Քրիստոնեության տարածումը
ԲԵԹԱՆԻԱՅԻՑ ոչ հեռու՝ Ձիթենյաց լեռան վրա, Հիսուսը իր հետևորդներին հանձնարարեց քարոզել բարի լուրը։ Այս գործը կերտելու էր մարդկության հետագա պատմությունը։ Սկիզբ առնելով Երուսաղեմում, որը գտնվում էր այդ վայրից մոտ երեք կիլոմետր դեպի արևմուտք՝ այն ծավալվելու էր Հրեաստանում և Սամարիայում ու ի վերջո հասնելու էր մինչև «աշխարհի ծայրերը» (Գրծ 1։4, 8, 12)։
Հիսուսի այս խոսքերից կարճ ժամանակ անց Պենտեկոստեի տոնի առիթով Երուսաղեմ եկան հրեաներ ու պրոզելիտներ Հռոմեական կայսրության տարբեր կողմերից, այն վայրերից, որ առանձնացված են ներքևի քարտեզում։ Այդ օրը նրանց առաջ Պետրոս առաքյալի քարոզը լայն դուռ բացեց քրիստոնեության արագ տարածման համար (Գրծ 2։9–11)։
Երուսաղեմում գլուխ բարձրացրած հալածանքի պատճառով Քրիստոսի հետևորդները տարբեր կողմեր ցրվեցին։ Պետրոսն ու Հովհաննեսը բարի լուրը քարոզեցին Սամարիայում (Գրծ 8։1, 4, 14–16)։ Իսկ այն բանից հետո, երբ Փիլիպոսը Երուսաղեմից Գազա տանող ամայի ճանապարհին վկայություն տվեց մի եթովպացու, քրիստոնեությունը տարածվեց նաև Աֆրիկայում (Գրծ 8։26–39)։ Այդ ընթացքում բարի լուրը պտուղներ էր բերում Լիդդայում, որը Սարոնի հարթավայրում էր, և Հոպպե նավահանգստում (Գրծ 9։35, 42)։ Այստեղից էր, որ Պետրոսը գնաց Կեսարիա և օգնեց հռոմեացի զինվորական պաշտոնյա Կոռնելիոսին, նրա հարազատներին ու ընկերներին դառնալու սուրբ ոգով օծված քրիստոնյաներ (Գրծ 10։1–48)։
Պողոսը, որը նախկինում հալածում էր քրիստոնյաներին, դարձավ ազգերի առաքյալ։ Նա ճամփորդեց թե՛ ցամաքով, թե՛ ծովով իր միսիոներական երեք շրջագայությունների և դեպի Հռոմ ուղևորության ընթացքում։ Այս առաքյալը և ուրիշները բարի լուրը տարածեցին Հռոմեական կայսրության տարբեր քաղաքներում։ Պողոսը ցանկություն ուներ հասնել մինչև Իսպանիա (տես էջ 2)։ Պետրոս առաքյալը հասավ մինչև Բաբելոն (1Պտ 5։13)։ Իրոք որ, Հիսուսի առաջնորդությամբ իր հետևորդները քրիստոնեությունը տարածեցին ամենուր։ Մինչև մ.թ. 60–61 թվականները բարի լուրը «քարոզվեց երկնքի տակ գտնվող բոլոր ստեղծվածներին» (Կղ 1։6, 23)։ Այսօր արդեն այս բարի լուրը բառացիորեն հասել է «մինչև աշխարհի ծայրերը»։
[քարտեզ 32-րդ էջի վրա]
(Ամբողջական պատկերի համար տե՛ս հրատաարակությունը)
Քրիստոնեության տարածումը
Վայրեր, ուր արագորեն տարածվեց բարի լուրը
Բ1 ԻԼԼԻՐԻԱ
Բ1 ԻՏԱԼԻԱ
Բ1 Հռոմ
Գ1 ՄԱԿԵԴՈՆԻԱ
Գ2 ՀՈՒՆԱՍՏԱՆ
Գ2 Աթենք
Գ2 ԿՐԵՏԵ
Գ3 Կյուրենիա
Գ3 ԼԻԲԻԱ
Դ1 ԲՈՒԹԱՆԻԱ
Դ2 ԳԱՂԱՏԻԱ
Դ2 ԱՍԻԱ
Դ2 ՓՌՅՈՒԳԻԱ
Դ2 ՊԱՄՓՅՈՒԼԻԱ
Դ2 ԿԻՊՐՈՍ
Դ3 ԵԳԻՊՏՈՍ
Դ4 ԵԹՈՎՊԻԱ
Ե1 ՊՈՆՏՈՍ
Ե2 ԿԱՊԱԴՈՎԿԻԱ
