i pornografía?

¿Jantʼoj a éjtowal ka tʼajaʼ max a tomkíl in metʼál i pornografía?
  • «U atsʼálak ejtíl max u tomkíl tin kʼámbiyalak kʼal kʼeʼat i mimláb».

  • «U atsʼálak abal yab jantʼoj u jalbíl ani abal in lej kidháb».

  • «Nanáʼ u dhayálak an tʼeʼpintaláb tu ichích ani yab u éjtowalak ku tʼilchij jitaʼ más».

  • «U bajuw ku tsalpay abal a Jehová yabáts tin tʼajálak ti kwéntaj».

Patal jawaʼ i ajiy ebál in tejwamedhál abal jun i mimláb in lej yajchiknál tam in tomkíl in tsuʼtal i pornografía. Ani max an inik biyálits tin tsuʼtal i pornografía, walám an mimláb kin atsʼaʼ abal yabáts neʼets kin ejtow kin belaʼ kʼal in tomkíl. Jun i mimláb in uluw: «U atsʼál abal u tomkíl tin tsínkanchal yan jantʼoj. Yabáts u exlálak jantʼoj in tʼajál».

¿Kʼwajat in metʼál i pornografía a tomkíl? a Axéʼ xi exobintaláb tsʼejkáj abal ti tólmiy tatáʼ epchal mimláb. Tejéʼ waʼats talchik i tsalpadh kaw axi ti Biblia axi neʼets ti lej tólmiy. Jayej neʼets ti tejwamédhanchij abal a Jehová ti kʼanidhál ani ti tʼajál ti kwéntaj, ani neʼets ti tólmiy abal yab ti ataʼ an tʼeʼpintaláb ani ki utey más kʼal a Jehová. b

¿JANTʼOJ A ÉJTOWAL KA TʼAJAʼ TATÁʼ?

Tatáʼ yab neʼets ka ejtow ka tʼajaʼ ti kwéntaj patal jawaʼ in tʼajál a tomkíl, pero a éjtowal ka tʼajaʼ yan jantʼoj abal ka atsʼaʼ más koyat a tsalápil. Tejéʼ waʼats talchik i tʼiplab kʼal jawaʼ a éjtowal ka tʼajaʼ.

Yab ka tsalpay abal tatayej a wálab. Walám jun i mimláb kin tsalpay abal kʼal jajáʼ in wálab in tomkíl in tsuʼtal i pornografía. Antsanáʼ tin tsálpayalak a Alicia c ani tam in konowiyalak tin kwetemtal: «¿Jaleʼ u tomkíl más in kulbetnál kin metʼaʼ kʼeʼat i mimláb?». Talchik i mimláb jayej in tsálpayal abal max ka tsákuy kʼal jawaʼ in tʼajál in tomkíl, neʼets kin yanedhaʼ an kʼibataláb ani in atsʼálchik abal in kwaʼal in wálab. Jun i mimláb axi in bij Daniela in ulal: «Tin lej tsakudhalak ku exlaʼ abal u tomkíl belej kʼwajatak in tsuʼtal i pornografía. Jaxtám nanáʼ u atsʼálak abal kʼal u wálab, u tomkíl kʼwajatak in tʼajál nixéʼ».

Max tatáʼ a atsʼál ejtíl axéʼ xi mimláb, ka tʼilaʼ abal a Jehová yab kʼwajat ti wálbiyal kʼal jawaʼ in tʼajál a tomkíl. Santiago 1:14 in ulal: «Játs i kwetém wálbidh leʼnomtal axi tu nixoknál ani tu kʼámbiyal abal ku walbin» (Rom. 14:12; Filip. 2:12). Kʼal axéʼ i éxbayal abal a Jehová yab kʼwajat ti wálbiyal, Jajáʼ in kʼakʼnál kom a tsápnanchal kit kʼwajiy putudh kʼal Jajáʼ (2 Crón. 16:9).

Walám jun i mimláb kin tsalpay abal in tomkíl in tsuʼtal i pornografía kom jajáʼ yabáts lej alabél, pero nixéʼ yab chubax. In lej tomnál ka tsalpay kʼal axéʼ kom an atiklábchik axi exoblámadh in ulalchik abal yab waʼats nibal jun i mimláb axi kin ejtow kin putuw kʼal patal jawaʼ in léʼ jun i inik axi in tsuʼtal i pornografía.

