1. Ombeibela i hungira ouatjiri uṋe ohunga na Jehova?

HAPO ove otjo vanga omundu okukupangurira kotjivara tjoye, kombunikiro yomurungu woye, poo kounene worutu rwoye? Mape ya kutja, komoo vanga. Tjiri otjihuhumiṋe okutjiwa kutja Jehova ke tu pangurire ku imbi ovandu mbi ve muna. Otjotjihorera, indu Samuel tjaa tara ovanatje va Isai, eye kaa munu imbi Jehova mbyaa munu. Jehova wa raera Samuel kutja umwe wovanatje va Isai ma rire ombara ya Israel. Hapo atja ri ra uṋe? Indu Samuel tja muna omuzandu otjiveri tja Isai wena Eliab, eye wa tja: “Omurumendu ngwi ngwa kurama mba komurungu wa Muhona, tjiri, ongu ri ingwi Muhona ngwa toorora okutwirisiwa.” Eliab wa ri nombuniko ombwa nu Samuel ee ripura kutja eye ongwa pwire okutoororwa otjombara. “Nungwari Muhona wa tja nai ku Samuel: ‘O tara ku ihi ovandu ku ve tara.’” Matu rihongo tjike? Jehova wa tja: “ovandu ve tara kombunikiro yomuhapo, nungwari Muhona u tara omutima womundu.”​—1 Sam. 16:1, 6, 7.

2. Otja ku Johanes 7:24, omena raye tji tu ha sokupangurira omundu kombunikiro ye? Yandja otjihorera.

² Mena rokutja kaweṱe ohomonena, eṱe atuhe potuingi tu pangura ovakwetu kombunikiro yawo. (Lesa Johanes 7:24.) Posi yokutja katu tjiwa ovingi ohunga nomundu indu tji matu tara kombunikiro ye uriri. Otjotjihorera, nandarire onganga onongo nu ndji nondjiviro ka i yenene okutjiwa avihe tji mai tara omuvere kombanda uriri. Eye ma sokupuratena nawa indu tji ma vanga okutjiwa omitjise mbya verere rukuru, nokutja ouvere mbwi u mu ṱuna vi momuinyo nu rukwao ma sokutjiwa ovikaṋena avihe ohunga nomutjise omuvere mbwe na wo. Onganga mape ya ai ningire omuvere okukaperendwa kutja ma mune mbi ri moukoto worutu. Nu onganga tji i ha tjitire  nao mape ya ai panga omutjise mbu he ri wo. Momuano otjingewo, eṱe kamaatu tjiwa ovakambure ovakwetu nawa indu tji matu tara kombunikiro yawo uriri. Eṱe matu sokukondja nomasa okutjiwa oviṋa mbi ri mourekoto wawo. Otjiperi kutja eṱe katu tjiwa omitima vyovandu, kunao eṱe kamaatu yenene okutjiwa omundu nawa tjimuna Jehova. Eṱe matu hepa okukondja pu twa yenene okuhorera ku Jehova. Omomuano uṋe?

3. Ovihorera vyOmbeibela mbi ri morupa ndwi mavi tu vatere vi okuhorera ku Jehova?

³ Jehova u tjinda vi ovakarere ve? Eye u puratena ku wo. U tara kozongaro azehe mehupo rawo. Nu u ve raisira otjari. Indu tji matu horere komuano Jehova mbwa tjinda Jona, Elia, Hagar na Lot, ma u tu vatere okutjinda ovakambure ovakwetu momuano omuwa.

4. Ongwaye tji mape ya atu kara noumune ouvi ohunga na Jona?

⁴ Mena rokutja katu nokutjiwa avihe ohunga na Jona mape ya atu ripura kutja eye ka ri nongurameno nu wina ka ri omuṱakame. Jehova we mu rakiza okukazuvarisa ombuze yombanguriro ko Ninive. Jona, “wa hena komurungu wa Muhona” na rondo moskepi ndjaa i hungama kwarwe. (Jona 1:1-3) Hapo ove otjo yandjera Jona rukwao okuyenenisa otjiungura tja pewa ho? Ngahino kotjotjita nao. Posi yokutja Jehova aa munu kutja ma sokuyandja oruveze rukwao ku Jona.—Jona 3:1, 2.

5. Otja ku Jona 2:1, 2, 9, matu rihongo ye ohunga na Jona?

⁵ Jona wa raisa kutja eye tjiri wa ri omungendu mongumbiro ye. (Lesa Jona 2:1, 2, 9.) Ongumbiro Jona ndja kumba okuza mezumo rohi, tjiri i tu vatera okumuna kutja eye wa ri omungendu. Omambo we ye raisa kutja eye wa ri omurisusuparise, aa raisa ondangi nu wa kara nonḓuviro ku Jehova. Katjikumise kutja Jehova ka tarere kondataiziro ya Jona nungwari wa puratena kongumbiro ye, ne mu ungurisa otja omuprofete we rukwao.

