Ճշմարտութիւնը՝ մեղքին մասին

ՋԵՐՄԱՉԱՓԸ կտրելով, հիւանդ մը կրնա՞յ ապացուցանել թէ տենդ չունի։ Անշուշտ ոչ։ Նմանապէս, քանի որ շատեր մեղքի նկատմամբ Աստուծոյ տեսակէտը կը մերժեն, ասիկա չի նշանակեր թէ մեղքը գոյութիւն չունի։ Իր Խօսքը՝ Աստուածաշունչը, այս նիւթին շուրջ շատ ըսելիք ունի։ Անիկա մեղքի մասին ճիշդ ի՞նչ կը սորվեցնէ։

Բոլորը կը թերանան

Շուրջ երկու հազար տարի առաջ, Պօղոս առաքեալ յուսախաբութիւն յայտնեց՝ ըսելով. «Ո՛չ թէ բարին որ կ’ուզեմ, զայն կ’ընեմ, հապա չարը՝ որ չեմ ուզեր, զայն կ’ընեմ» (Հռովմայեցիս 7։19)։ Եթէ պարկեշտ ենք, պէտք է ընդունինք թէ նոյն կացութեան մէջ ենք։ Թերեւս կը փափաքինք Տասը պատուիրաններուն կամ վարքի այլ չափանիշի մը համաձայն ապրիլ, բայց ուզենք կամ չուզենք, բոլորս կը թերանանք։ Ո՛չ թէ քանի որ կանխամտածութեամբ չափանիշ մը կը բեկանենք, հապա՝ մենք պարզապէս տկար ենք։ Ի՞նչ է բացատրութիւնը։ Պօղոս ինք կու տայ պատասխանը. «Եթէ չուզած բանս կ’ընեմ, ալ ո՛չ թէ ես կ’ընեմ զանիկա, հապա մեղքը՝ որ իմ ներսիդիս բնակած է» (Հռովմայեցիս 7։20)։

Պօղոսի նման, ամբողջ մարդկութիւնը բնածին տկարութիւններէ կը տառապի,– ժառանգուած մեղքին եւ անկատարութեան ապացոյց։ «Ամէնքը մեղք գործեցին եւ Աստուծոյ փառքէն պակսեցան», ըսաւ առաքեալը։ Այս կացութեան պատճառը ի՞նչ է։ Պօղոս կը շարունակէ. «Ինչպէս մարդէ մը [Ադամ] մեղքը աշխարհ մտաւ եւ այն մեղքէն՝ մահը, այնպէս բոլոր մարդոց վրայ տարածուեցաւ մահը, քանզի ամէնքն ալ մեղանչեցին» (Հռովմայեցիս 3։23. 5։12)։

Թէեւ շատեր կը մերժեն այն գաղափարը, թէ մեր առաջին ծնողքին յանցագործութիւնը մեզ Աստուծմէ հեռացուց ու պատճառ եղաւ, որ սկզբնական կատարելութիւնը կորսնցնենք, բայց Աստուածաշունչը արդարեւ ա՛յս է որ կը սորվեցնէ։ Յիսուս, որպէս հեղինակութիւն՝ Ծննդոցի առաջին գլուխներէն մէջբերելով, ցոյց տուաւ թէ Ադամի ու Եւայի պատմութեան կը հաւատար (Ծննդոց 1։27. 2։24. 5։2. Մատթէոս 19։1-5)։

Աստուածաշունչի պատգամին մէկ հիմն է, թէ Յիսուս երկիր եկաւ, որպէսզի մեղաւոր վիճակէն փրկէ զանոնք, որոնք իրեն հաւատք կ’ընծայեն (Յովհաննէս 3։16)։ Մեր ապագայ կեանքի հեռանկարները կախեալ են Եհովայի միջոցը ընդունելէն, որով դժուար կացութենէն պիտի ազատէ երախտապարտ մարդկութիւնը։ Բայց եթէ յստակ ըմբռնում չունինք, թէ մեղքին նկատմամբ Աստուծոյ տեսակէտը ի՛նչ է, չենք կրնար արժեւորել իր հաստատած միջոցը, մեզ մեղքէն ազատելու համար։

