“OMAKONDERO wovihape vari omanene, posi yaimba ovaungure ombe hi nonḓengu. Kumbeye komuini womakondero kutja a hinde ovaungure mbu mave kondo omakondero we.” (Luk. 10:2) Omambo ngo ya hungirwa i Jesus ozombura mangara 2 000 nḓa kapita, nu ye hitasana notjiungura tji tji kaendisiwa mehi ra Myanmar ndino. Ongwaye tji maku zu nao? Mo Myanmar, mu novazuvarise ape 4 200 mbe zuvarisa kovature votjivaro tjomangete 55.

Nungwari Jehova, ngu u ri ‘omuini womakondero’ wa ṱuna komitima vyovakarere ve okuza komahi pekepeke, nu ve ya kehi ndi mekoverwahi ra Asia okuvatera notjiungura tjomakondero. Otjikwaye tji tje ve hinga okuisa omahi wa wo? Va muna ombatero ya ye indu tjaa ve tjindi? Nu ozondaya za ye nḓu ve yorokera nai? Indjo tu tare pamwe.

Ozombura nḓa kapita, Kazuhiro, omukandjira mo Japan, wa ri nomutjise wokuseuka mbu tjiukwa otjo-epilepsy, nu eyuva rimwe wa seuka, nu a tupukisiwa kotjipangero. Onganga ye mu raera kutja a hingi oure wozombura mbari. Kazuhiro wa ri aa kurungisiwa. Nu we ripura omuini kutja, ‘Nambano omundu me ungura vi oukandjira wandje mbu mba suvera?’ Eye tjiri wa kumba nomasa, wa ningira Jehova okupaturura omivero kutja ma karere otjomukandjira.

Kazuhiro wa tja: “Kombunda yomueze, epanga randje ngwa kara moMyanmar wa zuva ohunga nouzeu wandje. We ndji tonena ongoze na tja: ‘Mo Myanmar ovitoore mbi ungurisiwa tjinene ozombesi. Tji we ya muno, mozuvarisa nawa nokuhinokuhepa ohauto!’ Mba pura onganga yandje kutja omutjise wandje mau ndji yandjere okuyenda ko Myanmar poo indee. Ami hee undjireko indu onganga yandje tji ye ndji raera kutja: ‘Onganga youruvi okuza ko Myanmar nai i ri muno moJapan. Me mu raere ohunga na ove. Nu tji wa ka seukira ngo eye me ku vatere.’ Eziriro ronganga ndjo kwami ra ri eziriro nda zu ku Jehova.”

Tjimanga okuza mbo, Kazuhiro wa hinda o e-mail korutavi rwomberoo ya Myanmar nu wa raisa onḓero ye nomukazendu we yokuvanga okukakara kehi ndo otjovakandjira. Orutavi rwombero rwa zira kombunda yomayuva yetano, nu rwa tja, “Indjeye, matu hepa ovakandjira ovengi!” Kazuhiro nomukazendu we, Mari, va randisa ohauto yawo, a ve munu ousemba wokuyenda kehi rarwe, nu arire tji va sutu onḓera. Ndino, owo ve kararera nondjoroka mombongo yeraka rovikume moMandalay. Kazuhiro wa tja: “Mena roviṋa mbi avihe, omakwizikiro nge ri mEpsalme 37:5 ngu maye tja: ‘Riyandja ku Muhona, riyameka ku Ye, nu Eye me ku vatere;’ ye kurisa ongamburiro yetu mu Mukuru.”

Mo 2014, Ovahongonone va Jehova va kara nondjingonekero yokukara nOmaworonganeno wa peke moMyanmar. Nu ovengi okuza komahi warwe va ri potjitjitwa ho. Umwe wa wo, Monique, omukazendu omukambure wozombura ape 35 okuza ko United States, wa tja: “Tji mba kotoka okuza kOmaworonganeno ngo, mba kumba ku Jehova ohunga nondando ndji me sokutoora okuza mba. Nu wina mba hungira ku novanene vandje ohunga nozondando zandje motjiungura tja Jehova. Mba muna kutja me sokuyaruka ko Myanmar, posiya ihi tja kambura oruveze nozongumbiro ngunda ambi hi ya yenenisa ondando yandje ndjo.” Nu Monique wina wa raisa kutja omena raye.