Ե2 ԿԻԼԻԿԻԱ
Ե2 ՄԻՋԱԳԵՏՔ
Ե2 ԱՍՈՐԻՔ
Ե3 ՍԱՄԱՐԻԱ
Ե3 Երուսաղեմ
Ե3 ՀՐԵԱՍՏԱՆ
Զ2 ՄԱՐԱՍՏԱՆ
Զ3 Բաբելոն
Զ3 ԷԼԱՄ
Զ4 ԱՐԱԲԻԱ
Է2 ՊԱՐԹԵՎՔ
[ջրածածկ տարածություններ]
Գ2 Միջերկրական ծով
Դ1 Սև ծով
Ե4 Կարմիր ծով
Զ3 Պարսից ծոց
[քարտեզ 32-րդ, 33-րդ էջերի վրա]
(Ամբողջական պատկերի համար տե՛ս հրատարակությունը)
Պողոսի շրջագայությունները
Առաջին միսիոներական շրջագայությունը (Գրծ 13։1–14։28)
Ը3 Անտիոք (Ասորիքի)
Ը3 Սելևկիա
Է4 ԿԻՊՐՈՍ
Է3 Սալամիս
Է4 Պափոս
Է3 ՊԱՄՓՅՈՒԼԻԱ
Զ3 Պերգե
Զ3 ՊԻՍԻԴԻԱ
Զ2 Անտիոք (Պիսիդիայի)
Է2 Իկոնիոն
Է2 ԼԻԿԱՈՆԻԱ
Է2 Լյուստրա
Է3 Դերբե
Է2 Լյուստրա
Է2 Իկոնիոն
Զ2 Անտիոք (Պիսիդիայի)
Զ3 ՊԻՍԻԴԻԱ
Է3 ՊԱՄՓՅՈՒԼԻԱ
Զ3 Պերգե
Զ3 Ատալիա
Ը3 Անտիոք (Ասորիքի)
Երկրորդ միսիոներական շրջագայությունը (Գրծ 15։36–18։22)
Ը3 Անտիոք (Ասորիքի)
Ը3 ԱՍՈՐԻՔ
Ը3 ԿԻԼԻԿԻԱ
Ը3 Տարսոն
Է3 Դերբե
Է2 Լյուստրա
Է2 Իկոնիոն
Զ2 Անտիոք (Պիսիդիայի)
Զ2 ՓՌՅՈՒԳԻԱ
Է2 ԳԱՂԱՏԻԱ
Ե2 ՄՅՈՒՍԻԱ
Ե2 Տրովադա
Ե1 ՍԱՄՈԹՐԱԿԵ
Դ1 Նեապոլիս
Դ1 Փիլիպպե
Գ1 ՄԱԿԵԴՈՆԻԱ
Դ1 Ամփիպոլիս
Դ1 Թեսաղոնիկե
Դ1 Բերիա
Գ2 ՀՈՒՆԱՍՏԱՆ
Դ2 Աթենք
Դ2 Կորնթոս
Դ3 ԱՔԱՅԻԱ
Ե2 Եփեսոս
Է4 Կեսարիա
Ը5 Երուսաղեմ
Ը3 Անտիոք (Ասորիքի)
Երրորդ միսիոներական շրջագայությունը (Գրծ 18։22–21։19)
Ը3 ԱՍՈՐԻՔ
Ը3 Անտիոք (Ասորիքի)
Է2 ԳԱՂԱՏԻԱ
Զ2 ՓՌՅՈՒԳԻԱ
Ը3 ԿԻԼԻԿԻԱ
Ը3 Տարսոն
Է3 Դերբե
Է2 Լյուստրա
Է2 Իկոնիոն
Զ2 Անտիոք (Պիսիդիայի)
Ե2 Եփեսոս
Ե2 ԱՍԻԱ
Ե2 Տրովադա
Դ1 Փիլիպպե
Գ1 ՄԱԿԵԴՈՆԻԱ
Դ1 Ամփիպոլիս
Դ1 Թեսաղոնիկե
Դ1 Բերիա
Գ2 ՀՈՒՆԱՍՏԱՆ
Դ2 Աթենք
Դ2 Կորնթոս
Դ1 Բերիա
Դ1 Թեսաղոնիկե
Դ1 Ամփիպոլիս
Դ1 Փիլիպպե
Ե2 Տրովադա
Ե2 Ասոս
Ե2 Միտիլինե
Ե2 ՔԻՈՍ
Ե2 ՍԱՄՈՍ
Ե3 Միլետոս
Ե3 Կոս
Ե3 ՀՌՈԴՈՍ
Զ3 Պատարա
Ը4 Տյուրոս
Ը4 Պտոլեմայիս
Է4 Կեսարիա
Ը5 Երուսաղեմ
Ուղևորություն դեպի Հռոմ (Գրծ 23։11–28։31)
Ը5 Երուսաղեմ
Է4 Կեսարիա
Ը4 Սիդոն
Զ3 Միռա
Զ3 ԼՅՈՒԿԻԱ
Ե3 Կնիդոս
Դ3 ԿՐԵՏԵ
Դ4 ԿԼԱՎԴԱ
Ա3 ՄԱԼԹԱ
Ա3 ՍԻՑԻԼԻԱ
Ա3 Սիրակուզա
Ա1 ԻՏԱԼԻԱ
Բ2 Հռեգիոն
Ա1 Պատիողոս
Ա1 Հռոմ
Գլխավոր ճանապարհները (տե՛ս հրատարակությունը)
[յոթ ժողովները]
Ե2 Պերգամոն
Ե2 Թյուատիր
Ե2 Սարդես
Ե2 Զմյուռնիա
Ա2 Եփեսոս
Զ2 Ֆիլադելֆիա
Զ2 Լաոդիկեա
[այլ բնակավայրեր]
Ե3 ՊԱՏՄՈՍ
Զ2 Կողոսա
Զ5 Ալեքսանդրիա
Զ5 ԵԳԻՊՏՈՍ
Է1 ԲՈՒԹԱՆԻԱ
Է5 Հոպպե
Է5 Լիդդա
Է5 Գազա
Ը1 ՊՈՆՏՈՍ
Ը2 ԿԱՊԱԴՈՎԿԻԱ
Ը4 Դամասկոս
Ը4 Պելլա
[ջրածածկ տարածություններ]
Դ4 Միջերկրական ծով
[նկար 33-րդ էջի վրա]
Թատրոնի ավերակներ Միլետոսում. քաղաք, որտեղ Պողոսը հանդիպեց Եփեսոսից եկած երեցներին
[նկար 33-րդ էջի վրա]
Պերգամոնում Զևսի զոհասեղանը։ Քրիստոնյաներ կային նաև այստեղ, «ուր որ Սատանայի աթոռն էր» (Հտն 2։13)
