1. ¿Jantʼoj u ólchin ban reunión anual axi ti 2023?

 ¡I LEJ kulbétnaʼ an reunión anual axi ti 2023! a Tanáʼ olnáj talchik jantʼoj axi neʼetsak ka jalkʼun tin kwéntaj an olnomtaláb. Ejtíl, u wilkʼanchat abal walám talchik i atikláb kin batsʼuw an alwaʼ kaw tam ka tujey an púlik yajchiktaláb. Jayej u ólchin abal yabáts neʼetsak ki yejenchij ki olnaʼ patal jawaʼ i tʼajál ban olnomtaláb. ¿Jaleʼ walám ti tʼajan axéʼ? ¿Walám yabáts lej exbadh ku olnomáts? Yab játs an tsalap.

2. ¿Jaleʼ ti lej exbadh an olnomtaláb xowéʼ ta kʼicháj? (Marcos 13:10).

² An tʼojláb axi más exbadh tin puwel an tsabál pel an olnomtaláb, ani játs kom kʼwajatits ti talél an kʼij. Ki tsalpay kʼal an kaw axi a Jesús in uluw tin kwéntaj an olnomtaláb ti Marcos 13:10 (ka ajiy). Jayej ti Mateo, a Jesús in uluw abal an alwaʼ kaw neʼets ka olnáj tin puwél an tsabál okʼxidh ka taley «an kʼij» (Mat. 24:14). Axéʼ xi kaw in léʼ kin uluw an kʼij axi u jílkʼonalej abal ka talabedháj an xeʼtsintaláb axi in abatnál a Satanás, ani a Jehová in kwaʼalits bíjidh «an kʼicháj ani an hora abal kin talabedhaʼ» (Mat. 24:36; 25:13; Hech. 1:7). Ani chudhél chudhél kʼwajat ti kʼunelits a kʼicháj (Rom. 13:11). Jaxtám lej exbadh ki áynanchij tu ólnom biyat yabaye u ulél in taltal axéʼ an xeʼtsintaláb.

3. ¿Jaleʼ u ólnom?

 ³ Lej exbadh ki tsalpay jaleʼ tu kalel tu ólnom. I tʼajál kom i atsʼál i kʼanidhomtaláb. I kʼanidhál an chubaxtaláb axi kʼwajat ti Biblia, i kʼanidhál an atiklábchik ani jawaʼ más exbadh, játs abal i kʼanidhál a Jehová. Xowéʼ neʼets ki exóbnaʼ axéʼ xi ox i tsalap ti junchik.

I KʼANIDHÁL AN CHUBAXTALÁB AXI KʼWAJAT TI BIBLIA

4. ¿Jantʼiniʼ a atsʼál tam ki ólchat jantʼoj axi a kulbétnaʼ?

⁴ Ka tsalpay jantʼiniʼ ta atsʼaʼ tam ti ólchin jun i olchixtaláb axi a lej kulbétnaʼ. Walám i ólchin abal jun a yanel in koʼoy jun i tʼeleʼ o abal a elaʼ an tʼojláb axi biyálits ta aliyalak. Walám a atsʼaʼ lej kulbél ani ma a léʼak ka ólchij a yanél ani a jaʼúbchik. Walám jayetsej a atsʼaʼ tam ti ólchin an alwaʼ kaw tin kwéntaj in Éyaltal a Dios.

5. ¿Jantʼiniʼ a atsʼaʼ tam ta tujchij ka exóbnaʼ an Biblia? (Ka tsuʼuw jayej an imágenes).