“Jesus wa raera ovemukongorere okutara kutja rutenga ‘ovimariva vingapi’ mbi mave hepa. Okutja mbe ripura omuini kutja: ‘Hapo mbi novimariva mbya yenene okutoora ouyenda nomatjindiro nga? Me yenene okukerihupisa omuini mehi ndo nokuhinokupaha oviungura mbi mavi ndji kambura oruveze?’” Eye wa tja: “Ami tjimanga mba muna kutja hi nokuyenenisa oviṋa avihe mbi nai.” Nambano, eye wa yenena vi okutjindira ngo?—Luk. 14:28.

Monique wa hungira a tja: “Eyuva rimwe, omuhona wandje poviungura we ndji isana. Mba ri a mba uruma, ee nangarasi me pandjara oviungura vyandje. Posi yokutja omuhona wandje we ndji raera kutja u nohange noviungura vyandje oviwa. Nu we ndji raera kutja va twa po onḓuvasaneno yokutja mbi ute okumuna ondjambi otjoziwa, ndji tu tja o bonus, nu tja ri otjimariva ami tje hepa moumbomba wa tjo okusuta ozondjo zandje azehe!”

Monique nai u karera moMyanmar okuza ku Desemba 2014. Eye u noumune uṋe ohunga norukondwa me zuvarisa mu mu nouhepe? Eye wa tja “Tjiri mbi tjaterwa i okukara mwi. Mbi novahongwa vOmbeibela vetatu. Nu umwe wa wo u nozombura 67. Eye aruhe u ndji korisa nondjoroka, nu u ndji pukata nomasa. Indu tje rihonga kutja ena ra Mukuru o Jehova, eye wa tetuka okurira. Nu wa tja: ‘Ihi tjiri otjikando otjitenga nganda amba kwatwa okuzuva kutja ena ra Mukuru o Jehova. Ove oove omuatje omuṱiṱi pu ami, posiya we ndji hongo otjiṋa otjinanḓengu tjinene.’ Omundu ko moo hungire, ami noho mba uta okurira. Okumuna oviṋa otja imbyo, tjiri ku tjita kutja okuzuvarisa koṋa ku ku nouhepe wovazuvarise tji rire otjiṋa tji tji eta enyando.” Oupe nai, Monique wa ire kOskole yOvazuvarise vOuhona, o-SKE.

Otjiṋa tjarwe tji tja tunduuza ovandu ovengi okuyenda ko Myanmar, ya ri okambo nga 2013 Yearbook of Jehovah’s Witnesses ku ka ri nehungi ohunga nehi ndo. Omukazendu omukambure wozombura zokombanda 30 wena Li, omuture wa Asia, wa ri noviungura vyoruveze aruhe. Posi yokutja ehungi nda ri mokambo nga re mu hinga kutja ma ute okuvanga okukakarera Jehova moMyanmar. “Mombura ndji 2014 tji mba ya kOmaworonganeno wa peke moYangon, mba hakaena ku novakupasane mba ve karere koṋa ku ku nouhepe, mombongo yOvachinese moMyanmar. Mena rokutja mbi hungira Otjichinese, mba toora ondando yokuyenda ko Myanmar okukavatera ombongo ndjo. Ami na Monique, twa ya ko Mandalay. Jehova we tu sera ondaya yokumuna oviungura vyokuhonga poskole imwe, otjozomiṱiri zopokati koruveze, nu wina twa muna etuwo okukarapo popezu noskole ndjo. Nandarire kutja koṋa ngo ku kara oupyu nozongaro tjiva nḓe tjita kutja i rire ouzeu okuzuvarisa, ami mbi tjaterwa okukarera Jehova mwi. Ovandu moMyanmar ve nehupo ndi ha hepa oviṋa ovingi, nu wina ve nombepo ombwa nu ve kara nonḓero yokupuratena kombuze ombwa. Ihi otjiyorokise okumuna omuano Jehova me kayendisa otjiungura tje tjokuzuvarisa mohakahana. Ami tjiri mbi nongamburiro yomasa kutja ombango ya Jehova kwami okumukarera moMandalay.”

