Անցնել բովանդակությանը

Անցնել ցանկին

ԳՅԱՆԿԻ ԲԱԴՄՈՒՏԻՆՄԸ

Եգովըն ըմըն սըրա լըսերգու իմ աղոտկնիս

Եգովըն ըմըն սըրա լըսերգու իմ աղոտկնիս

ԵՍ ՍԵՅՐ ա̈րի երգընկին աստխերուն վըրըն, ձընգի ընգա հընու նա̈յրեցի աղոտուշ։ Ես անջա 10 դարիգոնեյ հընու ընկանա̈լ շադ չիդեյ Եգովին մասին։ Ամա ես բադմեցի ընու ալլայ իմ վախերուս մասին։ Ա̈դ աղոտկով նա̈յրըվեցավ իմ ընգերուտինըս Եգովին հեդ, վեյնոր շարունագվիգու մինչեվ հիմի։ Ա̈դ դարիկը ես վիրա համոզվեյգու, հընոր Եգովըն՝ ա̈դ ըն Աստվաձնա̈, վեյնոր լըսա̈գու աղոտկնին (Սաղ. 65։2)։ Էգեկ բադմիմ ծեզի, օրի ես որոշեցի աղոտուշ Աստըձուն, վում հեդ-օր նորըն նա̈յրաձեյ ձանոտնուշ։

ԴԵՊԿԸ, ՎԵՅՆՈՐ ՓՈԽԵՑ ԻՄ ԳՅԱՆԿԸՍ

Ես ձընվաձիմ 1929 թըվին, դեկտեմբերի 22-ին Նավիլ կեղին, վեյնոր կըդնըվիգու բելգիյսկի Առդեն քա̈հերուն, Բաստոն քաղակին մոդունկը։ Ընդեխ գա̈ր իննը ֆեռմա։ Ես ունիմ լավ հիշողուտիննի իմ բիջիլգուտինիս մասին, վեյնոր օնցաձա̈ ձընողնուս դոնը։ Մենկ իմ բիջիգ ախպոյս Ռայմոնին հեդ ըմըն օր գով գըտայկըգու հընու յառդում գընայկը բերկը ժողվուշի սըրա։ Միր կեղին մաշտիկը իրար հեդ շադ մոդիգեյնը հընու ըմըն սըրա բադռաստեյնը իրար յառդում ընուշ։

Օխչուգ ընտանիկով պոնինկկու ֆեռմին

Իմ ձընողնիս Էմիլը հընու Ալիսըն կատոլիգեյնը։ Ըմըն գիրագի օր ըներ գեշտա̈յնը խաչը։ Ամա մոդավորաբես 1939 թըվին միր կեղը Անգլիայըն էգոն ըռընչպա̈յնին հընու աստին հոյս, հընոր ուզա̈նա, ընու ըմըն օմիս գայնոն ղըրգիլ «Утешение» ժուռնալը (հիմի ա̈դ «Զայտեցե՛կ» ժուռնալնա̈)։ Հա̈յս համան հասկընցավ, հընոր կըդաձունի ջիշտուտինը հընու նա̈յրեց գաշտուշ Աստվաձաշունչը։ Եպոր ըն վազ օնցավ էշտուշ խաչը, միր պարի տըրգիցնին շադ փոխվեծոն։ Ըներ նա̈յրեցին փիս գինա̈ հագառագվուշ մեզի։ Ըներ վիրա վիջվեյնըգու հոյս հեդ հընու համոզեյնըգու, հընոր ըն կատոլիգ մընա։

Ես ցավ գըզգա̈յ, եպոր դեսնեյգու, ինչ դեսագ վերապերվինգու հոյս հեդ։ Ըհըն տա̈ օրի ես որոշեցի յառդում ուզուշ Աստըձմըն։ Հընու ինչպես քիչ առաչ աստի, ես սըյդոնց աղոտեցի Եգովին։ Եպոր տըրգիցնուն թարաֆըն դուշմոնուտինը թուլգըցավ, ես շադ քեյֆ ըղա։ Ես համոզվեցա, հընոր Եգովըն լըսա̈գու միր աղոտկնին։

