1. Ի՞նչ թարիֆ գընին մաշտիկը, վերեկնոր առաչին անկամ կուկոն ժողով։ (Հըմա̈լ աշեցեկ նըգարը։)

 ԲԱՏԿԵՐԱԾՈՒՑԵԿ, հընոր մաշտ ու գընիգ առաչին անկամ կուկոն ժողովը։ Ընեց շադ դուր կուկա, ինչպես քուրեյդա̈կը հընու ախպըյդա̈կը իրար հանդեպ սեր գերեվծընին հընու ինչպես ընեց ընտունեցին։ Դունը էշտալնին գընիգը գասա̈ մաշտուն. «Եգովին մասին բադմողնին դարպերվինգու միգա̈լնացմըն։ Ինձի ընեց մոդ շադ դուր էգավ»։

2. Օ՞րի վերմը վազ օնծոն ձառայուշ Եգովին։

² Շիդագով, ինչիգ չի գայնի համեմադվիլ ըն սերին հեդ, վեյնոր գա միր ժողովնուն նես։ Հա̈լբա̈տ, Եգովին մասին բադմողնին մեխկ օննող մաշտին հընու սըխալնի գընին (1 Հովհ. 1։8)։ Ընդի ինչկան մոդիգ մենկ ձանոտնոնկ քուրեյդացը հընու ախպըյդացը հեդ, ընկան շադ դեսնունկկու ընեց թուլ թարաֆնին (Հռոմ. 3։23)։ Ցավալիա̈, հընոր վերմը չապըն ավել շադ ուշադրուտին տառծընեյնըգու միգա̈լնացը սըխալնուն վըրըն։ Ընդիա̈լ վազ օնծոն ձառայուշ Եգովին։

3. Ի՞նչով դարպերվինգու Իսուս Խրիստոսին իսկագան աշագեռտնին (Հովհաննես 13։34, 35)։

³ Էգեկ մեմա̈լ աշինկ ա̈ս տասին խոսկին վըրըն։ (Գաշտըցեկ Հովհաննես 13։34, 35։) Ի՞նչով դարպերվինգու Իսուս Խրիստոսին աշագեռտնին միգա̈լնացմըն։ Ըներա̈լ սըխալվինգու, ամա դարպերվինգու միգա̈լնացմըն, ընու հոմար-օր իրար հանդեպ սեր գերեվծընին։ Ուշադրուտին տառծուցեկ, Իսուսը աստավ հեչ. «Տունկ գիմընա̈կ, հընոր տունկ իմ աշագեռտնիսեկ»։ Ըն աստավ. «Ալլայկը գիմընոն, հընոր տունկ իմ աշագեռտնիսեկ»։ Ա̈դմունով ըն էրեվծուց, հընոր ինչպես ուր աշագեռտնին, ըմունա̈լ մաշտիկը, վերեկնոր ժողովին նեսըն չին, հասկըննողըն, վեվին իսկագան խրիստիաննին, ընու հոմար-օր ըներ իրար հանդեպ սեր գերեվծընին։

4. Ի՞նչ վերմը կուզին իմընուշ իսկագան խրիստիաննուն մասին։

 ⁴ Մաշտիկը, վերեկնոր ձառաիլ չին Եգովին, գայնոն հայծընիլ. «Ի՞նչպես սերը յառդում գընա̈ հասկըննուշ, վեվին Իսուսին իսկագան աշագեռտնին։ Ի՞նչպես Իսուսը գերեվծըներ ուր սերը աշագեռտնուն հանդեպ։ Հընու ի՞նչպես մենկ ա̈կընս գայնոնկ ընդի օրինագ առնուլ»։ Եգովին ձառայողնունա̈լ լավ գըլլի խերը միտկ ընուշ ա̈դ հառցերուն մասին։ Ա̈դ յառդում գընա̈ մեզի ա̈լ շադ էրեվծընուշ միր սերը, հալա ըն սըրըն, եպոր միր քուրեյդա̈կը հընու ախպըյդա̈կը սըխալվինգու (Եփես. 5։2)։

