Twende kovidio oini

Twende komurya

ORUPA RWOMAKONḒONONENO 48

EIMBURIRO 97 Tu hupisiwa i Embo raMukuru

Matu rihongo tjike okuza kotjihimise Jesus tja tjita?

Matu rihongo tjike okuza kotjihimise Jesus tja tjita?

“OwAmi ngu mbi ri omboroto yomuinyo. Ingwi ngu me ya ku ami kamaa ṱondjara.”JOH. 6:35.

MATU RIHONGO TJIKE?

Matu kerihongera kehungi ndi ri mu Johanes ekondwa 6, ndi hungira ohunga notjihimise Jesus tja tjita indu tja risa ovandu omayovi nozomboroto ndano nomahundju yevari uriri.

1. Omomuano uṋe omboroto mu ya ri onanḓengu kovandu moruveze rwOmbeibela?

 OMBOROTO ondja ri otjikurya otjinanḓengu tjinene kovandu moruveze rwOmbeibela. (Gen. 14:18; Luk. 4:4) Oyo ya ri onanḓengu tjinene nu povikando tjiva Ombeibela i tamuna “omboroto” indu tji mai hungire ohunga novikurya. (Mat. 6:11; Oviung. 20:7) Omboroto wina ya ri otjiṋa otjinanḓengu tjinene movihimise vivari Jesus mbya tjita, mbi tjiukwa tjinene. (Mat. 16:​9, 10) Matu yenene okulesa ohunga notjihimise tjimwe hi membo ra Johanes ekondwa 6. Otja tji matu konḓonona ehungi ndi, matu katara kutja omapu yeṋe ngu matu yenene okurihongera ko ndino.

2. Otjikando tjiṋe ovandu ovengi tjaave hepa ovikurya?

2 Ovaapostele va Jesus tji va za nokuzuvarisa, aave hepa okusuva. Ku nao, owo va ronda pu na ye mokayaha nave kondo Okuvare kwa Galilea. (Mar. 6:​7, 30-32; Luk. 9:10) Owo va vaza poruveze pu va kakara aveyerike, popezu notjirongo tjena Betsaida. Posi ya ovandu va zuva kutja Jesus u ri ngo, nu ovengi va ya ku ye. Eye ke na pe ve humba. Nungwari we ve honga ohunga nOuhona wa Mukuru, nu wa verura ovavere. Ovahongewa va Jesus va temenwe kutja ovandu avehe mba mave risa mo ye, mena rokutja eyuva aari yende amari toko. Ovandu tjiva mape ya va eterera ovikurya, posi ya ovengi aave hepa okuyenda koṋa ku mave karanda ovikurya. (Mat. 14:15; Joh. 6:​4, 5) Hapo Jesus wa tjita vi?

JESUS WA HAṊA OMBOROTO MOMUANO OMUHIMISE

3. Jesus wa raera ovaapostele kutja nga ve tjite vi kotjimbumba tjovandu? (Wina tara otjiperendero.)

3 Jesus wa raera ovaapostele ve kutja: “Owo kave nokuhepa okuyenda, eṋe oveni ve pee oukurya ve rye!” (Mat. 14:16) Posi ya aape munika tjimuna okutjita nao ya ri ouzeu mena rokutja pa ri ovarumendu ape 5 000. Nu tji wa etere ko ovakazendu novanatje, mape ya va ri ovandu 15 000 mbaave hepa okupewa ovikurya. (Mat. 14:21) Andreas wa tja: “Pe nomuzandona mba ngu nozomboroto ndano ozombomba zovirya nozohi mbari. Nozo ze nonḓengu yatjike kovandu avehe mbe ṱa mba?” (Joh. 6:9) Potuingi, ozomboroto zovirya za ri ovikurya ovandu mbyaave ri aruhe, nu omahundju mape ya ya kahisirwe nomongwa. Posi ya ozomboroto nomahundju yevari nga ri nomuzandona ngwi, katja vi parura ovandu avehe mba.

