Matu yenene vi okuhukura omundu omukuru novikaro vye nokuhina okuhwikika rukwao?
“Hukura omundu ingwi omukuru novikaro vye.”—KOL. 3:9.
OMAIMBURIRO: 52, 54
1, 2. Ovikwaye mbya munikwa ohunga nOvahongonone vaJehova?
OVANDU ovengi ve muna kutja Ovahongonone vaJehova ovandu mba panguka. Otjotjihorera, omutjange umwe wena Anton Gill wa tjanga ohunga novakambure ovakwetu mba ri mEhi rOvandoitji ndaa ri honaparerwa i yoNazi na tja: “ONazi aai vara Ovahongonone vaJehova otjovanavita vawo ovanene. . . . Mombura ndji 1939 mwa ri Ovahongonone vaJehova 6 000 [mozokamba zovakamburwa].” Omutjange wa weza kutja, nandarire kutja owo va muna ondatumisire onḓeu, Ovahongonone va raisa “ongurameno noupore [oupore kehi yombameno]” nu wina va raisa “ouṱakame kongamburiro yawo nomaunguriro omawa wakumwe.”
2 Oupe nai ovandu ovengi moSouth Africa va muna ongaro otjingeyo ndji mokati kovakarere vaMukuru. Pa ri noruveze indu Ovahongonone vaJehova vovivara mbya haṋika mehi ndo maave ha yenene okukara pamwe noupaturuke. Nungwari Osondaha tji ya ri 18 ku Desemba 2011, tja ri otjiṋa otjinyandise tjomutima okumuna ovakambure ovakwetu vokombanda 78 000 vomihoko pekepeke okuza koSouth Africa nomahi omararanganda, ave ura porutjandja romanyando orunenenene motjihuro tjaJohannesburg okuyorokera oprograma yoviṋa oviyapuke. Omurumendu umwe omunane worutjandja ndwi wa tja nai ohunga na imba mba woronganene mbo: “Ihi tjiri ootjimbumba tjongaro ombwa ami tji mba rora okumuna porutjandja ndwi. Avehe ve rihwikike ouhirona. Neṋe mwa kohorora orutjandja ndwi nawa tjinene. Nu tjiri oweṋe ovandu vozombazu nomihoko mbya panguka.”
3. Otjikeṋa tji tji tjita kutja eṱundu retu rovakambure mouye auhe ri panguke?
3 Ondangu yaimba mbe heri Ovahongonone vaJehova i raisa kutja eṱunḓu retu rovakambure tjiri eṱunḓu rapeke. (1 Petr. 5:9) Otjikwaye tji tji tjita kutja tu panguke tjinene nao kozongamburiro zarwe? Nombatero yEmbo raMukuru nombepo ye ondjapuke, tu ungura oukukutu kutja tu ‘hukure omundu ingwi omukuru novikaro vye.’ Nu tu ‘rihwikika omundu omupe.’—Kol. 3:9, 10.
4. Ovikwaye mbi matu kahungirira ko morupa ndwi, nu omena ratjike?
4 Oupupu okuhukura omundu omukuru novikaro vye, posi yokutja otjiṋa tjarwe okuhina okuhwikika rukwao. Morupa ndwi, matu katara kutja matu yenene vi okuhukura omundu omukuru novikaro vye, ongwaye okutjita nao tje ri otjiṋa tjohakahana, nu ongwaye omundu auhe tji ma yenene okurunduruka nandarire kutja aa tjiti oviṋa ovivi tjinene. Wina matu katara kutja imba mba kara orure mouatjiri mave sokutjita vi, kutja ave hahwikike omundu omukuru novikaro vye rukwao. Ongwaye tji tu hepa omazemburukisiro otja inga? Ouhumandu, imba mbaave karere Jehova va isa okukengeza nave yaruka ombunda komeripura novitjitwa vyawo ovikuru mbyaave tjiti ngunda ave hiya tjiwa Jehova. Kunao, atuhe matu sokuyandja ombango kerakiza ndi: “Ingwi ngu ma tjangovasi eye wa zikama, nga ṱakamise kutja a ha u ko.”—1 Kor. 10:12.
