Twende kovidio oini

Twende komurya

Ondjira ndji twara konguturiro yatjiri

Ondjira ndji twara konguturiro yatjiri

“Nu Omuna tje mu kutura, indino mamu rire ovakutuke, tjiri.”​—JOH 8:36.

OMAIMBURIRO: 54, 36

1, 2. (a) Ovikeṋa mbi raisa kutja ovandu tjiri ve vanga okukara nonguturiro? (b) Ozongondjero zawo zokuvanga onguturiro za eta tjike?

KUNDINO ovandu ve hungira tjinene ohunga nomaṱekisiro pamwe, ouyara, nongutukiro. Ovandu ovengi mouye ve vanga okukuturwa koṋiṋikizire, ondoorora na kousyona. Varwe ve vanga okupewa ouyara wokuhungira mbi mave vanga, nokuritoororera oveni kutja mave vanga okuhupa vi. Pe munika tjimuna ovandu koṋa akuhe ve vanga okuhupa nokutjita pu mave vanga.

2 Nungwari, okuyenenisa ozonḓero nḓo, katjiṋa otjipupu. Ozonḓero nḓo, ze kaetisa kutja ovandu ovengi ve ute okuraisa onyengo, omapirukiro, nokuzikamisa ovimbumba ovipirure vyohoromende, nokurundurura ondyero yohoromende kotjomasa. Nu hapo ovitjitwa otja imbyo vi yenenisa ozonḓero zawo? Kako, potuingi ovyo vi eta oumba nu ovandu ovengi ve pandjara omiinyo vyawo. Avihe mbi vi ṋunisa ouatjiri womambo wOmbara Salomo nge tja: “Omundu umwe rumwe u honaparera omukwao nga tji ma humapara.”​—Omuzuv. 8:9.

3. Matu sokutjita vi kutja tu kare nouṋingandu watjiri nu tu kare nohange yatjiri momuinyo?

3 Omuhongewa wena Jakobus, wa raisa otjiṋa tji tji eta ouṋingandu nohange yatjiri. Eye wa tja: “Nungwari ingwi ngu ma tara nawa metwako epwe ra Ndjambi ndi kutura ovandu, nu ngu panḓera po,  . . omundu ngwi ma serwa ondaya i Ndjambi mu avihe mbi ma tjiti.” (Jak. 1:25) Jehova, ngwe tu pa etwako epwe ndi, u tjiwa nawa kutja ovandu ve hepa ovikeṋa kutja ve rire ovaṋingandu, nu ve kare nohange yatjiri momuinyo. Eye wa yandja oviṋa avihe Adam na Eva mbyaave hepa, kutja ve kare nouṋingandu mehupo rawo, nokurira ovakutuke tjiri.

INDU OVANDU TJI VA RI NONGUTUKIRO YATJIRI

4. Onguturiro iṋe Adam na Eva ndji va ri na yo? (Tara kotjiperendero pomautiro worupa ndwi.)

4 Tji twa lese omakondwa 2 omatenga wa Genesis, tu yenena okumuna oukahu kutja Adam na Eva, tjiri va ri nouyara ovandu ovengi ndino mbu ve zera okukara na wo. Owo va ri nouyara wokumuna atjihe tjaave hepa, ouyara wokuhupa nokuhina emuma noṋiṋikizire. Ovandu ovatenga mba tjiri va ri ovakutuke, nu kaave hepa okurikenda ohunga novikurya, oviungura, omitjise nonḓiro. (Gen. 1:27-29; 2:8, 9, 15) Hapo ihi matji hee kutja onguturiro Adam na Eva ndji va ri na yo, ya ri onguturiro yatjiri? Indjo tu tare.

5. Ovandu ve hepa tjike kutja ve yorokere onguturiro yatjiri?

5 Ovandu ovengi ndino ve muna kutja okukara nonguturiro yatjiri, ve sokutjita otjiṋa atjihe tji mave vanga, kainatja kutja maku kongorere tjike. Embo ndi The World Book Encyclopedia, ri kahurura onguturiro otja “ouyara wokuritoorera ozondando nokuzeyenenisa.” Nungwari komurungu ra tja: “Otja koveta, ovandu ve rira ovakutuke tjiri, indu tji ve hina okuundjirwa ko okutjita oviṋa ovihasemba, mbi heri ohepero, poo mbi ve hina okuyenena okutjita.” Ihi matji hee kutja, tu hepa okutjaerwa koviṋa tjiva, kokutja ovandu avehe ve yenene okumuna ouwa monguturiro ndji va pewa. Epuriro ndi matu sokuripurira ko, orondi: Ouṋe ngu nouvara wokutya kutja ozoveta zeṋe nḓe ri ozosemba, ozonahepero nu ovandu nḓu mave yenene okuṱakamisa?