ԳՅԱՆԿԸ ԵԳՌՈՐՏ ՀԱՄԱՇԽԱՐԱԻՆ ԳԸՌՎԻՆ ՍԸՐԸՆ

1940 թըվին, մաիսի 10-ին նացիստնին մըդոն Բելգիյա։ Ա̈դ բատճառով շադերը փախոն ուրիշ բեդուտիննի։ Միր ընտանիկը փախավ Հարաֆաին Ֆրանցիյա։ Ջոմպուն մենկ բազի գոսնայկը ըն դեղերըն, ոյդեխ-օր նեմեցկի հընու ֆռանցուսկի պանագնին փիս գինա̈ գըռիվ դոնեյնըգու իրար հեդ։

Եպոր մենկ եդ էգակ միր ֆեռմըն, դեսակ, հընոր միր օննըցաձըն շադը կողցաձեյնը։ Ջոմպընիս էլավ սադա̈ միր շունը Բոբին։ Ա̈դ ալլայ դիռտմեց ինձի միտկ ընուշ. «Օ՞րի գըռիվնի գեշտոն հընու մաշտիկ դանջվինգու»։

Երիդասարտ ըղաձ սըրա̈ս նա̈յրեցի մոդիգ ընգերուտին ընուշ Եգովին հեդ

Մոդավորաբես ա̈դ սըրըն միր մոդ նա̈յրեց էգուշ Էմիլ Շռանց a օնունով իրիցմը, վեյնոր ձառաերգու ըռընչպա̈ր։ Ըն յառդում ա̈րավ ինձի Աստվաձաշընչին նեսըն կըդնուշ իմ հառցերուս բառզ բադասխաննին։ Իմ հարաբերուտիննիս Եգովին հեդ ավելի ուժեղծոն հընու ես համոզվեցա, հընոր Աստվաձ՝ սերա̈։

Չաշաձ-օր գըռիվը շարունագվերգու, միր ընտանիկը նա̈յրեց թեզ-թեզ դեսըվուշ Եգովին միգա̈լ ձառայողնուն հեդ։ 1943 թըվի օգոստոս օմսուն միր ֆեռմըն էգավ Ժոզե-Նիկոլա Մինե ախպա̈րը։ Ըն աստավ ջառմը, հեդո հայծուց. «Վե՞վ կուզա̈ գընկըվուշ»։ Ես հընու հա̈յս ծեռվընիս վիր ա̈րակ։ Մենկ գընկըվեցակ միր ֆեռմին մոդիգ ըլլող բիջիգ կեդիմը։

1944 թըվին, դեկտեմբերին Արեվմըտյան ֆռոնտին նեմեցկի պանագը նա̈յրեց ուր վեռչին հառցագվուշը, վեյնոր շադերը կիդին, ինչպես Առդենսկայա ապեռացիյա։ Մենկ գըռիվը կընցաձ դեղըն հեռու աբռիլ չայկը։ Ընդի մեզի մոդիգ օմիսմը բիդվըցավ բա̈յֆուշ պադվալին։ Սըրըմը ես էլա, հընոր ուդեծընիմ գենտանիկնուն հընու մեմա̈լ ըմըն թարաֆա̈ նա̈յրեցին գըրագուշ։ Մեգ սնարյադը ընգավ միր ֆեռմըն հընու ամբարին ձաձուգը քագեցավ։ Ամերիկանսկի զինվորը, վեյնոր բա̈յֆերգու միր կումին, կոռաց ինձի. «Բարգա̈՛ խողուն վըրըն»։ Ես պըզեցի ընու մոդ հընու բարգեցա յոնը։ Ըն ուր կըլխըն հոնեց կասկըն հընու տըրավ իմ կըլեխըս։