Ka tsápnanchij abal yab ki lej watʼadh tʼeʼpin. A Carina in ulal abal yab in éjtowalak kin tsalpay kʼal jantʼoj más, expidh xeʼetsak ti tʼeʼpinal kom in tomkíl in tsuʼtal i pornografía. Kʼeʼat i mimláb axi in bij Francisca in ulal: «Tam yab u exlál juʼtáj ti xeʼets u tomkíl expidh in kʼwajat tin tsalpax, an tʼeʼpintaláb junchikíl tin lej atál». Kʼeʼatchik i mimláb in ulal abal in atsʼál lej tidhetál tam kʼwajatchik kʼal i epchal axi in exlál jawaʼ in tʼajál in tomkíl. Ani kʼeʼatchik i mimláb in atsʼál lej kwetém, kom in tsalpayal abal yab kʼal jitaʼ tu exbayáb.

Yab kidháb ka atsʼaʼ antsanáʼ, pero max ka áynanchij ta tʼeʼpinal expidh neʼets ka yajchiknaʼ más. Jawaʼ más alwaʼ játs kit utey más kʼal a Jehová. Nixéʼ játs axi neʼets ti tólmiy abal yab ti ataʼ an tʼeʼpintaláb (Sal. 62:2; Efes. 6:10).

Jawaʼ neʼets ti tólmiy játs ka exóbnaʼ an Biblia ani ka tsalpay kʼal jawaʼ a ajiyal. An Biblia u kaw tin kwéntaj i mimlábchik axi in koʼoy i kʼibataláb axi lej púlik, pero jajáʼchik in ólchij a Jehová jawaʼ in atsʼál ani talbél in atsʼaʼchik más kanat. Junchikíl a Jehová yab in tíxkʼanchij an kʼibataláb axi in kwaʼalak, pero in tólmiychik abal kin koʼoy i koyataláb. Ki tsalpay kʼal a Ana, jajáʼ in kwaʼalak «jun i púlik tʼeʼpintaláb», pero kʼwajiy in ólonchal a Jehová, talbél in atsʼaʼ más koyat, belits abal yab in exlálak jantʼiniʼ ti neʼetsak ka tsʼejkan an kʼibataláb (1 Sam. 1:10, 12, 18; 2 Cor. 1:3, 4).

Walám an tomkinél neʼets kin yéjenchij ka utey kʼal an ókʼnomchik abal ka tólmiyat.

Ka konchij an ókʼnomchik axi ti tamkuntaláb ti tólmiy. An Biblia in ulal abal jajáʼchik «pel ejtíl jun i atáj juʼtáj a éjtowal kit tsinkʼon, abal yab ti odhnaʼ an ikʼ ani an ab» (Is. 32:2). Jajáʼchik ma in éjtowal ti ólchij jitaʼ tam epchal mimláb a éjtowal ka tʼilmay ani ka ólchij patal jawaʼ a atsʼál (Prov. 17:17).

¿WALÁM A ÉJTOWAL KA TÓLMIY A TOMKÍL?

¿Walám a éjtowal ka tʼajaʼ jantʼoj abal ka tólmiy a tomkíl abal kin jilaʼ kin tsuʼuw i pornografía? Aníts. An Biblia in ulal abal «tsab i atikláb in éjtowal ka tolmixin más» abal kin tsʼejkaʼchik jun i kʼibataláb (Ecl. 4:9-12). Talchik i atikláb axi exoblámadh in ulal abal max an inik ani an mimláb ka tolmixin, tam an inik yab neʼets kin atsʼaʼ lej kʼibat kin jilaʼ an pornografía.

Lej exbadh kin tʼajaʼ ti kwéntaj an mimláb max in tomkíl chubax in léʼ kin jilaʼ kin tsuʼuw i pornografía ani max kʼwajat in tsápnanchal. ¿A exlál max a tomkíl in olonchíts a Jehová ani max in konchíts i tolmixtaláb an ókʼnomchik? (2 Cor. 4:7; Sant. 5:14, 15). ¿In tsapnanchámal kin tʼajaʼ jantʼoj a tomkíl abal yabáts ka wichiy kin tsuʼuw i pornografía? Jun i tʼiplab, ¿in tsápnanchal yabáts kin lej eyendhaʼ an teléfono o kʼeʼat jantʼoj juʼtáj u kalel an pornografía? ¿U owmél kʼal jawaʼ awil ka nixan abal kin tsuʼuw i pornografía? (Prov. 27:12). ¿In jilál ka tólmiy ani in ulal an chubaxtaláb? Max játs antsanáʼ, tam neʼets ka ejtow ka tólmiy.