‘KOZA’ OZONḒUMA NGAMWA AZEHE ‘ZOMBAKIRASANENO’
5. (a) Sasaneka kutja ongwaye tji matu sokutoora omikambo vyatjimanga okuhukura omundu omukuru novikaro vye. (Tara kotjiperendero pomautiro worupa ndwi.) (b) Otja kOvakolose 3:5-9, ovitjitwa viṋe mbi notjiṋa nomundu omukuru?
5 Ove mo tjiti vi tji wa munu kutja ozombanda zoye za ṱondova nu maze ṋuka navi? Otjiperi kutja mo hukura tjimanga. Momuano otjingewo, tji twa munu kutja tu tjita oviṋa Jehova mbya tonda, matu sokutjita omarundurukiro tjimanga. Matu sokukara nonḓuviro komuhunga omukahu mbwi, Paulus mbwa yandjere kOvakriste voruveze rwe: “Nambano tweye pehi oviṋa avihe mbi.” Ngatu tare kovitjitwa vivari ovivi Paulus mbya tamuna, ombakirasaneno nouhakohoke.—Lesa Ovakolose 3:5-9.
6, 7. (a) Omambo waPaulus maye raisa vi kutja tu hepa okutjita ozongondjero ozonene okuhukura omundu omukuru novikaro vye? (b) Sakura wa ri nehupo nda sanene pi, nu otjikeṋa tji tje mu pa omasa wokuisa ongaro yehupo ndjo?
6 Ombakirasaneno. MOmbeibela embo ndi “ombakirasaneno,” ri heya omahakaeneno womonyama pokati kovandu mbe ha kupasana kotjiveta novarumendu mbe rara povarumendu ovakwao poo ovakazendu mbe tjitasana ovitjitwa ohamukwao na imbyo. Paulus wa raera Ovakriste ovakwao kutja ngave ‘koze’ ozonḓuma ‘nḓe ri mu wo,’ nḓe notjiṋa nombakirasaneno. Ihi matji hee kutja matu sokukondja nomasa okuisa ozonḓuma ozombi otja inḓo. Okutjita nao kaupupu, nungwari matu yenene okutoṋa.
7 Ripurira ku imbi mbya tjitwa komukazona wena Sakura * ngwa za koJapan. Otja tjee kuru, eye ee rimunu ourike nokurihahiza. Okuza koruveze tja ri nozombura 15, eye wa uta okutjita oruvakiro ku novandu pekepeke otjomuano wokuvanga okukoza ourike mbwee rimunu. Eye wa tja: “Mena rongaro ndji, ami mbe riiparekisa omazumo yetatu.” Eye wa kahurura komurungu na tja: “Rutenga, ee rimunu okuhara ongamburiro mu ami omuini indu tji me tjiti oruvakiro, orondu ee munu kutja pe novandu mbe ndji hepa nu mbe ndji suvera. Posi yokutja otja pee tjiti oruvakiro, opee rimunu okuhina ongamburiro mu ami omuini.” Sakura wa kayenda komurungu nongaro yehupo ndji nga tja hara ozombura 23. Okuzambo wa uta okurihonga Ombeibela ku nOvahongonone vaJehova. Sakura wa suverere oviṋa mbyee rihongo nu nombatero yaJehova eye wa yenena okuhina okurivera rukwao nokuṱohoṋi nu wa isa ongaro yoruvakiro. Sakura nai u karera otjomukandjira omukarerere nu ke rimunu ourike rukwao. Moruveze rwanao, eye omuini wa tja: “Ami tjiri mbi tjaterwa okukara morusuvero rwaJehova eyuva arihe.”
