1. Ինչը՞ն գերեվնա, հընոր Ավռաամը բարաբ դեղը ումուդ ընիլ չեր։

 ԵԳՈՎԸՆ խոսկ դըվավ ուր ընգերեչը Ավռաամին, հընոր ընու սերունդին միչոցով ալլայ ազգերը օռտնուտին օննողըն (Ծննդ. 15։5; 22։18)։ Ավռաամը ուժեղ հավատկ ուներ։ Ընդի համոզվաձեր, հընոր ինչ-օր Աստվաձ խոսկ դըվաձունի, ըմունա̈լ ըմուն ըլլողա̈։ Ամա ժամանագը գեշտա̈ր, Ավռաամը 100 դարիգոներ, ընու գընիգը 90 հընու ըներ դահա դըղա չունեյնը (Ծննդ. 21։1—7)։ Չաշաձ ա̈դու, Աստվաձաշընչին գաստըվի. «Ավռաամը... ումուդ գըներ հընու հավդա̈րգու, հընոր ալլայ ազգերուն հոմար հա̈ր տառնողա̈» (Հռոմ. 4։18)։ Տունկ կիդեկ, հընոր ըն, ինչին Ավռաամը ումուդ գըներ, ըղավ։ Ըն օննըցավ մոնչմը, Իսաակին, վում-օր շադ բեդ գըներ։ Օ՞րի Ավռաամին ումուդը ա̈դմուն ուժեղեր։

2. Օ՞րի Ավռաամը համոզվաձեր, հընոր Եգովըն ուր խոսկ դըվաձը ընողա̈։

² Ավռաամը լավ կիդեր Եգովին։ Ընդի ըն համոզվաձեր, հընոր Եգովըն ընողա̈ ուր խոսկ դըվաձը (Հռոմ. 4։21)։ Ավռաամը ուներ ուժեղ հավատկ։ Ընդի ըն դուր կուկա̈ր Եգովին հընու ըն ընու առտար հաշվերգու (Հակ. 2։23)։ Ինչպես դեսնունկկու Հռոմեացիներ 4։18-ին, Ավռաամը ուներ հըմ հավատկ, հըմ ումուդ։ Հայդցեկ աշինկ, ինչ Պավելը կըրեց ումուդին մասին Հռոմեացիներ նամագին 5-րտ կըլխուն։

3. Ի՞նչ մենկ գիմընոնկ ումուդին մասին Պավելին խոսկերըն։

³ Պավելը պածադռա̈գու, օրի «ումուդ օննոնկնա, հուսահադվիլ չինկ» (Հռոմ. 5։5)։ Հըմա̈լ ըն յառդում գընա̈ մեզի հասկըննուշ, հընոր ումուդը՝ ա̈դ ըմուն պոմը չա̈, վեյնոր մեգ դեղը գոյնաձա̈։ Ըն գայնա մեձընալ հընու ուժեղնալ։ Ինչպես ա̈դ գըլլի, կըրվաձա̈ Հռոմեացիներ 5։1—5 խոսկերուն։  Ա̈դ խոսկերը քըրկըրելնիս հիշեցեկ, ինչպես նա̈յրաձեկ ձառայուշ Եգովին հընու ինչպես ծիր ումուդը քոնի գեշտա̈ր գուժեղնա̈ր։ Տունկ դեսնեկկու, հընոր ըն ա̈լիա̈լ գայնա ուժեղնալ։ Մեմը հայդցեկ աշինկ, վեր հըրաշալի ումուդին մասին գասեր Պավելը։

4. Ի՞նչի մասին գաստըվի Հռոմեացիներ 5։1, 2 խոսկերուն։

⁴ Գաշտըցեկ Հռոմեացիներ 5։1, 2։ Պավելը ա̈ս խոսկերը կըրեց Ռիմ աբռող քուրեյդացը հընու ախպըյդացը։ Եպոր ըներ իմըցին Եգովին հընու Իսուսին մասին, ըներ հավդըցին հընու տառծոն խրիստիանին։ Ընդի ուրինց հավատկին հոմար, Եգովըն ընեց առտար հաշվեց հընու սուրպ ուժով նըշոն տըրավ։ Ա̈դպես ըներ համոզվեծոն, հընոր առնողըն Աստըձուն խոսկ դըվաձ պաշխիշը։