Յիսուսի զոհաբերութիւնը եւ ինչո՛ւ անոր կարիք կար

Եհովա առաջին մարդուն տուաւ առյաւէտ ապրելու հեռանկարը։ Ադամ այդ սքանչելի հեռանկարը պիտի կորսնցնէր, միայն եթէ Աստուծոյ դէմ ըմբոստանար։ Ադամ ապստամբեցաւ, եւ այսպէս մեղաւոր դարձաւ (Ծննդոց 2։15-17. 3։6)։ Ադամ Աստուծոյ կամքին հետ ներդաշնակ չգործեց, կատարելութենէ ինկաւ եւ Աստուծոյ հետ իր փոխյարաբերութիւնը քանդեց։ Երբ ան աստուածային օրէնքը բեկանելով մեղք գործեց, սկսաւ դէպի մահ ուղղուիլ։ Ցաւօք սրտի, Ադամի ամբողջ սերունդը,– ի ներառեալ մենք,– մեղքի մէջ ծնաւ եւ անոր պատճառով կը մեռնի։ Ինչո՞ւ։

Պատճառը պարզ է։ Անկատար ծնողներ չեն կրնար կատարեալ զաւակներու ծնունդ տալ։ Ադամի ամբողջ զարմը մեղաւոր կը ծնի, իսկ «մեղքին վարձքը մահ է», ինչպէս կը նշէ Պօղոս առաքեալ (Հռովմայեցիս 6։23)։ Սակայն այդ համարին երկրորդ մասը, մեզի յոյս կու տայ. «Բայց Աստուծոյ ձրի պարգեւը յաւիտենական կեանք [է]՝ մեր Տէրոջը Յիսուս Քրիստոսին ձեռքով»։ Այսինքն, Յիսուսի զոհաբերական մահուան շնորհիւ, հնազանդ ու երախտապարտ մարդկութիւնը կրնայ Ադամի գործած մեղքին ազդեցութիւններէն մաքրուիլ (Մատթէոս  20։28. Ա. Պետրոս 1։18, 19)։ * Ասիկա քեզ կը մղէ ի՞նչ ընելու։

Քրիստոսին սէրը «մեզ կը ստիպէ»

Ներշնչման ներքեւ Պօղոս առաքեալ տուաւ Աստուծոյ պատասխանը վերոնշեալ հարցումին։ Ան գրեց. «Քրիստոսին սէրը մեզ կը ստիպէ. . . Ան ամենուն համար մեռաւ, որպէս զի կենդանի եղողներն ալ միայն իրենց անձերուն համար կենդանի չըլլան, հապա անոր՝ որ իրենց համար մեռաւ եւ յարութիւն առաւ» (Բ. Կորնթացիս 5։14, 15)։ Եթէ անհատ մը կը գնահատէ, թէ Յիսուսի զոհաբերութիւնը կրնայ զինք մեղքին ազդեցութիւններէն ազատել,– եւ կ’ուզէ այդ կարգադրութեան հանդէպ երախտագիտութիւն ցուցաբերել,– ան պէտք է ջանայ Աստուծոյ ուզածին պէս ապրիլ։ Ասիկա կը պարփակէ՝ Աստուծոյ պահանջած բաներուն մասին հասկացողութիւն ձեռք ձգել, իր խղճմտանքը աստուածաշնչական չափանիշներուն համաձայն մարզել, ապա իր կեանքը անոնց հետ ներդաշնակ վարել (Յովհաննէս 17։3, 17)։

