Միակ սպեղանին

ՂԱԶԱՐՈՍ անունով մի մարդ իր քույրերի՝ Մարթայի ու Մարիամի հետ ապրում էր Բեթանիա կոչվող փոքրիկ քաղաքում, որը գտնվում էր Երուսաղեմից 3 կիլոմետր հեռավորության վրա։ Նրանք Հիսուս Քրիստոսի ընկերներն էին։ Մի անգամ, երբ Հիսուսը գնացել էր հեռավոր մի վայր, Ղազարոսը ծանր հիվանդացավ։ Նրա քույրերը խիստ անհանգստացան։ Մարթան ու Մարիամը լուր ուղարկեցին Հիսուսին։ Այդ մասին լսելուց երկու օր անց նա ճանապարհ ընկավ՝ իր ընկերոջը տեսնելու։ Ճանապարհին Հիսուսն իր աշակերտներին ասաց, որ գնում է Ղազարոսին արթնացնելու։ Քանի որ նրանք սկզբում ճիշտ չհասկացան Հիսուսին, նա պարզաբանեց իր խոսքերը՝ ասելով. «Ղազարոսը մեռաւ» (Յովհաննէս 11։1–14)։

Երբ Հիսուսը եկավ այն քարայրը, որտեղ դրված էր իր ընկերոջ անկենդան մարմինը, սկզբում խնդրեց, որ այդ գերեզմանի մուտքը փակող քարը մի կողմ դնեն։ Ապա բարձրաձայն աղոթելուց հետո ասաց. «Ղազարոս, դուրս եկ»։ Եվ Ղազարոսը դուրս եղավ։ Մի մարդ, որը մահացած էր եղել չորս օր, հարություն առավ (Յովհաննէս 11։38–44)։

Ինչպես ցույց է տալիս այս պատմությունը, հարությունն է այն հուսալի սպեղանին, որի միջոցով կարելի է ազատվել մահից։ Իսկ իրո՞ք տեղի է ունեցել Ղազարոսի վերակենդանացման հրաշքը։ Աստվածաշնչում այն ներկայացվում է որպես իրական փաստ։ Ընթերցելով Յովհաննէս 11։1–44 համարները՝ կտեսնեք, թե որքան հանգամանորեն է նկարագրված այդ դեպքը։ Միգուցե դուք դժվարանում եք հավատալ դրան։ Սակայն եթե այդ դեպքը տեղի չի ունեցել, ուրեմն տեղի չեն ունեցել Աստվածաշնչում արձանագրված բոլոր հրաշքները, այդ թվում Հիսուս Քրիստոսի հարության հրաշքը։ Իսկ «եթէ Քրիստոս յարութիւն չէ առել՝ ունայն է [մեր] հաւատքը» (Ա Կորնթացիս 15։17)։ Հարությունը Աստվածաշնչի հիմնական ուսմունքներից մեկն է (Եբրայեցիս 6։1, 2)։ Ի՞նչ է այն իրենից ներկայացնում։

Ի՞նչ է հարությունը

Հունարեն Գրությունների բնագրում «հարություն» բառը հանդիպում է ավելի քան 40 անգամ և բառացի նշանակում է «նորից վեր կենալ»։ Իսկ համապատասխան եբրայերեն բառը փոխանցում է «մահացածին վերակենդանացնելու» միտք։ Սակայն ի՞նչը կարող է հարություն առնել մարդու մահից հետո։ Բնականաբար, նա չի կարող կյանքի կոչվել այն մարմնով, որը հող է դարձել։ Հարություն է առնում ոչ թե նույն մարմինը, այլ նույն անհատը։ Ուստի կարելի է ասել, որ հարության ժամանակ վերականգնվում է նույն կյանքը՝ մարդու անհատականությունը, գիտելիքների պաշարը, հիշողությունը։

Եհովա Աստված կատարյալ հիշողություն ունի, և նրա համար խնդիր չէ իր մտքում պահել բոլոր ընդհատված կյանքերը (Եսայիա 40։26)։ Քանի որ Եհովան կյանքի Սկզբնաղբյուրն է, հեշտությամբ կարող է վերստին կենդանություն պարգևել նույն անհատին՝ նորաստեղծ մարմնով (Սաղմոս 36։9)։ Ավելին, Աստվածաշունչը հայտնում է, որ Աստված մեծ կարոտով է սպասում այն ժամանակվան, երբ հարություն կտա մահացածներին (Յոբ 14։14, 15 ՆԱ)։ Որքա՜ն ուրախալի է, որ Եհովան ոչ միայն ի զորու է նորից կյանք տալ մարդուն, այլև փափագում է դա անել։