5. Ի՞նչ ումուդ ունին նըշոն տըրվաձ խրիստիաննին։

⁵ Սողը Պավելը կըրեց Էֆես աբռող նըշոն տըրվաձ խրիստիաննուն ըն ումուդին մասին, վեյնոր Աստվաձ ընեց դըվաձունի։ Ըներ առնողըն ուրինց պաշխիշը, վեյնոր Եգովըն «հառզաձունի սուրպերուն հոմար» (Եփես. 1։18)։ Կալոսսի գինող խրիստիաննունա̈լ ըն կըրեց, հընոր ըներ ուրինց պաշխիշը առնողըն երգընկին (Կող. 1։4, 5)։ Ի՞նչ ումուդ ունին նըշոն տըրվաձ խրիստիաննին։ Ըներ սաղնողըն երգընկին հավեռժ աբռուշի հոմար հընու թակավորողըն Խրիստոսին հեդ (1 Թեսաղ. 4։13—17; Հայտն. 20։6)։

6. Ի՞նչ աստավ ուր ումուդին մասին նըշոն տըրվաձ ախպա̈րմը։

⁶ Նըշոն տըրվաձ խրիստիաննին թոնգ հաշվինգու ուրինց ումուդը։ Ըհըն տա̈ ինչ ա̈դու մասին աստավ ընեցմըն մեգը, ախպա̈ր Ֆրեդերիկ Ֆրենցը. «Մենկ բարաբ դեղը ումուդ ընիլ չինկ։ 144 000-ին նեսըն ըմըն մեգին ումուդը ըմունա̈լ ըմուն ըլլողա̈։ Հընու ըմուն, ինչպես-օր ուրինկնա̈լ բեդ ընիլ չին»։ Ա̈դ խոսկերը ախպա̈ր Ֆրենցը աստավ 1991 թըվին։ Ա̈դ ժամանագ ըն դասնյակ դարի հավադարիմ ձառաերգու Աստըձուն։ Ընչաղ ըն աստավ. «Մենկ... մոռցաձ չինկ ընու մասին տա̈, ինչ մեձ կին ունի միր ումուդը։ [...] Ինչկան շադ մենկ բեդ գընինկ, ընկան թոնգ հաշվինկկու ա̈դ ումուդը։ Բեդ ընուշ առժա̈, ա̈դու հոմար  միլլիոն դարի բիդվընաա̈լ։ Հիմի ես իմ ումուդըս ավելի թոնգ հաշվիմգու, քան տա̈ առաչ»։

7, 8. Ի՞նչ ումուդ ունին մեզմըն շադերը (Հռոմեացիներ 8։20, 21)։

⁷ Ա̈կընս Եգովին ձառայողնուն շադերը ուրիշ ումուդ ունին։ Ըներ, Ավռաամին բես, ումուդ ունին հավեռժ աբռուշ խողուն վըրըն, եպոր կառավարողա̈ Աստըձուն Թակավորուտինը (Եբր. 11։8—10, 13)։ Պավելը ա̈դ հըրաշալի ումուդին մասինա̈լ կըրաձունի։ (Գաշտըցեկ Հռոմեացիներ 8։20, 21։) Եպոր տունկ առաչին անկամ լըսեցիկ, ինչ Աստվաձ խոսկ գուդա ընուշ ըլլելիկին, ի՞նչը ծեզի բինդ շադը դուր էգավ։ Բա̈լկիտ, ըն հընոր տունկ խալըսվո՞ղեկ մեխկըն հընու ծիր մըտկընա̈լ օսնող չա̈ փիս պո՞մը ընուշ։ Գամա̈՞լ տունկ շադ ուրախցա̈կ, եպոր իմացիկ, հընոր ծիր մեռաձ մոդիգնին սաղնողըն հընու տունկ ընեց հեդ դեսըվողեկ ռային։ Եպոր տունկ իմացիկ, ինչ հըրաշալի գյանկ Աստվաձ հառզաձունի ծիր հոմար, հասկընցա̈կ, հընոր ա̈դ գյանկը ա՛ռժա̈ բեդ ընուշ։