ԻՆՉՊԵՍ ԵՍ ՀՈԿԵՎՈՐ ՄԵՁԸՆԱ̈ՅԳՈՒ

Հայսնեցը օրը

Գըռվըն ետկը մենկ թեզ-թեզ դեսըվայկըգու հընու ժամանագ գոնծընայկը քուրեյդացը հընու ախպըյդացը հեդ Լեժե քաղակըն, վեյնոր կըդնըվերգու 90 կիլամետռ մեզմըն հյուսիս։ Ժամանագմը օնցաձըն ետկը մենկ Բաստոն գազմագերպեցակ բիջիգ խումպմը։ Ես նա̈յրեցի պոնուշ նալոգըվիին հընու սորվուշ օրենկը։ Սողը ես պոնեյգու նատարիալնի կանտոռին։ 1951 թըվին մենկ օնծուցակ Բաստոն բիջիգ ռայոննի կանգռեսմը։ Ընդեխ գա̈ր մոդիգ հարուր մաշտ։ Ընեց նեսը գա̈ր շադ աշխուժ ըռընչպա̈ր քուրմը Էլի Ռոյտեռ օնունով։ Կանգռես էգուշի հոմար ըն վելոյով 50 կիլամետռ ջոմպա էգաձեր։ Սողը մենկ իրար հազ ա̈րակ հընու նըշոնվեցակ։ Ա̈դ նույն ժամանագնա̈լ Էլիին հըրավիրեցին Գալաադ տըբռոցը, վեյնոր կըդնըվիգու ՍՇԱ։ Ըն կըրեց կըլխավոր ղեգավարուտինը հընու պածադռեց, օրի ըն, գերեվնա տա̈, չայնա բիդի օսնիլ ա̈դ տըբռոցը։ Ախպա̈ր Նոռը, վեյնոր ըն ժամանագ առաչ դոներգու Եգովին գազմագերպուտինին կոռձը, կըրեց, հընոր ումուդ ունի-օր օրմը Էլին ուր մաշտուն հեդ կուկա սորվուշ ա̈դ տըբռոցին։ 1953 թըվի փեդըրվար օմսուն մենկ իրար առակ։

Էլին միր մոնչուն, Սեռժին հեդ

Ա̈դ դարի մենկ Էլիին հեդ կընցակ «Ներ աշխըրին աբռողնին» կանգռեսը, վեյնոր գոսներ Նյու-Յորկ քաղակին, «Յանկի» ստադիոնին։ Հուն ես ձանոտցա ախպորմը հեդ, վեյնոր աստավ, հընոր գա լավ աշխադանկմը, ամա բիդուա̈ դեղափոխվուշ ՍՇԱ։ Մինչեվ որոշում ընտունուշը, մենկ Էլիին հեդ աղոտեցակ։ Սողը ես ա̈դ ախպորը աստի, հընոր չիմ ուզիլ հուն պոնուշ, հընու մենկ եդ էգակ Բելգիյա, հընոր յառդում ընինկ Բաստոն քաղակին աբռող 10 քարոզիչնուն։ Միգա̈լ դարի մենկ օննըցակ Սեռժ օնունով հըրաշալի դըղըմը։ Ամա եպոր ըն յոտը օմսըգոներ, հիվընցավ հընու մեռավ։ Միր սիդը շադ ցավերգու։ Մենկ շադ գաղոտայկը հընու սաղնուշի ումուդը մեզի յառդում ա̈րավ օնծընուշ ա̈դ ցավը։

ՊԱԼՆԱՎՐԵՄԵՆՆԻ ՁԱՌԱՅՈՒՏԻՆԸ

1961 թըվին հոկտեմբեր օմսուն ես կըդա ըմուն աշխադանկմը, վեյնոր ինձի հընարավորուտին գուդա̈ր ձառայուշ ըռընչպա̈ր։ Ամա ա̈դ նույն օրը Բելգիյա ըլլող ֆիլիալըն զանգեց մեգ ախպա̈րմը։ Ըն հայծուց ինձի, գայնոմ տա̈ ես ռայոննի վըրագածու ձառաիլ։ Ես բադասխանեցի. «Չի՞ տա̈ գարելի, հընոր մենկ մեմը ըռընչպա̈ր ձառաինկ»։ Ըն ըրազի ըղավ։ Մենկ ուտը օմիս ձառաեցակ ըռընչպա̈ր հընու 1962 թըվի սեկտեմբեր օմսուն ես նա̈յրեցի ռայոննի վըրագածու ձառայուշ։

Էրգու դարի ետկը մեզի հըրավիրեցին Բրյուսել ըլլող Վեֆիլը։ Մենկ նա̈յրեցակ հուն ձառայուշ 1964 թըվի հոկտեմբեր օմսուն։ Ա̈դ միր հոմար շադ ուրախ ժամանագեր։ 1965 թըվին միր Վեֆիլը էգավ ախպա̈ր Նոռը։ Ընու կընցաձըն ետկը ինձի բեդ գըներ պաշխիշմը։ Ինձի նըշանագեցին ֆիլիալին ձառայող b։ Ա̈դտի ետկը մեզի Էլիին հեդ հըրավիրեցին Գալաադ տըբռոցին 41-րտ տասարանը։ Ախպա̈ր Նոռին խոսկերը, վերեկնոր ըն աստավ 13 դարի առաչ, գադարվեծոն։ Տըբռոցը բաշ ըղաձնուս ետկը մենկ էգակ Բելգիյա ըլլող Վեֆիլը։

