Jun i epchal axi in bij Lisa * in ulal abal jawaʼ más in kulbétnaʼ tam ti in exlaʼ an ólchixchik kʼal a Jehová pel abal lej alwaʼ inik. Kʼeʼat i epchal axi in bij Ana in ulal: «Jawaʼ más u kulbétnaʼ tam tu exlaʼ an ólchixchik kʼal a Jehová játs abal alwaʼ inik, ani yab lej jawaʼ tin exóbchal». Axéʼchik xi epchal in kulbetnál kin exóbnaʼ an Biblia xowéʼ pero tam ti kʼaʼál, jawaʼ más in kulbétnaʼ pel an kʼanidhomtaláb axi tejwamédhanchat.

¿Jantʼiniʼ i éjtowal ki tejwamédhaʼ abal u alwaʼ inik ani antsanáʼ ki tólmiy an atiklábchik kʼal i tʼiplábil? Ki tsuʼuw tsab jantʼoj: jawaʼ i ulal ani jawaʼ i tʼajál. Talbél neʼets ki tsuʼuw kʼal jitaʼchik in tomnál ki tejwamédhanchij i kʼanidhomtaláb ani ki tʼajaʼ tu alwaʼ inik.

Ti Proverbios capítulo 31 u kaw tin kwéntaj jun i mimláb axi tómkidh, jajáʼ lej ikʼax ani «u kaw kʼal yan i kʼanidhomtaláb» (Prov. 31:26). Jajáʼ in tsálpayal alwaʼ jawaʼ neʼets kin uluw ani u kaw kʼal yan i kʼanidhomtaláb. Jayetsej in tomnál kin tʼajaʼ an tatalábchik xowéʼ. An tatalábchik in exlál abal max kin tawnaʼ lej tsapik in tsakámil, in éjtowal kin yajbédhanchij in ichích. Max an tatalábchik kin tejwamédhaʼ kʼal in káwintal abal yab in tʼajál ti kwéntaj jawaʼ in ulal an tsakam, walám an tsákamchik ka tsákuy. Pero max kin tejwamédhanchij tin káwintal abal alwaʼ inik ani kin tawnaʼ kʼal i kʼanidhomtaláb, an tsakam neʼets kin otsʼówiy ani ka bélkaxin.

Bélits max wawáʼ yab pel u tataláb, ¿jantʼiniʼ i éjtowal ki tejwamédhaʼ kʼal i káwintal abal u alwaʼ inik? Proverbios 31:26, ban kʼaʼál pejach, tu ólchal axéʼ: «Ka tejwamédhaʼ i tsalpadhtaláb tam it kaw». Jaxtám kwaʼal ki tʼajaʼ ti kwéntaj an kaw axi i eyendhál, ani jantʼiniʼ i ulal. Tam u kʼwajat al jun i kʼibataláb in tomnál ki tsalpay kʼal axéʼ: «Jawaʼ ku uluw, ¿neʼets kin tʼajaʼ ka tsʼejkan an kʼibataláb o neʼets ku puwedhaʼ?» (Prov. 15:1). Neʼets ki tejwamédhaʼ yan i tsalpadhtaláb max ki tsalpay okʼxidh jawaʼ neʼets ki uluw.

Kʼeʼat i pejach ti Proverbios in ulal: «I káwintal pel ejtíl jun i nakat kutsíl. I éjtowal ki odhnaʼ axi kʼeʼat, max yab ki tsalpay kʼal jawaʼ neʼets ki uluw» (Prov. 12:18). Max ki lej tsalpay kʼal jawaʼ neʼets ka watʼey kʼal jawaʼ ki uluw, neʼets ki lej tʼajaʼ ti kwéntaj tam ku kawin. Tam i tejwamedhál abal u alwaʼ inik, yab i eyendhál i kaw axi kin odhnaʼ axi kʼeʼat (Efes. 4:31, 32). Kom i kwaʼal i tsalap axi alwaʼ, i tejwamedhál kʼal jawaʼ i ulal ani jantʼiniʼ tu kaw. Antsanáʼ u kaw a Jehová. Jun a kʼicháj, tam ti a Elías u lej jikʼélak, a Jehová in eyendhaʼ jun i ángel abal kin tawnaʼ kʼal «yan i kʼayaʼtaláb» (1 Rey. 19:12). Jitaʼ alwaʼ inik yab expidh in tejwamedhál kʼal jawaʼ in ulal, jayej neʼets kin tejwamédhaʼ kʼal jawaʼ in tʼajál. Ki tsuʼuw jantʼiniʼ ti éjtowal ki tʼajaʼ.