5. Պածադռեցեկ Իսուսին խոսկերը, վերեկնոր կըրվաձին Հովհաննես 15։12, 13-ին։

⁵ Իսուսը բառզ էրեվծուց, ինչով դարպերվողա̈ ուր աշագեռտնուն նես ըղաձ սերը։ (Գաշտըցեկ Հովհաննես 15։12, 13։) Ըն աստավ. «Հազ ա̈րեկ իրար, ինչպես ես ծեզի հազ գընիմ»։ Ի՞նչ ա̈դով կուզեր ասուշ Իսուսը։ Ըն աստավ ուր աշագեռտնուն ըմուն սեր օննուշ, վեյնոր դիռտմա̈գու ղուրբոնի էշտուշ։ Այսինկըն, իսկագան խրիստիաննին հազըր ըլլողըն, բիդվընանա, դըվուշ ուրինց գյանկը ախպըյդացը հոմար b։

6. Ի՞նչպես Աստըձուն Խոսկը գերեվծընա̈, հընոր սերը գարեվորա̈։

⁶ Աստվաձաշունչը գերեվծընա̈, հընոր սերը շադ գարեվորա̈։ Մաշտկացմըն շադերը անգիր կիդին իսա խոսկերը. «Աստվաձ սերա̈» (1 Հովհ. 4։8), «Հազ ա̈րա̈ մոդիգիդ, ինչպես-օր քեզի հազ գընիս» (Մատթ. 22։39), «Սերը ձաձգա̈գու շադ մեխկերը» (1 Պետ. 4։8), «Սերը ըմըն սըրա ըլլողա̈» (1 Կորնթ. 13։8)։ Աստվաձաշընչին նեսի ա̈դ հընու միգա̈լ խոսկերը գերեվծընին, հընոր մեզի գարեվորա̈ զարգըծընուշ հընու էրեվծընուշ ա̈դ հըրաշալի հադգուտինը։

7. Օ՞րի Սադոնըն չի գայնի ըմուն ընիլ, հընոր մաշտկացը նես իսկագան սեր ըլլի։

⁷ Շադ մաշտիկ կուզին իմընուշ, ինչպես  գայնոն հասկըննալ, վեյնա̈ իսկագան հավատկը։ Ըներ գայնոն միտկ ընիլ. «Ալլայ հավատկնին գասին, հընոր ըներին շիդագը, ամա ըմըն մեգնա̈լ Աստըձուն մասին սորվեծընա̈գու ուր վարի»։ Սադոնըն գայցավ խապիլ մաշտկացը, պոնեծընելով դարպեր դեսագի սուդ հավատկնին։ Ամա ըն չի գայնի ըմուն ընիլ, հընոր համաշխարաին ախպա̈րուտին ըլլի, ոյդեխ-օր ալլայկը իրար հազ գընին։ Ա̈դ գայնա ընիլ սադա̈ Եգովըն։ Հընու ա̈դ խելկի մոդիգա̈, քոնի-օր Աստըձմըն առաչ կուկա իսկագան սերը։ Սադա̈ ըներ, վեվ-օր ունին Եգովին սուրպ ուժը հընու օռտնուտինը գայնոն իսկաբես հազ ընիլ իրար (1 Հովհ. 4։7)։ Ընդի Իսուսը աստավ, հընոր ուր աշագեռտնին դարպերվինգու միգա̈լնացմըն, ընու հոմար-օր ունին իսկագան սեր։

8, 9. Ի՞նչպես շադերուն վըրըն գազդա̈ սերը, վեյնոր ըներ դեսնունգու Եգովին մասին բադմողնուն նես։