ԲԱՇՏՊԱՆԻՄԳՈՒ ԵԳՈՎԻՆ ՄԻԼԼԱ̈ՏԻՆ ԻՐԱՎՈՒՆԿՆԻՆ

Ըն փոռցը, վեյնոր ես ունեյ, ինչպես յուրիստ, բիդու ըղավ։ Շադ դարիներ ես յառդում գընեյ բաշտպանուշ Եգովին միլլա̈տին ազադ ձառայուշի իրավունկը եվռապեյսկի հընու միգա̈լ բեդուտիննուն (Փիլիպ. 1։7)։ Ես ռաստ կուկա̈յ ավելի քան 55 բեդուտիննուն ըլլող մեձվեյնուն հեդ, ոյդեխ-օր միր գազմագերպուտինին կոռձը փագեր գամա̈լ մեզի խանգարեյնըգու ազադ ձառայուշ Եգովին։ Ընեց հեդ խոսելս, ես ուշադրուտին տառծընիլ չեյ իմ յուրիդիչեսկի կիդուտիննուս վըրըն, ամա գասեյ, հընոր ես ձառաիմգու Եգովին։ Ես ըմըն սըրա գիվընմիշ գըլլեյ Եգովին վըրըն, ընու հոմար-օր հիշեյգու Աստվաձաշընչին կըրվաձ խոսկերը. «Թակավորին սիդը [գամ սուդիին] Եգովին ծեռկին ճըրի բեսա̈։ Ըն վեր թարաֆը կուզա̈, հունա̈լ ընու դոնա̈գու» (Առակ. 21։1

Ես շադ լավ հիշիմգու մեգ դեպկմը։ Ես քոնիմը բոյ խընտրաձունեյ Եվռապեյսկի պառլամենտին պոնող մաշտումը հեդըս դեսըվուշ հընու ըն վեռչաբես ըրազի ըղավ։ Առաչինը, ինչ ըն աստավ. «Գուդոմ քեզի հինգ մինուտ, ոչ ավել»։ Ես կըլեխըս վա̈ր ա̈րի հընու նա̈յրեցի աղոտուշ։ Ա̈դ մաշտը ջըղայնցաձ հայծուց, ինչ ես գընիմ։ Ես կըլեխըս վիր ա̈րի հընու աստի. «Ես շընորագալուտին գասիմ Աստըձուն, քոնի-օր տունկ ընու ձառընուն մեգնեկ»։ Ըն հայծուց. «Ի՞նչ ա̈դով կուզեկ ասուշ»։ Ես էրեվծուցի ընու Հռոմեացիներ 13։4-ը։ Ըն պռատեստանտեր, ընդի ընու հեդաքըրկիրեր գաշտուշ ա̈դ խոսկը։ Վեռչը վեռչով ա̈դ մեձվեր մաշտը իմ հեդըս խոսեցավ գես ժամ հընու միր խոսակցուտինը հաջողուտին օննըցավ։ Ըն Եգովին մասին բադմողնուն մա̈տեց բիլա̈ հընու աստավ-օր մենկ լավ կոռձ գընինկ։

Եվռոպա աբռող Եգովին մասին բադմողնին շադ սուդեբնի հառցեր որոշեյնըգու։ Ա̈դ վերապերվերգու պալիտիկին կոռձերուն չըխառըվուշին, դըղոցը վըրագածու ըլլուշին հընու նալոգնուն։ Իմ հոմար մեձ բադիվեր յառդում ընուշ ա̈դ կոռձերըն շադերուն։ Ես իմ աչկերովըս դեսա, ինչպես Եգովըն յառդում գըներ մեզի հընու մենկ հախտանագ դոնայկըգու։ Եգովին մասին բադմողնին Մաշտուն իրավունկնին բաշտպանուշի եվռապեյսկի սուդին հախտեցին ավելի քան-տա̈ 140 սուդեբնի կոռձերուն։

ԱՎԵԼԻ ՇԱԴ ԱԶԱԴՈՒՏԻՆ ԿՈՒԲԱ

1990 թըվերուն մենկ ախպա̈ր Ֆիլիպ Բռամլիին հեդ, վեյնոր կըլխավոր ղեգավարուտինըներ հընու Վալտեռ Ֆառնետիին հեդ, վեյնոր ձառաերգու Իտալիյա ըլլող ֆիլիալին, մեգ կոռձմը գընայկը։ Մեկհեդ մենկ ա̈մա̈ղ գընայկը, հընոր Կուբա աբռող միր քուրեյդա̈կը հընու ախպըյդա̈կը ավելի ազադ ձառաին Եգովին։ Ես կըրեցի Բելգիյա կըդնըվող կուբինսկի պասոլստվըն հընու դեսըվեցա հուն պոնող մաշտումը հեդ, վեյնոր միր կոռձով զբաղվերգու։ Մեմը մենկ չայցակ որոշիլ ըն հառցերը, վերեկնուն բատճառով միր ախպըյդա̈կը ազադ չեյն գայնի ձառաիլ Աստըձուն։