TAARA OVITJITWA OVIHAKOHOKE
8. Ovikeṋa mbi mape ya avi tjiti kutja tu rire ovahakohoke komurungu waMukuru?
8 Ouhakohoke. MOmbeibela embo ndi “ouhakohoke” ri ṱuna koviṋa ovingi kombanda yoruvakiro. Oro ri yenena okuṱuna kovitjitwa ovihakohoke tjimuna okupepa omakaya poo okuserekarera omahungi omahazendu. (2 Kor. 7:1; Ef. 5:3, 4) Oro wina ri ṱuna kovitjitwa ovihakohoke mbi tjitwa i ovandu mohamunika, tjimuna okulesa omambo nge pendura ozonḓuma zoruvakiro poo okutara oviperendero vyakamuzu, mbi yenena okuhinga omundu okuuta ongaro yokurinyandisa oviṋepo vyourumendu poo vyoukazendu nondando yokukovisa ozonḓuma ze.—Kol. 3:5. *
9. Okukurisa “omananukiro wonyama” ku yenena okueta ouvi waye?
9 Imba mbe tarera oviperendero vyakamuzu aruhe ve kurisa ozonḓero zawo ‘zomananukiro wonyama,’ nu ve tjita kutja ve suvere omahakaeneno wonyama tjinene nga tji ve ha sora tji ve hina okuyetjita. Momakonḓononeno pa munika kutja imba mbe ha yenene okuritjaera okutara oviperendero vyakamuzu ve raisa ongaro imwe na imba mbe ha sora okuritjaera kotjikariha poo kovipurukise. Kunao katjikumise kokutja imba mbe tara oviperendero vyakamuzu ve hita moumba. Oumba tjimuna okuṱohoṋi, okuhina okuungura nawa, okuhina okukara nouṋingandu meṱunḓu, omateyero worukupo nokurizepa. Omurumendu umwe tja za nokupoka koukarere wokutarera oviṋa vyakamuzu oure wombura imwe wa tja: “Ami mba uta okuhara ondengero mu ami omuini rukwao.”
10. Ribeiro wa yenena vi okutoṋa motjirwa tjokupoka kokusuvera oviṋa vyakamuzu?
10 Kovandu ovengi, okupoka koviṋa vyakamuzu otjirwa tji tji hina omaandero. Posi yokutja otja tji pa raisiwa ohunga na Ribeiro ngwa za koBrazil, matu yenene okutoṋa motjirwa hi. Ribeiro wa tjinda ponganda tja ri omutanda na utu okuungura monganda ndjaai ungura nozombapira nomambo nga ungurisiwa rukuru, nu poruveze ndwi aa yenene okumuna omambo wakamuzu oupupu. Eye wa tja: “Otja oruveze tjaa ru kayenda mba uta okusuvera okutara oviṋa vyakamuzu. Mbe vi suverere tjinene nga tje ha yenene okuundja kutja omukazendu ngwa ri epanga randje romorusuvero nu ngaa tu kara pamwe, ma yende nu mbi ute okutarera ozovidio zoviṋa vyakamuzu.” Okuzambo eyuva rimwe ngunda Ribeiro e ri poviungura, eye wa tara momambo ngaaye sokuungurisiwa rukwao nu wa muna embo nda ri nepu ndi The Secret of Family Happiness. Eye wa nana embo ndi okuza momambo nga na utu okulesa. Imbi mbye rihonga membo ndi vye mu hinga kutja ma ute okurihonga Ombeibela ku nOvahongonone vaJehova, posi yokutja kwe mu kambura oruveze orure okupoka kongaro ye ombi. Otjikwaye tji tje mu vatera? Eye wa tja: “Ongumbiro nomerihongero wOmbeibela nokuripurira oukoto ku imbi mbyee rihongo, kwe kurisa ondangi yandje kovikaṋena vyaMukuru ngandu indu orusuvero rwandje ku Jehova tji rwa rira orunamasa ponḓero yandje yokuvanga okutarera oviṋa vyakamuzu.” Omasa wEmbo raMukuru nombepo ondjapuke vya vatera Ribeiro okuhukura omundu omukuru novikaro vye, na papitisiwa nu nai u karera otjomunene wombongo.
