1. Omena raye povikando tjiva tji tu tira?

 OMUNDU auhe povikando u tira. Otjiperi kutja omakonḓononeno wetu wOmbeibela ye tu kutura kutja atu ha tira ovaṱi, atu ha tira ozombepo ozombi, nokutira imbi mbi mavi katjitwa kovandu moruyaveze. Nungwari, eṱe ngunda tu hupa moruveze mu muna “oviṋa ovitirise” tjimuna ovita, outwe, nomitjise. (Luk. 21:11) Eṱe wina mape ya atu tira ovandu, tjimuna ovanauvara mbe tatumisa, poo nandarire ouṋepo weṱunḓu retu mbu pirukira omerikotameneno wouatjiri. Tjiva ve rikenda kutja owo kamaave yenene okutuurunga ouzeu mbu ve muna nai poo mbu mave munu moruyaveze.

2. Kahurura ongaro David ma ri indu tja ri moGat.

² David wina povikando tjiva aa tira. Otjotjihorera, indu Ombara Saul tjaa vanga okuzepa David, David wa taurira kotjihuro tjOvafilisti tjena Gat. Tjimanga Akis, ombara ya Gat ya katjiwa kutja David omurwe ombanḓe ngwaa tangwa meimburiro kutja wa zepa Ovafilisti “omayovi omurongo.” Nu David “otja tira” tjinene. (1 Sam. 21:​10-12) Eye ee rikende tjinene ohunga noviṋa Akis mbi mape ya a tjiti ku ye. Otjikeṋa tji tja vatera David kutja a ha tira?

3. Otja kEpsalme 56:​1-3, 11, ovikwaye mbya vatera David kutja a ha tira?

³ MEpsalme 56, David wa raisa ongaro ma ri ku Jehova oruveze ndwo ngunda e ri moGat. MEpsalme ndo, David wa kahurura kutja ongwaye tjaa tira, nungwari wina eye wa kahurura otjiṋa tji tje mu vatera kutja a ha tira. David we riyameka ku Jehova indu tjaa tira. (Lesa Epsalme 56:​1-3, 11.) David wa ri nomapu omawa me riyamekera ku Jehova. Nombatero ya Jehova, David wa tya okutjita otjiṋa otjitemise. Eye we ritjinda tjimuna omundu ngwa vera oviyoze nu ondando ye ndjo ya ungura. Pendje nokuvanga okuzepa David, Akis aa zeri kutja David ma yende. Ku nao David wa yenena okutaura.—1 Sam. 21:13–22:1.

4. Omomuano uṋe mu matu yenene okukurisa ongamburiro yetu mu Jehova? Sasaneka.

 ⁴ Eṱe wina matu yenene okuporimana nokutoora omukambo wounongo indu tji matu tira. Posi yokutja, omomuano uṋe mu matu yenene okukurisa ongamburiro yetu mu Jehova indu tji matu tira? Tara komasasanekero nga. Tji wa zuu kutja u nomutjise, ove mape ya rutenga o tira. Nungwari, tji mo kambura monganga yoye, ove mo yenene okuporimana nu o ha tira. Eye mape ya wa vatera ovandu ovengi mba ri nomutjise tjingewo. Eye ma puratene ngunda amo kahurura oviṋa mbi mavi ku tirisa. Nu o munu kutja eye u nakonatja na ove. Nu eye mape ya e ku pe omiti omipange omiwa, mbya yenena okuvatera varwe. Eṱe wina tu kurisa ongamburiro yetu mu Jehova mokuripurira koviṋa mbye tu tjitira rukuru, mbye tu tjitira nai, na mbi me ketutjitira. Iho David otja tjita. Otja tji we ripurire komambo wa Mukuru nga tjangwa mEpsalme 56, ripura ohunga nomuano mu mo yenene okuzeuparisa nokupamisa ongamburiro yoye mu Jehova, nomuano mu mo yenene okuporimana indu tji mo tira.

OTJIKEṊA JEHOVA TJA TJITA?