Otjingi tjovakambure mba ka vatera koṋa ku ku nouhepe va muna omasa wongumbiro. Umwe wawo o Jumpei wozombura 37 nomukazendu we, Nao wozombura 35. Owo aa ve karere mombongo yeraka rovikume moJapan. Ongwaye tji va tjindira ko Myanmar? Jumpei wa  tja: “Ami nomukazendu wandje aruhe twa ri nondando yokukakarera kehi rarwe ku ku nouhepe. Omurumendu omukambure omukwetu umwe okuza mombongo yetu yeraka rovikume moJapan wa tjindira ko Myanmar. Nandarire kutja twa ri noumariva ouṱiṱi uriri, mu Mei 2010 eṱe twa tjindira ngo wina. Omarumbi novaṱena kwetu moMyanmar ve tu yakura norusuvero rwa tjiri!” Hapo eye u noumune uṋe notjiungura tjokuzuvarisa meraka rovikume moMyanmar? “Ovandu ve nombango tjinene. Indu tji matu raisa ouvidio mbwa torokwa meraka rovikume, tjiri u ṱuna komitima vyovandu ozomboro tjinene. Eṱe tjiri tu nondjoroka kutja twa toorora okukarera Jehova morukondwa ndwi!”

Jumpei na Nao aa ve rihupisa vi? “Kombunda yozombura ndatu, twa ri atwa mana ovimariva mbi twa pwika nu ka twa ri novimariva vyokusuta etuwo paa tu kara ombura ndji mai kongorereko. Ami nomukazendu wandje twa kumba nomasa ku Jehova okutuvatera. Ngunda atu hi nokuundjira ko, eṱe twa muna orutuu okuza korutavi rwomberoo ndwa ru tu ṋanga kutja tu rire ovakandjira vapeke oruveze orusupi! Eṱe twa kambura mu Jehova, nu twa muna kutja eye ke twesire. Eye ee rikendere eṱe momuano auhe.” Katjisupi, Jumpei na Nao va yenena okukakara pOskole yOvazuvarise vOuhona.

Otjikeṋa tji tja hinga Simone, omukambure wozombura 43, ngwa za ko Italy, nomukazendu we, Anna, wozombura 37, omukwatera wa New Zealand, okutjindira ko Myanmar? Anna wa zira kutja: “Ya ri okambo nga 2013 Yearbook ku ka ri nehungi ohunga nehi ra Myanmar!” Simone wa tja: “Tjiri ondjingonekero onene okukara moMyanmar. Ehupo mwi ka ri hepa oviṋa ovingi, nu mbi yenena okuyandja oruveze orwingi kotjiungura tja Jehova. Tjiri otjiyandjanyuṋe okumuna omuano Jehova me tu tjevera indu tji matu vatere koṋa ku ku nouhepe.” (Eps. 121:5) Anna wa tja: “Nai mbi nondjoroka tjinene ndji mbi hina mba ri nayo. Tu nehupo ndi hi noviṋa ovingi. Mbi kara noruveze orwingi okukara pu nomurumendu wandje, nu twa tumbuka popezu tjinene. Wina twa muna omapanga omawa. Ovandu kave nyengwa Ovahongonene, nu ovandu motjiungura tjokuzuvarisa ve puratena nawa!” Omomiano viṋe?

Anna wa weza na tja: “Eyuva rimwe, mba hakaena ku nomuatje omutanda ngu ri honga po-University, mbe mu zuvarisira nu atu zuvasana kutja tu hakaene rukwao. Indu tji twa hakaena, eye wa ri pu nepanga re. Eyuva rarwe rukwao, eye wa eterera ovakwao varwe. Kombunda, a yende na varwe rukwao. Nai mbi rihonga kuna vetano va wo.” Simone wa tja: “Ovandu motjiungura tjokuzuvarisa ve raisa ombepo ombwa nu ve nonḓero yokuvanga okutjiwa. Ovengi ve puratena nonḓero. Povikando tjiva katu yenene okuvatera ovandu avehe mba raisa onḓero mena roruveze.”