6. (a) Ongwaye Jehova erike tje nouyara wokutjita otjiṋa atjihe tji ma vanga? (b) Onguturiro iṋe ovandu ndji mave yenene okuyorokera, nu omena raye?

6 Tji matu hungirire konguturiro, epu enanḓengu ndi matu sokuripurira ko, orondi rokutja Jehova Mukuru erike ongu nouyara wokutjita otjiṋa atjihe tji ma vanga, nokuhina otjiṋa poo omundu ngu me mu tjaere. Omena ratjike? Orondu eye ongu ri Omuute woviṋa avihe, nu ongu ri omunamasaaehe nOmuhonapare Erike wevaverwa arihe. (1 Tim. 1:17; Omavan. 4:11) Zemburuka omambo omawa Ombara David nga hungira ohunga notjihako tjokombanda Jehova erike tje na tjo. (Lesa 1 Ekuruhungi 29:11, 12.) Otjingaperi kutja onguturiro yoviutwa avihe meyuru na kombanda yehi, i nopoṋa pu i yandera. Oviutwa vi sokutjiwa kutja Jehova Mukuru u nouyara wokutya kutja ovikwaye mbi ri ovisemba, ovinahepero, nu ovandu mbi mave yenene okuṱakamisa. Nu otjiṋa ho Jehova Mukuru otja tjita indu tja mema ovandu ovatenga.

7. Ovikeṋa tjiva mbi tu tjita nokuhina okuripurira ko, nu mbi tu etera ondjoroka?

7 Nangarire kutja Adam na Eva rutenga va ri nouyara moviṋa ovingi, ouyara wawo wa ri nopoṋa paa u sokuyandera. Tjiva vya ri oviṋa mbyaave tjiti uriri nokuhina okuripura, posi yokutja pa ri na tjiva mbyaave ha yandjerwa okutjita. Otjotjihorera, ovanene vetu ovatenga aave tjiwa kutja mave sokusuvana, okurya, okurara, na vyarwe ovingi, kutja ve kare nomuinyo. Nu hapo ya ri oviṋa ovizeu ku wo okutjita? Kako, mena rokutja Jehova wa tjita kutja okutjita oviṋa otja imbyo, ku ve etere ondjoroka nohange yatjiri momuinyo. (Eps. 104:14, 15; Omuzuv. 3:12, 13) Otjiperi kutja atuhe tu vanga okuṋuka omuinyo weyuru omuwa, okurya ovikurya mbi twa suvera, nokurara ozomboṱu ozombwa. Tu tjaterwa okutjita oviṋa avihe mbi nokuhina okuṋiṋikizirwa ko, poo okumuna kutja ovizeu. Adam na Eva wina va ri noumune otjingewo mbo.

8. Erakiza riṋe Mukuru nda yandja kovanene vetu ovatenga, nu omena raye?

8 Jehova wa yandja erakiza ku Adam na Eva kutja, ngave panduke ovanatje, nu ve ṱakamise ehi. (Gen. 1:28) Hapo etwako ndi ra tjita kutja ave ha kara nouyara? Kako! Ra yandjwa kovandu kutja ve kare norupa mondando yOmuute, yokutjita kutja ehi arihe ri rire oparadisa ovandu ohomonena vomihoko pekepeke, mu mave tura mo nga aruhe. (Jes. 45:18) Ndino, omundu ngwa toorora okurira omukombe poo okukupasana nokuhina okukara novanatje, kapirukire ondando ya Jehova kaparukaze. Nungwari, ovandu tjiva ve toorora okukupasana nokukara novanatje, nandarire kutja okutjita nao kaviṋa ovipupu. (1 Kor. 7:36-38) Omena ratjike? Orondu otjiṋa hi tji ve etera ouṋingandu nohange momuinyo. (Eps. 127:3) Adam na Eva aave sokuyorokera orukupo rwawo neṱunḓu ewa nga aruhe.

ONGUTURIRO YATJIRI YA PANDJARA VI?