5. Hapo David ee ripurire ku ye indu tjaa tira? (Epsalme 56:​12, 13)

⁵ David wa kara pokuripura ohunga noviṋa Jehova mbya tjita morukapitaveze, nandarire kutja eye wa ri mongaro onḓeu. (Lesa Epsalme 56:​12, 13.) Iho tja ri otjiṋa David tjaa tjiti aruhe mehupo re. Otjotjihorera, povikando tjiva eye ee ripura ohunga noviṋa Jehova mbya uta. Iho aatji mu zemburukisa omasa wa Jehova nomuano Jehova ma suvera ovandu. (Eps. 65:​6-9) David wina ee ripurire ko oukoto koviṋa Jehova mbya tjitira varwe. (Eps. 31:19; 37:​25, 26) Nu tjinenenene eye ee ripurire ko oukoto koviṋa Jehova mbye mu tjitira morukapitaveze. Jehova wa vatera nu wa tjevera David okuza kongwatero ye. (Eps. 22:​9, 10) Tjiri okuripurira ohunga noviṋa mbyo kwa vatera David okukurisa ongamburiro ye mu Jehova.

6. Ovikeṋa mbi mavi tu vatere okukara nongamburiro mu Jehova indu tji matu tira?

⁶ Indu tji mo tira, ripura omuini epuriro ndi, ‘Otjikeṋa Jehova tja tjita?’ Ripura ohunga na imbi eye mbya uta. Otjotjihorera, indu tji matu ‘tara’ komuano Jehova me rikendera ozonḓera  novimbloma mbi hi na vya utwa kosaneno ye nu mbi ha yenene okurikotamena ku ye, eṱe matu kurisa ongamburiro yetu yokutja eye me rikendere kweṱe wina. (Mat. 6:​25-32) Wina, tara ku imbi Jehova mbya tjitira ovakarere ve. Ove mape ya o lese otjihorera tjomukarere wa Jehova woruveze rwetu, poo o konḓonona mOmbeibela ongaro yomundu ngwa raisa ongamburiro onḓakame. a Wina, ripurira ko oukoto komuano Jehova me ku vatera morukapitaveze. Omomuano uṋe me ku vatera okumutjiwa? (Joh. 6:44) Omomuano uṋe ma zira ozongumbiro zoye? (1 Joh. 5:14) Omomuano uṋe mu u muna ouwa eyuva arihe okuza mombunguhiro yOmuna we omusuverwa?—Ef. 1:7; Hebr. 4:​14-16.

7. Otjihorera tjomuprofete Daniel tja vatera vi Vanessa kutja a ha tira?

⁷ Vanessa, b omukazendu omukambure moHaiti, wa ri mongaro ndjaai mu tirisa tjinene. Omurumendu momaturiro we ee mu tonene ongoze nokumuhindira ozombuze eyuva arihe, mokuṋiṋikiza kutja ma rire omusuko we. Vanessa wa panḓa oparukaze. Nungwari, omurumendu ngo wa pindikire tjinene ne mu raere kutja me mu hihamisa. Vanessa wa tja: “Ami ee tira tjinene.” Vanessa wa tjita vi kutja a ha tira? Eye wa kondja pu ma yenene kutja me ritjevere omuini. Omunene wombongo we mu vatera kutja ma hungire kouhonapare. Nungwari Vanessa wina we ripurira komuano Jehova ma tjevera ovakarere ve morukapitaveze. Vanessa wa tja: “Omundu omutenga ku mbe ripurira ko wa ri omuprofete Daniel. Eye wa yumbwa motjitoto tjozongeyama zondjara nandarire kutja eye wa ri omuhinondjo. Posi yokutja Jehova we mu vatera. Eye wa pata ovinyo vyozongeyama. Ku nao, ami mba ningira ku Jehova kutja ma tjite kutja omurumendu ngo ma ise okuripura ohunga na ami nokundjizengururira ouzeu mbwo, mena rokutja kapa ri otjiṋa tjarwe ami tje tje yenena okutjita. Kombunda yanao, ami hee tira rukwao.”—Dan. 6:​12-22.

JEHOVA U UNGURA YE NAI?

