Ami mba kwatwa mombura ndji 1955. Twa kwatwa ovanatje ovazandu vetatu nu owami ngu mbi ri omuṱiṱi. Ami mbe kurira motjihuro ndino tji tji tjiukwa otja Vantaa, tji tji ri ku ṱa komukuro mbu ri komamuho wa Finland.

Mama wa papitisiwa otja umwe wOvahongonone va Jehova ozombura ozonḓiṱi ngunda ambi hi ya kwatwa. Nungwari, tate aa pirukire ouatjiri nu kena pa yandjera mama okurihonga Ombeibela pu na eṱe poo okututwaerera kozombongarero zombongo. Ku nao, mama ee tu hongo Ombeibela indu tate tje he ri po ponganda.

Okuza kouṱiṱi wandje, ami mba tya okukara nonḓuviro ku Jehova. Otjotjihorera, otjikando tjimwe tji mba ri nozombura hambombari, omiṱiri yandje ya pindikire tjinene mena rokutja mba panḓa okurya o-verilättyjä, okapanekuka ku ka ungurwa pombinḓu. Eye wa kondja okupaturura otjinyo tjandje neke re rimwe, ngunda e nesoroka ndi nokapanekuka meke re rarwe, ama kondjo okuṋiṋikizira motjinyo tjandje. Ami mba tona esoroka ndo meke re.

Indu tji mba ri nozombura 12, tate wa ṱa. Kombunda yanao, ee yenene okukara pozombongarero zombongo. Ovakambure mombongo va ri nonḓero mwami, nu iho tje ndji hinga kutja mbi kurise oupanga wandje ku na Jehova. Ami mba uta okulesa Ombeibela eyuva arihe nu mba konḓonona omambo nga zikamena kOmbeibela nawa. Ami mba papitisiwa tji mba ri nozombura 14, tji ya  ri 8 ku Auguste, mombura ndji 1969, mena romakonḓononeno wandje wOmbeibela omawa ngo.

Ami mba rira omukandjira woruveze aruhe tji mba za nokumana oskole. Ovivike oviṱiṱi kombunda yanao, ami mba tjindira ku ku nouhepe wovazuvarise moPielavesi, tji tja ri ku ṱa mondivitivi ya Finland.

Ami mba hakaena ku nomuatje omukazona wena Sirkka moPielavesi ngwa karira omukazendu wandje omusuverwa. Tjiri, ami mbe mu suverere tjinene mena rokutja eye wa ri omurisusuparise nu wa suverere Jehova tjinene. Eye kaa paha okutjiukwa mouye poo okurira omutumbe. Eṱe atuyevari aatu vanga okuungurira Jehova otja pu matu yenene nu twa ri nonḓero yokuungura otjiungura atjihe tji twa pewa. Eṱe twa kupasana tji ya ri 23 ku Marta mombura ndji 1974. Katjisupi tji twa za nokukupasana, eṱe twa ya okukakarera moKarttula, wina ku kwa ri nouhepe wovazuvarise.

Okuza pomautiro worukupo rwetu, Jehova we tu raisira kutja me tu vatere noviṋa mbi matu hepa indu tji twa twa po Ouhona we poruveze orutenga. (Mat. 6:33) Otjotjihorera, eṱe katwa ri nohauto tji twa ri moKarttula. Eṱe rutenga aatu ungurisa ounyeti. Posi yokutja, mokupepera kwa ri ombepera tjinene. Ku nao, eṱe aatu hepa ohauto okuzuvarisa momaturiro omanene maamu zuvarisa ombongo. Nungwari, katwa ri novimariva okuranda ohauto.

Ngunda atu hi nokuundjira ko, erumbi randje we ya okuyekuturyangera. Eye we tu pa ohauto ye. Eṱe aatu hepa okupakera opetrola uriri, mena rokutja oasuransie ya sutwa rukuru. Eṱe twa muna ohauto ndjaatu hepa.

Jehova we tu raisira kutja omerizirira we okutuvatera noviṋa mbi matu hepa. Otjiungura tjetu tja ri okutwa po Ouhona we poruveze orutenga.