9. Ongwaye Etwako ra Mukuru ndi ri mu Genesis 2:17, tji ra ri esemba, enahepero, nepupu ku Adam na Eva okuṱakamisa?

9 Jehova wa yandja etwako rarwe ku Adam na Eva, ndaa ri kahurura nawa kutja maku tjitwa tjike ku wo, tji ve he ri ṱakamisire. Oro ra tja: “Posi yakomuti mbu yandja ondjiviro okutjiwa ouwa nouvi ko nokurya kovihape vyawo. Tji mo tjiti nao, mo ṱu.” (Gen. 2:17) Nu hapo etwako ndi ra ri ehasemba? Kara ri enahepero? Nu ra ri ezeu ku wo okuṱakamisa? Hapo re ve yeka onguturiro yawo? Kako. Kombanda yanao ovakonḓonone vOmbeibela ovengi va tja, indo ra ri etwako epupu. Otjotjihorera, omukonḓonone wOmbeibela umwe wa tja: “Omatwako wa Mukuru nge ri mu Genesis 2:16, 17, ye raisa oukahu kutja Mukuru erike ongu ma tjiwa imbi mbi ri ovisemba kovandu, na imbi mbi heri ovisemba ku wo. Kokutja ovandu ve yorokere oviṋa ‘oviwa’, owo mave hepa okukambura mu Mukuru nokuraisa onḓuviro ku ye. Indu tji ve hina okuraisa onḓuviro, owo mave sokurityera oveni kutja ovikeṋa mbi ri oviwa na mbi ri ovivi.” Iho otjiṋa otjizeu ovandu tji ve hi nokuyenenisa oveni, nokuhina ombatero ya Mukuru.

Omukambo Adam na Eva mbu va toora wa eta omauzeu omengi! (Tara koparagrafa 9-12)

10. Ongwaye tji tu ha sokumuna kutja ouyara wokuritoororera oveni, nousemba wokutya imbi mbi ri oviwa novivi, oviṋa vimwe?

10 Ovandu ovengi tji va lese etwako Jehova nda yandja ku Adam, ve muna kutja Adam ka ri nouyara wokuungura tji ma vanga. Mokumuna nao, owo kave munu ombangu pokati kouyara wokuritoororera oveni, nousemba wokutya imbi mbi ri oviwa novivi. Adam na Eva va ri nouyara wokutoorora kutja mave puratene ku Mukuru poo indee. Posi yokutja, Jehova erike ongu nouyara okuura wokutya pokati kouwa nouvi, nu ouyara we mbwi aau kuramenwa po i ‘omuti mbu yandja ondjiviro yokutjiwa ouwa nouvi’ mbwa ri motjikunino tja Eden. (Gen. 2:9) Popengi katu tjiwa ovikongorere ko vyozondando zetu, nu kaaruhe tji tu tjiwa nawa kutja maze tu etera ouwa. Nu tu muna ovandu amave toora ozondando nokumuna kutja maze ve etere ouwa, nungwari komaandero ze ve etera omauzeu, onyoneno poo oviwonga. (Omiano 14:12) Okutjiwa kutja matu sokuyandera pi, otjiṋa otjinanḓengu. Mokupitira metwako re, Jehova wa honga Adam na Eva omuano wokukara nonguturiro yatjiri. Omomuano uṋe, nu ovakupasane mbo va tjita vi?

11, 12. Ongwaye omukambo wa Adam na Eva tji we ve etera onyoneno? Sasaneka.

11 Ovanene vetu ovatenga va toorora okuhina okukara nonḓuviro. Omakwizikiro Satan nge ve rora na wo nga, “omeho weṋu maye paturuka, amu sana ku Ndjambi omuini namu tjiwa ouwa nouvi,” ya nana ombango ya Eva tjinene. (Gen. 3:5) Hapo omukambo Adam na Eva mbu va toora we ve kutura momuano umwe po omukwao? Ouhumandu, katjiperi. Omukambo wawo mbu va toora kau na pu we ve etera otjiṋa Satan tje ve kwizikira. Nungwari, owo va kamuna kutja okuhina okukara nonḓuviro komirari vya Jehova nokutjita imbi mbi mave vanga, kwe ve etara onyoneno. (Gen. 3:16-19) Omena ratjike? Ousupi, omena rokutja Jehova kenaa wa yandja ouyara kovandu okurityera oveni pokati kouwa nouvi.—Lesa Omiano 20:24; Jeremia 10:23.

12 Ihi matu tji sasaneke nomuhinge wonḓera. Kutja ma kavaze koruveze ku ma sokuyenda, eye ma sokukongorera omirari vyokuhinga onḓera. Oviungurisiwa vyouye wakandino vyokuhinga onḓera, vi vatera omuhinge wonḓera okuungurisa omirari nokuyenena okuhungira ku novandu mbe mu raera kutja ma sokutjita vi, kokutja ma kavaze ku ma i. Posi yokutja omuhinge wonḓera tja tye okuhina okukongorera omirari, na hingi onḓera koṋa akuhe ku ma vanga, mape ya a ku eta oumba. Tjimuna omuhinge wonḓera ngo, Adam na Eva va tjita oviṋa otja kombango yawo oveni. Owo va nakaura omirari Mukuru mbye ve pa. Kwa kongorera tjike? Kwa eta ouvi nonḓiro ku wo oveni, na kozondekurona zawo wina. (Rom. 5:12) Mena rokutja Adam na Eva va kongorera ozonḓero zawo, owo va pandjara onguturiro yatjiri ndji va ri na yo.

OMUANO WOKUKARA NONGUTURIRO YATJIRI

13, 14. Onguturiro ya tjiri matu i munu vi?