Hapo nu okutjindira ko Myanmar ku kamburira mo ye? Mizuho, ngwa za ko Japan, wa tja: “Ami nomurumendu wandje, Sachio, aruhe aa tu vanga okukavatera kehi ku ku nouhepe wovazuvarise, posiya aa tu paha kutja ku pi? Kombunda yokulesa ehungi ohunga na Myanmar mokambo nga 2013 Yearbook, eṱe twa ṱunwa tjinene ohunga noviungura oviwa mbi tjitwa ngo, nu twa uta okuripurira  okutjindira ko Myanmar.” Sachio wa we za na tja: “Eṱe rutenga twa ya nu atu kakara otjivike tjimwe ko Yangon, otjihuro tja Myanmar, okukatara oruveze. Ouyenda ousupi mbo, we tu vatera okumuna kutja matu yenene okutjindira ngo.”

Rodney nomukazendu we, Jane, mba za ko Australia, mbe notjiwondo tjozombura 50, nomuatje wawo omuzandu Jordan, nomukazona Danica, ovazuvarise mbe karera koṋa ku ku nouhepe, nai ve ri moMyanmar okuza 2010. Rodney wa tja: “Eṱe twa ṱunwa tjinene i yondjara yovandu koviṋa oviyapuke. Tjiri ami e tje zera kutja omaṱunḓu warwe wina ye kare nonḓero yokukazuvarisa komahi tjimuna o Myanmar.” Omena raye? “Tjiri okuyekuzuvarisa nguno kwa tunga oupanga weṱunḓu retu kuna Jehova momuano omuhimise! Omitanda omingi ndino vi ripurira tjinene kokukara nozongoze, ovihauto, oviungura noviṋa vyarwe. Nungwari ovanatje vetu ve rihonga omaraka omape kutja ve zuvarise kovandu. Ve kondja okurihonga okuhungira kuna imba mbe hi nokutjiwa Ombeibela nawa, nomuano wokuyandja omaziriro pozombongarero zeraka ndi hungirwa mo, nu wina ve kara norupa movitjitwa vyarwe oviwa mbi tunga oupanga kuna Jehova.”

Oliver, omurumendu omukambure wozombura 37 ngwa za ko United States, wa raisa kutja ongwaye tje tjaterwa i okukarera Jehova momuano mbwi na tja: “Okukarera Jehova kokure nehi randje ndi mba i ririra kwe ndji yetera ouwa owingi. Okukara kokure nonganda kwa tunga ongamburiro yandje mu Jehova kai na tja kutja mba kara mozongaro nḓa sana pi. Okukarera Jehova pu na imba mbu mbi hi na ee ve tjiwa posiya mbu tu nongamburiro imwe, kwe ndji vatera okumuna kutja kape notjiṋa mouye mbwi tji matu yenene okusasaneka ku nOuhona wa Mukuru.” Ndino, Oliver nomukazendu we, Anna, ve kayenda komurungu okuzuvarisa kovahungire ve raka rOtjichinese noupyuke.

Trazel, omukazendu omukambure wozombura 52 okuza ko Australia, wina u karera moMyanmar okuza kombura ndji 2004. Eye wa tja: “Etje tja ku imba mbe nozongaro nḓu maze ve yandjere, nga ve kondje okukazuvarisa koṋa ku ku nouhepe. Mba muna kutja ove tji u nombango yokumukarera, Jehova ma sere ozongondjero zoye ondaya. Ami hi mba ri noruroto rokutja mape ya e hupu nao. Tja ri otjisuta otjiwa momuinyo wandje tji mbi hina mba undjira ko.”

Arikana omambo womarumbi novaṱena kwetu mbe karera koṋa ku ku nouhepe moMyanmar, nga ye ku hinge kutja u vange okukavatera imba mbe nomitima omiwa kotukondwa tu tu hi ya rora okuṱumwa i ovazuvarise vombuze ombwa. Ii, imba mbe karera koṋa ku ku nouhepe mave ku isana, “Arikana, indjo koMyanmar u ye okutuvatera!”