Pero, ¿jantʼoj a éjtowal ka tʼajaʼ abal ka tólmiy? Ki tsuʼuw in tʼiplábil a Felicia. Jajáʼ tomkin kʼal a Ernesto, ani a Ernesto etsʼey in atsʼámal kʼibat kin jilaʼ kin tsuʼuw i pornografía. A Felicia in lej tolmiyámal in tomkíl, jaxtám a Ernesto yab in atsʼámal kʼibat kin olnaʼ tam in atsʼál abal in léʼ kin tsuʼuw i pornografía. A Ernesto in ulal: «Yab u atsʼál kʼibat ku ólchij u kʼimádhil jantʼoj játs axi u atsʼál. Jajáʼ tin tejwamédhanchal abal tin kʼanidhál ani tin tólmiyal ku exlaʼ jantʼoj yab in tomnál ku tʼajaʼ, abal yab ti kin ataʼ nixéʼ xi kidháb leʼnomtaláb. Etsʼey tin kónoyal jantʼiniʼ tin kʼwajat ani tin tólmiyal abal ku eyendhaʼ tekedh an Internet». A Felicia in yajnál kin exlaʼ abal in tomkíl in léʼ kin tsuʼuw i pornografía, pero jajáʼ in ulal: «Belits abal in tsakúl ani u yajnál, u exlál abal antsanáʼ yab neʼets ku ejtow ku tólmiy u tomkíl, jaxtám okʼox i tʼilál jantʼoj in éjtowal kin tʼajaʼ jajáʼ abal yab kin tsuʼuw i pornografía ani talbél u éjtowal ku olnaʼ jantʼiniʼ tu atsʼál nanáʼ».

Max an tomkinél ka tʼilmátschik, neʼets ka tólmiyat an inik abal yabáts kin tsuʼuw i pornografía, pero jayej neʼets ka tólmiyat an mimláb abal kin belaʼ junílekʼij kʼal in tomkíl. Max an inik kin ólchij in kʼimádhil jantʼiniʼ tin atsʼál ani kin ólchij juʼtáj ti xeʼtsinének ani jantʼoj kʼwajatak in tʼajál, an mimláb yab neʼets kin atsʼaʼ kʼibat kin belaʼ kʼal in tomkíl.

¿A tsalpayal abal a éjtowal ka tʼajaʼ jantʼoj ejtíl axéʼ abal ka tólmiy a tomkíl? Max a exlál abal neʼets ka ejtow ka tólmiy, ¿jaleʼ ti yab a ajiyal ani a exobnálchik junax axéʼ xi exobintaláb? A tomkíl kwaʼal kin tejwamédhaʼ abal chubax in léʼ kin jilaʼ kin tsuʼuw i pornografía ani abal in léʼ abal tatáʼ ka belaʼ kʼal jajáʼ. Jajáʼ yab in tomnál ka tsákuy kom tatáʼ a léʼ ka exlaʼ jantʼoj kʼwajat in watʼal. Kwaʼal kin tsápnanchij kin exbay jantʼiniʼ ta atsʼál. ¿Ani jantʼoj in tomnál ka tʼajaʼ tatáʼ? Kwaʼal ka tólmiy a tomkíl abal kin jilaʼ kin tsuʼuw an pornografía ani ka tsápnanchij abal kʼayúm kʼayúm ka belaʼ kʼal jajáʼ. Lej exbadh abal ta tsablom ka éxbaychik jaleʼ ti jun i atikláb in léʼ kin tsuʼuw i pornografía ani jayej ka exlaʼchik jantʼoj a éjtowal ka tʼajaʼ abal a tomkíl yabáts kin tsuʼuw. d

Max a atsʼál abal neʼets kit tsákuy biyat it tʼilomchik, a éjtowal ka kaniy jun i ókʼnom abal ti júnaʼchik. A éjtowal ka kaniy jun i ókʼnom axi a ujnám. Belits max a tomkíl in jilaʼits kin tsuʼuw i pornografía, walám tatáʼ neʼets ka atsʼaʼ kʼibat kit wichiy ka belaʼ kʼal jajáʼ. Ka tʼajaʼ ti kwéntaj jawaʼ in tsápnanchal kin tʼajaʼ a tomkíl. Ka lej belaʼ abal max ka koʼoy i kʼayaʼtaláb, kʼayúm kʼayúm neʼets kit kʼwajiy más alwaʼ kʼal a tomkíl (Ecl. 7:8; 1 Cor. 13:4).