13 Ovandu ve muna kutja tji ve nonguturiro okuura, mave kara nondjoroka yatjiri. Posi yokutja, ouatjiri owombwi wokutja, okukara nouyara okuura ku ri tjimuna engaruvyo ndi konda kuvari. Onguturiro yatjiri i tu etera ozondaya ozengi. Posi yokutja tu uruma tji matu ripura kutja ouye atjau sana pi andakuzu omundu auhe u yandjerwa okuungura ngamwa atjihe tji ma vanga. Mena repu ndi, embo ndi The World Book Encyclopedia ra tja: “Pe nozoveta tjiva mehi arihe nḓe yandja ouyara kovandu na zarwe nḓe tjaera ovandu okutjita oviṋa tjiva.” Ripurira uriri kutja ouzeu pu pe ṱa pi okutjanga ozoveta nḓo, nozohahende novapangure mbu ve heperwa po okuzezikamisa!

14 Jesus Kristus wa raisa omuano omupupu wokukara nonguturiro yatjiri. Eye wa tja: “Tji mwa panḓere pomahongero wandje, tjiri, oweṋe ovahongewa vandje, neṋe mamu tjiwa ouatjiri, nouatjiri mau mu kutura.” (Joh. 8:31, 32) Omuhunga Jesus mbwa yandja, mu matu yenene okumuna onguturiro yatjiri, u kamburira mo oviṋa vivari mbi: Otjitenga, yakura ouatjiri eye mbwa honga, nu otjitjavari, rira omuhongewa we. Okutjita nao ku eta onguturiro yatjiri. Nu hapo okukuturwa ku ye? Jesus wa kayenda komurungu okukahurura na tja: “Auhe ngu ma tjiti ouvi, eye omukarere wouvi. . . . Nu Omuna tje mu kutura, indino mamu rire ovakutuke, tjiri.”​—Joh. 8:34, 36.

15. Ongwaye onguturiro Jesus ndja kwizika tji mai tjiti kutja tu “rire ovakutuke, tjiri”?

15 Oukahu kutja onguturiro Jesus ndja kwizikira ovahongewa ve, onguturiro onene tjinene ponguturiro ovandu poo ozohoromende nḓu ze yandja. Nu kanguturiro ovandu ovengi ndji ve zera ndino. Indu Jesus tja tja, “Omuna tje mu kutura, indino mamu rire ovakutuke, tjiri,” eye aa hungire ohunga nonguturiro koukarere ounene noṋiṋikizire ovandu ndji va rora okukara na yo. Oyo onguturiro kokurira “omukarere wouvi.” Ouvi mbwi kau tu hingi okutjita oviṋa ovivi uriri, nungwari wina u tu tjaera okutjita imbi mbi matu tjiwa kutja ovisemba. Poo wina u yenena okututjaera okutjita oviṋa mbi matu yenene okutjita. Momuano mbo tu rira ovakarere vouvi, nowo u tjita kutja ovandu ve kare mombameno, omihihamo, omauzeu nu komaandero u eta onḓiro. (Rom. 6:23) Omuapostele Paulus wina aa tjiwa omuhihamo mbu za mouvi. (Lesa Ovaroma 7:21-25.) Eṱe matu yenene okumuna onguturiro yatjiri, ovanene vetu ndji va ri na yo rutenga, indu omapando wouvi tji ya isakewa.

16. Matu yenene vi okurira ovakutuke tjiri?

16 Omambo wa Jesus nga, “tji mwa panḓere pomahongero wandje,” ye raisa kutja pe noviṋa mbi undjirwa ko, poo pu matu sokuyandera kutja eye me tu kuture tjiri. OtjOvakriste mbe riyandja ku Mukuru, eṱe twe rizemba oveni natu toorora okuhupa otja komirari Kristus mbyaa hongo. (Mat. 16:24) Otja Jesus tja kwizika, eṱe matu yenene okukuturwa tjiri, indu ondando yotjisuta tjonguturiro tji ya yenenisiwa okuura.

17. (a) Ovikwaye mbi mavi tu pe omuhunga watjiri mehupo nohange momuinyo? (b) Morupa ndu maru kongorere ko matu kerihonga tjike?

17 Okuriwisa kehi yomahongero wa Jesus, tjimuna ovahongewa ve, ku tu pa omuhunga watjiri mehupo nohange momuinyo. Nu ihi tji tjita kutja tu kamune onguturiro yatjiri koukarere wouvi nonḓiro. (Lesa Ovaroma 8:1, 2, 20, 21.) Morupa ndu maru kongorere ko, matu katara kutja matu yenene vi okuungurisa ouyara mbu tu na wo nai momuano omusemba, kokutja tu yandje ondjozikiro ku Jehova, Mukuru ngu yandja onguturiro yatjiri, nga aruhe.