6. Ongwaye tje ri ohepero kweṱe okupuratena nawa?

⁶ Kutja tu yenene okupuratena varwe nawa, matu hepa okurisusuparisa nokukara nomuretima. Ohepero okutjita nao mena romapu yetatu nga. Epu etenga, eṱe kamaatu hakahana okukara noumune ouvi ohunga novakwetu. Epu oritjavari, eṱe matu yenene okutjiwa oumune womukambure omukwetu nokutja otjiṋa ho me tji tjitire ye nu ihi matji tu vatere okuraisa otjari kuye. Epu oritjatatu, indu tji twa yandjere omukambure omukwetu okuhungira ohunga nouzeu mbu ri po eye mape ya e rihongere ko otjiṋa. Povikando  tjiva eṱe katu tjiwa ouripura wetu nga tji twa hungirire ko. (Omiano 20:5) Omunene wombongo moAsia wa tja: “Ami me zemburuka otjikando tjimwe tji mba hakahana okuhungira ngunda ambi hiya puratena komapu aehe. Ami mba raera omukazendu omukambure kutja ma sokurundurura omuano mbwe zira mozombongarero zombongo. Kombunda ami mba ka muna kutja eye ka lese nawa nu ope zokumuna ouzeu okuzira mozombongarero.” Tjiri ounahepero komunene auhe wombongo ‘okupuratena nawa’ ngunda e hiya yandja omaronga.​—Omiano 18:13.

7. Matu rihongo tjike komuano Jehova ma tjinda Elia?

⁷ Irira ouzeu kovakambure ovakwetu tjiva okuhungira ohunga nouzeu wawo, mena rozongaro zomekuriro, ombazu poo omuano mbu va ungurwa. Hapo matu yenene okutjita vi kutja irire oupupu kuwo okuturaera avihe ohunga nawo oveni? Zemburuka omuano Jehova ma tjinda Elia indu tja taura ku Jezebel. Pa kambura Elia omayuva omengi okuraera Jehova ongaro ma ri. Jehova wa puratena nombakatwi. Tjazumba eye wa yanḓiparisa Elia nu we mupa otjiungura otjinanḓengu okutjita. (1 Ozomb. 19:1-18) Mape ya ape kambura oruveze kaaṋi ovakambure ovakwetu okuhungira kuna eṱe noupaturuke, nu tji va tjiti nao eṱe otji matu yenene okutjiwa oumune wawo. Indu tji twa kara nomuretima tjimuna Jehova, owo otji mave kara nongamburiro mweṱe. Nu owo tji va yenene okuturaera oumune wawo matu sokupuratena nombango aihe.

8. Otja ku Genesis 16:7-13, omomuano uṋe Jehova ma vatera Hagar?

⁸ Hagar omukarere wa Sarai, wa tjita ongaro ndji he ri yo kombunda ya indu tja za nokurira omukazendu wa Abram. Hagar wa rira otjingundi na utu okunyengura Sarai, ngu hina aa yenene okupanduka ovanatje ve omuini. Ongaro ndjo ya rira ombi tjinene nu Hagar wa taura mena romuano Sarai mbwee mu tjindi. (Gen. 16:4-6) Koumune wetu otja mbu tu heri ohomonena, mape ya atu ripura kutja Hagar wa ri omukazendu womutongatima ngwa pwira omberero. Posi yokutja Jehova wa ri noumune warwe ohunga na Hagar. Eye wa hinda omuengeli we kuye. Indu omuengeli tje mu muna, we mu vatera okurundurura ongaro ye ne mu sere ondaya. Hagar wa muna kutja Jehova ee mu tjevere nu aa tjiwa ongaro me ri. Eye wa nyaṋuka momuinyo nu a isana Jehova a tja: “Ove oOve Ndjambi, ngu u muna,. . . Ami tjiri mba munu ingwi Umwe ngu me ndji munu.”​—Lesa Genesis 16:7-13.