⁸ Նըշանագուտին չունի, մենկ ումուդ ունինկ աբռուշ խողուն, տա̈ երգընկին վըրըն։ Մենկ ալլայկըս ուրախուտինով բեդ գընինկ միր պաշխիշը։ Հընու միր ումուդը ա̈լ շադ գայնա ուժեղնալ։ Պավելը էրեվծուց, ինչին խատեր ա̈դ գայնա ըլլիլ։ Հայդցեկ քըրկըրինկ ընու աստաձ խոսկերը։ Ա̈դ յառդում գընա̈ մեզի համոզվաձ գինա̈ աշուշ ըլլելիկին։

9, 10. Ինչպես դեսնունկկու Պավելին օրինագըն, ի՞նչի հեդ ռաստ էգողա̈ ըմըն մեգ խրիստիանինը (Հռոմեացիներ 5։3)։ (Հըմա̈լ աշեցեկ նըգարը։)

⁹ Գաշտըցեկ Հռոմեացիներ 5։3։ Պավելը աստավ, հընոր եպոր մենկ դանջանկնի գոնծընինկ, միր ումուդը գայնա ավելի ուժեղնալ։ Մեմըն-օր աշիսնա ա̈դ միտկը զարմանալի թըվագու։ Ամա շիդագը ընա̈-օր, ալլայ խրիստիաննին ըմունա̈լ ըմուն ռաստ էգողըն դանջանկնուն հեդ։ Աշինկ Պավելին օրինագը։ Ըն աստավ Ֆեսսալոնիկա գինող ախպըյդացը. «Եպոր ծիր հեդնեյկը, մենկ խոշ քոնիմը բոյ գասայկը, հընոր զորուտիննի օննողընկ, հընու տունկ կիդեկ, հընոր ա̈դմունա̈լ ըղավ» (1 Թեսաղ. 3։4)։ Կարինֆ գինող խրիստիաննունա̈լ ըն կըրեց. «Միր դըրուտինը ընկան զորեր, հընոր մենկ ինկեյս  չեյկը գայնի ա̈դ ալլայ օնծընիլ։ Հընու մենկ չիդայկը, սաղ մընողընկ, տա̈ չա̈» (2 Կորնթ. 1։8; 11։23—27)։

¹⁰ Աստըձուն ձառայողը ուր գյանկին դարպեր զորուտիննի գոնծընա̈ (2 Տիմոթ. 3։12)։ Ծիր հեդնա̈լ ա̈դմուն ըղա՞ձա̈ տա̈։ Օրինագ, ի՞նչ ծեզի բիդվըցավ օնծընուշ, եպոր որոշեցիկ, հընոր տառնողեկ Իսուսին աշագեռտը։ Բա̈լկիտ, ծիր ընգեյդա̈կը հընու խըսումնին նա̈յրեցին խընդո՞ւշ ծիր վըրըն գամա̈՞լ ըներ ծիր հեդ գոբիդ հընու հեռսլի վերապերվեծոն։ Յաա̈լ, քոնի-օր տունկ չեկ ուզիլ հիչ ուվեկու խապուշ, պոնաձ դեղո՞նդ զորուտիննի փես էլոն (Եբր. 13։18)։ Գամա̈՞լ տունկ գըզգա̈կ, հընոր ըն բեդուտինը, ոյդեխ-օր գաբռեկ, հազլըմիշ չի ըլլիլ, հընոր տունկ բադմեկկու միգա̈լնացը ծիր ումուդին մասին։ Ինչ զորուտինա̈լ օնծընինկ հեչ, Պավելին աստաձին բես, մեզի բիդուա̈ ուրախնուշ։ Ի՞նչպես մենկ գայնոնկ ա̈դ ընիլ։