Jesus wa vatera ovandu noviṋa mbyaave hepa, na imbi mbi mavi kurisa oupanga wawo ku na Jehova (Oparagrafa 3)


4. Matu rihongo tjike okuza ku Johanes 6:​11-13? (Wina tara koviperendero.)

4 Jesus aa vanga okuraisa otjari kotjimbumba tjovandu, ku nao wa raera ovandu okuhaama movimbumba kombanda yehozu. (Mar. 6:​39, 40; lesa Johanes 6:​11-13.) Nu okuzambo Jesus wa tja okuhepa ku Ihe komboroto nomahundju. Mokutjita nao, eye wa raisa kutja Mukuru ongwe ve pe ovikurya nu aa raisa kutja u nondangi. Eṱe wina matu sokuhorera ku Jesus indu tji matu kumbu ngunda atu hi ya uta okurya, nandarire kutja tu ri kweṱe oveni poo tu ri mokati kovandu. Nu okuzambo Jesus wa raera ovahongewa ve okuhavarisa ovikurya kovandu, nu owo va rya nave kuta. Pa ri ovikurya ovingi mbya hupa, nu Jesus kaa vanga kutja vi moroke. Neye wa tja nga ve wonge ovikurya mbya hupu kutja vi ungurisiwe kombunda. Jesus we tu twapera otjihorera otjiwa tjokuungurisa oviṋa momuano omuwa. Tji u novanatje, mo yenene okuungurisa ehungi ndi okuhonga ovanatje voye okukumba ngunda ave hi ya rya, okuraisa ouwa ku varwe, nokuhaṋasana imbi mbi ve na vyo ku na varwe, tjimuna Jesus tja tjita.

Ripura omuini kutja, ‘Hapo mbi kumba ngunda e hi ya rya, tjimuna Jesus tjaa tjiti?’ (Oparagrafa 4)


5. Ovandu aave vanga okutjita vi indu tji va muna otjihimise Jesus tja tjita eyuva ndo, nu eye wa tjita vi?

5 Ovandu va temisirwe i yomuano Jesus maa honga, novihimise mbyaa tjiti. Mena rokutja aave tjiwa omakwizikiro wa Moses wokutja Mukuru ma pendura omuprofete wapeke, owo aave munu kutja omuprofete ngo oJesus. (Deut. 18:​15-18) Owo aave munu kutja Jesus ma rire omuhonapare omuwa ngu ma yenene okuyandja ovikurya kOmuisrael auhe. Ku nao, otjimbumba tjovandu aatji vanga ‘okuyekumukambura ve Mu zike komasa okurira ombara.’ (Joh. 6:​14, 15) Andakuzu Jesus we riyandjera okurira ombara, eye atja kara norupa mozopolotika zOvajuda nḓaari kehi youhonapare wOvaroma. Posi ya, eye ka tjitire nao. Ombeibela i tja eye ‘wa ronda kondundu, Eye erike.’ Nandarire kutja varwe aave mu ṋiṋikiza, eye wa panḓa okukara norupa mozopolotika. Tjiri ihi otjihorera otjiwa kweṱe.

6. Matu yenene okuhorera vi ku Jesus? (Wina tara kotjiperendero.)

6 Otjingaperi kutja ovandu kamaave tu ningire okutjita otjihimise tjovikurya, poo okuverura omitjise, poo okutuzika kutja tu rire ombara yawo. Nungwari owo mape ya ave tu tunduuza okutoorora poo okuyandja oruvara komundu ngu mave munu kutja ma rire omuhonapare omuwa. Posi ya, Jesus we tu raisira otjihorera otjiwa. Eye wa panḓa okukara norupa movitjitwa vyozopolotika, nu nandarire kombunda wa katja: “Ouhona wandje kawouye mbwi.” (Joh. 17:14; 18:36) Otjovakriste, eṱe matu hepa okuripura tjimuna Jesus nokuhorera ku ye. Tjimuna ye, eṱe tu yandja oruvara kOuhona wa Mukuru, tu raera varwe ohunga na wo, nokukumba kutja u ye. (Mat. 6:10) Pe noviṋa ovingi mbi matu yenene okurihonga okuza kotjihimise tjomboroto Jesus tja tjita.

