1-2. (a) Ongwaye Jesus tje tu pa omuano omupupu wokuzemburuka onḓiro ye? (b) Ovikaṋena viṋe vya Jesus mbi matu katara ko?

HAPO mape ya okahurura kutja pe tjitwa tjike pOmazemburukiro wonḓiro ya Jesus? Nokuhina omakeyakeyero ovengi ve tu mave yenene okuzemburuka nawa kutja pe tjitwa ye pOmazemburukiro ngo. Omena ra tjike? Omena rokutja eriro ndi kari kara noviṋa ovingi. Posi yokutja ihi otjitjitwa otjinanḓengu. Kunao mape ya atu ripura kutja, ‘ongwaye eriro ndi tji ri hi noviṋa ovingi?’

² Motjiungura tje tjokombanda yehi, Jesus aa tjiukirwa kokuhonga ouatjiri momuano omupupu, omukahu, nu ovandu aave yenene okuzuva ombuze ye nawa. (Mat. 7:28, 29) Momuano otjingewo, eye we tu pa omuano omupupu nungwari mbu nomaheero omananḓengu wokuzemburuka * onḓiro ye. Ngatu ripure nawa ohunga neriro rOmazemburukiro wonḓiro ya Jesus, noviṋa tjiva eye mbya hungira na mbya tjita. Indu tji twa tjiti nao, matu yenene okuzuva nawa omuano Jesus ma raisa omerisusuparisiro, ouvanḓe, norusuvero rwatjiri, nu wina matu kerihonga omuano mu matu yenene okuhorera ku ye nawa.

3. Otja tji pa tjangwa mu Mateus 26:26-28, omomuano uṋe omupupu Jesus ma ungurisa oviṋa oviṱiṱi okuzikamisa Omariro omayapuke, nu oviungurisiwa 2 mbya ungurisa aa vi hee tjike?

³ Jesus wa ri puna ovaapostele ve ovaṱakame 11 indu tja zikamisa Omazemburukiro wonḓiro ye. Eye wa toora ovikurya  mbya hupire kOpaska na tjiukisa omazemburukiro omapupu nga. (Lesa Mateus 26:26-28.) Eye wa ungurisa omboroto ndji hi nosure nomavinu nga hupire. Jesus wa raera ovaapostele ve kutja oviungurisiwa mbi mavi hee orutu rwe nombinḓu ye, ndji me ve pe otjombunguhiro. Ovaapostele kave temisirwe i eriro ndi hari noviṋa ovingi ndi. Omena raye?

4. Eronga Jesus nda yandja ku Marta ri tu vatere vi okuzuva kutja ongwaye Jesus tja tjita kutja eriro eyapuke ndi, a ri ha kara noviṋa ovingi?

⁴ Tara ku imbi mbya tjitwa momieze vyokomurungu wa nao, mombura oitjatatu yotjiungura tja Jesus tjokuzuvarisa, indu tja kavarura omapanga we wopopezu, ooLazarus, Marta, na Maria. Ngunda ava suva, Jesus wa uta okuvehonga. Marta wa ri mbo, posi yokutja kaayandja ombango orondu wa kurungisirwe i eriro ndaa ungurire omuyenda we omunahepero. Jesus tja muna oviṋa mbi, norusuvero wa vatera Marta okumuna kutja eriro enene kaaruhe tje ri ohepero okutjita. (Luk. 10:40-42) Kombunda ya nao, ozoiri ozonḓiṱi komurungu onḓiro ye, Jesus wa ṱakamisa eronga nda yandja ku Marta ndo. Eye wa tjita kutja eriro rOmerizemburukiro wonḓiro ye, a ri ha kara noviṋa ovingi. Hapo ihi matji tu hongo tjike ohunga na Jesus?

5. Eriro ndi hi noviṋa ovingi ndi, ri raisa kutja Jesus omundu ngu ri vi, nu omomuano uṋe mu ma ri hitasana nOvafilipi 2:5-8?

⁵ Jesus wa ri omurisusuparise moviṋa avihe mbyaa hungire nokutjita. Okutja katjiṋa otjitemise kutja eye wa raisa omerisusuparisiro mongurova osenina yomuinyo we kombanda yehi. (Mat. 11:29) Eye aa tjiwa kutja u ri pokuyandja ombunguhiro onenenene mekuruhungi rovandu, nokutja Jehova me ke mu pendura kutja ma karire ombara meyuru. Nandarire kutja aa tjiwa otjiṋa hi, eye kena pa nanena ombango ku ye omuini kutja pe kare oviṋa ovingi pomazemburikiro wonḓiro ye. Posi yokutja, Jesus wa raera ovahongewa ve kutja otjikando tjimwe mombura ve mu zemburuke neriro epupu uriri. (Joh. 13:15; 1 Kor. 11:23-25) Eriro ndi ra raisa kutja Jesus kaari omundu omuritongamise. Tu tjaterwa kutja omerisusuparisiro i tjimwe tjovikaṋena vyOmbara yetu yomeyuru.​—Lesa Ovafilipi 2:5-8.