11. Otjikeṋa tji tji heperwa po kutja omundu ma poke koviṋa vyakamuzu?
11 Yandja ombango kokutja Ribeiro aa sokutjita ovingi pendje nokurihonga Ombeibela, kutja ma yenene okutoṋa motjirwa tje hi. Eye aa hepa okuripurira oukoto ku imbi mbyaa lese mOmbeibela nokuyandjera kutja vi ṱune komutima we. Eye aa hepa okukumba ku Mukuru nokuriheka kutja me mu vatere. Oviṋa mbi ombya vatera Ribeiro kutja orusuvero rwe ku Mukuru ru rire orunamasa kombanda yonḓero yokutarera oviṋa vyakamuzu. Kutja tu poke koviṋa vyakamuzu, eṱe wina matu sokusuvera Jehova tjinene natu tondo ouvi.—Lesa Epsalme 97:10.
ISEYE OMAZENGE NOMAMBO OMAHAZENDU NU AMU WOVISASANA
12. Otjikeṋa tji tja vatera Stephen okuisa omazenge nomambo omahazendu?
12 Ovandu ovengi ve hakahana okutoora omazenge nu ve hungira oviṋa ovivi nomambo omahazendu. Oviṋa otja imbyo tji mavi tjitwa, eṱunḓu ri muna ouzeu. Omurumendu umwe waAustralia wena Stephen aa tukana tjinene nu aa pindikisiwa i oviṋa mbi heri ovinahepero. Eye wa tja: “Ami nomukazendu wandje twa haṋikire povikando vitatu nu twa ri mondjira okuteya orukupo rwetu.” Okuzambo, Ovahongonone vaJehova va uta okurihonga Ombeibela pu nomurumendu nomukazendu ngwi. Indu Stephen tja uta okuṱakamisa omaronga wOmbeibela kwa kongorera tjike? Eye wa tja: “Ongaro yehupo retu ya runduruka tjinene. Nombatero yaJehova, ami nai mba rira omundu wohange nomupore, posi yokutja rukuru mba ri omundu womazenge tjinene ngwee handjisiwa i otjiṋa ngamwa atjihe tji mba nyengwa.” Kundino, Stephen u karera otjomuvatere wombongo nu omukazendu we wa ri omukandjira omukarerere oure wozombura ozengi. Ovanene vombongo Stephen me karera otjomuvatere wombongo va tja: “Stephen omundu ngwa mwina, ngu ungura oukukutu, nu wina u nongaro yomerisusuparisiro.” Owo kave ya rora okumumuna aa pindike. Stephen u muna kutja kaye omuini ngwa rundurura ongaro ye. Eye wa tja: “Ozondaya azehe ozombwa nḓa katja ze rira ozandje andakuzu hi yakurire ombatero yaJehova kutja me ndji rundurure ongaro yandje aihe.”
13. Ongwaye omazenge tji ye ri omanaumba, nu erakiza riṋe Ombeibela ndi i yandja?
13 Embo raMukuru, Ombeibela opu ri zokuturakiza kutja ngatu ise omazenge, ondjambu nu atu rokoha. (Ef. 4:31) Ouhumandu ongaro otja indji potuingi i kaeta ozondjito zoutwe. Ouye mape ya au vara ongaro yomazenge otjotjiṋa uriri, posi yokutja kangaro ndji yozika Omuute wetu. Ovengi aave hepa okuhukura poo okuisa ozongaro ozombi nḓa amaave yenene okurihwikika omundu omupe.—Lesa Epsalme 37:8-11.