Յանցագործութիւնը՝ Եհովա Աստուծոյ հետ մեր փոխյարաբերութեան վնաս կը հասցնէ։ Երբ Դաւիթ թագաւոր Բերսաբէի հետ իր գործած շնութեան եւ անոր ամուսինը սպաննելուն լրջութեան գիտակցեցաւ, ան վստահաբար մեծ ամօթ զգաց։ Բայց տեղին ըլլալով, ան խորապէս մտահոգուեցաւ, որ իր մեղքերը Աստուած վշտացուցած էին։ Ան սրտաբեկ խոստովանեցաւ Եհովայի. «Քեզի՛՝ միա՛յն քեզի դէմ մեղանչեցի եւ քու աչքերուդ առջեւ չարութիւն ըրի» (Սաղմոս 51։4)։ Նմանապէս, երբ Յովսէփ փորձուեցաւ սեռային անբարոյութիւն գործել, իր խիղճը զինք մղեց ըսելու. «Ի՜նչպէս այս մեծ չարութիւնը ընեմ ու Աստուծոյ դէմ մեղանչեմ» (Ծննդոց 39։9)։

Ուստի մեղքը, քօղազերծուելով մեր անձին հանդէպ գէշ զգալու հարց մը չէ։ Անիկա պարզապէս որոշ իտէալի մը չհասնելու պատճառաւ հանրային կարծիքին կամ ընկերութեան համարատու ըլլալու հարց մը չէ։ Սեռի, պարկեշտութեան, յարգանքի, պաշտամունքի եւ այլ բաներու շուրջ Աստուծոյ օրէնքները բեկանելը, իրեն հետ մեր փոխյարաբերութեան վնաս կը հասցնէ։ Եթէ դիտմամբ մեղք գործելը սովորութիւն դարձնենք, մենք մեզ Աստուծոյ թշնամիները կ’ընենք։ Ասիկա ճշմարտութիւն մըն է, որ  լուրջ խորհրդածութիւն կը պահանջէ (Ա. Յովհաննէս 3։4, 8)։

Արդ, մեղքին ի՞նչ պատահեցաւ։ Իրողութիւնը այն է, թէ անոր ոչինչ պատահեցաւ։ Մարդիկ պարզապէս սկսան անոր ուրիշ անուններ տալ, յուսալով որ նուազ լուրջ թուի։ Շատեր իրենց խղճմտանքը կա՛մ բթացուցին եւ կամ անտեսեցին։ Աստուծոյ հաճութիւնը փափաքող բոլոր անհատները, այսպիսի հակումի մը պէտք է դէմ դնեն։ Ինչպէս տեսանք, մեղքին վարձքը վիրաւորուած արժանապատուութիւն կամ նեղ կացութեան մատնուիլ չէ, հապա մահ է։ Մեղքը մահու եւ կենաց հարց է։

Լաւ լուրը այն է, թէ Յիսուսի զոհաբերութեան փրկարար արժէքին միջոցաւ ներումը կարելի է, եթէ մեր մեղքերուն համար անկեղծօրէն զղջանք եւ անոնցմէ հրաժարինք։ Պօղոս գրեց. «Երանի՜ անոնց. . . որոնց անօրէնութիւնները ներուեցան եւ որոնց մեղքերը ծածկուեցան։ Երանի՜ այն մարդուն, որուն մեղք չի սեպեր Տէրը» (Հռովմայեցիս 4։7, 8)։

[Ստորանիշ]

[Շրջանակ/Նկար՝ էջ 10]

Աստուածաբանական արմատական փոփոխութիւն մը

Կաթողիկէ եկեղեցասէրներու մեծամասնութեան համար, Լիմպոսի գաղափարը միշտ աղօտ եղած է։ Վերջին տասնամեակներուն, անիկա անհետանալու սկսաւ,– այն աստիճան որ գաղափարը այլեւս կրօնագիտութեան մէջ չի նշուիր։ 2007–ին, Կաթողիկէ եկեղեցին վաւերագրի մը մէջ պաշտօնապէս ստորագրեց Լիմպոսի «մահուան հաստատագիրը», տալով «աստուածաբանական ու ծիսական պատճառներ, թէ ինչո՛ւ կարելի է յուսալ, որ առանց մկրտութեան մահացող մանուկները փրկուին ու յաւերժական երջանկութեան մէջ բերուին» (Միջազգային աստուածաբանական յանձնաժողով)։