11. Օ՞րի մեզի բիդուա̈ տըմ առնուշ փոռցուտիննուն սըրըն։

¹¹ Մենկ գայնոնկ ուրախնալ, ընու հոմար-օր փոռցուտիննին յառդում գընին մեզի օննուշ լավ հադգուտինմը։ Հռոմեացիներ 5։3-ին գաստըվի, հընոր նեղուտիննին «սորվեծընինգու մեզի տըմըշխի ըլլուշ»։ Ալլայ խրիստիաննին ռաստ էգողըն զորուտիննուն հեդ։ Ընդի ըմըն մեգիս բիդուա̈ տըմ առնուշ։ Մեգ տա̈ ա̈դու խատեր, մենկ գայնոնկ ալլայ օնծընիլ հընու դեսնուլ ըն, ինչ-օր մենկ բեդ գընինկ։ Մենկ չինկ ուզիլ լըմոննուշ ըն մաշտկացը, վերեկնուն մասին գասեր Իսուսը, եպոր բադմերգու ըն սերմերուն մասին, վերեկնոր ընգոն քարկուդ դեղոնը։ Ա̈դպես մաշտը ուրախուտինով գընտունա̈ խոսկը, ամա «եպոր զորուտիննի գոննա գամա̈լ ընու էդվոնցը կըյնին», ըն համան գոյսընա̈գու ուր հավատկը (Մատթ. 13։5, 6, 20, 21)։ Հա̈լբա̈տ, ղոլայ չա̈, եպոր միր էդվոնցը կըյնին գամ փոռցուտինի հեդ ռաստ կուկոնկ։ Ամա տըմըշխի ըլլինկնա, ա̈դ մեզի օկուտ պերա̈գու։ Հայդցեկ իմընոնկ տա̈, ինչ օկուտա̈ ա̈դ։

12. Ի՞նչ օկուտ պերինգու փոռցուտիննին։

¹² Իակըվը աստավ, ինչ օկուտ պերինգու փոռցուտիննին։ Ըն կըրեց. «Թողեկ, հընոր ծիր տըմըշխի ըլլուշը մինչեվ վեռչ ծեզի ուժեղծընա̈, հընոր տունկ բակսուտին չոննա̈կ հընու մակուր ըլլեկ ըմըն թարաֆա̈» (Հակ. 1։2—4)։ Իակըվը կըրեց, հընոր տըմըշխի ըլլուշը ունի ուր նըբադագը։ Ի՞նչ նըբադագա̈ ա̈դ։ Յառդում ընուշ մեզի տըմ առնուգ ըլլուշ, հավատկ օննուշ հընու գիվընմիշ ըլլուշ Աստըձուն վըրըն։ Ամա ա̈դով բաշ ըլլիլ չի։

13, 14. Ի՞նչպես տըմըշխի ըլլուշը գուժեղծընա̈ միր ումուդը (Հռոմեացիներ 5։4)։

¹³ Գաշտըցեկ Հռոմեացիներ 5։4։ Պավելը աստավ. «Տըմ առնուգ ըլլինկնա, ա̈դ Աստըձուն դուր կուկա»։ Նըշանագա̈՞գու տա̈ ա̈դ, հընոր Եգովին դուր կուկա, եպոր մենկ ռաստ կուկոնկ զորուտինի հեդ։ Հա̈լբա̈տ-օր չա̈։ Ամա ըն գուրախնա, եպոր փոռցուտիննուն սըրըն, մենկ հավադարիմ մընոնկկու։ Ա̈դ ընա̈, ինչ-օր դուր կուկա Եգովին։ Ինչկան ուրախինկ, հընոր դեսնելով միր տըմըշխի ըլլուշը, Եգովըն հըբայդա̈ միր հոմար (Սաղ. 5։12)։