⁸ Ինչպես-օր աստաձուներ Իսուսը, շադերը գիմընոն, վեվին ընու իսկագան աշագեռտնին, դեսնելով, ինչ սեր գա ընեց նես։ Օրինագ, Իեն օնունով ախպա̈րմը հիշա̈գու ուր առաչին կանգռեսը։ Ա̈դ կանգռեսը գոսներ ստադիոնիմը, վեյնոր ընու դոնը մոդիգեր։ Կանգռեսըն վերմը ժամանագ առաչ ախպա̈րը կընցաձեր ա̈դ ստադիոնը խաղմը աշուշ։ Ըն բադմա̈գու. «Ես մե՛ձ դարպերուտին դեսա։ Եգովին ձառայողնին շադ քաղակավարի խոսեյնըգու, գոգիգ հակըվաձեյնը հընու ընեց դըղա̈կը ուրինց լավ բա̈հեյնըգու»։ Ետկըն Իենը գասա̈. «Ամա բինդ գարեվորը ընա̈, հընոր ա̈դ մաշտկացը վըրըն աշեյդնա, հասկըննա̈յդգու, հընոր ըներ ուրախին ուրինց գյանկով։ Ա̈դ ը՛ներ, ինչ-օր ինձի հերկիլ չեր։ Ես հիշիլ չեյ, ինչի մասիներ կանգռեսը, ամա ըն, ինչպես Եգովին ձառայողնին ուրինց բա̈հեյնըգու շադ ազդեց իմ վըրա̈ս» c։ Հա̈լբա̈տ, մենկ ա̈դմուն մեզի բա̈հինկկու, քոնի-օր միր նես գա իսկագան սեր։ Քուրեյդացը հընու ախպըյդացը հանդեպ սերը դիռտմա̈գու մեզի պարի ըլլուշ ընեց հեդ հընու հարգանկ էրեվծընուշ։

⁹ Ջոն օնունով ախպա̈րմընա̈լ ա̈դմուն զգացում ուներ, եպոր նա̈յրեց ժողովնին էգուշ. «Ես զարմըցաձեյ, ինչկան ընդեխ էգող մաշտիկը իրար հեդ ընգերվարիեյնը։ Ինձի թըվա̈րգու տա̈ ըներ սուրպեյնը։ Ընեց սըյդոնց սերը համոզեց ինձի, հընոր ես կըդաձունիմ իսկագան հավատկը» d։ Ա̈դմուն դեպկերը գերեվծընին, հընոր իսկագան խրիստիաննին՝ ա̈դ Եգովին մասին բադմողնինին։

10. Վե՞ր սըրըն մենկ հընարավորուտին գոննոնկ էրեվծընուշ, հընոր իսկագան սեր ունինկ։ (Հըմա̈լ աշեցեկ սնոսկըն։)

¹⁰ Ինչպես աստակ, միր քուրեյդա̈կը հընու ախպըյդա̈կը մեխկ օննող մաշտին հընու սըխալվինգու։ Բազի սըրա ըներ գասին գամ գընին ըն, ինչը մեզի նեղվեծընա̈գու (Հակ. 3։2) e։ Ա̈դմուն սըրըն մենկ հընարավորուտին գոննոնկ միր խոսկերով հընու կոռձերով էրեվծընուշ, հընոր հազ գընինկ ընեց։ Ա̈դ թարաֆըն, ի՞նչ օրինագ մեզի թողավ Իսուսը (Հովհ. 13։15)։

11. Ի՞նչ փիս հադգուտին էրեվծուցին Իակըվը հընու Իոանը։ (Հըմա̈լ աշեցեկ նըգարը։)

¹¹ Իսուսը միտկ ընիլ չեր, հընոր ընու աշագեռտնին հիսկիտ սըխալ ընող չին։ Ըն հազ գըներ ընեց հընու յառդում գըներ փոխվուշ լավ թարաֆը, հընոր Եգովըն հավնի ընեց։ Սըրըմը Իակըվը հընու Իոանը ղըրգեցին Իսուսին մոդ ուրինց մորը։ Ըներ կուզեյնը, հընոր ըն ասա̈ Իսուսին դըվուշ ընեց ըմընա  պայսը դեղերը Թակավորուտինին նես (Մատթ. 20։20, 21)։ Ա̈դմուն ըներ էրեվծուցին, հընոր հըբայդուտին ունին հընու կուզին միգա̈լնացմըն պայսը ըլլուշ (Առակ. 16։18)։

