Horera kongamburiro nonḓuviro ya Noa na Daniel na Job
“Ovarumendu vetatu mbo ooNoa na Daniel na Job andakuzu va turire mo ousemba wawo itjau yama omiinyo vyawo porwavyo.” —ESEK. 14:14.
OMAIMBURIRO: 6, 54
1, 2. (a) Ongwaye okukonḓonona ovihorera vya Noa na Daniel na Job, tji maku tu yanḓiparisa? (b) Esekiel wa ri mongaro iṋe indu tja tjanga omambo nge ri mu Esekiel 14:14?
HAPO ove nai u kondja nomauzeu tjimuna ouvere, okuhina otjimariva, poo ondatumisire? Nu povikando tjiva ku rira ouzeu kove okukara nondjoroka motjiungura tja Jehova? Tji pe ri nao, okukonḓonona ovihorera vya Noa na Daniel na Job, maku ku yanḓiparisa. Ovarumendu mba, va ri ovandu ovahahomonena tjimuna eṱe, nu aave munu omauzeu eṱe ngu tu muna ndino. Nu nandarire povikando tjiva, omiinyo vyawo vya ri moumba. Posi yokutja owo va ṱakama mu Jehova, neye ee ve vara otjovandu votjihorera otjiwa tjongamburiro nonḓuviro.—Lesa Esekiel 14:12-14.
2 Esekiel wa tjangera omambo ku kwa zikamene orupa ndwi moBabilonia, mombura ndji 612 K.O.Z. * (Esek. 1:1; 8:1) Otja tji pa kwizikwa, Jerusalem tja ri popezu nokuyandekwa, mombura ndji 607 K.O.Z. Ovandu tjiva uriri moJerusalem mba raisa ouṱakame nonḓuviro otja Noa na Daniel na Job, nu omba yamwa. (Ezek. 9:1-5) Nu tjiva vawo va ri Jeremia, Baruk, Ebedmelek nOvarekabi.
3. Morupa ndwi matu katara ku ye?
3 Momuano otjingewo ndino, ovandu Jehova mbe vara otjovasemba uriri, tjimuna Noa na Daniel na Job, ombu mave yamwa ouye mbwi tji mau yandekwa. (Omavan. 7:9, 14) Nambano ngatu tare kutja ongwaye Jehova tja ungurisa ovarumendu mba otjotjihorera tjovandu mbaave tjiti ousemba. Otja tji matu tara ku auhe wovarumendu mba, matu kayandja ombango (1) komauzeu ngu va muna (2) nomuano mu matu yenene okuhorera kongamburiro nonḓuviro yawo.
NOA WA RAISA ONGAMBURIRO NONḒUVIRO
4, 5. Omauzeu waye Noa nga muna, nu otjikwaye tji tja ri otjinanambango ohunga na ye?
4 Hapo Noa wa muna omauzeu waye? Moruveze ndwi Henok, ihe ya Noa omukururume tja ri nomuinyo, ovandu va ri ovarunde tjinene. Owo nangarire aave hungire “omambo omayaukise” ohunga na Jehova. (Judas 14, 15) Ozondjito zoutwe za uta okutakavarera ko. Nu moruveze Noa tja ri ko, ehi “re urire nozondjito zouvi.” Ovaengeli ovarunde ve ya kombanda yehi, ave tanaurire otutu twawo mu itwi twovandu, nave ritoororere ovakazendu okukupa. Ovanatje mbu va panduka movakazendu mba, vari ovindandi novanautwe. (Gen. 6:2-4, 11, 12) Posi yokutja Noa wa pangukire. ‘Noa wa muna otjari ku Ndjambi. Noa wa ri omurumendu omusemba nomuṱakame moruveze rwe. Eye iya ryanga puna Ndjambi.’—Gen. 6:8, 9.
5 Omambo ngo ye tu raera tjike ohunga na Noa? Rutenga, ripura kutja Noa wa karera Jehova nouṱakame orure ndu ṱa pi, mouye ourunde mbo ngunda Omupupo au hiye ya. Eye kenaa wa raisa ouṱakame oure wozombura 70 poo 80 uriri, nungwari ya ri oure wozombura ape 600! (Gen. 7:11) Nu rukwao, eye kena pa ri nombongo okumuvatera, novandu okumuyanḓiparisa tjimuna eṱe ndino. Pe munika aayo ovangu novaṱena kwe kaave mu pe oruvara. *