8. Ongamburiro yaye David ndja ri na yo? (Epsalme 56:8)

⁸ Nandarire kutja David wa ri moumba ounene indu tja ri moGat, eye ke na pe ripurira koviṋa mbya tja vi tjita kutja ma tire. Nungwari wa tya okuripurira koviṋa Jehova mbyee mu tjitire oruveze ndwo. David aa tjiwa kutja Jehova me mu hongorere nokumutjevera, nokutja eye aa tjiwa nawa ongaro ma ri. (Lesa Epsalme 56:8.) David wina wa ri nomapanga omawa tjimuna Jonatan nOmupristeri Omunene Ahimelek, mbe mu tunduuza nokumuvatera. (1 Sam. 20:​41, 42; 21:​6, 8, 9) David wa taurisa omuinyo we nandarire kutja Ombara Saul aa vanga okumuzepa. Eye wa ri nongamburiro kutja Jehova aa tjiwa nawa ongaro ma ri na imbi mbyaavi tjitwa ku ye.

9. Jehova u muna ye tji ma tara kourike wetu?

⁹ Indu tji mo munu omarorero ngu maye tjiti kutja u tire, zemburuka kutja Jehova u muna omarorero ngo, nomuano omarorero ngo mu maye ku ṱunu. Otjotjihorera, Jehova wa muna omatjindiro omavi wotjiwaṋa tjOvaisrael tji tja ri moEngipte, nu wina wa muna “omihihamo vyatjo.” (Eks. 3:7) David wa imbura kutja Jehova wa muna ‘ondjenda ye nombamisiro ye.’ (Eps. 31:7) Nu indu ovakarere va Mukuru tji mave munu ouzeu, nandarire mena romikambo vyawo omivi mbi va toora, eye u ve ‘ṱira ondjenda.’ (Eps. 106:​43-45) Indu tji mo tira, Jehova u zuva nawa omuano mu u ri, nu u nonḓero okukuvatera kutja o ha tira.

10. Omena raye tji u nongamburiro kutja Jehova u rikendera kove nu me ku vatere okutjinda ouzeu ngamwa auhe?

 ¹⁰ Indu tji wa munu ouzeu mbu mau ku tirisa, ove mape ya o ha munu omuano Jehova mu me ku vatere. Hapo mo yenene okutjita vi? Ningira ombatero ku ye kutja u yenene okumuna omuano mu me ku vatere. (2 Ozomb. 6:​15-17) Okuzambo, ripura kutja: Hapo pe nehungi poo eziriro pozombongarero zombongo nde ku yanḓiparisa? Hapo pe nembo, okavidio, poo eimburiro ro-broadcasting nde ku tunduuza? Hapo pe nomundu ngwe ku raera otjiṋa otjiyanḓiparise poo ngwa haṋasana etjangwa ku na ove? Mape ya atu zembi omuano orusuvero okuza kovakambure ovakwetu, nomatunduuziro ngu tu muna okuza mEmbo ra Mukuru mu vye tu vatera. Posi yokutja ovyo oviyandjewa vyapeke okuza ku Jehova. (Jes. 65:13; Mar. 10:​29, 30) Ovyo vi raisa kutja u rikendera kove. (Jes. 49:​14-16) Novyo vi raisa kutja eye wa pwira ongamburiro yoye.