12. Օ՞րի գայնոնկ ասիլ, հընոր մեգ Իակըվը հընու Իոանը չա̈-օր փիս հադգուտիննի էրեվծուցին։ Պածադռեցեկ։

¹² Ա̈դ սըրըն մեգ Իակըվը հընու Իոանը չա̈-օր էրեվծուցին փիս հադգուտին։ Ուշադրուտին տառծուցեկ, ինչ ա̈րին միգա̈լ աշագեռտնին. «Եպոր մընցաձ 10 աշագեռտնին լըսեցին ա̈դ, ընեց հեռսը էլավ էրգու ախպըյդացը վըրըն» (Մատթ. 20։24)։ Գայնոնկ բատկերածընիլ, ինչ ցավեծընող խոսկեր ըներ իրար աստին։ Բա̈լկիտ, ապոստըլնին աստին էրգու ախպըյդացը. «Ի՞նչ ասելըն տունկ ծիր հոմար կուզեկ պայսը դեղ Թակավորուտինին նես։ Տունկ վո՞ւմ դեղը ծեզի տըրաձունեկ։ Մենկա̈լ խոշ Իսուսին հեդը մեգ կոռձի նեսայկը։ Մենկ ծեզմըն քիչ առժանի չի՛նկ պայսը դեղ օննուշ Թակավորուտինին նես»։ Ինչ խոսկերա̈լ ըներ ասեյնը հեչ, ապոստըլնին ա̈դ դըրուտինին նես մոռծոն, հընոր վիրա բիդուա̈ պարի ըլլուշ իրար հեդ հընու սեր էրեվծընուշ։

13. Ի՞նչ դեսագ Իսուսը գաշեր ուր աշագեռտնուն թուլուտիննուն վըրըն (Մատթեոս 20։25—28)։

¹³ Ի՞նչպես ա̈դու վերապերվեցավ Իսուսը։ Ընու հեռսը էլավ հեչ։ Ըն աստավ հեչ, հընոր ուր հոմար կըդնուգու ավելի լավ աշագեռտ, վերեկնոր ավելի շադ մազլումին հընու ըմըն սըրա սեր գերեվծընին։ Չա̈, Իսուսը ընեց հեդ մեկհեդ, տըմ առնուշով, խորգըն միտկը գըներ։ (Գաշտըցեկ Մատթեոս  20։25—28։) Ըն շարունագերգու վերապերվուշ ուր աշագեռտնուն հեդ սերով, չաշաձ-օր ա̈դ նա̈ առաչին, նա̈ա̈լ վեռչին բոյներ, եպոր ուր աշագեռտնին իրար նես որոշեյնըգու, վեվա̈ ընեցմըն ըմընա մեձը (Մարկ. 9։34; Ղուկ. 22։24)։

14. Ի՞նչը գայնա̈ր ազդիլ Իսուսին աշագեռտնուն թաբիյատին վըրըն։

¹⁴ Հա̈լբա̈տ, Իսուսը հասկըննա̈րգու, ոյդեխ մեձըցաձին հընու ինչ տաստիրագուտին ունին ընու աշագեռտնին (Հովհ. 2։24, 25)։ Ըներ մեձըցաձեյնը ըմուն դեղմը, ոյդեխ օրենկի վառժաբեդնին հընու ֆարիսեյնին շադ ուշադրուտին տառծընեյնըգու մեձ բաշտոն հընու օնուն օննուշին (Մատթ. 23։6)։ Հըմա̈լ ըն սըրվոն հոկեվոր այչեվուտին դըվողնին ուրինց առտար հաշվեյնըգու (Ղուկ. 18։9—12) f։ Իսուսը հասկըննա̈րգու, հընոր ուր աշագեռտնուն տաստիրագուտինը գայնա̈ր ազդիլ ընու վըրըն, ինչպես ըներ վերապերվինգու ուրինց հընու միգա̈լնացը (Առակ. 19։11)։ Իսուսը չապըն ավել բեդ ընիլ չեր ուր աշագեռտներըն հընու զարմընալ չեր, եպոր ըներ սըխալնի գընեյնը։ Ըն կիդեր, հընոր ըներ պարի սիդ ունին, ընդի տըմ գառներ, յառդում գըներ ընեց, հընոր հըբայդուտինին առաչը առնուն, ուրինց միգա̈լնացմըն պայսը հաշվին հեչ հընու ա̈դու դեղը հազ ընին իրար։