⁵ Ka tsalpay jantʼiniʼ ta atsʼaʼ tam ti kʼwajatak a exobnál an Biblia. A exóbnaʼ abal a Jehová ti kʼanidhál, ani abal in léʼ abal tatáʼ kit utey kʼal Jajáʼ ani in yanél. Jayej a exóbnaʼ abal Jajáʼ lej weʼits neʼets kin talabedhaʼ an yajchiktaláb ani abal neʼets kin wíchbanchij in ejatal ban ít tsabál jitaʼchik tsémenek (Mar. 10:​29, 30; Juan 5:​28, 29; Rom. 8:​38, 39; Apoc. 21:​3, 4). Patal nixéʼchik xi exobchixtaláb tatáʼ a tujchij ka lej kʼanidhaʼ (Luc. 24:32). Ani a léʼak ka ólchij an atiklábchik jawaʼ kʼwajatak a exobnál (ka jumbiy kʼal Jeremías 20:9).

6. ¿Jantʼoj a exobnál kʼal jawaʼ in watʼaʼ a Ernest ani a Rose?

⁶ Ki tsuʼuw jawaʼ in watʼaʼ jun i epchal axi in bij Ernest. b Tam ti jajáʼ in kwaʼalak laju i támub, in papá tsemets. A Ernest in ulal: «U léʼak ku exlaʼ max u papá kʼalej ti eb o max yabáts jaykʼiʼ neʼets kin wichiy ku tsuʼuw. In lej tsakúlak ku tsuʼuw abal axi más an tsakam in kwaʼalak in papá ani nanáʼ imbáj». A Ernest  chudhél chudhél u kʼalelak juʼtáj ti jolidh in papá, in tudhuwalak in kʼwalál ani in tújchalak ti ól. Jajáʼ in uchálak a Dios: «Ti kin tólmiy ku exlaʼ juʼtáj ti kʼwajat u papá». Tam tin kwaʼalak 27 it támub uchan max in léʼak kin exóbnaʼ an Biblia ani in batsʼuw. In lej jikʼpaʼ kin exlaʼ abal an atiklábchik axi tsémenek kʼwajat ti koyol ani ejtíl max kʼwajat ti wáyal, ani abal waʼats jun i aychixtaláb abal jajáʼchik (Ecl. 9:​5, 10; Hech. 24:15). In atsʼaʼ lej kulbél tam ti in elaʼ an tokʼtsixtaláb axi biyálits in léʼak kin exlaʼ ani in atsʼálak lej kulbél kʼal patal jawaʼ kʼwajatak in exobnál ban Biblia. In kʼimádhil Rose jayej in tujchij kin exóbnaʼ an Biblia ani in lej kulbétnaʼ jawaʼ kʼwajatak in exobnál. Ti 1978, jajáʼ ani in kʼimádhil pujan, ani tam tujey in ólchal in yanel ani in exlowál jawaʼ in exobnámal. A Ernest ani a Rose in ejtowamal kin tólmiy watʼadh 70 i atikláb abal kin exlaʼ a Jehová ani kin bajuw ka pujanchik.

7. ¿Jantʼoj neʼets ki léʼnaʼ ki tʼajaʼ max i lej kʼanidhál an chubaxtaláb axi kʼwajat ti Biblia? (Lucas 6:45).

⁷ Max wawáʼ ki kʼanidhaʼ an exobchixtalábchik axi kʼwajat ti Biblia, neʼets ki léʼnaʼ ki olnaʼ jawaʼ i exobnámal (ka ajiy Lucas 6:45). Neʼets ki atsʼaʼ antsanáʼ jantʼiniʼ an aykolchik axi ti kʼaʼál siglo, jajáʼchik in uluw: «Yab i éjtowal ku tsʼibkʼan kʼal jawaʼ i tsuʼumalits ani kʼal jawaʼ i atsʼámalits kʼal tin kwéntaj a Dios» (Hech. 4:20). I lej kʼanidhál an chubaxtaláb axi kʼwajat ti Biblia, jaxtám i léʼ ki ólchij jitakits tam atikláb.

U ÓLNOM KOM I KʼANIDHÁL AN ATIKLÁBCHIK

8. ¿Jaleʼ ti tsápnanchal ki ólchij an atiklábchik tin kwéntaj an alwaʼ kaw? (Ka tsuʼuw an recuadro « Ka kʼanidhaʼ an atikláb ani ka exóbchij»; ka tsuʼuw jayej an imagen).