11. Otjikeṋa tji tja vatera Aida okurira ombanḓe?

¹¹ Aida ngwa tura moSenegal, wa muna omuano Jehova me mu vatera indu tja ri kehi youzeu. Ovanene ve aave undjire ko kutja ma ungurire otjimariva tji tja yenene okuritumba omuini nokuvetumba, mena rokutja ongu ri omuatje otjiveri. Nungwari tja uta okukara nehupo ndi hi noviṋa ovingi kutja ma rire omukandjira, Aida wa uta okukara nouzeu wotjimariva. Eṱunḓu re re mu pindikira nu aari mu kwekurura. Eye wa tja: “Ami ee tira kutja ovandu avehe mave ndji humbu, nu himee yenene okuvatera ovanene vandje. Ami nandarire ee yandja ondjo ku Jehova mena rongaro onḓeu mu mba ri.” Okuzambo wa puratena kehungi pombongarero yombongo. Eye wa tja: “Omuyandje wehungi we tu zemburukisa kutja Jehova u tjiwa oviṋa mbi tjita kutja tu kare nongendo poo tu tire. Okupitira mondunge okuza kovanene vombongo na varwe aaku ndji zemburukisa orusuvero rwa Jehova kouṱiṱiṱiṱi. Indu tjee kumbu ku Jehova, ami mba uta okukara nongamburiro onyingi kutja me ndji vatere nu mba ri nohange momuinyo otja tjee munu ozongumbiro zandje amaze zirwa.” Kombunda, Aida wa muna oviungura mbye mu vatera kutja ma kayende komurungu okurira omukandjira, nu wina okutumba ovanene ve na varwe. Eye wa  tja: “Ami mbe rihonga okukara nongamburiro okuura mu Jehova. Nu tji mba zu nokukumba potuingi, hi kara nondira rukwao.”

JEHOVA MA KATJITA TJIKE MORUYAVEZE?

12. Otja kEpsalme 56:​9, David wa ri nongamburiro mu ye?

¹² Lesa Epsalme 56:9. Ezeva ndi ra raisa otjiṋa tjarwe tji tja vatera David indu tjaa tira. Nandarire kutja omuinyo we wa ri moumba, eye we ripurira ko oukoto ku imbi Jehova mbi me kemutjitira moruyaveze. David aa tjiwa kutja Jehova me mu yama moruveze ndu ri rwo. Kombanda yaavihe, Jehova wa raisa kutja David ongu ma rire ombara ya Israel ndji mai kongorere ko. (1 Sam. 16:​1, 13) David aa tjiwa kutja oviṋa avihe Jehova mbya kwizike mavi yenenisiwa.

13. Hapo matu yenene okukambura kutja Jehova ma katjita tjike?

¹³ Ovikeṋa Jehova mbya kwizika kutja me ku tjitire? Eṱe katu undjire ko kutja me tu tjevere komauzeu ayehe. c Posi ya, zemburuka kutja ngamwa ouzeu mbu mo munu mouye mbwi, Jehova ma kaisa po mouye oupe mbu mau ya. (Jes. 25:​7-9) Tjiri Omuute wetu u nomasa nga yenene okupendura ovaṱi, okutuverukisa nokuisa po ovapirukire.—1 Joh. 4:4.

14. Ovikeṋa ku matu yenene okuripurira ko oukoto?

¹⁴ Indu tji mo tira, ripurira ko oukoto ku imbi Jehova mbi ma katjita moruyaveze. Ripura kutja matji ku ṱunu vi indu Satan tja isapewa, indu ovarunde tji va pingenwa i yovandu ovasemba, na indu ovandu tji mave yende amave rire ohomonena kouṱiṱiṱiṱi eyuva arihe. Pomaworonganeno wotukondwa wombura ndji 2014, otjihorera tjovitjitwa tja raisa omuano mu matu yenene okuripurira ko oukoto komaundjiro ngu tu na wo. Omurumendu omukambure neṱunḓu re wa hungirira komuano omambo nge ri mu 2 Timoteus 3:​1-5 mu maye yenene okutanaurwa kutja ye hitasane nomakwizikiro ngu maye yenenisiwa mOparadisa. Eye wa tja: “Tjiwa nawa kutja mouye oupe mamu kara ondjoroka. Ovandu mave suverasana, mave suvere ouatjiri, mave rire overisusuparise, mave tanga Mukuru, mave kara nonḓuviro kovanene vawo, mave raisa ondangi, mave rire ovaṱakame, mave kara norusuvero komaṱunḓu wawo, mave rire ovandu mbe hangana nu mbe ha yamburura ovakwao, mave rire ovandu mbe nomeritjaerero nu ozongozu, mba tonda ouvi, mave rire ovanauatjiri mbe puratene ku varwe, mbe he ritongamisa, mba suvera Mukuru komeho yokusuvera oviṋa, ovandu mba ve raisa kutja ve nongamburiro. Kara popezu novandu mbe ri nai.” Hapo u hungira ku neṱunḓu roye poo ovakambure ovakweṋu kutja ehupo mari kasana pi mouye oupe?