Ինչո՞ւ այս աստուածաբանական արմատական փոփոխութիւնը։ Հիմնականօրէն, անիկա եկեղեցիին թոյլ տուաւ, որ ձերբազատուի «դժուարակիր ժառանգութենէ մը, որ Միջին դարերէն մինչեւ 20–րդ դար պաշտպանուեցաւ հնարամիտ Եկեղեցիին կողմէ, որ ուրախութեամբ գործածեց Լիմպոսի սպառնալիքը՝ ծնողները մղելու որ իրենց զաւակները կարելի եղածին չափ շուտ մկրտեն» (Հանրի Թէնք, ֆրանսացի սիւնակագիր)։ Բայց այս փոփոխութիւնը ուրիշ հարցեր կը յարուցանէ։

Աւանդութի՞ւն թէ Սուրբ Գրութիւն։ Պատմականօրէն, 12–րդ դարուն, քաւարանին հետ կապ ունեցող աստուածաբանական բանավէճերէն յառաջ եկաւ Լիմպոսի հաւատալիքը։ Կաթողիկէ եկեղեցին կը սորվեցնէր, թէ մահուան ատեն հոգին կը վերապրի, ուստի վայր մը պէտք էր գտնէր այն երեխաներու հոգիներուն համար, որոնք չէին կրնար երկինք երթալ, քանի որ մկրտուած չէին, բայց դժոխք երթալու ալ արժանի չէին։ Այսպէս ծագում առաւ Լիմպոսի գաղափարը։

Սակայն Աստուածաշունչը չի սորվեցներ, թէ մահուան ատեն հոգին կը վերապրի։ Փոխարէն, անիկա յստակօրէն կը նշէ, թէ անմահ ըլլալու տեղ, մարդկային հոգին որ կը մեղանչէ, «մահուան» ենթակայ է (Յակոբոս 5։20)։ Հոգին մահկանացու ըլլալով, կարելի չէ որ Լիմպոսի նման վայր մը գոյութիւն ունենայ։ Ասկէ զատ, Աստուածաշունչը մահուան մասին կը խօսի որպէս անգիտակցութեան վիճակ մը, որ քնանալուն համանման է (Ժողովող 9։5, 10. Յովհաննէս 11։11-14)։

Աստուածաշունչը ցոյց կու տայ, թէ Աստուած քրիստոնեայ ծնողներուն փոքր զաւակները սուրբ կը նկատէ (Ա. Կորնթացիս 7։14)։ Այս խօսքը անիմաստ պիտի ըլլար, եթէ մանուկներուն փրկութեան համար անոնց մկրտութիւնը անհրաժեշտ ըլլար։

Լիմպոսի վարդապետութիւնը իրապէս Աստուծոյ ուղղուած նախատինք մըն էր, զինք նկարագրելով որպէս անմեղները չարչարող անգութ բռնաւոր մը, մինչ ինք արդար ու սիրառատ Հայր է (Բ. Օրինաց 32։4. Մատթէոս 5։45. Ա. Յովհաննէս 4։8)։ Ուստի զարմանալի չէ, որ այս անաստուածաշնչական ուսուցումը անկեղծ քրիստոնեաներուն համար միշտ անտրամաբանական թուած է։

[Նկարներ՝ էջ 9]

Աստուծոյ Խօսքին հետ ներդաշնակ ապրիլը, Աստուծոյ ու մարդոց հետ առողջ փոխյարաբերութիւն յառաջ կը բերէ