¹⁴ Հիշինկ Ավռաամին մասին։ Ըն ուներ ձոնդռը փոռցուտիննի, ամա ալլայ բադվով օնծուց։ Ընդի Եգովըն հաշվեց ընու ուր ընգերը հընու աստավ-օր ըն առտարա̈ (Ծննդ. 15։6; Հռոմ. 4։13, 22)։ Գերեվնա տա̈, տունկ կուզեկ, հընոր Աստվաձ ծիր մասինա̈լ ա̈դմուն ասա̈։ Հընու ա̈դ հընարավորա̈։ Աստըձուն դուր էգուշի հոմար, նըշանագուտին չունի, ինչ կոռձ մենկ գընինկ ժողովին հընու ձառայուտինին նես։ Եգովին հոմար շադ գարեվորա̈, հընոր մենկ զոր սըրընա̈լ հավադարիմ մընոնկ ընու։ Մենկ ալլայկըսա̈լ գայնոնկ տըմըշխի ըլլիլ հընու նըշանագուտին չունի, ինչ դարիկիինկ, ինչ ընտունագուտին ունինկ գամ ինչ դըրուտինի նեսինկ։ Տունկա̈լ հիմի փոռցուտին գոնծընե՞կ տա̈։ Հիշեցեկ, հընոր Եգովըն դեսնուգու ծիր հավադարիմ ըլլուշը։ Եպոր մենկ լավ հասկըննոնկկու, հընոր միր ըղաձ կոռձերը շիդագին Աստըձուն առաչ, ա̈դ  մեզի համոզվեծընա̈գու, հընոր մենկ դուր կուկոնկ Աստըձուն։ Հընու ա̈դ գերեվծընա̈-օր մենկ ըռոնց պաշխիշ մընալ չինկ։ Ա̈դպես միր ումուդը ա̈լ շադ գուժեղնա։

15. Ի՞նչ գասա̈ Պավելը Հռոմեացիներ 5։4, 5-ին հընու օ՞րի վերմիմը մոդ գայնոն հառցեր առաչ կալ։

¹⁵ Պավելը պածադռեց, հընոր ետե փոռցուտիննուն ժամանագ մենկ հավադարիմ մընոնկկու Եգովին, դուր կուկոնկ ընու։ Ուշադրուտին տառծուցեկ, ինչ հեդո գասա̈ Պավելը. «Աստըձուն դուր էգուշը մեզի ումուդ գուդա։ Ումուդ օննոնկնա, հուսահադվիլ չինկ» (Հռոմ. 5։4, 5)։ Ա̈ս խոսկերը գայնոն միր մոդ հառցեր առաչ պերիլ։ Օ՞րի։ Քոնի-օր Հռոմեացիներ 5։2-ին Պավելը կըրաձուներ, հընոր Ռիմ աբռող խրիստիաննին ունեյնը ումուդ, հընոր «Աստվաձ... [ընեց] պայսըծընա̈գու»։ Ա̈դմունա̈նա, օ՞րի ըն սըրըմընա̈լ գասա̈ ումուդին մասին։

16. Ի՞նչպես միր ումուդը գուժեղնա։ (Հըմա̈լ աշեցեկ նըգայնին։)

¹⁶ Ինչպես մենկ իմըցակ, քոնի գեշտա միր ումուդը գայնա ավելի ուժեղնալ։ Ա̈դ հաշվի առնունկնա, մեզի ղոլայ գըլլի հասկըննուշ Պավելին խոսկերը։ Հիշեցեկ, ինչպես առաչին անկամ լըսեցիկ, հընոր խեղը ռայ տառնողա̈ հընու տունկ գայնողեկ հավեռժ աբռիլ։ Հա̈լբա̈տ-օր տունկ ա̈ջա̈լա̈ ուզեցիկ, հընոր ալլայ ա̈դմունա̈լ ըլլի։ Ամա հավդուշնիդ կալ չեր, հընոր ա̈դ գայնա ըլլիլ։ Սողը, եպոր տունկ ավելի մոդգըցա̈կ Եգովին հընու ա̈լ շադ իմացիկ Աստվաձաշընչին խոսկ դըվաձին մասին, համոզվեցա̈կ, հընոր ա̈դ ումուդը ուժեղ թա̈մա̈լ ունի։