6. Noa wa raisa ouvanḓe momiano viṋe?
6 Noa kaa munu kutja okurira omundu omuwa uriri kwa yenene. Eye wa raisa ouvanḓe na raere varwe ohunga nongamburiro ye mu Jehova. Ombeibela i mu isana “omuzuvarise wousemba.” (2 Petr. 2:5) Omuapostele Paulus wa tja nai ohunga na Noa: “Omena rongamburiro ye ouye tji wa pangurwa.” (Hebr. 11:7) Otjiperi kutja, ovandu aave mu tjiti ouhahu nokukondja okumutjaera okuzuvarisa. Nu mape ya kutja ve mu tirisa kutja mave mu hihamisa. Posi yokutja Noa kaa ‘tira ovandu.’ (Omiano 29:25) Nungwari wa raisa ouvanḓe, Jehova mbwe yandja kovakarere ve ovaṱakame.
7. Indu Noa tjaa tungu otjitendeze, omauzeu waye eye nga muna?
7 Indu Jehova tja raera Noa kutja nga tunge otjitendeze, tjandje Noa wa raisa ouṱakame ku ye oure wozombura zokombanda 500. Otjo aatji sokuungurisiwa okuyama ovandu, novipuka tjiva kOmupupo. (Gen. 5:32; 6:14) Okutunga otjitendeze otjinene nao, mape ya aa ku munika otjotjiungura otjizeu ku Noa! Noa wina aa tjiwa kutja otjo matji eta omapirukiro omengi. Posi yokutja eye wa ri nongamburiro, nu wa raisa onḓuviro ku Jehova. “Noa wa tjita atjihe tja raerwa i Muhona.”—Gen. 6:22.
8. Omomiano viṋe Noa ma raisa ongamburiro kutja Jehova ma ṱakamisa eṱunḓu re?
8 Noa wa muna ouzeu warwe. Eye aa sokuṱakamisa omukazendu we novanatje ve. Komurungu wOmupupo, ovandu aave hepa okuungura oukukutu okukuna ovikurya, nu Noa wina aa sokutjita nao. (Gen. 5:28, 29) Nungwari, eye kena pa yandjera ovihepwa vyeṱunḓu re kutja vi mu kendise tjinene. Okukarera Mukuru otji tja ri otjiṋa otjinanḓengu tjinene mehupo re. Nangarire kutja Noa wa ri noviungura vyokutunga otjitendeze ozombura ape 40 poo 50, eye wa kayenda komurungu okuṱiza oupanga we kuna Jehova. Nu eye wa tjita nao ozombura zarwe 350 kombunda yOmupupo. (Gen. 9:28) Tjiri, Noa otjihorera otjiwa tjongamburiro nonḓuviro!
9, 10. (a) Matu yenene vi okuhorera kongamburiro nonḓuviro ya Noa? (b) Indu tji mo raisa onḓuviro komatwako wa Mukuru, mo yenene okukara nongamburiro yatjike?
9 Hapo matu yenene vi okuhorera kongamburiro nonḓuviro ya Noa? Eṱe matu yenene okutjita nao, indu tji matu yandja oruvara koumune wa Jehova ohunga nousemba. Na indu tji tu hina orupa mouye wa Satan, na tji matu tjiti kutja Jehova ma rire omundu omunanḓengu tjinene mehupo retu. (Mat. 6:33; Joh. 15:19) Otjiperi kutja omapu otja ingo, ye tjita kutja ouye u tu tonde. Okutara kotjihorera, mena rokutja tu ṱakamisa omatwako wa Mukuru ohunga norukupo noruvakiro, kwa tjita kutja ovandu momahi tjiva ve hungire oviṋa ovivi ohunga na eṱe. (Lesa Maleaki 3:17, 18.) Posi yokutja tjimuna Noa, eṱe katu tira ovandu. Nungwari tu raisa ondengero ku Jehova nu katu vanga okumuhihamisa. Eṱe tu tjiwa kutja, eye erike uriri ngu ma yenene okutupa omuinyo waaruhe.—Luk. 12:4, 5.
10 Ripura omuini kutja, Hapo me kayenda komurungu ‘okuryanga puna Ndjambi’, nangarire kutja varwe mave ndji tjiti ouhahu? Mbi nongamburiro tjiri kutja Jehova ma yenene okuṱakamisa eṱunḓu randje, nandarire indu tje ri ouzeu okumuna oviungura? Tji u nongamburiro mu Jehova, na tji wa raisa onḓuviro ku ye tjimuna Noa tja tjita, mo yenene okukara nongamburiro kutja Jehova me ku vatere.—Fil. 4:6, 7.