15. Ի՞նչ մենկ գայնոնկ սորվիլ Իակըվին հընու Իոանին հեդ ըղաձ դեպկըն։

¹⁵ Ըն դեպկը, վեյնոր ըղավ Իակըվին հընու Իոանին հեդ, գայնա մեզի շադ պոն սորվեծընիլ։ Հա̈լբա̈տ, ըներ շիդագ ա̈րին հեչ, եպոր ուզեցին Աստըձուն Թակավորուտինին նես պայսը դեղ օննուշ։ Ամա միգա̈լ ապոստըլնինա̈լ սա̈ֆեյնը, հընոր փոռցեցին հեչ բաշտպանուշ միուտինը։ Ամա Իսուսը ալլայ 12 աշագեռտնուն հեդ պարիեր հընու սեր գերեվծըներ։ Ի՞նչ մենկ ա̈դտի սորվինկկու։ Եպոր քուրեյդա̈կը հընու ախպըյդա̈կը սըխալմը գընին, գարեվորա̈, ինչպես ա̈դ միր վըրըն գազդա̈։ Ի՞նչը յառդում գընա̈ մեզի շիդագ վերապերվուշ ուրիշնուն սըխալնուն։ Եպոր մեգը գընա̈ ըմուն պոմը, ինչին հոմար մենկ հուսահադվինկկու, գայնոնկ մեզի իսմուն հառցեր դալ. «Օ՞րի ես ա̈դկան դըխրեցա։ Բա̈՞լկիտ, ա̈դ գերեվծընա̈, հընոր ես ունիմ փիս հադգուտինմը, վերին առաչը բիդուա̈ առնուշ։ Գամա̈՞լ մաշտը, վեյնոր ինձի նեղվեծուցաձունի հիմի զորուտիննի գոնծընա̈։ Բա̈՞լկիտ, ես բարաբ դեղը նեղվաձ չիմ, ամա գայնոմ տա̈ սեր էրեվծընիլ հընու ներիլ ընու, վեվ ինձի նեղվեծուցաձունի»։ Եպոր հազ գընինկ միգա̈լնացը, մենկ գերեվծընինկ, հընոր Իսուսին իսկագան աշագեռտնինինկ։

16. Ի՞նչ մեզի սորվեծընա̈գու Իսուսին օրինագը։

¹⁶ Իսուսին օրինագը յառդում գընա̈ մեզի հասկըննուշ միր քուրեյդացը հընու ախպըյդացը (Առակ. 20։5)։ Հա̈լբա̈տ, մենկ չինկ գայնի Իսուսին բես դեսնուլ, ինչ գա մաշտուն սըյդին, ամա մենկա̈լ գայնոնկ տըմ առնուգ ըլլիլ, եպոր միր քուրեյդա̈կը հընու ախպըյդա̈կը նեղվեծընինգու մեզի (Եփես. 4։1, 2; 1 Պետ. 3։8)։ Մեզի ա̈դ ղոլայ գըլլի ընուշ, ետե մենկ ընեց ա̈լ լավ ջոնչինկ։ Աշինկ օրինագմը։