6. Omomuano uṋe mu matu yenene okuhorera komerisusuparisiro wa Jesus tji tu ri kehi yomauzeu?

⁶ Omomuano uṋe mu matu horere komerisusuparisiro wa Jesus? Omokutwapo ozonḓero zovandu varwe kombanda za inḓa ozetu. (Fil. 2:3, 4) Ripurira kongurova osenina yomuinyo wa Jesus kombanda yehi. Jesus aa tjiwa kutja ma kaṱa onḓiro ohihamise tjinene, posi yokutja eye ngunda ee rikendere tjinene kovaapostele  ve ovaṱakame mbu mave kakara noruhoze mena ronḓiro ye. Kunao, mongurova ye osenina we ve honga, nokuvetunduuza, nokuvehuhumiṋa. (Joh. 14:25-31) Jesus e rikendere ozonḓero za varwe tjinene kombanda za inḓa oze omuini. Eye tjiri we tu raisira otjihorera otjiwa!

7. Omomuano uṋe Jesus ma raisa ouvanḓe kombunda ya indi tja tjiukisa Omariro omayapuke wa Muhona?

⁷ Jesus tja za nokutjiukisa Omariro omayapuke, eye wa raisa ouvanḓe ouhimise. Omomuano uṋe? Jesus wa tjita ombango ya Ihe, nandarire kutja aa tjiwa kutja okutjita nao maku mu etere omberero yonḓiro mena rokutja ma ka kumininwa kutja wa yamburura Mukuru. (Mat. 26:65, 66; Luk. 22:41, 42) Jesus wa panḓera pouṱakame we kokutja ma yandje ondjozikiro kena ra Jehova, nokuraisa kutja Mukuru ongu nousemba wokuhonapara, nu wa paturura ondjira kokutja imba mbe ritanaura kouvi ve kamune omuinyo wa aruhe. Posi yokutja, Jesus wa rongerisa ovahongewa ve koviṋa mbi mave ka muna moruveze rwatjimanga.

8. (a) Otjikeṋa Jesus tja raera ovaapostele ve ovaṱakame? (b) Kombunda yonḓiro ya Jesus ovahongewa ve va horera vi kouvanḓe we?

⁸ Jesus wina wa raisa ouvanḓe mokuhina okuripurira komerikendero nga ri na wo, posi yokutja wa yandja ombango aihe kouhepe wovaapostele ve ovaṱakame. Judas tja za nokupita Jesus wa zikamisa eriro kuna ovatwirisiwa ve, ndi mari ve zemburukisa ouwa mbu mau yetwa i yonḓiro ye, norupa ndu ve na ro momerikutiropamwe omape. (1 Kor. 10:16, 17) Jesus wa raera ovemukongorere imbi Ihe na ye mbi mave undjire ko ku wo, okuvevatera kutja ve rire ovaṱakame nu ve yenene okukahonapara puna ye meyuru. (Joh. 15:12-15) Jesus wina wa raera ovaapostele ve omauzeu ngu mave ka muna moruyaveze. Okuzambo we ve tunduuza kutja ve horere kotjihorera tje, nu we ve rakiza nomambo  nga, “yanḓipareye!” (Joh. 16:1-4a, 33) Ozombura ozengi kombunda ya nao, ovahongewa va Jesus va kayenda komurungu okuhorera kotjihorera tje otjiwa, nu va raisa ouvanḓe. Nandarire kutja aave munu ouzeu, owo va vaterasana momauzeu pekepeke ngu va muna.​—Hebr. 10:33, 34.

9. Omomuano uṋe mu matu yenene okuhorera ku Jesus mokuraisa ouvanḓe?

⁹ Momuano otjingewo ndino, eṱe wina tu horera kouvanḓe wa Jesus. Otjohorera, tu raisa ouvanḓe mokuvatera ovakambure ovakwetu mbu ve ri kehi yoṋiṋikizire mena rongamburiro ya wo. Povikando, ovakambure ovakwetu mape ya ave paterwa mondeko mena rouhasemba. Indu otjiṋa ho tji tja tjitwa eṱe matu hepa okutjita atjihe tji matji heperwa po, nandarire okuvekuramena po. (Fil. 1:14; Hebr. 13:19) Omuano warwe mu tu raisa ouvanḓe omokukayenda komurungu okuzuvarisa “noupandi.” (Oviung. 14:3) Tjimuna Jesus, eṱe twe rimanena okuzuvarisa ombuze yOuhona, nandarire kutja ovandu mave tu pirukire nokututatumisa. Nungwari povikando tjiva mape ya atu ha raisa ouvanḓe. Nu matu sokutjita vi?