Ngunda atu ri pOskole yOviungura vyOvakandjira mombura ndji 1978, omurumendu omukambure ngwa hongo mbo wena Raimo Kuokkanen, a we tu tunduuza okuhitisa omaningiriro okuyenda kOskole ya Gilead. Ku nao, eṱe twa uta okurihonga Otjiingirisa kokutja tu yenenise ondando ndjo. Nungwari mombura ndji 1980, ngunda atu hi ya hitisa omaningiriro ngo, eṱe twa ningirwa okukakarera porutavi rwomberoo ya Finland. Moruveze ndwo, ouṋepo woBetel kaau yandjerwa okuhitisa  omaningiriro okuyenda koGilead. Posi yokutja, eṱe aatu vanga okukakarera imba Jehova pu ma munu kutja pe ri nawa, nu kaatu vanga okukongorera oumune wetu. Ku nao, eṱe twa yakura omaṋangero ngo. Posi ya, eṱe twa kayenda komurungu okurihonga Otjiingirisa tjinga aatu munu kutja porumwe mape kakara oruveze kweṱe okuhitisa omaningiriro okuyenda koGilead.

Ozombura ozonḓiṱi kombunda yanao, Orutu Orunane rwa yandjera ouṋepo woBetel okuhitisa omaningiriro okuyenda koGilead. Twa hakahana okuhitisa omaningiriro wetu, posi yokutja katji nokuheya kutja katwa ri nondjoroka poBetel. Twa ri nondjoroka. Eṱe aatu vanga okurirongera okukakarera koṋa ku ku nouhepe ndoovazu matu yenene okutjita nao. Eṱe twa yakurwa koGilead nu twa mana mu Septemba mombura ndji 1985, ndja ri oklasa oitja-79. Nu eṱe twa hindwa koColombia.

Rutenga, twa kaungurira porutavi rwomberoo moColombia. Ami mba kondja okuungura oukukutu motjiungura tjandje, posi yokutja kombunda yombura imwe porutavi rwomberoo, ami mba muna kutja matu hepa okutjita omarundurukiro. Ami mba ningira otjiungura tjarwe nu ya ri otjikando otjitenga nu otjisenina mehupo randje okutjita nao. Kombunda yanao, eṱe twa kakarera otjovahindwa motjihuro Neiva, morukondwa rwa Huila.

Ami aruhe mba suverere otjiungura tjokuzuvarisa. Tji mba ri moFinland otjomukandjira omukombe, ee yenene okuzuvarisa okuza komuhukomunene rukuru nga ngurova olata. Otjovakupasane ovape, ami na Sirkka wina aatu yenene okukara eyuva embomba motjiungura tjokuzuvarisa. Eṱe oruveze rumwe aatu rara mohauto yetu indu tji twa kazuvarisa kotuveze twokokure. Iho aatji tjiti kutja atu ha morosa oruveze, nokutja tu ute rukuru notjiungura tjokuzuvarisa meyuva ndi mari kongorere ko.

Otjovahindwa, eṱe twa uta okukara nonḓero ndji twa ri na yo rutenga motjiungura tjokuzuvarisa. Ombongo yetu ye kura, nu ovakambure ovakwetu moColombia va ri ovandu vondengero, vorusuvero nu mbaave raisa ondangi.

Pa ri novirongo mbi ha ri kokure tjinene na Neiva mu mu ha ri Ovahongonone va Jehova. Ami ee rikende tjinene ohunga nomuano ombuze ombwa mu mai vaza kotuveze two, mena rokutja mwa ri ovita vyovapirukire vohoromende, nu kamwa ri ondjeverero komundu ngu he ri omuture wovirongo mbyo. Ku nao, mba kumba ku Jehova kutja omundu umwe wovirongo mbyo ma yenene okurira Omuhongonone wa Jehova. Ami ee ripura kutja omundu ngo ma sokutura moNeiva kokutja me rihonge ouatjiri. Mena ranao, ami wina mba kumba kutja kombunda yombapitisimo ma rire omuzuvarise ngu noupanga ouwa ku na Jehova nu ngu ma yenene okuyaruka koyawo okukazuvarisa ngo. Andakuzu ee tjiwa kutja Jehova u nomazengururiro omasemba okukapita oyandje.