17. Ի՞նչ ըղավ, եպոր րայոննի վըրագածումը ա̈լ մոդիգ ձանոտցավ մեգ ախպորմը հեդ։

¹⁷ Ռայոննի վըրագածումը, վեյնոր ձառաա̈գու Աֆրիկայու արեվելկին, բադմեց մեգ ախպորմը մասին։ Ընու թըվա̈րգու տա̈ ա̈դ ախպա̈րը շադ փիս թաբիյատ ունի։ Ի՞նչ ա̈րավ րայոննի վըրագածուն։ Ըն բադմա̈գու. «Ա̈դ ախպորմըն յոն դըվուշին դեղը, ես որոշեցի  ա̈լ լավ ձանոտնուշ ընու հեդ»։ Ա̈դ յառդում ա̈րավ ընու իմընուշ, ինչպես ա̈դ ախպորը առաչվոն գյանկը ազդաձուներ ընու թաբիյատին վըրըն։ Ըն շարունագա̈գու. «Ես պահլեցա, եպոր հասկընցա, ինչկան ա̈մա̈ղ ա̈դ ախպա̈րը ըղաձունի ուր թաբիյատը փոխուշի հոմար։ Հընու դեսա, ինչ հաջողուտինի ըն հասաձա̈։ Մենկ լավ ընգեր տառցակ»։ Շիդագով, եպոր մենկ ա̈մա̈ղ գընինկ հասկըննուշ միր քուրեյդացը հընու ախպըյդացը, մեզի ա̈լ ղոլայ գըլլի հազ ընուշ ընեց։

18. Վե՞ր հառցերը ինկեյս մեզի դըվողընկ, ետե մեգը մեզի նեղվեծուցաձունի (Առակներ 26։20)։

¹⁸ Բազի մենկ գայնոնկ միտկ ընիլ, հընոր լավ գըլլեր խոսուշ ախպորը հեդ, վեյնոր մեզի նեղվեծուցաձունի։ Ամա մեմը լավ գըլլի ինկեյս մեզի հայծընինկ. «Մինչեվ վեռչ հասկըննո՞մգու տա̈ ես դըրուտինը (Առակ. 18։13)։ Բա̈՞լկիտ, ըն չեր ուզիլ ինձի նեղվեծընուշ (Ժող. 7։20)։ Ըղա՞ձա̈ տա̈ ըմուն, հընոր եսա̈լ ա̈դպես սըխալմը ընիմ (Ժող. 7։21, 22)։ Խոսիմնա ա̈դ մաշտուն հեդ, դըրուտինը ա̈լ փիսնա՞լ չիա»։ (Գաշտըցեկ Առակներ 26։20։) Բա̈լկիտ, միտկ ընինկնա ա̈ս հառցերուն մասին, մենկ դեսնունկկու, հընոր ա̈լ լավ գըլլի սեր էրեվծընուշ ա̈դ ախպորը հանդեպ հընու ուշադրուտին չըտառծընուշ ընու ըղաձին վըրըն։

19. Ի՞նչ տունկ որոշաձունեկ ընուշ։

¹⁹ Եգովին մասին բադմողնին հազ գընին իրար հընու ա̈դ գերեվծընա̈, հընոր ըներին Իսուս Խրիստոսին իսկագան աշագեռտնին։ Ի՞նչպես ըմըն մեգըս գայնա էրեվծընիլ, հընոր իսկաբես գեշտա Խրիստոսին էդվոնցը։ Մենկ ա̈դ գընինկ, եպոր քուրեյդացը հընու ախպըյդացը հանդեպ սեր գերեվծընինկ, չաշաձ ընու-օր ըներ թուլուտիննի ունին։ Եպոր մենկ գերեվծընինկ ա̈դմուն սեր, միգա̈լնեկը դեսնունգու, վեր հավատկը շիդագա̈ հընու գայնոն միընալ մեզի, հընոր մեկհեդ ձառաինկ Եգովա Աստըձուն, վեյնոր սերա̈։ Էգեկ ըմըն սըրա սեր էրեվծընինկ, վերով դարպերվինգու շիդագ խրիստիաննին։