Աչեղ մեծաոտ հավի բույնը

ԼՍԵԼ

Ավստրալիայի հյուսիսում բնակվող աչեղ մեծաոտ հավը իր բնի ջերմաստիճանը պահպանում է 34°C-ի (93°F) սահմաններում։ Այս թռչնին ինչպե՞ս է հաջողվում ամբողջ տարվա ընթացքում գիշեր-ցերեկ նման ջերմաստիճան ապահովել բնի մեջ։

Ամեն տարի այս թռչունները շուրջ մեկ մետր (3 ֆուտ) խորությամբ և երեք մետր (10 ֆուտ) լայնությամբ փոս են փորում։ Արու թռչունը այն լցնում է խոտով, տերևներով և այլ բուսականությամբ։ Երբ ուշ ձմեռային անձրևները թրջում են բուսականության այդ թումբը, արուն այնտեղ ձվերի համար մեկ այլ փոս է փորում և ողջ թումբը ծածկում ավազահողով։ Շուտով բուսականությունը սկսում է փտել և տաքանալ՝ ստեղծելով բնական ինկուբատոր։

Որպեսզի ճտերը հասունանան և դուրս գան ձվերից (Ա), աչեղ մեծաոտ հավը օգտագործում է թե՛ արևի ջերմությունը, թե՛ փտող նյութերի արձակած տաքությունը (Բ)։ Փոփոխելով հողային վերին շերտի հաստությունը (Գ)՝ այս թռչունը ամիսներ շարունակ ձվերի համար ապահովում է շուրջ 34°C (93°F) ջերմաստիճան։ Այդ նպատակով թռչունը իր ճանկերի օգնությամբ մեծ քանակությամբ հող է հեռացնում և վերադարձնում (Դ)։

Ամեն անգամ, երբ գալիս է էգի ձվադրման ժամանակը, արուն ճանկերով հեռացնում է հողային զանգվածը, որպեսզի էգը ձու ածի դրա համար նախատեսված փոսում։ Այնուհետև արուն այն կրկին ծածկում է հողով։ Սեպտեմբերից փետրվար ընկած ժամանակահատվածում էգը կարող է մինչև իսկ 35 ձու ածել։ a

Այս թռչունները իրենց կտուցը հաճախակի մտցնում են հողի մեջ, որ ստուգեն ջերմաստիճանը։ Կախված սեզոնից՝ նրանք փոփոխում են թմբի կառուցվածքը։ Օրինակ.

Գարնանը, երբ փտող բուսականության պատճառով բույնը սկսում է չափից շատ տաքանալ, արուն ջերմաստիճանը իջեցնելու համար նոսրացնում է ձվափոսի վերին հողային շերտը։ Հետո կրկին ծածկում է բույնը արդեն զովացած հողով։
Ամռանը արուն թմբի վրա հող է ավելացնում, որպեսզի մեկուսացնի ձվերը արևի ճառագայթներից։ Սակայն ամեն օր՝ վաղ առավոտյան, նա հեռացնում է հողային շերտը և բնի ու ավազի զովանալուց հետո փոխարինում նորով։
Աշնանը, երբ բուսականության փտումը ավարտվում է, արուն հեռացնում է գրեթե ամբողջ հողը՝ թույլ տալով, որ միջօրեի արևը տաքացնի ձվերը և շաղ տված հողը։ Ավելի ուշ նա կրկին ծածկում է թումբը արդեն տաքացած հողով, որպեսզի փոսը գիշերը տաք մնա։

Ամեն օր արուն միջին հաշվով ավելի քան հինգ ժամ աշխատանք է կատարում՝ տեղափոխելով ավելի քան 850 կգ (1 874 ֆունտ) հող։ Հողի անընդմեջ տեղափոխումը մեկ այլ առավելություն էլ ունի. դրա շնորհիվ հողը փխրուն է մնում՝ նպաստելով, որ ճտերը ձվից դուրս գալուց հետո հեշտությամբ հաղթահարեն հողային շերտը։