⁸ Wawáʼ i lej kʼanidhál an atikláb, antsanáʼ jantʼiniʼ in tʼajál a Jehová ani a Jesús (Prov. 8:31; Juan 3:16). I lej yajnanchal an atiklábchik axi yab in exlál tin kwéntaj a Dios (Efes. 2:12). Axéʼchik xi atikláb ejtíl max kʼwajat ti ukʼtsinal kʼal yan i kʼibataláb, pero wawáʼ i éjtowal ki tólmiy abal kin kʼaniy in ejatal, axéʼ i tʼajál tam ki ólchij an alwaʼ kaw. I lej kʼanidhál an atikláb ani i yajnanchal. Jaxtám i tsápnanchal ki olnaʼ an alwaʼ kaw, abal jajáʼchik jayej kin bajuw kin atsʼaʼ tin kwéntaj a Jehová. Max jajáʼchik kin batsʼuw an alwaʼ kaw, neʼets kin ejtowchik kin atsʼaʼ lej kulbél xowéʼ ani jayej neʼets ka tolmiyat abal kin koʼoy i ejataláb abal etsʼey al jun i alabél tsabál (1 Tim. 6:19).

9. ¿Jantʼoj i ólchal an atiklábchik ani jaleʼ ti tʼajál? (Ezequiel 33:​7, 8).

⁹ An kʼanidhomtaláb jayej tu tólmiyal abal ki léʼnaʼ ki ólchij an atiklábchik abal lej weʼits neʼets ka talabedháj axéʼ xi xeʼtsintaláb (ka  ajiy Ezequiel 33:​7, 8). I lej yajnál kom i yanél ani i jaʼúbchik yab in tʼajál ti kwéntaj abal axéʼ xi xeʼtsintaláb lej weʼits neʼets ka talabedháj. Mateo 24:21 in ulal abal neʼets ka waʼtsin jun i púlik yajchiktaláb axi ni jaykʼiʼ yab waʼtsinének, ani yab jaykʼiʼ neʼets ku wichiy ki tsuʼuw jun i yajchiktaláb ejtíl nixéʼ. I léʼ ki ólchij jantʼoj neʼets ka watʼey axi taʼtal a kʼicháj. Okʼox, neʼets ka talabedháj an kʼakʼnaxtaláb axi yab chubax, ani ti Armagedón neʼets ka talabedháj axéʼ xi xeʼtsintaláb axi lej pojkax (Apoc. 16:​14, 16; 17:​16, 17; 19:​11, 19, 20). I áynanchal ki konchij a Jehová abal kin tólmiy axéʼ xi atiklábchik abal ka utey tin bichówil ani kin léʼnaʼ kin kʼakʼnaʼ a Jehová. Pero ¿jantʼoj neʼets ka watʼey kʼal an atiklábchik axi yab in léʼ kin atsʼaʼ nibal jantʼoj tin kwéntaj a Jehová, ejtíl i yanél?

10. ¿Jaleʼ ti lej exbadh ki áynanchij ki olnaʼ an alwaʼ kaw?

¹⁰ Ban exobintaláb axi i tsuʼuw ti watʼey semana, i exóbnaʼ abal a Jehová walám neʼets kin kʼaniy talchik i atikláb axi ka utey kʼal Jajáʼ kom in tsuʼuw abal kʼwajat ti talabedháb an kʼakʼnaxtaláb axi yab chubax. Axéʼ tu tólmiyal ki exbay abal kwaʼal ki lej tsápnanchij ki ólchij an atikláb an alwaʼ kaw. Ki lej tʼilaʼ axéʼ: jawaʼ ki ólchij an atiklábchik xowéʼ, játs walám axi neʼets kin tʼilaʼ talbél (ka jumbiy kʼal Ezequiel 33:33). Walám kin tʼajaʼchik ti kwéntaj abal kʼwajat ti putnal patal jawaʼ i ólchij ti biyál, ani walám kin lenaʼ ka uteychik kʼal a Jehová. Ki tʼilaʼ abal tam ti an abatwálej Pablo kʼwajatak ti wikʼaxteʼ yatsin an tsabál, ani an inik axi in beletnálak an wikʼnél, in léʼnaʼ kin exlaʼ tin kwéntaj a Jehová. Walám jayetsej neʼets kin tʼajaʼ an atiklábchik tam kin tsuʼuw abal kʼwajat ti talabedháb an kʼakʼnaxtaláb axi yab chubax (Hech. 16:​25-34).