Jesus kaa kara norupa moviṋa vyozopolotika, nu eṱe matu sokuhorera ku ye (Oparagrafa 6)


“OMAHEERO . . . WOZOMBOROTO”

7. Hapo Jesus wa tjita vi, nu ovaapostele va raisa ongaro iṋe? (Johanes 6:​16-20)

7 Jesus tja za nokurisa otjimbumba tjovandu, ovaapostele ve va karonda mokayaha nave i koKapernaum. Nu eye wa taurira kozondundu kokutja otjimbumba tjovandu atji he mu ziki otjombara. (Lesa Johanes 6:​16-20.) Ngunda ovaapostele ave ri mokayaha, kwa hinga otjivepo otjinamasa tjaatji zunganisa omeva. Nu Jesus we ya ku wo, ama kawondja kombanda yomeva. Nu eye wa raera omuapostele Petrus okukawondja kombanda yomeva wina. (Mat. 14:​22-31) Indu Jesus tja ronda mokayaha, otjivepo tja wa pehi. Ovahongewa ve va temenwe ave tja: “Tjiri, oOve Omuna waNdjambi!” a (Mat. 14:33) Otjikumise kutja ovaapostele va hungira omambo nga indu Jesus tja za nokukayenda kombanda yomeva, nungwari kave hungirire omambo ngo indu tja za nokutjita otjihimise tjozomboroto. Ohunga notjitjitwa tjingetjo, Markus wa tjanga kutja: “Ovahongewa ve va himwa tjinene, orondu owo kave zuvire nawa inga omaheero womatakavarisiro wozomboroto; otjiṋa hi kave tji zuvire oparukaze.” (Mar. 6:​50-52) Ovahongewa ve kaave zuu nawa kutja Jehova wa yandja omasa ku Jesus wokuungura ovingi pendje nokuvepa omboroto uriri. Ousupi kombunda yanao, Jesus wa hungira ohunga notjihimise tjomboroto rukwao, nu we tu honga epu rarwe enanḓengu.

8-9. Omena raye otjimbumba tjovandu tjaatji paha Jesus? (Johanes 6:​26, 27)

8 Otjimbumba tjovandu Jesus tja parura, aatji ripurire tjinene kouhepe nozonḓero zawo uriri. Omomuano uṋe mu va tjita nao? Meyuva ependukirwa, otjimbumba tjovandu tja kotoka poruveze Jesus pe ve pera ovikurya, posi ya Jesus novaapostele ve kapu va ri. Ku nao, otjimbumba ho tja ronda mouyaha mbwa zire koTiberias, okuyenda koKapernaum okukapaha Jesus. (Joh. 6:​22-24) Hapo owo va toora omukambo mbwi mena rokuvanga okurihonga ovingi ohunga nOuhona wa Mukuru? Kako. Owo aave vanga kutja Jesus me ve pe omboroto uriri. Ongwaye tji matu tja nao?

9 Tara kutja pa kayenda ye indu otjimbumba tji tja muna Jesus meṋe ya Kapernaum. Jesus we ve raera kutja mave mu paha mena rokutja mave vanga ovikurya uriri. Nandarire kutja owo va rya omboroto na ve kuta, Jesus we ve raera kutja ‘ovikurya mbi, vi yanda.’ Eye we ve tunduuza okuungurira “ovikurya mbi ha yanda nu mbi nomuinyo waaruhe.” (Lesa Johanes 6:​26, 27.) Jesus wa tja Ihe u yandja ovikurya otja imbyo. Ovandu va temenwe indu tji va zuva kutja pe novikurya mbi mavi yenene okuvepa omuinyo waaruhe. Hapo ovikurya viṋe mbyo, nu ovapuratene va Jesus aave yenene vi okumuna ovikurya mbyo?

10. Hapo ovandu aave hepa okutjita vi kutja ve mune omuinyo waaruhe?

10 Ovajuda mbo aave vanga okutjiwa kutja mave hepa okutjita vi kutja ve mune ovikurya mbyo. Owo mape ya aave ripura nOmatwako Mukuru nga yandjere ku Moses, nga ye ve raere kutja ngave tjite vi. Posi ya, Jesus we ve raera kutja: “Ihi Ndjambi tji ma vanga kutja mu tjite okwo ngwi okutja eṋe mu kambure mu Ingwi Eye ngwa hinda.” (Joh. 6:​28, 29) Owo aave hepa okukara nongamburiro mu Jesus kutja ve mune ‘omuinyo waaruhe,’ nu iho otjiṋa Jesus tja hungirira ko rukuru. (Joh. 3:​16-18, 36) Nu kombunda wa kahungirira koviṋa vyarwe mbi matu hepa okutjita kutja tu mune omuinyo waaruhe.—Joh. 17:3.