Oruveze orusupi kombunda yanao, ami mba uta okukonḓonona Ombeibela ku nomurumendu omutanda wena Fernando González. Eye wa turire moAlgeciras, tjimwe tjovirongo mu mu ha ri Ovahongonone va Jehova. Fernando ee ya okuyekuungura koNeiva pu pa ri ozokilometa zokombanda 50 okuza kotjirongo kaa kara. Eye ee rirongerisa nawa komakonḓononeno wOmbeibela, nu tjimanga wa uta okukara pozombongarero zombongo azehe. Okuza kotjivike otjitenga tja uta okurihonga Ombeibela, Fernando aa woronganisa varwe motjirongo  ma tura nokuvehonga oviṋa eye mbye rihongo okuza komakonḓononeno wOmbeibela.

Fernando wa papitisiwa mu Januari mombura ndji 1990, omieze hamboumwe kombunda yaindu tja uta okurihonga Ombeibela. Kombunda yanao, eye wa rira omukandjira omukarerere. Mena rokutja moAlgeciras mwa ri Omuhongonone umwe, ya ri oupupu korutavi rwomberoo okuyenena okuhinda ovakandjira vapeke koruveze ndwo. Mu Februari mombura ndji 1992, mwa zikamisiwa ombongo motjihuro ho.

Fernando kaa zuvarisa motjirongo tje uriri. Kombunda yaindu tja kupa omukazendu we, owo va tjindira koSan Vicente del Caguán tji tja ri otjirongo tjarwe ku ku ha ri Ovahongonone va Jehova. Owo va vatera okuzikamisa ombongo motjirongo ho. Mombura ndji 2002, Fernando wa zikwa otjomutarere worukondwa nu eye nomukazendu we Olga va kayenda komurungu okuungura otjiungura ho nga kundino.

Mena rotjiṋa ho, ami mbe rihonga ounanḓengu wokukumbira otjiṋa kaaṋi motjiungura tja Jehova. Jehova u yenenisa atjihe tji tu hi nokuyenena okutjita. Ihi otjiungura tje, katjetu.—Mat. 9:38.

Mombura ndji 1990, eṱe twa pewa otjiungura tjokuvarura ozombongo. Otjiungura tjetu otjitenga tjokuvarura ozombongo tja utira motjihuro ohongora hi Bogotá. Eṱe aatu tira kutja kamaatu yenene okuungura otjiungura ho nawa. Ami nomukazendu wandje oweṱe ovandu vakauriri mbu tu ha ri nondjiviro kaaṋi. Nu katu ya iririra okukara motjihuro mu mu novandu ovengi. Posi yokutja, Jehova wa yenenisa omakwizikiro we nge ri mOvafilipi 2:13 nge tja: “Ndjambi tjinga e ungura mu eṋe aruhe. Eye me mu pe ombango nomasorero okuyenenisa ondyero ye.”

Kombunda, eṱe twa kavarura ozombongo moMedellín, otjihuro tji mba ri amba tamuna rukuru. Ovandu koṋa ngo kaave tira outwe mena rokutja otjiṋa tji va iririra. Otjotjihorera, otjikando tjimwe ngunda ame konḓonona Ombeibela ku nomundu mondjuwo, ovandu va uta okuyahasana pendje. Ami ee vanga okurihoreka, posi yokutja omuhongwa wOmbeibela aa kayenda komurungu okulesa oparagrafa a porimana. Nu tja mana okulesa, eye wa ya pendje. Kombunda yoruveze orusupi, eye wa kotoka nounatje we ouzandu uvari nu noupore wa tja, “Arikana ndji isira, mba kaeta ounatje wandje.”

Pa ri ovikando vyarwe mbi twa kara moumba. Otjikando tjimwe ngunda amatu zuvarisa ondjuwo nondjuwo, omukazendu wandje wa utuka kwami a uruma. Eye wa tja pe nomundu ngu ma vanga okumuyaha. Otjiṋa ho tje ndji urumisa. Posi yokutja, kombunda twa kamuna kutja omurumendu ngo aa vanga okuyaha omundu warwe ngwaa kapita meṋe ya Sirkka.

Kombunda, outwe mbwa u tjitwa momivanda kau tu urumisa tjinene. Eṱe twa yanḓiparisirwe i youvanḓe wOvahongonone va Jehova mba turire movirongo mbyo, nu mba tuurunga omauzeu ngo poo omanene kombanda yanao. Eṱe twa kamuna kutja, ndoovazu Jehova ee ve vatere, eye wina me tu vatere. Eṱe aruhe twa ri nonḓuviro kondunge ndjaatu pewa i yovanene vombongo movirongo mbyo, aatu toorere ko omukambo wokuritjevera natu isa vyarwe meke ra Jehova.