DANIEL WA RAISA OUṰAKAME NONḒUVIRO MOTJIHURO OTJIRUNDE
11. Daniel novakwao 3 va muna omauzeu waye omanene moBabilon? (Tara kotjiperendero pomautiro worupa ndwi.)
11 Omauzeu waye tjiva Daniel nga muna? Daniel wa hupire moBabilon otjomuhuurwa, otjihuro tje hei nu tji tje urire oomukuru wovisenginina noundjai. Ovandu moBabilon va tondere Ovajuda, nu aave ve tjiti ouhahu nokutjita Mukuru wawo Jehova ouhahu. (Eps. 137:1, 3) Otjiṋa hi mape ya tjiri tja hihamisa Daniel nOvajuda varwe mba suverere Jehova tjinene! Nu ovandu ovengi aave yandja ombango tjinene koviṋa avihe Daniel novakwao 3, ooHananja na Misael na Asarja mbyaave tjiti, orondu owo aave sokurongerisiwa kutja ve kaungurire ombara ya Babilon. Owo aave undjirwa ko okurya ovikurya vyombara, nu aavi kamburire mo oviṋa Jehova mbya tjaera otjiwaṋa tje okurya. Posi yokutja Daniel kaa vanga ‘okurizunḓa omuini mokurya ovikurya vyondjuwo youhona.’—Dan. 1:5-8, 14-17.
12. (a) Ovikaṋena viṋe oviwa Daniel mbya raisa? (b) Jehova wa ri noumune uṋe ohunga na Daniel?
12 Daniel wa muna ouzeu warwe, mbu u hina aau munika otjouzeu pomautiro. Eye wa ri nondjiviro yapeke, nu ihi tja tjita kutja ombara i mu pe omerizirira wapeke. (Dan. 1:19, 20) Posi yokutja eye kena pe ritongamisa, poo okumuna kutja oumune we aruhe ombu ri ousemba. Eye aa raisa omerisusuparisiro nu aruhe aa tja Jehova ongu mu pa ondoṋeno. (Dan. 2:30) Ripurira ku imbi: Jehova wa tamuna Daniel puna Noa na Job, otjovandu wovihorera oviwa. Oruveze ndo tjandje Noa na Job va karera Jehova oure womiinyo vyawo, posi yokutja Daniel wa ri omurumendu omutanda. Ihi otjiraisiro tjokutja Jehova tjiri wa ri nongamburiro mu Daniel! Nu ongamburiro ye kaya ri omungandjo, orondu Daniel wa raisa ouṱakame nonḓuviro ku Mukuru oure womuinyo we. Indu Daniel tja ri nozombura ape 100, omuengeli wa Mukuru we mu raera omambo omawa nga: “Daniel, Ndjambi we ku suvera.”—Dan. 10:11.
13. Omomuano uṋe Daniel ma ri ondaya kOvajuda ovakwao?
13 Mena rokutja Jehova aa vatere Daniel, eye wa rira omundu omunanḓengu tjinene, mOuhona wa Babilon na mOuhona wa Medie na Persie. (Dan. 1:21; 6:1, 2) Jehova mape ya ongwa tjita kutja Daniel ma mune otjihako tjokombanda kutja ma vatere otjiwaṋa tje, tjimuna Josef tja tjita moEngipte, na Ester na Mordekai tji va tjita moPersie. * (Dan. 2:48) Ripura uriri kutja Esekiel nOvajuda varwe mba ri mohuura va ri noumune uṋe indu Jehova tja ungurisa Daniel okuvevatera. Mape ya kwe ve pa omasa tjinene!
Eṱe matu rire ovihuze ku Jehova, tji twa ṱakama mu ye (Tara koparagrafa 14, 15)
14, 15. (a) Ozongaro mu tu ri ndino za sana vi ku inḓa Daniel ma ri? (b) Ovanene ndino mave yenene okurihongera ko tjike kovanene va Daniel?