Մահացածներին հարություն տալու հարցում մեծ է նաև Հիսուս Քրիստոսի դերը։ Երկրի վրա ավելի քան մեկ տարի ծառայելուց հետ նա ասել էր. «Ինչպէս որ Հայրը մեռելներին յարուցանում է եւ կենդանի անում, այնպէս էլ Որդին, որոնց որ կամենում է, կենդանի է անում» (Յովհաննէս 5։21)։ Ղազարոսի հարությունը վառ ապացույցն է այն բանի, որ Հիսուսը թե՛ ցանկություն ունի մահացածներին կյանքի կոչելու, թե՛ զորություն։

Իսկ ի՞նչ կարելի է ասել այն գաղափարի մասին, թե մարդու մեջ կա ինչ–​որ բան, որը շարունակում է ապրել նրա մահից հետո։ Իրականում, հարության ուսմունքը և հոգու կամ ոգու անմահության գաղափարը անհամատեղելի են։  Մի՞թե մարդուն հարություն տալու անհրաժեշտություն կառաջանար, եթե մեր մեջ մահը վերապրող որևէ բան լիներ։ Ղազարոսի քույր Մարթան, օրինակ, չէր մտածում, թե իր եղբայրը տեղափոխվել է ոգեղեն ոլորտ։ Ընդհակառակը՝ նա հավատում էր հարությանը։ Երբ Հիսուսը, նրան սփոփելով, ասաց՝ «Քո եղբայրը յարութիւն կ’առնէ», Մարթան պատասխանեց. «Գիտեմ որ յարութիւն կ’առնէ յարութիւնումը՝ յետին օրը» (Յովհաննէս 11։23, 24)։ Բացի այդ, հարություն ստանալուց հետո Ղազարոսը չասաց մի այնպիսի բան, որը կփաստեր ետմահու կյանքի գոյությունը։ Ինչո՞ւ։ Որովհետև նա մահացած էր եղել։ Իսկ մահացածները «մի բան չ’գիտեն եւ վարձք էլ չ’ունին, որովհետեւ նորանց յիշատակը մոռացուել է։ ....Գործք, խորհուրդ, գիտութիւն եւ իմաստութիւն չ’կայ միւս աշխարհքումը [‘գերեզմանի մեջ’ (ԱԱ), այսինքն՝ մարդկության ընդհանուր գերեզմանում], ուր որ դու պիտի գնաս»,— ասում է Աստվածաշունչը (Ժողովող 9։5, 10)։

Փաստորեն, Գրությունները ցույց են տալիս, որ հարությունն է միակ սպեղանին մահվան դեմ։ Սակայն հարց է առաջանում, թե անթիվ–​անհամար ննջեցյալներից ովքե՞ր են հարություն առնելու և որտե՞ղ։

Ովքե՞ր են հարություն առնելու

Հիսուսն ասել էր, որ ‘ժամանակ կգա, երբ բոլոր նրանք, ովքեր գերեզմաններում են [«հիշատակի դամբաններում են», ՆԱ], կլսեն իր ձայնը և դուրս կգան’ (Յովհաննէս 5։28, 29)։ Համաձայն այս խոստման՝ հարություն կառնեն բոլոր այն անհատները, ովքեր հիշատակի դամբաններում են, այսինքն՝ Եհովայի հիշողության մեջ են։ Իսկ ովքե՞ր են գտնվում Աստծու հիշողության մեջ։

«Եբրայեցիս» գրքի 11–րդ գլխում թվարկվում են այն տղամարդկանց և կանանց անունները, որոնք հավատարմորեն ծառայել են Աստծուն։ Նրանք կլինեն հարություն առնողների թվում։ Կյանքի կվերադառնան նաև Եհովայի այն անձնվեր երկրպագուները, ովքեր մահացել են մեր օրերում։ Իսկ ի՞նչ կարելի է ասել այն մարդկանց մասին, ովքեր չեն համապատասխանել Աստծու արդար չափանիշներին, օրինակ, այն պատճառով, որ գիտելիքներ չեն ունեցել նրա մասին։ Նրանք նո՞ւյնպես գտնվում են Եհովայի հիշողության մեջ։ Այո՛, այդ անհատներից շատերը Աստծու հիշողության մեջ են։ Դա երևում է Աստվածաշնչում տրվող հետևյալ խոստումից. «Արդարների եւ մեղաւորների յարութիւն պիտի լինի» (Գործք 24։15)։