15. Otjikeṋa tji tja vatera Tanja kutja a ha tira nandarire kutja wa ri nemuma?

¹⁵ Ngatu tare kotjihorera tjomukazendu omukambure moNorth Macedonia wena Tanja. Ovanene ve aave mu pirukire indu tja uta okurihonga Ombeibela. Posi yokutja, okuripurira ko oukoto ku imbi Jehova mbi ma katjita moruyaveze kwa vatera Tanja okurira omuṱakame indu tjaa tira. Eye wa tja: “Oviṋa tjiva mbyee tira kutja mavi tjitwa vya tjitwa. Mama ee ndji tono kombunda yombongarero yombongo aihe. Ovanene vandje aave tja mave ndji zepa tji mba rire umwe wOvahongonone va Jehova.” Kombunda, ovanene va Tanja ve mu ramba ponganda. Hapo eye wa tjita vi? Eye wa tja: “Ami ee ripurire komuano mu me kakara nondjoroka nga aruhe indu tji mba rire omuṱakame. Ami wina ee ripura ohunga nomuano Jehova mu me kendjipa ondjambi mouye oupe koviṋa avihe mbi mape ya e pandjara mouye mbwi, nomuano oviṋa avihe ovivi mu vi hi nokukazemburukwa  rukwao.” Tanja wa panḓera pouṱakame we. Nu nombatero ya Jehova, eye wa muna oruveze okukara po. Ndino, Tanja wa kupwa i yomurumendu omukambure omuṱakame, nowo ve ungurira Jehova oruveze aruhe nondjoroka.

KURISA ONGAMBURIRO YOYE MU JEHOVA NAI

16. Ovikeṋa mbi mavi tu vatere okurira ozombanḓe indu tji matu munu ovitjitwa mbya hunganekwa mu Lukas 21:​26-28?

¹⁶ Mondatumisire ondirise, ovandu mave “seurwa i omburuma.” Posi yokutja ovakarere va Mukuru mave zikama nu mave rire ozombanḓe. (Lesa Lukas 21:​26-28.) Omena raye tji matu rire ozombanḓe? Mena rokutja eṱe twe rihonga okukara nongamburiro mu Jehova. Tanja ngwa tamunwa rukuru, ma tja imbi mbya tjitwa ku ye rukuru vi mu vatera okutuurunga omauzeu warwe. Eye wa tja: “Ami mbe rihonga kutja Jehova ma yenene okutuvatera okutuurunga ouzeu ngamwa auhe nokutusera ondaya. Povikando tjiva mape ya ape munika aayo varwe ve nomasa, posi ya Jehova ongu nomasa pu wo. Nu nandarire kutja mape munika aayo ouzeu ounene, owo mau yanda.”

17. Etjangwa retu rombura ndji 2024 mari tu vatere vi? (Tara kotjiperendero tjokombanda yokambo nga.)

¹⁷ Ndino pe noviṋa ovingi mbi mavi yenene okutjita kutja tu tire. Posi ya, tjimuna David matu yenene okuhinokuriyandjera kutja okutira ku tu twe mongwehe. Etjangwa retu rombura ndji 2024, ohunga nongumbiro ya David ku Jehova, ndi mari tja: ‘Eyuva, ndi me tira, ami me riyameke kOve.’ (Eps. 56:3) Omuhongwa wOmbeibela umwe wa tja nai ohunga nezeva ndi: “David kee ripurire koviṋa mbi mavi mu tirisa poo kouzeu we, nungwari eye we riyamekere ku ingwi umwe ngu me mu vatere.” Ripurira ketjangwa rombura ndji momieze mbi mavi ya, tjinene indu tji u ri mozongaro ozonḓeu. Twa po oruveze okuripurira koviṋa Jehova mbya tjita morukapitaveze, nai, na moruyaveze. Nu tjimuna David, ove mo yenene okutja: “Ami me riyameke ku Ndjambi, hi nokutira ko.”—Eps. 56:4.