I nitsʼbiyal a Jehová tam u kaw kʼal i kʼanidhomtaláb ani i tʼajál tu alwaʼ inik (Efes. 4:32; 5:1, 2). Ban kʼaʼál párrafo, u kawin tin kwéntaj a Lisa, jajáʼ in tʼajaʼ ti kwéntaj jantʼiniʼ an ólchixchik kʼal a Jehová lej alwaʼ  inik. Jajáʼ in ulal: «Tam ti nanáʼ ani u yanél neʼetsak ku kʼalej tu kʼwajíl pil, tsab i tomkinél axi pel i ólchix kʼal a Jehová, chich abal tu ku tólmiy ki dhayaʼ jawaʼ i kwaʼal. Nixéʼ a kʼicháj yabchik kʼalej ti tʼojnal. Tu lej tólmiy, bélits abal nanáʼ yabaye u tújchalak ku exóbnaʼ an Biblia». An kʼanidhomtaláb axi tejwamédhanchat a Lisa, in tʼajaʼ abal jajáʼ kin léʼnaʼ kin tujchij kin exóbnaʼ an Biblia.

Jayej i tʼilaʼ tin kwéntaj a Ana ban kʼaʼál párrafo. Jajáʼ jayej in tʼajaʼ ti kwéntaj abal an ólchixchik kʼal a Jehová lej alwaʼ inik. Jajáʼ in ulal: «Kom xowéʼ an atiklábchik lej jalkʼunének in ey, lej kʼíbatak u atsʼál ku belaʼ kʼal axi más. Tam tu exlaʼ an ólchixchik kʼal a Jehová, yab u exbay jaleʼ ti jajáʼchik lej alwaʼ inik kʼal nanáʼ, yab u lej léʼak ku bélchichik, pero kom an epchal axi tin exóbchalak kʼal an Biblia etsʼey in tejwamédhaʼ abal alwaʼ inik, u tʼajaʼ ti kwéntaj abal antsanáʼits in ey». ¿Jantʼiniʼ ti tólmiyat kʼal nixéʼ? A Ana in ulal: «U tujchij ku pidhaʼ más in jalbíl jawaʼ u exobnálak ban Biblia».

I tʼajál ti kwéntaj abal jawaʼ más in kulbétnaʼ a Lisa ani a Ana, játs abal an ólchixchik kʼal a Jehová alwaʼ inik ani kʼanidhom.  Axéʼ in tʼajaʼ abal jajáʼchik kin léʼnaʼ kin exóbnaʼ más tin kwéntaj an Biblia. Lej tólmiyat kʼal an kʼanidhomtaláb axi tejwamédhanchat kʼal an epchalchik.

Waʼats i atikláb axi yab kʼibat in atsʼál kin tʼajaʼ ti alwaʼ inik ani ka xeʼtsin teʼeʼél, kom antsanáʼits in ey. Pero jawaʼ más exbadh pel ki tʼajaʼ antsanáʼ kom i léʼ ki nitsʼbiy a Jehová (ka jumbiy kʼal Hechos 28:2).

I léʼ ki tʼajaʼ tu alwaʼ inik ani tu kʼanidhom kom antsanáʼ játs in ey a Jehová (Gál. 5:22, 23). Jaxtám, max i léʼ ki nitsʼbiy a Jehová ani a Jesús, kwaʼal ki jilaʼ abal an espíritu santo tu ku béldhanchij i tsalápil ani jawaʼ i tʼajál. Wawáʼ i tsápnanchal ki kʼanidhaʼ a Jehová ani axi más an atiklábchik kom pel u aykol kʼal a Cristo. Jaxtám i tʼajál tu alwaʼ inik ani tu kʼanidhom, kom i léʼ ki nitsʼbiy a Jehová ani nixéʼ játs jawaʼ Jajáʼ in kulbetnál.