 Այնուամենայնիվ, բոլոր մահացածները չէ, որ կյանքի կվերադառնան։ «Եթէ մենք ճշմարտութեան գիտութիւնն ընդունելուց յետոյ յոժար կամքով մեղք գործենք,— ասում է Աստվածաշունչը,— այլ եւս նորանից յետոյ մեղքերի համար զոհ չէ մնում, այլ դատաստանի ահաւոր սպասելը» (Եբրայեցիս 10։26, 27)։ Ոմանց գործած մեղքերը աններելի են։ Ուստի նրանք գտնվում են ոչ թե մարդկության ընդհանուր գերեզմանում, այլ ‘գեհենում’, որ հավիտենական բնաջնջման խորհրդանիշն է (Մատթէոս 23։33)։ Սակայն տեղին չի լինի, որ մենք սկսենք որոշել, թե ով հարություն կառնի, և ով չի առնի։ Աստված է դատավորը։ Նա՛ գիտի, թե ովքեր են գտնվում մարդկության ընդհանուր գերեզմանում, և ովքեր՝ «գեհենում»։ Իսկ մենք ճիշտ կվարվենք, եթե ձգտենք քննել մեր քայլերը և ապրել Աստծու կամքի համաձայն։

Երկնային հարություն. ո՞ւմ համար

Ամենանշանակալի հարությունը Հիսուս Քրիստոսինն էր։ Նա «մեռաւ մարմնով, բայց կենդանի եղաւ հոգով [«ոգով», ՆԱ]» (Ա Պետրոս 3։18)։ Մինչ այդ, մարդկանցից ոչ ոք նման հարություն չէր ստացել։ Ինքը Հիսուսը այս կապակցությամբ ասել էր. «Ոչ ով վեր չ’ելաւ երկինքը, եթէ ոչ երկնքից իջնողը՝ մարդի Որդին» (Յովհաննէս 3։13)։ Իրոք, ‘մարդու Որդին’ առաջինն էր, որ հարություն առավ որպես ոգեղեն անձնավորություն (Գործք 26։23)։ Նրանից հետո երկնային հարություն պետք է ստանային նաև ուրիշ անհատներ։ Գրություններում ասվում է. «Ամեն մէկն իր կարգումը. առաջին պտուղը Քրիստոսը եւ յետոյ Քրիստոսինները նորա գալու [«ներկայության», ՆԱ] ժամանակումը» (Ա Կորնթացիս 15։23)։

Սահմանափակ թվով մարդիկ՝ «քրիստոսինները», պետք է հատուկ նպատակով կյանքի կոչվեն երկնքում ապրելու համար (Հռովմայեցիս 6։5)։ Նրանք Քրիստոսի հետ «երկրի վերայ թագաւորութիւն» են անելու (Յայտնութիւն 5։9, 10)։ Բացի այդ, ծառայելու են իբրև քահանաներ։ Սա նշանակում է, որ այդ անհատները մասնակցելու են Ադամի մեղքի հետևանքներից մարդկությանը ազատելու գործին (Հռովմայեցիս 5։12)։ Քրիստոսի քահանա–​թագավորակիցները 144 000 հոգի են (Յայտնութիւն 14։1, 3)։ Ինչպիսի՞ մարմին են նրանք ստանում հարություն առնելիս։ «Ոգեղեն»,— հայտնում է Աստվածաշունչը։ Առանց դրա՝ նրանք չէին կարողանա ապրել երկնքում (Ա Կորնթացիս 15։35, 38, 42, 43, 44 ՆԱ, 45)։

Իսկ ե՞րբ պետք է տեղի ունենար երկնային հարությունը։ Քրիստոսի ներկայության ժամանակ (Ա Կորնթացիս 15։23, ՆԱ)։ 1914 թ.–ից ի վեր աշխարհում տեղի ունեցող դեպքերը ցույց են տալիս, որ այդ թվականին է սկսվել թե՛ նրա ներկայության և թե՛ «աշխարհքիս վերջի» ժամանակաշրջանը (Մատթէոս 24։3–7)։ Ուստի հիմնավոր պատճառներ կան ասելու, որ հավատարիմ քրիստոնյաների երկնային հարությունը արդեն սկսվել է, ինչը, սակայն, մարդիկ չեն կարող տեսնել։ Սա նշանակում է, որ առաքյալներն ու առաջին քրիստոնյաները արդեն ստացել են իրենց երկնային ժառանգությունը։ Իսկ ի՞նչ կարելի է ասել մեր օրերում ապրող այն քրիստոնյաների մասին, ովքեր նույնպես Աստծու կողմից տրված անխախտ հույս ունեն՝ Քրիստոսի հետ երկնքում թագավորելու։ Երբ նրանք մահանում են, անմիջապես՝ «մի ակնթարթում», հարություն են առնում (Ա Կորնթացիս 15։52)։ Քանի որ 144 000 հոգու հարությունը նախորդում է երկրի վրա ապրելու հույս ունեցող մեծաթիվ մարդկանց հարությանը, այն կոչվում է «վաղ հարություն» կամ ‘առաջին հարություն’ (Փիլիպպեցիս 3։11 ՆԱ; Յայտնութիւն 20։6)։