I OLNÁL AN ALWAʼ KAW KOM I KʼANIDHÁL A JEHOVÁ ANI IN BIJ

11. ¿Jantʼiniʼ «i puwedhanchal in bij a Jehová ani i pidhál i tsapláb»? (Apocalipsis 4:11; ka tsuʼuw jayej an imágenes).

¹¹ Jawaʼ más exbadh abal wawáʼ játs ki kʼanidhaʼ a Jehová ani in bij ani jaxtám u kalel ki olnaʼ an alwaʼ kaw. I pidhál yan in exbádh an olnomtaláb kom antsanáʼ i puwénchal in bij a Jehová. Wawáʼ jayej i tsalpayal ejtíl an ángeles axi kʼwajat ti éb, jajáʼchik in uchál a Jehová: «I puwedhanchal ani i ajtinchal a bij kom a kwaʼal a tsap abal ka tʼajaʼ patal jawaʼ ka léʼnaʼ» (ka ajiy Apocalipsis 4:11). ¿Ani jantʼiniʼ i puwedhanchal in bij a Jehová? Tam ki tejwamédhanchij an atikláb abal a Jehová in tsʼejkámal patal jawaʼ waʼats, ani jajáyej axi tu pidhaʼ i ejatal. ¿Ani jantʼiniʼ i pidhál i tsap a  Jehová? Tam i eyendhál i ejatal ani i tumínal ani patal jawaʼ i kwaʼal abal ki olnaʼ an alwaʼ kaw (Mat. 6:33; Luc. 13:24; Col. 3:23). I lej kʼanidhál a Jehová, jaxtám i lej kulbetnál ki olnaʼ tin kwéntaj Jajáʼ. Jayej i léʼ ki ólchij an atiklábchik jantʼiniʼ in bij a Dios ani jaleʼ ti lej exbadh ki éyendhanchij in bij.

12. ¿Jantʼiniʼ i tʼokedhanchal in bij a Jehová tam u ólnom?

¹² I lej kʼanidhál a Jehová, jaxtám i léʼ ku tolmixin abal ka tʼokedháj in bij (Mat. 6:9). I léʼ ki tejwamédhaʼ abal patal jawaʼ in ulúmal a Satanás tin kwéntaj a Jehová pel i janamtaláb (Gén. 3:​1-5; Job 2:4; Juan 8:44). Jaxtám i léʼ ki tólmiy patal an atiklábchik axi ki elaʼ ban olnomtaláb abal kin exlaʼ jantʼiniʼ chubax in ey a Jehová. I léʼ abal kin tʼajaʼchik ti kwéntaj abal a Jehová u kʼanidhom, Jajáʼ u ábatnom tekedh ani abal in Éyaltal neʼets kin talabedháj patal jawaʼ in tʼajál ki yajchiknaʼ, ani neʼets tu ku tólmiy abal ku kʼwajiy kulbél abal etsʼey (Sal. 37:​10, 11, 29; 1 Juan 4:8). Tam i tʼajál patal axéʼ u tolmix abal ka tʼokedhanchat in bij a Jehová. Jayej tu tólmiyal ki atsʼaʼ alwaʼ ti ejatal kom kʼwajat i putuwal kʼal i uchbíl axi a Jehová tu pidhámal.