14. Mape ya omundu wongaro youtwe a rire omurisusuparise?
14 Ngatu tare kotjihorera tjomurumendu omukambure wena Hans ngu karera otjomunene wombongo moAustria. Omuworonganise worutu rwovanene vombongo ngu karera mombongo Hans me karera wa tja: “Eye eemurumendu omukambure omurisusuparise ami ngu mba rora okumuna.” Posi yokutja Hans ka tja ri nao. Indu tja ri omutanda, eye wa uta okunwa otjikariha tjinene nu wa ri nongaro youtwe. Otjikando tjimwe indu tja purukisirwe i omavinu, eye wa pindika tjinene nga tja zepa epanga re romorusuvero. Hans wa muna omberero yozombura 20 motjovakamburwa, posi yokutja ehupo motjovakamburwa kari rundururire ongaro ye youtwe. Okuzambo ina yaHans wa ningira omunene wombongo kutja me ke mu varure, nu Hans wa uta okurihonga Ombeibela. Eye wa tja: “Ya ri ongondjero onene ku ami okuhukura omundu omukuru novikaro vye. Omatjangwa wOmbeibela nge ndji yanḓiparisa ya ri Jesaja 55:7, ndi tja: ‘Omurunde nga ise ozondjito ze ozombi,’ no 1 Ovakorinte 6:11, ndi tja: ‘Nu tjiva veṋu wina va ri ohamukwao novandu mba.’ Oure wozombura ozengi, Jehova we ndji vatera nomuretima okuhwikika omundu omupe okupitira mombepo ye ondjapuke.” Hans wa papitisiwa ngunda e ri motjovakamburwa, nu wa pitisiwa kombunda yozombura 17 nohinga. Eye wa tja: “Ami me tja okuhepa tjinene kotjari tjaJehova otjihimise nondjesiro ye.”
15. Otjikeṋa ovandu tji va suvera okutjita, nu Ombeibela i tja vi ohunga na tjo?
15 Okukora ovizeze wina ongaro yomundu omukuru. Okutara kotjihorera, ovandu ovengi ve kora ovizeze kutja ave ha hepa okusuta otjitjamurongo tjohoromende poo kutja ave ha toora omerizirira kouvi wawo. Posi yokutja Jehova ‘oNdjambi omuṱakame.’ (Eps. 31:5) Kunao, eye u undjira ko kutja “auhe” wovakarere ve ma “hungire ouatjiri komukambure omukwao” nu atu “wovisasana.” (Ef. 4:25; Kol. 3:9) Okutja matu sokuhungira ouatjiri nandarire kutja okutjita nao maku tu pe ohoṋi poo maku tu etere omauzeu.—Omiano 6:16-19.
OWO VA MUNA VI ONDOṊENO?
16. Omundu ma yenene vi okutoṋa okuhukura omundu omukuru novikaro vye?
16 Okuhukura omundu omukuru katjiṋa omundu tji mo yenene okuungura momasa woye omuini. Ovandu mba tamunwa morupa ndwi, Sakura, Ribeiro, Stephen na Hans, aave hepa okukondja nomasa okuisa ozongaro zawo ozombi. Otjiṋa tji tje ve vatera okumuna ondoṋeno, ya ri omasa wEmbo raMukuru nombepo ye ondjapuke. (Luk. 11:13; Hebr. 4:12) Tji matu vanga okumuna ombatero momasa ngo, eṱe matu sokulesa Ombeibela eyuva arihe, atu ripurire ko oukoto nu matu sokukumba aruhe ku Jehova kutja me tu pe ounongo nomasa wokuṱakamisa omaronga wOmbeibela. (Jos. 1:8; Eps. 119:97; 1 Tes. 5:17) Wina matu yenene okumuna ombatero mEmbo raMukuru nombepo ye ondjapuke tji matu rirongerisa nokuyenda kozombongarero zombongo. (Hebr. 10:24, 25) Nu wina matu sokuungurisa nawa omiano omingi pekepeke ovakarere vaMukuru mu ve pewa ovikurya vyombepo.—Luk. 12:42.
Matu yenene vi okutoṋa mokuhukura omundu omukuru novikaro vye? (Tara koparagrafa 16)
17. Matu kahungirira ku ye morupa ndu maru kongorere ko?
17 Twa tara kozongaro ozombi Ovakriste nḓu mave sokuhukura poo okunakaura nokuhina okuyaruka ku zo rukwao. Nu hapo opuwo ooviṋa mbi matu sokutjita kutja tu yakurwe i Mukuru? Kako. Wina matu sokurihwikika omundu omupe novikaro vye natu tjiti kutja ma rire orupa orukarerere rwehupo retu. Mekondwa ndi mari kongorere ko matu katara kutja matu yenene vi okutjita nao.