Երկրային հարություն. ո՞ւմ համար

Ինչպես ցույց են տալիս Սուրբ Գրությունները, մահացածների մեծ մասը կյանքի է կոչվելու երկրի վրա ապրելու համար (Սաղմոս 37։29; Մատթէոս 6։10)։ Դրա վերաբերյալ մի հիասքանչ տեսիլք էր տրվել Հովհաննես առաքյալին, որը գրեց. «Ծովն իր մէջի մեռելները տուաւ, եւ մահը եւ դժոխքը [այսինքն՝ մարդկության ընդհանուր գերեզմանը] իրանց մէջի մեռելները տուին. եւ ամեն մէկն իրանց գործերի համեմատ դատուեցան։ Մահը եւ դժոխքը գցուեցան կրակի լճի մէջ. սա երկրորդ մահն է» (Յայտնութիւն 20։11–14)։ Բոլոր այն անհատները, ովքեր գտնվում են մարդկության ընդհանուր գերեզմանում, Աստծու հիշողության մեջ են։ Ուստի նրանցից յուրաքանչյուրը ազատություն կստանա մահվան կապանքներից (Սաղմոս 16։10, ծնթ.; Գործք 2։31, ծնթ.)։ Հարություն առածները կդատվեն ըստ այն գործերի, որոնք կկատարեն  կյանքի կոչվելուց հետո։ Իսկ ի՞նչ տեղի կունենա ‘մահվան և դժոխքի’ հետ։ Դրանք կգցվեն «կրակի լճի մէջ»։ Սա նշանակում է, որ Ադամից ժառանգված մահն այլևս իշխանություն չի ունենա մարդկանց վրա։

Ինչպիսի՜ հիանալի հեռանկար նրանց համար, ովքեր ողբում են իրենց հարազատի մահը։ Երբ Հիսուսը կյանքի կոչեց Նային քաղաքում ապրող այրի կնոջ միակ որդուն, հավանաբար որքա՜ն ուրախացավ այդ կինը (Ղուկաս 7։11–17)։ Իսկ երբ նա հարություն տվեց 12–ամյա մի աղջկա, երեխայի ծնողները ցնծություն ապրեցին (Մարկոս 5։21–24, 35–41, 42 ՆԱ; Ղուկաս 8։40–42, 49–56)։ Աստծու խոստացած նոր աշխարհում մենք նույնպես մեծ ուրախությամբ կդիմավորենք մեր մահացած հարազատներին։

Ինչպե՞ս է հարության վերաբերյալ ճշմարտությունը այսօր անդրադառնում մեզ վրա։ «Մարդիկ մեծամասամբ վախենում են մահից և չեն ցանկանում մտածել այդ մասին»,— ասվում է «Ուորլդ բուք» հանրագիտարանում (անգլ.)։ Ինչո՞ւ։ Որովհետև շատերի համար մահը առեղծված է՝ անհայտ մի բան, որը վախ է ներշնչում։ Ուստի մահացածների վիճակի մասին ճշմարտությունը և հարության հույսը օգնում են, որ չվախենանք ‘վերջին թշնամուց՝ մահից’ (Ա Կորնթացիս 15։26)։ Նաև այս գիտելիքների շնորհիվ կարողանում ենք ավելի հեշտ տանել այն ցավը, որը զգում ենք մտերիմ ընկերոջ կամ բարեկամի կորցնելիս։

Իսկ ե՞րբ է սկսվելու երկրային հարությունը։ Աշխարհն այսօր պառակտված է, լեցուն է բռնությամբ և արյունահեղություններով։ Բացի այդ, շրջակա միջավայրը սարսափելի աղտոտված է։ Եթե մահացածները կյանքի վերադառնային այս պայմաններում, ցանկացած ուրախություն կարճատև կլիներ։ Սակայն Արարիչը խոստանում է, որ շուտով կկործանի Սատանայի իշխանության տակ գտնվող ներկա համակարգը (Առակաց 2։21, 22; Դանիէլ 2։44; Ա Յովհաննէս 5։19)։ Եհովայի նպատակը երկրի առնչությամբ մոտ ապագայում կիրականանա։ Եվ երբ Աստծու նոր աշխարհը հաստատվի, միլիոնավոր մարդիկ, որ այսօր ննջում են մահվան քնով, կբացե՛ն իրենց աչքերը։

[նկար 7-րդ էջի վրա]

Մահացածների մեծ մասը հարություն կառնեն երկրի վրա ապրելու համար