Ֆիլիպ Բռամլիին հընու Վալտեռ Ֆառնետիին հեդ Կուբա։ 1990 թըվերուն

Մենկ շադ գաղոտայկը Եգովին, հընոր դա մեզի այչեվուտին։ Սողը մենկ խընտրեցակ, հընոր մեզի իրավունկ դոն դոնուշ Կուբա 5 000 Աստվաձաշունչ։ Մեզի ա̈դ թողին ընուշ։ Աստվաձաշընչերը հասոն Կուբա բեդուտինը հընու ըներ փայ ա̈րին ախպըյդացը։ Ա̈դ էրեվծուց, հընոր Եգովըն մեզի գոռտնա̈։ Ընչաղ մենկ խընտրեցակ, հընոր մեզի իրավունկ դոն ղըրգուշ 27 500 Աստվաձաշունչա̈լ։ Մեզի ա̈լի իրավունկ դըվին։ Ես շադ ուրախեյ, հընոր միր ըղաձ ա̈մա̈ղնուն հոմար քուրեյդա̈կը հընու ախպըյդա̈կը, վերեկնոր Կուբա գաբռին, հիմի գայնա̈յնը օննալ ուրինց Աստվաձաշունչը։

Ես թեզ-թեզ գեշտա̈յ Կուբա դարպեր յուրիդիչեսկի հառցեր որոշուշ։ Ա̈դ ժամանագ ձանոտցա մեձվեյնուն հեդ հընու ընեցմըն շադերուն հեդ լավ հարաբերուտին ունեյ։

ՅԱՌԴՈՒՄ ՐՈՒԱՆԴԱ ԱԲՌՈՂ ԱԽՊԸՅԴԱՑԸ

1994 թըվին Րուանդա ճայտին ժամանագ սպոննեցին 1 000 000-ըն ավել տուտու ազգըն ըլլող մաշտ։ Մեռոն վերմը Եգովին մասին բադմողնինա̈լ։ Շադ չոնցաձ խումպմը ախպըյդացը խընտրեցին, հընոր յառդում ընին հուն աբռող քուրեյդացը հընու ախպըյդացը հընու դոնին ընեց ըն, ինչ-օր գայնա բիդվընալ։

Եպոր մենկ էգակ Կիգալի մայրաքաղակը, դեսակ, հընոր թարկմանչագան օֆիսին հընու գըրագանուտինը բա̈յֆաձ սկլադին բադերուն վըրըն գերեվնա̈յնը ղուռշումնուն դեղերը։ Մեզի բադմեցին շադ ցավալի դեպկեր ընու մասին, ինչպես միր քուրեյդացը հընու ախպըյդացը սպոննաձունին մեձ տընգով։ Հըմա̈լ բադմեցին շադ դեպկեր ընու մասին, ինչպես միր քուրեյդա̈կը հընու ախպըյդա̈կը իսկագան սեր գերեվծընեյնը։ Օրինագ, մենկ ձանոտցակ ախպորմը հեդ, վեյնոր տուտսի ազգըներ։ Ընու խուտու ազգըն ըլլող ընտանիկմը բա̈հաձուներ ուրինց ազբարին կոլիմը նես 28 օր։ Միր քուրեյդացը սիդ դըվուշի հընու յառդում ընուշի հոմար, մենկ գազմագերպեցակ Կիգալի քաղակին հանդիպումմը, ներ-օր էգաձեր 900-ըն ավել մաշտ։

