1, 2. Ovandu ovengi ve kambura tjike ohunga na imba ovaṱi?

OMANGETE yovandu moAfrika ve kambura kutja onḓiro ka mayandero womuinyo nungwari omakapitiro wokukahupa mouye warwe. Ovengi ve ripura kutja ovakuru vawo mba ṱa va kapita okuza kouye mbu munikwa okuyenda ku imbwi mbu ha munika, okuza kouye wovandu okuyenda ku imbwi owozombepo.

² Ovaṱi mba poo ozombepo zovaṱi, pe kamburwa kutja ve yandja ombango kehupo nondoṋeno yomaṱunḓu wawo kombanda yehi. Otja koumune mbwi, ozombepo zovaṱi ovakuru omapanga omanamasa ngu ye yenena okuṋingaparisa otutumbo novikunwa nokuryamisa ouveruke wawo komurungu, nokuvetjevera koumba. Ozo tji ze haperwe ombango poo tji za handjisiwa, kuza ze yeta ovihuha, tjimuna omitjise, ousyona noumba.

3. Ovandu tjiva ve yambera vi kovaṱi?

³ Ovanamuinyo ve ungurisa omaungurisiro notuzo tokuyandja ondjozikiro nokuṱiza oupanga ouwa kuna ozombepo zovaṱi. Omaungurisiro inga potwingi ye munika ongahukiro pozonḓiro nopotuzo twozombakero, tjimuna okuhaama etando, okurikoha omake poo omatjukutjuriro womeva ovandu tji mave zu kozombongo. Imbi vi tjitirua okutjevera ovandu kozombepo zovaṱi. Okuyambera kovaṱi wina ku raisiwa momiano vyarwe. Otjotjihorera, tjiva vena “okuruwo” pozoyao kuveyakisa mokuraisa ondjozikiro kovaṱi. Ku varwe, tji ve ri mouyenda nu tjiva kapita pombindi, owo ve hikiza ovihauto vyawo, ve isako omakori wawo nu ve muina poo ve konda okukatwapo ewe.

4. Ovandu ovengi ve kambura tjike ohunga nomuinyo?

⁴ Ovandu varwe ve kambura kutja ovanamuinyo vena omuinyo omuhakoka mbu hupa kombunda yonḓiro yorutu. Omundu tjaa hupu mongaro osemba, omuinyo we kuza uyenda keyuru poo koparadisa, nungwari omundu tjaa hupu mongaro ombi, omuinyo we kuza u yenda kotjovasengwa. Potwingi ovandu ve runga epu ndi kuna ozongamburiro zombazu. Ozongamburiro azehe inḓa, za kurama kepu rokutja omuinyo poo ombepo vi hupa kombunda yonḓiro yorutu. Ombeibela i tja vi ohunga na ihi?

5. Ombeibela i tja tjike ohunga nongaro yovaṱi?

⁵ Mena rokutja Jehova ongwa mema ovandu, eye wina ma tjiwa kutja pe tjitwa tjike kweṱe tjitwa koka. Embo re rihonga kutja ovaṱi kave na omuinyo, kave yenene okuzuva, okumuna, okuhungira poo okuripura otjiṋa kangamwa. Ombeibela mai tja:

• “Ovakoke kave tjiwa otjiṋa.”—Omuzuvarise 9:5.

• “Orusuvero rwovakoke nokuyaraara kwawo, nomaukoze wawo, avihe mbi vya zenga.”—Omuzuvarise 9:6.

• “Kaku noviungura nomeripuriro nondjiviro nounongo [meyendo] hapo ku mo i.”—Omuzuvarise 9:10.

6. Adam tja za nokutjita ourunde, Jehova wa tja tjike kuye?

⁶ Ripura ohunga na ihi Ombeibela tji mai heye ohunga nomuṱi wetu omutenga Adam. Jehova wa zezenga Adam “poruuma rwehi.” (Genesis 2:7) Andakuzu Adam wa puratena kozoveta zaJehova, atja hupa ngaaruhe mohange kombanda yehi. Nungwari Adam ka puratenene kozoveta zaJehova nu omberero ya ri onḓiro. Adam ponḓiro wa ya pi? Mukuru wa tjere kuye: ‘Ove mo yaruka kehi punga awa ungurwa. Orondu oove oruuma, nu mo yaruka koruuma.’—Genesis 3:19.

7. Pa tjitwa tjike kuAdam ponḓiro ye?

⁷ Adam wa ri pi Jehova ngunda ee hiye mumema poruuma? Eye kena pa ri po. Karipo oparukaze. Okutja Jehova tja raera Adam kutja ma “yaruka koruuma,” eye aa heye kutja Adam rukwao ma rire omuhinamuinyo, otja oruuma. Adam kena pa kahupa komurungu mouye wozombepo zovaṱi. Eye kena pa ya keyuru poo kotjovasengwa. Eye wa yaruka kongaro yoku hinamuinyo; kariko rukwao.

8. Ponḓiro petjitwa tjike kovandu na kovipuka?

⁸ Otjiṋa hi wina tji tjitwa kovandu avehe? Ii tji tjitwa. Ombeibela mai kahurura: “[Ovipuka novandu] vi yenda koṋa kumwe, koruuma; avihe vya za moruuma, nu avihe mavi yaruka koruuma.”—Omuzuvarise 3:19, 20.

9. Kuna omaundjiro yeṋe kovaṱi?

⁹ Ombeibela i hunganeka kutja Mukuru ma pendura ovakoke komuinyo moparadisa kombanda yehi. (Johanes 5:28, 29; Oviungura 24:15) Nungwari ihi matji tjitwa moruyaveze. Nambano nai owo va ṱa nu va rara momayendo. (Johanes 11:11-14) Eṱe katu sokuvetira poo okurikotamena ku wo mena rokutja owo kave yenene okutuvatera poo okutuhihamisa.

10, 11. Satana u kondjisa vi okutjita ovandu kutja ve ripure kutja ovaṱi kave koka tjiri?

¹⁰ Omeripura wokutja eṱe tjiri katu koka otjizeze tji tji handjaurwa i Satana Omudiaboli. Mokupukisa ovandu notjizeze hi, eye nozondemone ze ve kondjisa okutjita kutja ovandu ve ripure kutja omitjise nomauzeu vi yetwa i ozombepo zovaṱi. Otjingaperi kutja omaumba tjiva ye etwa i ozondemone ozeni. Wina otjingaperi kutja omaumba tjiva ka ye etwa i ozondemone. Nungwari ka uatjiri kutja oumba u ya kweṱe okuza ku imba mbaṱa.

¹¹ Pena omwano warwe wina ozondemone mbu ze kondjisa okutjita kutja ovandu ve mune kutja Ombeibela mbi mai hungire ohunga nonḓiro oposyo. Ozo ze popa ovandu kutja ve ripure kutja va muna poo va hungira kuna ovaṱi. Ozondemone ze tjita imbi mokupitira movirimunikise, moturoto, mourozi, poo momiano vyarwe. Mouatjiri ovandu kave hakaene novaṱi, nungwari ve hakaena nozondemone nḓe rimunikisa aayo ovandu mba koka. Jehova opezokunakaura ourozi na imba mbe ka pura ovaṱi.—Deuteronomium 18:10-12; Sakarja 10:2.