17. Ի՞նչին խատեր ծիր ումուդը գընկըվաձնուդ ետկը ավելի ուժեղցավ։

¹⁷ Եպոր պաշխըվեցա̈կ Աստըձուն հընու գընկըվեցա̈կ, տունկ ա̈լիա̈լ շարունագեյկըգու իմընուշ Եգովին մասին հընու ծիր սերը վիրա մեձընա̈րգու։ Ա̈դպես տունկ ա̈լ շադ համոզվեյկըգու, հընոր ըն, ինչի ումուդ գընեկ, ըլլողա̈ (Եբր. 5։13—6։1)։ Գերեվնա տա̈, տունկ ծիր վըրըն զգացիկ, ինչ կըրվաձա̈ Հռոմեացիներ 5։2—4 խոսկերուն։ Տունկ դարպեր զորուտիննի ունեյկը, ամա եպոր ալլայ գոնծընեյկը, գըզգա̈յկը, հընոր դուր կուկա̈կ Եգովին։ Տունկ կիդեկ, հընոր Աստվաձ ծեզի հազ  գընա̈։ Ընդի համոզվաձեկ-օր ըն ընա̈ բիդի ուր խոսկ դըվաձը։ Տունկ շադ բատճառնի ունեկ հավդուշ, հընոր բարաբ դեղը ումուդ ընիլ չեկ։ Հընու ա̈դ ումուդը ծիր հոմար առաչվոնընա̈լ թոնգա̈։ Տունկ ա̈լ շադ համոզվեցա̈կ, հընոր ըն ինչի ումուդ գընեկ, ըմունա̈լ ըմուն ըլլողա̈ հընու ա̈դ գազդա̈ ընու վըրըն, ինչ դեսագ տունկ վերապերվեկկու ծիր հարազադնուն հեդ, ինչ որոշումնի գընեկ, հըմա̈լ ինչ դեսագ պոնեծընեկկու ծիր ժամանագը։

18. Օ՞րի գայնոնկ համոզվաձ ըլլիլ, հընոր Եգովըն ուր աստաձը գադարողա̈։

¹⁸ Եպոր հասկըննոնկկու, հընոր դուր կուկոնկ Աստըձուն, միր ումուդը ավելի գուժեղնա։ Ա̈դտի ետկը Պավելը գասա̈, հընոր ըն ըմունա̈լ ըմուն գադարվիգու։ Ըհըն տա̈ ինչ ըն կըրեց ա̈դու մասին. «Ումուդ օննոնկնա, հուսահադվիլ չինկ։ Քոնի-օր Աստվաձ ուր սերը էրեվծընուշի հոմար, դըվավ մեզի ուր սուրպ ուժը» (Հռոմ. 5։5)։ Ա̈դ խոսկերով Եգովըն կուզա̈ ասուշ, հընոր ըմըն սըրա ուր խոսկ դըվաձը գընա̈։ Ըն, ինչ-օր տունկ բեդ գընեկ, գադարվիգու։

19. Ի՞նչ պաշխիշ բեդ գընա̈ մեզի, ետե գոյսընիլ չինկ միր ումուդը։

¹⁹ Միտկ ա̈րեկ Ավռաամին մասին։ Ըն բեդ գըներ, եպ ըլլողա̈ ըն, ինչ-օր Եգովըն խոսկ դըվավ։ Ըն դուր կուկա̈ր Աստըձուն հընու Աստվաձ ընու ուր ընգերը հաշվերգու։ Ավռաամը բարաբ դեղը ումուդ ընիլ չեր։ Աստվաձաշընչին գաստըվի. «Եպոր Ավռաամը էրեվծուց ուր տըմ առնուգ ըլլուշը, Աստվաձ ընու ա̈դ խոսկ դըվավ» (Եբր. 6։15; 11։9, 18; Հռոմ. 4։20—22)։ Աստվաձ գադարեց ալլայ, ինչ-օր խոսկ դըվաձուներ Ավռաամին։ Տունկա̈լ հավադարիմ մընա̈կնա Եգովին, գառնեկ ծիր պաշխիշը։ Ծիր ումուդը ա̈դ մուրազ չա̈։ Շադ մոդիգա̈ ժամանագը, եպոր ա̈դ գադարվողա̈։ Ծեզի բեդ գընա̈ ուրախուտին։ Տունկ հուսահադվող չեկ (Հռոմ. 12։12)։ Պավելը կըրեց. «Թող ումուդ դըվող Աստվաձը, բոլ գինա̈ դա ծեզի ուրախուտին հընու խաղաղուտին, քոնի-օր տունկ գիվընմիշ գըլլեկ ընու վըրըն, հընոր Աստըձուն սուրպ ուժին խատեր ծիր ումուդը ավելի ուժեղ ըլլի» (Հռոմ. 15։13)։