10. Moviveke vyokomurungu wOmariro omayapuke wa Muhona matu sokutjita vi, nu omena raye?

¹⁰ Eṱe matu yenene okuraisa ouvanḓe indu tji matu ripurire komaundjiro ngu ya etwa i otjisuta tjonguturiro. (Joh. 3:16; Ef. 1:7) Ovivike vyokomurungu wOmazemburukiro wonḓiro ya Jesus matu yenene okuripurira kotjisuta tjonguturiro. Moruveze ndo kondja okulesa omatjangwa mOmbeibela ngu maye ku zemburukisa Omariro omayapuke, nu kumba nokuripurira koukoto kovitjitwa mbya tjitwa komurungu yonḓiro ye. Indu oruveze tjirwa tumbuka rokuworongana pamwe pOmariro omayapuke wa Muhona, eṱe matu kazuva nawa ounanḓengu woviungurisiwa vyOmariro nga, nokutja ye nomaheero waye. Indu tji twa zuu oviṋa Jesus na Jehova mbi ve tu tjitira, nomuano mu vi tu  etera ouwa na kovasuverwa ve tu, omaundjiro wetu woruyaveze ye harera komasa, nu ye tu hinga kutja tu panḓere po nouvanḓe nga komaandero.​—Hebr. 12:3.

11-12. Ovikeṋa mbi twe rihongo nga ku nai?

¹¹ Nga ku nai, twe rihongo kutja Omariro omayapuke wa Muhona kaye tu zemburukisa ohunga notjisuta tjonguriro uriri, nungwari wina ye tu raera ohunga novikaṋena vyapeke vyomerisusuparisiro nouvanḓe Jesus mbya raisa. Tjiri tu nondangi kutja Jesus u kayenda komurungu okuraisa ovikaṋena mbi otja Omupristeri Omunene womeyuru, ngu riyarikaṋena eṱe ku Mukuru! (Hebr. 7:24, 25) Kutja tu raise ondangi, matu sokuzemburuka onḓiro ya Jesus otja tje tu rakiza. (Luk. 22:19, 20) Tu tjita otjiṋa hi meyuva ndi hitasana nomayuva 14 ku Nisan, ndi ri eyuva enanḓengu mombura.

¹² Oviṋa mbya ungurisiwa pOmariro omayapuke mavi tu raera otjikaṋena tjarwe tji tja hinga Jesus okutuṱira. Eye aa tjiukirwa kotjikaṋena hi tja ri kombanda yehi. Otjikaṋena tjiṋe ho?

13. Johanes 15:9 na 1 Johanes 4:8-10, ye kahurura vi orusuvero Jehova na Jesus ndu ve raisa, nu oouṋe mbu mave ka muna ouwa korusuvero rwawo ndo?

¹³ Jesus wa raisa orusuvero rwa Jehova kweṱe moviṋa avihe mbya tjita. (Lesa Johanes 15:9; 1 Johanes 4:8-10.) Kombanda yoviṋa avihe mbi, Jesus wa yandja omuinyo we mena retu. Kutja oweṱe ovatwirisiwa poo ‘ozonḓu zarwe,’ tu muna ouwa okuza korusuvero Jehova nOmuna we ndu ve tu raisira okupitira mombunguhiro ya Jesus. (Joh. 10:16; 1 Joh. 2:2) Wina ripurira koviungurisiwa mbi ungurisiwa pOmariro omayapuke nga, owo yetu raisira orusuvero rwa Jesus, nomuano me rikendera ovahongewa ve. Omomuano uṋe?

14. Omomunao uṋe Jesus ma raisa orusuvero ovatwirisiwa ve?

¹⁴ Jesus wa raisa orusuvero kovatwirisiwa ve mokuzikamisa otjitjitwa tji tji hina oviṋa ovingi, kokutja ve yenene okuzembura otjitjitwa ho. Otja oruveze tjaa rukayenda, ovatwirisiwa mbo aave sokuṱakamisa omazemburukiro ngo ombura aihe, kehi yozongaro pekepeke, nandarire motjovakamburwa. (Omavan. 2:10) Hapo owo va raisa onḓuviro ku Jesus? Ii, va raisa onḓuviro!

