Ka tsuʼuw jawaʼ a tákuy

Kit kʼalej ti índice

Konowixtalábchik axi a tʼajámal

Konowixtalábchik axi a tʼajámal

¿Jantʼoj in léʼnaʼ kin uluw an abatwálej Pablo kʼal an kaw «in waʼtsin tam ti yabaye in kʼijil»? (1 Corintios 15:8).

Ti 1 Corintios 15:8, a Pablo in uluw axéʼ: «Ani taltaláb tejwaméj kʼal nanáʼ, ejtíl jun axi u waʼtsinal tam yabaye in kʼijil». Tejéʼ, a Pablo kʼwajatak ti kaw tin kwéntaj an tsuʼbixtaláb juʼtáj tin tsuʼuw jantʼiniʼ a Jesús kʼwajatak ti éb. Ti biyál, i éxbayalak abal axéʼ xi kaw in léʼak kin uluw, abal a Pablo edháj abal ka kʼwajiy ti éb tam ti in kʼíbchalak yan i támub abal an takudhchik ka kʼalej ti éb. Pero xowéʼ i exobnámal más alwaʼ axéʼ an versículo ani i tʼajámal ti kwéntaj abal i yéjenchal ki wéʼ jalkʼuy jantʼiniʼ i éxbayal.

Al axéʼ xi versículo, a Pablo kʼwajatak ti kaw tin kwéntaj an kʼicháj tam ti kániyat kʼal a Jesús abal ka wenkʼon tin aykolil. Pero, ¿jantʼoj in léʼnaʼ kin uluw kʼal an kaw «in waʼtsin tam ti yabaye in kʼijil»? Ki tsuʼuw talchik i tsalap axi walám in léʼnaʼ kin uluw.

Lej dhúbatkʼij ti wenkʼon ti aykol kʼal a Cristo. Waʼats i tʼeleʼ axi u waʼtsinal «tam yabaye in kʼijil» ani jaxtám u waʼtsinal «jun dhúbatkʼij». Ki tsalpay kʼal a Saulo, axi talbél bíjiyat ti Pablo. Tam ti neʼetsak abal ti Damasco, kom in léʼak kin odhnaʼ in aykolil a Cristo, yab in aychalak kin tsuʼuw al jun i tsuʼbixtaláb a Jesús. A Pablo jun dhúbatkʼij ti wenkʼon ti aykol kʼal a Cristo. Jajáʼ ani an epchalchik axi ti Damasco yab in aychalak abal ka watʼey nixéʼ. In lej jikʼpaʼ jawaʼ in tsuʼuw a Pablo ani ma jílkʼon jokʼtsej jayits a kʼicháj (Hech. 9:1-9, 17-19).

Tam ti wenkʼon ti aykol, ejtíl max yabáts in kʼijil. An kaw ti griego, axi in ulal «in waʼtsin tam ti yabaye in kʼijil» jayej i éjtowal ki wilkʼaʼ antsanáʼ, «in waʼtsin tam ti yabáts in tomnál». An Biblia Traducción Kadosh Israelita Mesiánica de estudio in wilkʼál antsanáʼ axéʼ xi kaw: «In waʼtsin tam ti watʼenekits an kʼij». Tam ti a Pablo wenkʼon ti aykol, a Jesucristo kʼwájatakits ti éb. An abatwálej Pablo in bíjiy talchik i atikláb axi in ejtow kin tsuʼuw a Jesús, pero in uluw abal jajáʼ yab in ejtow kin tsuʼuw okʼxidh ka wichiy ti éb (1 Cor. 15:4-8). A Pablo in ejtow kin tsuʼuw a Jesús al axéʼ xi tsuʼbixtaláb, belits abal «watʼenekits an kʼij».

In tejwamédhaʼ i tsaʼataláb kʼal jawaʼ in uluw. Talchik i atikláb axi exoblámadh, in ulal abal jawaʼ in uluw a Pablo pelak abal kin tsaʼkaʼ tin baʼ. Max játs antsanáʼ, tam in léʼ kin uluw abal jajáʼ in tsálpayalak abal yab in tomnálak kin bajuw ti abatwálej. Jaxtám jayej in uluw axéʼ xi kaw: «Tin patál an abatwálejchik, nanáʼ yab jantʼoj tin exbadh. Ma yab in tomnálak kin punuwat ti abatwálej, kom ti jaykʼiʼ u lej odhnanchámal in bichówil a Dios. A Dios tin punuw ti abatwálej expidh tin ebál in alwaʼ iniktal» (1 Cor. 15:9, 10).

Tam, jawaʼ an abatwálej Pablo in léʼak kin uluw kʼal axéʼ xi kaw, walám játs abal yab in aychalak kin tsuʼuw a Jesús ban tsuʼbixtaláb, jayej walám in léʼnaʼ kin uluw abal jun dhúbatkʼij ti wénkʼon ti aykol kʼal a Cristo, o abal jajáʼ yab in tomnálak kin tsuʼuw a Jesús ban tsuʼbixtaláb. Pelak lej exbadh abal a Pablo jawaʼ in tsuʼuw nixéʼ a kʼicháj. Tólmiyat kin belaʼ abal a Jesús edháj ani abal kʼwájatakits ti éb. Jaxtám, tam u kalelak ti ólnom in lej tʼílchalak an atiklábchik jawaʼ in tsuʼuw nixéʼ a kʼicháj. In eyendhálak abal kin ólnaʼ abal a Jesús chubax edháj (Hech. 22:6-11; 26:13-18).