 Otjiperi kutja, ozongaro tjiva kaza ri ozonaumba otja tjaatu undjire ko. Otjikando tjimwe, mba zuva ovakazendu vevari mbaave munika aayo mave hungirasana omambo omavi pendje nondjuwo ndji mba kavarura. Ami hi mba ri nonḓero okutarera ovandu amave pose, posi ya omuini wonganda we ndji raera kutja mbi hite moyata. Nungwari kaya ri ovandu mbu mave pose, posi ya ya ri ouzera uvari mbwaau hungire, nu mbwaau horere ovararanganda.

Mombura ndji 1997, ami mba zikwa otjomuhonge wOskole yOmbeibela yOvarumendu Ovakombe. b Ami aruhe ee tjaterwa okuyenda kozoskole nḓe rongerisiwa i yotjira tja Jehova, posi ya hi na pu mbe ripura okukara nomerizirira wokukahonga ku imwe yozoskole nḓo.

Kombunda, mba kakarera otjomutarere wotukondwa. Indu otjiungura ho tji tja isapewa, ami mba yaruka kotjiungura tjokukavarura ozombongo. Oure wozombura zokombanda 30, ami mba karera nondjoroka otjomuhonge pozoskole nḓe rongerisiwa motjira tja Jehova nokuvarura ozombongo. Tjiri, mba muna ozondaya ozengi mena roviungura mbyo. Posi yokutja, kaviṋa avihe mbya ri ovipupu. Kurama mbi kahurure.

Ami mba ungurwa omundu omukukutu. Iho tje ndji vatera kutja mbi tuurunge ozongaro ozonḓeu. Posi yokutja, povikando tjiva ee hakahana okukondja okuṱuna oviṋa mozombongo. Povikando tjiva, ami mba tunduuza varwe okuraisa orusuvero noupore ku varwe. Nungwari, imbyo vya ri ovikaṋena ami mbyee hepa okuraisa mozongaro otja inḓo.—Rom. 7:​21-23.

Oruveze rumwe ee u momuinyo mena roungundipare wandje. (Rom. 7:24) Otjikando tjimwe, mba kumba ku Jehova ne mu raere kutja onawa kwami okuisa otjiungura tji mbi ungura otjomuhindwa nokuyaruka koFinland. Ongurova ndjo, mba ya kombongarero yombongo. Imbi mbi mba zuva pombongarero ndjo vye ndji tunduuza kutja mbi kare motjiungura tjandje nu mbi kayende komurungu okuungurira koungundipare wandje. Nga kundino, ami mba ṱunwa i yomuano Jehova ma zira ongumbiro ndjo. Ami wina mbi nondangi komuano me ndji vatera okutjinda oungundipare wandje.

Ami na Sirkka tu nondangi ku Jehova kondjingonekero yokumukarera oruveze aruhe mehupo retu. Ami wina mbi nondangi ku Jehova okundjipa omukazendu worusuvero nomuṱakame ozombura azehe nḓa.

Ami mbi ri pokuvaza ozombura 70 mu me isa okuhonga nokukarera otjomutarere ngu varura ozombongo. Posi yokutja, ami hi nomuhihamwatima ohunga notjiṋa hi. Omena raye? Mena rokutja mbi nongamburiro kutja otjiṋa tji tji hivirika Jehova tjinene, okumukarera nomerisusuparisiro nokumutanga okuza komutima mbwe ura norusuvero nondangi. (Mika 6:8; Mar. 12:​32-34) Eṱe katu hepa okukara noviungura ovinanḓengu kutja tu hivirike Jehova.

Tji me tara koviungura mbi mba ungura nu mbi mba yorokera, ami mbi muna kutja ami hi perwe oviungura mbyo mena rokutja owami omunanḓengu pu varwe nu hi perwe omerizirira ngo mena rokutja mba ri nondjiviro kaaṋi. Nungwari Jehova we ndji pa oviungura mbyo mena rotjari tje. Eye we ndji pa omerizirira ngo, nandarire kutja mba ri noungundipare. Ami ee tjiwa kutja me yenenisa oviungura mbyo nombatero ya Jehova erike. Momuano mbwi, ami mba muna omasa wa Mukuru moungundipare wandje.—2 Kor. 12:9.