Սոլախ թարաֆը. Կիրկը, միր թարկմանչագան օֆիսը գըրագաձնուն ետկը

Աչիգ թարաֆը՝ Յառդում գընիմ քուրեյդացը հընու ախպըյդացը

Սողը մենկ կընցակ Զաիռ բեդուտինը (ա̈կընս Դեմակրատիչեսկայա Րեսպուբլիկա Կոնգո)։ Ա̈դ բեդուտինը փախաձեյնը Րուանդա ըլլող միր քուրեյդա̈կը հընու ախպըյդա̈կը։ Ըներ բա̈յֆաձեյնը ճայտըն փախչողնուն լագեյնուն, վերեկնոր կըդնըվեյնըգու Գոմա քաղակին մոդունկը։ Ամա մենկ չեյկ գայնի կըդնուլ ընեց հընու գաղոտայկը, հընոր Եգովըն յառդում ընա̈ մեզի։ Ա̈դտի ետկը մենկ դեսակ, ինչպես միր մոդ կուկա մեգ մաշտմը հընու հայծուցակ ընու, կիդա̈ տա̈ ըն մեգիմը, վեվ ձառաա̈գու Եգովին։ Ըն աստավ. «Հա, ես Եգովին ձառաիմգու» — հըմա̈լ աստավ. «Ես ծեզի դոնիմգու յառդում ընուշի կամիտետին ձառայող ախպըյդացը մոդ»։ Ախպըյդացը հեդ դեսըվաձնուս ետկը մենկ կընցակ մոդիգ 1600 քուրեյդացը հընու ախպըյդացը մոդ, վերեկնոր փախաձեյնը ճայտըն, հընոր ընեց սիդ դոնկ հընու հիշեծընինկ-օր Եգովըն հազ գընա̈ ընեց։ Մենկ գաշտըցակ ղեգավարող խումպին նամագը։ Ա̈դ շադ տիբավ ընեց սիդը։ Հուն գաստըվեր. «Մենկ ըմըն սըրա ծիր մասին գաղոտինկ հընու կիդինկ-օր Եգովըն ծեզի չի վա̈յցկիլ»։ Հընու ղեգավարող խումպը սըխալվեցավ հեչ։ Ա̈կընս Րուանդա 30000-ըն ավել Եգովին մասին բադմող գա հընու ըներ ալլայկը ուրա՛խ ձառաինգու Եգովին։

ՈՐՈՇԱՁՈՒՆԻՄ ՄԻՆՉԵՎ ՎԵՌՉ ՀԱՎԱԴԱՐԻՄ ԸԼԼՈՒՇ

2011 թըվին մեռավ իմ հազ ըղաձ գընիգըս Էլին։ Մենկ իրար հեդ աբռեցակ մոդիգ 58 դարի։ Ըռոնց ընու ինձի շադ զորեր։ Ես բադմեյգու Եգովին իմ զգացումնուս մասին հընու ըն ինձի սիդ գուդա̈ր։ Հըմա̈լ ինձի ուժ գուդա̈ր ըն, հընոր ես բադմեյգու մաշտկացը Աստըձուն Թակավորուտինին մասին պարի խաբարը։

Հիմի ես 90 դարիգոնըն վիրիմ։ Ամա ես ա̈լիա̈լ ըմըն շապատ քարոզիմգու։ Ա̈դտի ղաիր, ես ուրախիմ, հընոր գայնոմ յառդում ընիլ իմ փոռցովըս Բելգիյա ըլլող յուրիդիչեսկի ատդելին հընու սիդ դալ ճահելնուն, վերեկնոր հուն ձառաինգու, եպոր պաստըռսկի գընիմ։

Ըն սըրվոնըն, եպոր ես առաչին անկամ աղոտեցի Եգովին օնցավ մոդիգ 84 դարի։ Ա̈դմուն նա̈յրըվեցավ իմ ընգերուտինս Եգովին հեդ հընու ալլայ ա̈դ դարիկը, քոնի գեշտա̈ր, միր ընգերուտինը գուժեղնա̈ր։ Ես շընորագա՛լիմ Եգովին, հընոր ալլայ ա̈դ ժամանագը ըն լըսերգու ինձի հընու բադասխաներգու իմ աղոտկնուս (Սաղ. 66։19) c։

a Ախպա̈ր Շռանցին գյանկի բադմուտինը գարելիա̈ գաշտուշ 1973 թըվի սեկտեմբերի 15-ի «Հովվուշի բաշնին» նես, 570—574 էջերուն, անգլերեն։

b Մինչեվ 1976 թիվը, եպոր նա̈յրեցին նըշանագուշ ֆիլիալնուն կամիտետնին, ֆիլիալին կոռձը առաչ դոներգու ֆիլիալին ձառայողը։

c Մառսել Ժիլեն մեռավ 2023 թըվին, փեդըրվարի 4-ին, եպոր ա̈ս տեմըն բադռաստեյնըգու պաց թողուշի հոմար։