9. Omena ratjike Mukuru tja raisira Hagar otjari?

⁹ Otjikeṋa Jehova tja muna mu Hagar? Eye aa tjiwa avihe ohunga na Hagar nomuano ma tuurunga avihe mbya tjitwa kuye. (Omiano 15:3) Hagar wa ri Omuengipte ngwaa kara meṱunḓu rOvaheberi. Hapo eye porumwe eeri munu otjomundu wozonganda? Hapo eye aa hihamenwa i yeṱunḓu re nehi ka kwaterwa? Eye ka ngwari omukazendu erike wa Abram. Ovarumendu ovaṱakame tjiva, povikando aave kara novakazendu ovengi. Posi yokutja indji ka ndjari ondando ya Jehova. (Mat.19:4-6) Katjikumise kutja ongaro ndjo i yeta omauzeu tjimuna eruru nokutondasana meṱunḓu. Jehova aa tjiwa kutja Hagar wa zunḓa indu tja nyengura Sarai, posi yokutja eye aa tjiwa avihe ohunga na Hagar kunao eye we mu raisira otjari.

10. Matu yenene vi okutjiwa ovakambure ovakwetu nawa?

¹⁰ Eṱe matu yenene okuhorera ku Jehova indu tji matu kondjo okutjiwa ovakambure ovakwetu nawa. Tjiwa ovakambure ovakweṋu  nawa. Hungira kuna wo komurungu na kombunda yozombongarero zombongo, ungureye pamwe motjiungura tjokuzuvarisa nu tje ri ohepero ve ṋanga keriro wina. Indu tji wa tjiti nao, mape ya okamuna kutja omukazendu omukambure ngu mo nangarasi wa mwina nangwari u nohoṋi, nu omurumendu omukambure ngu mo nangarasi ekorokope nangwari ondjandje poo eṱunḓu ndi ya oruveze a rwa kapita kozombongarero zombongo nangwari ripirukirwa. (Job 6:29) Otjiperi kutja katu ‘sokuritwa moviṋa, mbi he ri ovyetu.’ (1 Tim. 5:13) Posi yokutja tji twa tjiwa ovakambure ovakwetu nawa noviṋa mbi ve tuurunga mo mehupo, ihi tji tu vatere kutja tu ve zuve nawa.

11. Ongwaye tje ri ohepero kovanene vombongo okutjiwa ovakambure ovakwao nawa?

¹¹ Tjinenenene ovanene vombongo mave hepa okutjiwa avihe ohunga novakambure mbe ri mombongo mu ve karera. Tara kotjihorera tjomurumendu omukambure wena Artur ngwaa karere otjomutarere worukondwa. Eye nomunene wombongo umwe va ka varura omukazendu omukambure ngwaa munika aayo u nohoṋi. Artur wa tja: “Eṱe twa ka muna kutja omurumendu we wa ṱa tjimanga tji vaza nokukupasana. Nandarire kutja wa muna ouzeu mehupo eye we kurisa ovanatje vevari ovakazona mba ri noupanga ouwa kuna Jehova. Nu nai omeho we ye yenda amaye poṱupara nu u nombameno. Posi yokutja orusuvero nongamburiro ye mu Jehova ingee vya zikama. Eṱe twa muna kutja tu novingi okurihongera kotjihorera otjiwa tjomukazendu omukambure ngwi.” (Fil. 2:3) Omutarere worukondwa ngwi aa horere ku Jehova. Jehova u tjiwa ovakarere ve ovaṱakame nomihihamo mbi ve muna. (Eks. 3:7) Ovanene vombongo mbe tjiwa ovakambure ovakwao nawa ve yenena okuvevatera momuano mbu ri wo.

12. Omukazendu omukambure wena Yip Yee wa muna ouwa wa ye mokutjiwa omukazendu omukambure omukwao nawa mombongo?

¹² Indu tji wa tjiwa avihe ohunga nomukambure omukweṋu ngu ku kurungisa ove potuingi u uta okuṱotjari na ye. Tara kotjihorera hi. Yip Yee ngwa tura moAsia wa tja: “Omukazendu omukambure mombongo mu mba ri aa ravaere tji ma hungire. Ami ee munu kutja eye ke nongaro ombwa. Posi yokutja indu tji mba ungura puna ye motjiungura tjokuzuvarisa, mba muna kutja eye aa vatere ovanene ve okurandisa omahundju poruveze rwomarandero. Eye aa sokuravaera okunana ombango  yovarande.” Yip Yee wina wa tja: “Ami mbe rihonga kutja me hepa okutjiwa ovakambure ovakwetu kutja mbi ve zuve nawa.” Pe hepa ongondjero okutjiwa ovakambure ovakwetu nawa. Indu tji mo kongorere omirari vyOmbeibela nopaturura omutima woye, mo horere ku Jehova ngwa suvera “ovandu avehe.”​—1 Tim. 2:3, 4; 2 Kor. 6:11-13.