14 Matu yenene vi okuhorera kongamburiro nonḓuviro ya Daniel? Ouye mbwi we ura ozondjito zotuvakiro nomerikotameneno wovisenginina. Ovandu ovengi va ṱunwa i yozongaro za Babilon Otjinene, ouhonapare wozongamburiro azehe zoposyo. Ombeibela i ze isana kutja “omaturiro woosatan.” (Omavan. 18:2) Kunao, eṱe wina tu ri otjovandu vozonganda mouye mbwi. Ovandu ve tu muna otjovandu mba panguka tjinene ku wo, nu otji ve tu tjita ouhahu. (Mar. 13:13) Okutja otja Daniel, ngatu tumbuke popezu na Mukuru wetu Jehova. Indu tji twa rire overisusuparise, tji twa kara nongamburiro mu Jehova, na tji twa kara nonḓuviro ku ye, eye wina me tu vara otjovihuze.—Hag. 2:7.
15 Ovanene mave yenene okurihongera oviṋa ovinanḓengu kovanene va Daniel. Indu Daniel tja ri omuṱiṱi, ovandu ovengi ongondoroka na ye moJuda va ri ovarunde tjinene. Posi yokutja eye wa rira omuatje ngwa suvera Mukuru. Nu hapo pe ya vi ma rire omuatje ngwa suvera Jehova? Ihi otjiraisiro tjokutja ovanene ve mape ya ve mu honga ohunga na Jehova. (Omiano 22:6) Nandarire ena ra Daniel ndi heya “Omupangure wandje oMukuru,” ri raisa kutja ovanene ve va ri ovandu mba ri nongamburiro mu Mukuru. Kunao vanene, amu roro okuisa okuhonga ovanatje veṋu, nungwari ve hongeye nomuretima. (Ef. 6:4) Wina kumbeye puna wo nu ve kumbireye. Tji mwa kondjo nomasa okuvehonga okusuvera imbi Jehova mbye tja ovisemba, Jehova me mu sere ondaya.—Eps. 37:5.
OUṰAKAME NONḒUVIRO YA JOB
16, 17. Omauzeu waye Job nga muna?
16 Job wa muna omauzeu waye? Job wa tuurunga omauzeu omengi mehupo re. Rutenga, Job “wa ri omutumbe tjinene povandu avehe vehi rokomuhuka.” (Job 1:3) Eye aa tjiukwa i ovandu ovengi nu wa tengerwe. (Job 29:7-16) Nungwari Job kena pee ripura kutja eye omunanḓengu tjinene povandu varwe, poo okumuna kutja kaa hepa Mukuru. Nu Jehova nangarire we mu isana ‘omukarere we,’ na weza kutja, “Eye u rikotamena ku Ami, nu u ritjaera kutja a ha tjiti ouvi ngamwa auhe.”—Job 1:8.
17 Posi yokutja, ehupo ra Job ra runduruka tjimanga. Eye wa pandjara oviṋa vye avihe, nu wa ri nombameno tjinene nga tjaa vanga okukoka. Kundino tu tjiwa kutja Satan ongwa eta omauzeu aehe ngo ku Job. Eye wa tja Job u karera Mukuru, mena roviṋa mbye muna ku ye. (Lesa Job 1:9, 10.) Jehova wa toorera ko omikambo kotjiṋa hi. Nu hapo Jehova wa tjita vi okuraisa kutja Satan omunavizeze? Eye wa yandjera Job okuraisa ouṱakame we, nokuraisa kutja u rikotamena ku ye mena rokutja we mu suvera.
18. (a) Otjikeṋa tji tji ku tjatera ohunga nouṱakame wa Job? (b) Matu rihongere ko tjike komuano Jehova ma tjinda Job?
18 Satan wa wira Job momiano omingi pekepeke. Eye wa kondjisa okumuhihamisa momiano omingi, na tjiti kutja Job me ripure kutja oMukuru ngu me mu hihamisa. (Job 1:13-21) Okuzambo peya ovarumendu 3, mbaave tja omapanga wa Job, nave hungire oviṋa ovihihamise ku ye. Owo va tja Mukuru ee mu vere mena rourunde we! (Job 2:11; 22:1, 5-10) Posi yokutja Job wa ṱakama mu Mukuru. Otjiperi kutja povikando tjiva Job aa hungire oviṋa nokuhina okuripura, posi yokutja Jehova wa muna kutja Job tjiri wa ri nomuhihamo. (Job 6:1-3) Jehova wa muna omurumendu ngwa ri nombameno tjinene, posi yokutja ngwa ṱakamene ku Ye nangarire kutja Satan we mu wira nomauzeu aehe ngo. Satan tja isa okurora Job, Jehova wa yarurira Job oviṋa avihe mbya ri na vyo potuvari. Nu Jehova wina we mu yandjera okuhupa ozombura zarwe 140. (Jak. 5:11) Nu moruveze ndo, Job wa kayenda komurungu okukarera Jehova nomutima we auhe. Matu tjiwa vi? Mena rokutja Esekiel tja tjanga etjangwa ku kwa zikamene orupa ndwi, tjandje Job wa ṱa oure wozombura ozengi.