13. ¿Jaleʼ ti atsʼál lej kulbél ku bíjiyat tu ólchix kʼal a Jehová? (Isaías 43:​10-12).

¹³ A Jehová tu utúmal tin bichowil abal ki tʼajaʼ tu ólchix kʼal Jajáʼ (ka ajiy Isaías 43:​10-12). In tʼajál jayits i tamub an Kwenél i Ókʼnom in uluw axéʼ al jun i carta: «Pel jun i púlik alwaʼtaláb ku exláj jantʼiniʼ u ólchix kʼal a Jehová». c Jun i tʼiplab, ki tsalpay abal jun i atikláb tu jolbiyámal ani xowéʼ u kʼwajat tin tamét an eyal. Neʼets ki yejenchij abal jitaʼ tu ku tólmiy ani kin olnaʼ jawaʼ chubax watʼey. Yab neʼets ki uchaʼ jitakits tam atikláb, neʼets  ki uchaʼ tu ku tólmiy jun axi etsʼey in ulal an chubaxtaláb, kom jajáʼ neʼets ka bélchin jawaʼ kin uluw. Jayetsej in tʼajaʼ a Jehová kʼal wawáʼ, Jajáʼ tu takuyámal abal ki olnaʼ abal Jajáʼ játs an Dios axi chubax kom tu alwaʼ exlál ani in exlál abal etsʼey neʼets ki uluw an chubaxtaláb. Pel jun i púlik alwaʼtaláb ki olnaʼ an chubaxtaláb tin kwéntaj a Jehová ani ki tejwamédhaʼ abal jawaʼ uluwamej tin kwéntaj Jajáʼ, pel i janamtaláb (Sal. 83:18; Rom. 10:​13-15).

NEʼETS KI ÁYNANCHIJ TU ÓLNOM MA TAM A JEHOVÁ KIN ULUW KI KÚBDHAʼ

14. ¿Jantʼoj i aychalej ka watʼey ban kʼicháj axi taʼtal?

¹⁴ ¡I aychalej ka watʼey yan jantʼoj axi lej kʼijidh! Ejtíl, abal más i atikláb kin batsʼuyej an alwaʼ kaw okʼxidh ka tujey an púlik yajchiktaláb. Pero jayej neʼets ki lej kulbétnaʼ ki tsuʼuw abal yan i atikláb ka otsits tin bichówil a Jehová tam ka tujey an púlik yajchiktaláb, ani antsanáʼ kin kʼakʼnaʼchik a Jehová junax kʼal wawáʼ (Hech. 13:48).

15, 16. ¿Jantʼoj neʼets ki áynanchij ki tʼajaʼ ani ma jaykʼiʼ neʼets ki koydhaʼ an tʼojláb?

¹⁵ Biyat in bájuwal nixéʼ a kʼicháj i kwaʼalej yan i tʼojláb. I léʼ ki áynanchij ki olnaʼ an alwaʼ kaw tin puwél an Tsabál. Pero jayej kwaʼal ki ólchij an atiklábchik abal lej weʼits neʼets ka talabedháj axéʼ an xeʼtsintaláb ani abal nixéʼ a kʼicháj lej utatits. Ani tam kin bajuw nixéʼ a kʼicháj an atiklábchik neʼets kin tʼajaʼ ti kwéntaj abal patal jawaʼ i ólchij pelak in káwintal a Jehová (Ezeq. 38:23).

¹⁶ Tam, ¿jantʼoj neʼets ki áynanchij ki tʼajaʼ? Wawáʼ i lej kʼanidhál an chubaxtaláb axi ti Biblia, i lej kʼanidhál an atiklábchik, pero más i kʼanidhál a Jehová ani in bij. Jaxtám neʼets ki áynanchij ki olnaʼ an alwaʼ kaw kʼal yan i kulbetaláb ma tam a Jehová kin uluw: «¡Ka koydhaʼits!».