11. Ovajuda va raisa vi kutja aave ripurire kovikurya uriri? (Epsalme 78:​24, 25)

11 Ovajuda mbo kaave yakura kutja mave sokuraisa ongamburiro mu Jesus. Owo ve mu pura kutja: “Mo tjiti otjihimise tjatjike kokutja eṱe tu tji mune nu tu kambure mOve?” (Joh. 6:30) Nu okuzambo va tamuna kutja ovandu moruveze rwa Moses va muna otjimana, tji tja ri omboroto yawo yeyuva arihe. (Neh. 9:15; lesa Epsalme 78:​24, 25.) Ya ri oukahu kutja owo aave ripurire komboroto uriri. Indu Jesus tja hungira ohunga ‘nomboroto yatjiri ndji mai zire keyuru,’ ndji mai ve pe omuinyo waaruhe nu ndji he ri tjimuna otjimana, owo kave purire kutja ma hee tjike. (Joh. 6:32) Owo aave ripurire kovikurya uriri, nu kaave puratene ku Jesus indu tjaa kondjo okuvehonga oviṋa mbi mave sokutjita kutja ve mune omuinyo waaruhe. Matu rihongo tjike okuza kehungi ndi?

OTJIṊA OTJINANḒENGU KWEṰE

12. Jesus wa raisa vi kutja ovikwaye mbi ri ovinanḓengu tjinene?

12 Otjiṋa otjinanḓengu tji matu rihongo okuza mu Johanes ekondwa 6, okupuratena ku Mukuru nokukara noupanga ouwa ku na ye. Imbyo ooviṋa mbi mavi sokurira ovinanḓengu tjinene kweṱe. Indu Jesus tja rorwa i Satan, eye wina wa raisa kutja okupuratena ku Jehova otjiṋa otjinanḓengu tjinene povikurya. (Mat. 4:​3, 4) MOmazuvarisiro wOkondundu, eye wa ṋunisa ounanḓengu wokukara noupanga ouwa ku na Mukuru. (Mat. 5:3) Ku nao, matu yenene okuripura oveni kutja, ‘Hapo omuano mbu mbi hupa u raisa kutja mbi ripurira tjinene koupanga wandje ku na Jehova okukapita ozonḓero zandje omuini?’

13. (a) Ongwaye tje he ri otjiṋa otjivi okuyorokera ovikurya? (b) Paulus we tu rakiza kutja atu ha tjiti ondataiziro iṋe? (1 Ovakorinte 10:​6, 7, 11)

13 Katjiṋa otjivi okukumba ohunga noviṋa mbi matu hepa nokuviyorokera. (Luk. 11:3) Ombeibela i tja onawa komundu ‘okurya nokunwa nokukara nohange moviungura vye’ orondu ovyo “vi za meke raNdjambi.” (Omuzuv. 2:24; 8:15; Jak. 1:17) Posi ya, katu sokutjita kutja omauini ye rire oviṋa ovinanḓengu mehupo retu. Eṱe matu yenene okurihonga ohunga nepu ndi okuza koviṋa omuapostele Paulus mbya tjanga kOvakriste. Eye wa hungirira kotjihorera otjivi tjOvaisrael noviṋa mbi va tjita indu tji va ri mokuti onguza, na indu tji va ri popezu nOndundu Sinai. Eye wa rakiza Ovakriste ne ve raere kutja ave “ha kara nozonḓuma zouvi otja [Ovaisrael] tjiyave tjiti.” (Lesa 1 Ovakorinte 10:​6, 7, 11.) Jehova wa yandja ovikurya kOvaisrael mbo momuano omuhimise, posi ya mena rozonḓero zawo ozombi zokuvanga ovikurya vyarwe, kwe ve etera oumba. (Num. 11:​4-6, 31-34) Indu tjaave rikotamene kondana yongoldo, Ovaisrael va raisa kutja aave ripurire tjinene kovikurya, nomanuwa, nokukara nomikandi pendje nokukara nonḓuviro ku Jehova. (Eks. 32:​4-6) Paulus wa hungirira kotjihorera hi okurakiza Ovakriste mba hupire moruveze indu Jerusalem nondjuwo ondjapuke tji vya ri pookunyonwa mombura ndji 70 O.Z. Eṱe wina tu hupa ku ṱa komaandero wouye mbwi, ku nao matu sokuyandja ombango tjinene kerakiza ra Paulus, kutja atu ha tjiti ondataiziro tjimuna Ovaisrael.