13. Otja ku Genesis 19:15, 16, ovaengeli va tjita vi indu Lot tjaa ivaiva nu omena ratjike?

¹³ Moruveze orunanḓengu mehupo re Lot aa ivaiva okukara nonḓuviro komarakiza wa Jehova. Ovaengeli vevari va ka ryangera Lot nu ave mu raere kutja nga pitise eṱunḓu re mu Sodom. Omena raye? Owo va tja: “Eṱe matu vanga okuyandeka otjihuro hi.” (Gen. 19:12, 13) Meyuva ependukirwa, Lot neṱunḓu re tjandje ngunda kave ya pita. Kunao ovaengeli va rakiza Lot rukwao. Posi yokutja eye ingee “wa ivaiva.” Eṱe mape ya atu ripura kutja Lot kaari nakonatja na imbi Jehova mbye mu raera okutjita. Nungwari Jehova wa kondja okumuyama. Mena rokutja ‘Muhona wa ṱotjari na ye,’ ovaengeli va kambura eṱunḓu ndi komaoko na ve ve pitisa motjihuro.​—Lesa Genesis 19:15, 16.

14. Omena ra tjike Jehova tja ṱotjari na Lot?

¹⁴ Jehova mape ya wa ṱotjari na Lot mena romapu omengi. Lot mape ya aa tira ovandu pendje notjihuro, nu mena ranao eye ka hakahanene okupita momaturiro we. Pari omaumba warwe wina. Lot mape ya aa tjiwa ozombara mbari nḓa wira movitoto vyomunoko motjana tji tjari popezu. (Gen. 14:8-12) Lot ee rikende tjinene neṱunḓu re eye tjinga ari otjiuru tjeṱunḓu. Kombanda yoviṋa avihe Lot wa ri omutumbe, kunao eye mape ya wa ri nondjuwo ombwa moSodom. (Gen. 13:5, 6) Otjiperi kutja oviṋa avihe mbyo kambyari epu esemba ku Lot okuhinokuraisa onḓuviro ku Jehova tjimanga. Posi yokutja, Jehova ka tarere kozondataiziro za Lot nu we mu vara otja ‘omurumendu omusemba.’​—2 Petr. 2:7, 8.

15. Pendje nokupangura oviṋa omundu mbi ma tjiti, eṱe matu sokutjita vi?

¹⁵ Pendje nokupangura oviṋa omundu warwe mbi ma tjiti, kondja pu moyenene okutjiwa oumune we. Veronica omukazendu  omukambure moEurope, wa kondja okutjita nao. Eye wa tja: “Omukazendu omukambure umwe aa munika tjimuna u nouzeu momuinyo. Eye aa kara kuye omuini. Povikando tjiva ami ee tira okuhungira kuna ye. Posi yokutja mbe ripura kutja, ‘andakuzu owami etje hepa epanga.’ Kunao ami mba tya okumupura kutja u rivi. Nu eye wa uta okuhungira kuna ami. Nai ami mbi mu tjiwa nawa.”

16. Ongwaye tji twa sokukumba kutja tu kare notjari?

¹⁶ Jehova ongutu tjiwa nawa erike. (Omiano 15:11) Kunao ningira ku Jehova kutja me ku vatere okumuna imbi eye mbye muna movandu varwe nokutja u tjiwe okuraisira varwe otjari. Ongumbiro ya vatera omukazendu omukambure wena Anzhela okuraisa otjari ku varwe. Ya ri ouzeu ku ye okupangasana ku nomukazendu omukambure mombongo. Anzhela wa tja: “Atja rira oupupu okupangura omukazendu omukambure ngo nokukara kokure na ye. Posi yokutja mba kumba ku Jehova kutja me ndji vatere okuraisa otjari komukazendu omukambure ngo.” Hapo Jehova wa zira ongumbiro ya Anzhela ndjo? Eye wa tja: “Twa pita pamwe motjiungura tjokuzuvarisa, nu okuzambo twa hungira oure woruveze orure. Mba puratena ku ye notjari. Nai ami mbe mu suvera nu tjiri mbi vanga okumuvatera.”

17. Matu sokurimanena okutjita ye?

¹⁷ Ove ko sokutoorora kutja owaṋi ngwa pwire otjari tjoye. Avehe va munine omauzeu tjimuna Jona, Elia, Hagar na Lot. Nu movito tjiva ve riyetera oveni omauzeu. Otjiperi kutja povikando tjiva atuhe tu ri yetera oveni omauzeu. Kunao Jehova ope zokutuningira kutja tu raisasane otjari. (1 Petr. 3:8) Indu tji tu nonḓuviro ku Jehova tu kurisa ombwaneno pokati kovakambure ovakwetu mouye ongondoroka. Matu sokukondja pu twa yenene okupuratena, okurihonga nokuraisa otjari kovambure ovakwetu.