19, 20. (a) Matu yenene vi okuhorera kongamburiro nonḓuviro ya Job? (b) Matu yenene vi okuhorera kotjari tja Mukuru, momuano mu matu tjindi varwe?
19 Matu yenene vi okuhorera kongamburiro nonḓuviro ya Job? Kainatja kutja tu ri mozongaro zeṋe, aruhe matu sokukondja kutja Jehova ma rire Omundu omunanḓengu tjinene mehupo retu. Okutja matu sokukara nongamburiro okuura mu Jehova, natu raisa onḓuviro ku ye nomutima wetu auhe. Nu tjiri tu nepu ewa tjinene ndi matu sokutjitira nao! Ongwaye tji matu tja nao? Ripurira ku imbi: Eṱe ndino tu tjiwa ovingi ohunga na Satan, nomuano mbwe pukisa ovandu. (2 Kor. 2:11) Ombeibela, nu tjinene embo ra Job, ri tu vatera okutjiwa kutja ongwaye Mukuru tje yandjera ovandu okumuna ouzeu. Okuza komaprofetero wa Daniel, eṱe nai tu tjiwa kutja Ouhona wa Mukuru ohoromende yatjiri, kehi yomananeno wa Kristus Jesus. (Dan. 7:13, 14) Nu matu tjiwa kutja moruyaveze ropopezu Ouhona mbwi mau yekuisapo omauzeu aehe ngu tu muna ndino.
20 Otjihorera tja Job wina tji tu honga kutja, matu sokuraisa otjari indu ovakambure ovakwetu tji ve ri mouzeu. Nu otja Job, povikando tjiva owo mape ya ave hungire oviṋa nokuhina okuripura. (Omuzuv. 7:7) Nungwari moruveze rokuvepangura, matu sokuraisa ounongo notjari. Tji twa tjiti nao, matu horere ku Jehova, Tate wetu omunarusuvero nomunatjari.—Eps. 103:8.
JEHOVA “ME MU ZEUPARISA”
21. Omambo nge ri mu 1 Petrus 5:10, maye tu zemburukisa vi imbi mbya tjitwa ku Noa na Daniel na Job?
21 Nangarire kutja Noa na Daniel na Job va hupire moruveze ndwa pangukire na mozongaro pekepeke, owo va tjinda omauzeu ngu va muna. Omahungi wawo yetu zemburukisa omambo womuapostele Petrus nge tja: “Tji mwa zu nokuhihamisiwa oruveze orusupi, Ndjambi omuini ngu notjari atjihe me mu pwisa; Eye me mu zeuparisa momasa we ne mu zikamisa.”—1 Petr. 5:10.
22. Matu kahungirira ku ye morupa ndu maru kongorere ko?
22 Okupitira mu Petrus, Jehova u tu pa ongamburiro yokutja ma zeuparisa nokuyanḓiparisa ovakarere ve. Omambo nga wina ye ṱuna kovakarere va Mukuru ndino. Atuhe tu vanga okuzeuparisiwa i Jehova, nu tu vanga okuzikama momerikotameneno wetu. Kunao, matu sokukara nonḓero yokuhorera kongamburiro nonḓuviro ya Noa na Daniel na Job! Otja tji matu kamuna morupa ndu maru kongorere ko, otjiṋa tji tje ve vatera okuṱakama ya ri mena rokutja aave tjiwa Jehova nawa. Owo tjiri aave “tjiwa avihe” eye mbyaa undjire ko ku wo. (Omiano 28:5) Neṱe wina matu yenene okutjita nao.
^ par. 2 Esekiel wa twarewa mouhuura mombura ndji 617 K.O.Z. Eye wa tjanga omambo nge ri mu Esekiel 8:1–19:14 ‘mombura oitjahamboumwe’ yomahuuriro wawo, poo mombura ndji 612 K.O.Z.
^ par. 5 Ihe ya Noa, Lamek, wa ri nongamburiro mu Mukuru, posi yokutja wa ṱa ape ozombura 5 komurungu wOmupupo. Tjinangara ina ya Noa novangu novaṱena kwe vari nomuinyo indu Omupupo tji wa uta, okutja kavena pu va yamwa.