Walám yab i atsʼál tʼojláb ki tejwamédhanchij abal u alwaʼ inik jitaʼchik i exlálits (2 Sam. 2:6). Ani más, max nixéʼchik xi atikláb tu tolmiyámal (Col. 3:15). Pero, ¿jantʼoj neʼets ki tʼajaʼ max i tsálpayal abal jun i atikláb yab in tomnál ki kʼanidhaʼ?

Ki tsalpay kʼal axéʼ. A Jehová in tejwamédhanchal abal alwaʼ inik ma kʼal jitaʼchik yab in tomnál. An Biblia tu exóbchal jantʼoj lej exbadh. An Escrituras Griegas Cristianas, in ulal yaníl abal a Jehová lej alwaʼ inik kʼal wawáʼ, bélits abal yab in tomnál. ¿Jantʼiniʼ tin tejwamedhál a Jehová abal alwaʼ inik?

Chudhél a Jehová in tejwamédhanchal abal alwaʼ inik millones i atikláb kom in pidhál jawaʼ in yéjenchal (Mat. 5:45). A Dios tu tejwamédhanchij abal alwaʼ inik kʼal wawáʼ ma tam ti yabaye i exlálak (Efes. 2:4, 5, 8). Jun i tʼiplab, in bínaʼ in junkats tsakámil, axi más in kʼanidhálak, abal tu ku kʼaniy. An abatwálej Pablo in uluw abal i éjtowal ki batsʼuw i alwaʼtaláb kʼal axéʼ kom a Jehová «lej alwaʼ inik kʼal wawáʼ bélits abal yab in tomnál» (Efes. 1:7). Bélits abal junchikíl u wálbinal ani yab etsʼey i tʼajál jawaʼ tu konchal, a Jehová in áynanchal tu ku exóbchij. An exobchixtaláb axi tu pidhál ani an kaw axi in eyendhál «pel jantʼiniʼ i judhúm» (Deut. 32:2). A Jehová lej alwaʼ inik kʼal wawáʼ ani yab jaykʼiʼ neʼets ki ejtow ki jálbinchij jawaʼ tu pidhál. An lablixtaláb axi a Jehová in ulúmal abal neʼets tu ku pidhaʼ, expidh neʼets ki ejtow ki batsʼuw kom Jajáʼ lej alwaʼ inik (ka jumbiy kʼal 1 Pedro 1:13).

Jawaʼ in tʼajál ku utey kʼal a Jehová játs kom Jajáʼ lej alwaʼ inik, ¿yab aníts? Tam, ki tsápnanchij jayej ki tʼajaʼ tu alwaʼ inik ani tu kʼanidhom kʼal patal an atikláb. Ki tsápnanchij ki tʼajaʼ tu alwaʼ inik chudhél chudhél abal ki nitsʼbiy a Jehová (1 Tes. 5:15). Max ki tʼajaʼ tu alwaʼ inik, patal neʼets kin kulbétnaʼ tu ku junkuw, ejtíl i yanél, an epchalchik ban tamkuntaláb, i juntal tʼojnal, i juntal exóbal ani i at kʼwajíl.

Ka tsalpay kʼal jun a yanél o kʼal jun i epchal ti tamkuntaláb axi in yéjenchal ka tawnáj kʼal i kʼanidhomtaláb o kʼal i kaw axi alabél. Walám jun i epchal in yéjenchal ka tólmiyat tin kʼimáʼ, ka neʼdháj ti tsʼaʼum, ka tsʼaychinchat jantʼoj o ka neʼdháj juʼtáj. ¿Jantʼiniʼ i éjtowal ki tejwamédhaʼ abal u alwaʼ inik tam u xeʼets tu ólnom? I éjtowal ki tólmiy jitaʼchik ki tsuʼuw abal in yéjenchal.

Ki áynanchij ki nitsʼbiy a Jehová, ki tejwamédhaʼ kʼal i káwintal ani kʼal jawaʼ i tʼajál abal pel u «alwaʼ inik».