Կիդե՞կ տա̈ տունկ
Ինչկա՞ն գարեվորեր չալգուն հին Իզրաիլին ժամանագը
ՉԱԼԳՈՒՆ շադ գարեվոր դեր խաղա̈րգու հին Իզրաիլին։ Աստվաձաշընչին նես շադ անկամ կըրվաձա̈ չալգու չալուշին հընու երկ երկուշին մասին։ Աստվաձաշընչին դաս եռորտ մասը՝ ա̈դ երկին, օրինագ, Սաղմոսներ, Երգերի Երգ հընու Ողբ կըրկերը։ Զարմանալի չա̈, հընոր մեգ կըրկիմը նես գաստըվի. «Աստվաձաշունչը գաշտալնիս դեսնունկկու, հընոր մաշտկացը հոմար ըն ժամանագ չալգուն շադ մեձ նըշանագուտին ուներ» a։
Չալգուն ըմըն օրվա գյանկին նես։ Չալգուին միչոցով իզրաիլտյաննին գերեվծընեյնը ուրինց զգացումնին (Ես. 30։29)։ Եպոր թակավոր նըշանագեյնըգու, գըռվին ժամանագ հախտանագ դոնեյնըգու գամա̈լ պռազդնիգնուն սըրըն գընդա̈կը դաֆ գուտտա̈յնը, ուրախմը երկեյնըգու հընու բար խաղա̈յնըգու (Դատ. 11։34; 1 Սամ. 18։6, 7; 1 Թագ. 1։39, 40)։ Ըն սըրընա̈լ, եպոր մեգը մեռներգու, իզրաիլտյաննին ուրինց ցավը գերեվծընեյնը դըխուր երկերով (2 Տար. 35։25)։ Ինչպես գաստըվի Մակլինտըկին հընու Ստռոնգին էնցիկլապեդիին, «եվրեյնին շադ չալգու հազ ընող ազգեյնը»։
Չալգուն թակավորագան դոնը։ Իզրաիլին թակավոյնին շադ հազ գընեյնը չալգու։ Սաուլը առավ ուր մոդ Դավիդին, հընոր չալա̈ ընու հոմար առֆին վըրըն (1 Սամ. 16։18, 23)։ Սողը, եպոր Դավիդը ինկը ըղավ թակավոր, ըն շիներգու չալգու չալուշի օմըրա̈տ, հընարերգու սիրուն երկեր հընու ժողվեց խումպմը մաշտ, վերեկնոր չալեյնըգու Եգովին դոնը (2 Տար. 7։6; Ամոս 6։5)։ Սալամոնին թակավորագան դոննա̈լ գա̈յնը երկիչնի (Ժող. 2։8)։
Չալգուն Աստըձուն ձառայուտինին նես։ Չալգուն գարեվոր դեր խաղա̈րգու Եգովին բաշտուշին նես։ Եռուսալիմ ըլլող Աստըձուն դոնը գա̈ր 4 000 չալգուջի (1 Տար. 23։5)։ Ըներ չալեյնըգու տռուբով, կիմվալներով, առֆըներով հընու ուրիշ լար օննող օմըրա̈տներով (2 Տար. 5։12)։ Ամա մեգ ըներ չա̈-օր փառկ գուդա̈յնը Եգովին չալգույով։ Ըմըն դարի Եռուսալիմ պռազդնիգ էշտալնին իզրաիլտյաննուն շադերը երկեր երկեյնըգու (Սաղ. 120—134)։ Զադգին իրիգունը, ինչպես գաստըվի իուդեյսկի կըրվացկնուն նես, իզրաիլտյաննին երկեյնըգու 113—118 Սաղմոսնին, վերեկնուն օնուններ Խալլել։
Ա̈կընսա̈լ չալգուն Աստըձուն ձառայողնուն հոմար մեձ նըշանագուտին ունի (Հակ. 5։13)։ Երկերը՝ միր ձառայուտինին մասնին (Եփես. 5։19)։ Չալգուն միածընա̈գու մեզի միր քուրեյդացը հընու ախպըյդացը հեդ (Կող. 3։16)։ Հըմա̈լ չալգուն յառդում գընա̈ մեզի միր զորուտիննուն առաչը առնուշ (Գործ. 16։25)։ Ի՜նչ լավա̈-օր մենկ գայնոնկ չալիլ հընու երկիլ։ Ա̈դմունով մենկ գայնոնկ էրեվծընիլ, հընոր հավդոնկկու հընու հազ գընինկ Եգովին։
a Jonathan L. Friedman. Music in Biblical Life։ The Roles of Songs in Ancient Israel. Jefferson, NC, 2013. P. 13.