14. Hapo Ombeibela i tja vi ohunga novikurya mouye oupe?

14 Indu Jesus tjee tu raera kutja ngatu kumbire “omboroto yetu yeyuva arihe,” eye wina we tu honga kutja tu kumbire ombango ya Mukuru kutja i tjitwe “kombanda yehi otja meyuru.” (Mat. 6:​9-11) Hapo ouye wetu mau sana pi indu ombango ya Mukuru tji ya yenenisiwa? Ombeibela i raisa kutja ombango ya Mukuru kombanda yehi mai kamburire mo ovikurya oviwa. Jesaja 25:​6-8 ri tu raera kutja kehi yOuhona wa Mukuru, ovandu mave kayorokera ovikurya ovingi oviwa. Epsalme 72:16 ri tja: “Ngamu kare ovikokotwa ovingi mehi nga kozondomba zozondundu.” Hapo ove u vanga okukaungurisa ovikokotwa tjiva mbyo okukarunga omboroto yoye ndji wa suvera, poo okukazika oviṋa vyarwe ovipe? Ove wina mo yenene okukakara notjikunino tjoye tjomivite, nokukayorokera omavinu omawa. (Jes. 65:​21, 22) Ovandu avehe kombanda yehi mave kayorokera oviṋa oviwa mbi.

15. Hapo imba mba pendurwa mave kerihonga tjike? (Johanes 6:35)

15 Lesa Johanes 6:35. Ripura ohunga novandu mba rya omboroto nomahundju mbi va pewa i Jesus. Nandarire kutja ovengi vawo kave raisire ongamburiro mu Jesus, owo mape ya ave kapendurwa nu o ka hakaena ku na wo. (Joh. 5:​28, 29) Owo mave kerihonga omaheero womambo wa Jesus nga: “OwAmi ngu mbi ri omboroto yomuinyo. Ingwi ngu me ya ku ami kamaa ṱondjara.” Owo mave hepa okukekurisa ongamburiro yawo motjisuta tjonguturiro tja Jesus, nongamburiro yokutja eye wa yandja omuinyo we mena ra wo. Moruveze ndwo, imba mba pendurwa na imba ovanatje ngamwa mba kwatwa, mave kerihonga ouatjiri ohunga na Jehova nondando ye. Nu eṱe matu kakara nondjoroka okuvehonga oviṋa oviwa mbi. Okuvatera varwe okukara noupanga wopopezu ku na Jehova maku ketuetera ondjoroka okukapita ovikurya mbi matu karya mouye oupe.

16. Matu kahungirira ku ye morupa ndu maru kongorere ko?

16 Eṱe twa hungirire koviṋa tjiva uriri mbi ri mu Johanes ekondwa 6, posi ya pe novingi Jesus mbya honga ohunga “nomuinyo waaruhe.” Ovajuda aave hepa okuyandja ombango komambo wa Jesus ngo, nu eṱe wina matu hepa okutjita nao. Morupa ndu maru kongorere ko, matu kayenda komurungu okuhungirira ku Johanes ekondwa 6.

EIMBURIRO 20 Wa yandja Omuna woye omuhuze

a Tji mo vanga ondjivisiro onyingi ohunga nehungi ndi, tara membo ndi Jesus—The Way, the Truth, the Life, pomuk. 131, na indi Horereye Kongamburiro Yawo, pomuk. 185.