¿ANI MAX A TOMKÍL IN ÁYNANCHAL KIN TSUʼUW I PORNOGRAFÍA?

Max jun a kʼicháj a tomkíl ka wichiy kin tsuʼuw i pornografía, ¿walám játs kom yab in yajnál ani yabáts neʼets kin jalkʼuy in ey? Imbáj, pero walám pel jantʼoj axi etsʼeyits kwaʼal kin tʼajaʼ ti kwéntaj abal yab ka wichʼkʼon kin tsuʼuw. Belits max in neʼdhál yan i támub ti yab in tsuʼtal, awits ka wichiy kin tsuʼuw, jaxtám kwaʼal kin lej béletnaʼ tin baʼ ani kin áynanchij kin tʼajaʼ antsanáʼ (Prov. 28:14; Mat. 5:29; 1 Cor. 10:12). Kwaʼal kin «jalkʼuy in tsalápil» ani kin kʼayúm exóbnaʼ kin pojkaʼ «jawaʼ kidháb». Jun i tʼiplab, kwaʼal kin exóbnaʼ kin pojkaʼ an pornografía ani kʼeʼat i kidháb tʼajbiláb, ejtíl kin jilaʼ kin ubátʼnaʼ in iniktal (Efes. 4:23; Sal. 97:10; Rom. 12:9). Max an inik kin tsápnanchij kin tʼajaʼ axéʼ, neʼets kin ejtow kin jilaʼ kin tsuʼuw i pornografía. e

Ka áynanchij kit utey kʼal a Jehová.

Pero, ¿jantʼoj a éjtowal ka tʼajaʼ max a tomkíl yab in léʼ kin jilaʼ kin tsuʼuw i pornografía? Nixéʼ awits kin tʼajaʼ abal kit tsákuy, kit tʼeʼpin ani ka lej yajnaʼ. Jaxtám ka ólchij a Jehová jawaʼ a atsʼál ani Jajáʼ neʼets ti tólmiy ka atsʼaʼ i koyataláb ta tsalápil (1 Ped. 5:7). Ka áynanchij ka ólonchij a Jehová, ka ajiy an Biblia ani ka tsalpay kʼal jawaʼ a exobnál. Nixéʼ neʼets ti tólmiy abal ka atsʼaʼ utat kʼal a Jehová ani Jajáʼ neʼets ka utey más kʼal tatáʼ. An Biblia in ulal abal a Jehová kʼwajat utat kʼal jitaʼ yajlidh in ichích ani in léʼ abal kin atsʼaʼchik kulbél (Sal. 34:18). Ka áynanchij ka tʼojonchij a Jehová, ka konchij i tolmixtaláb an ókʼnomchik ani ka lej belaʼ abal jun a kʼicháj a tomkíl neʼets kin jalkʼuy in ey (Rom. 2:4; 2 Ped. 3:9).

a Axéʼ xi exobintaláb u kaw tin kwéntaj an inik axi in metʼál i pornografía, pero an tsalpadh kaw axi ti Biblia jayej neʼets ka eyan max pel an mimláb axi in tsuʼtal.

b Kʼal jawaʼ tu exóbchal an Biblia i exbayámal abal jun i mimláb yab in éjtowal kin konoy an divorcio max in tomkíl in tsuʼtal i pornografía (Mat. 19:9).

c Jaluwámej an bijlábchik.

d Ti jw.org ani ban publicaciones neʼets ka elaʼ más i olchixtaláb tin kwéntaj axéʼ. Talchik kʼal axéʼ xi exobintaláb pel «La pornografía puede destruir su matrimonio», axéʼ kʼwajat ti jw.org; jayej «Usted puede vencer las tentaciones», axéʼ kʼwajat al An Ólchix Uw axi ti 1 a abril ti 2014, ban páginas 10 ma ti 12, ani «La pornografía: ¿inofensiva o perjudicial?», axéʼ kʼwajat al An Ólchix Uw axi ti 1 a agosto ti 2013, ban páginas 3 ma ti 7.

e An pornografía pel jantʼoj axi lej kʼibat abal jun kin jilaʼ kin tsuʼuw, jaxtám talchik i tomkinél kʼalnek kʼal i atiklábchik axi exoblámadh abal ka tolmiyat, belits abal jayej in jilálchik ka tolmiyat kʼal an ókʼnomchik.