15-16. Omomuano uṋe tjiva mu va yenena okuzemburuka Omariro omayapuke wa Muhona kehi yozongaro ozonḓeu?

¹⁵ Okuza keserewondo etenga nga ku nai, Ovakriste vatjiri ve tjita ozongondjero zokuzemburuka onḓiro ya Jesus. Owo ve horera komuano wokutjita Omariro omayapuke wa Muhona nga otja pu mave yenene, nu povikando tjiva kehi yozongaro ozenḓeu. Tara kotjihorera tja Mbuti Harold King tja ri erike metuwo rimwe motjovakamburwa moChina, eye wa kondja pu ma yenene okuzemburuka Omariro omayapuke wa Muhona. Nokuhinokumunikwa i ovandu varwe, eye wa ungurisa oviṋa mbya ri na vyo okutjita Omazemburukiro nga. Nongengezero eye wina wa vara eyuva rOmariro omayapuke wa Muhona. Eyuva rOmazemburukiro tji ra tumbuka, mokatuwo ke erike motjovakambura, eye wa imbura, a kumbu, nu a yandja ehungi nda zikamena kOmatjangwa.

¹⁶ Otjihorera tjarwe. Movita II vyouye otjimbumba tjovakazendu ovakambure mba ri mokamba yovakamburwa va twamo omiinyo vyawo moumba okuzemburuka Omariro omayapuke wa Muhona. Nungwari, mena rokutja eriro ndi ka ri hepa oviṋa ovingi, owo va yenena okuzemburuka onḓiro ya Jesus mohamunika. Owo va tja: “Eṱe twa kuramene pamwe motjimbumba, nu pokati ketu pa ri otjihavero tji tja kutjirirwe nerapi evapa nu kombanda yaro kwa ri omboroto nomavinu. Twa ungurisa erambe romaze kutja tu mune okandjerera okaṱiṱi, mena rokutja tji twa ungurisa erambe rorutjeno atja peya atu munika. . . . Twa yarukira po  oruyano ndu twa tjita ku Tate wetu rokuyenena okuungurisa omasa wetu okuyapura ena Re eyapuke.” Tjiri va raisa ongamburiro yapeke! Nu Jesus wa raisa orusuvero rwatjiri indu tja tjita kutja tu yenene okuzemburuka Omariro omayapuke, nandarire kehi yozongaro ozonḓeu!

17. Omapuriro yeṋe ngu matu yenene okuripura oveni?

¹⁷ Otja Omariro omayapuke wa Muhona pu maye tumbuka, matu sokuripura omapuriro nga: ‘Omomuano uṋe mu me horere ku Jesus mokuraisa orusuvero? Hapo mbi ripurira kouhepa wovakambure ovakwetu kombanda wa imbwi owandje? Hapo mbi undjira ko ovingi kovakambure ovakwetu kombanda ya imbi mbi mave yenene okutjita, poo mbi tjiwa omasa nomasorero wawo?’ Aruhe ngatu kayende komurungu okuhorera ku Jesus “nokuṱirasana ondjenda.”​—1 Petr. 3:8.

18-19. (a) Tu nongamburiro ya ye? (b) Ove we rimanene okutjita tjike?

¹⁸ Omazemburukiro wonḓiro ya Jesus kaye nokukarerera. Jesus tje “ya” moruveze rwozombamisiro ozonḓeu, eye ma wonga otjihupe ‘tjotjiwaṋa tje otjitoororwa’ okuyenda keyuru, nu okuzambo Omazemburukiro wonḓiro ye kaye nokukara ko rukwao.​—1 Kor. 11:26; Mat. 24:31.

¹⁹ Nandarire kutja Omazemburukiro wOmariro omayapuke kaye nokukara ko rukwao, tu nongamburiro kutja ovandu va Jehova mave kara amave zemburuka omariro nga otja otjiraisiro tjomerisusuparisiro wapeke Jesus nga raisa, nouvanḓe, norusuvero, omundu wa kauriri nge hina ma yenene okuraisa. Moruveze ndo, imba mba kara norupa momazemburukiro wOmariro omayapuke wa Muhona, mave raere imba mbu mave pendurwa kutja owo wina ve mune mouwa. Kutja tu mune ouwa momariro nga, eṱe matu sokurimanena okuhorera komerisusuparisiro, ouvanḓe, norusuvero rwa Jesus. Indu tji twa tjiti nao, matu kara nongamburiro kutja Jehova meke tu pa ondjambi.​—2 Petr. 1:10, 11.