1. Ondira ku Mukuru otjikeṋa, nu ongwaye tji iri onahepero ku imba mba suvera Jehova?

OVAKRISTE va suvera Mukuru, nu wina ve nondira kuye. Ku tjiva, imbyo vi munika aayo kavi hitasana. Posi yokutja katu nokuhungira ohunga nondira ndji ma i ku tirisa. Matu ka hungirira kokutja okukara nondira kaaṋi ku Mukuru ku heya tjike. Ovandu mbe nondira kaaṋi ndji ku Mukuru ve kara nondengero onene ku ye. Owo kave vanga okuhihamisa Ihe wawo womeyuru, mena rokutja kave vanga okuzunḓa oupanga wawo kuna ye.—Eps. 111:10; Omiano 8:13.

2. Otja komambo wa David nga tjangwa mEpsalme 86:11, ovikwaye vivari mbi matu kahungirira ko?

² Lesa Epsalme 86:11. Otja tji mo ripura ohunga nomambo ngo, mo yenene okumuna kutja David aa tjiwa ounanḓengu wokukara nondengero onene ku Jehova. Nai matu hungirire komuano mbu matu yenene okuungurisa omambo wa David nga hungira mongumbiro ye. Rutenga matu konḓonona omiano vyokutja omena raye tji matu sokukara nondengero onene kena ra Mukuru. Otjitjavari matu hungirire komuano mu matu raisa ondengero onene kena ra Mukuru pevapayuva.

3. Ovikeṋa mbya vatera Moses okukara nondengero onene kena ra Jehova?

³ Ripura kutja Moses wa ri mongaro iṋe indu tja ri kozongoro moruuwa na munu ongeṋangeṋeno ya Jehova a mai kapita. Ihi mape ya tja ri otjiṋa otjikumise tji tja tjitwa ku ngamwa omundu ngunda Jesus e hi yeya kombanda yehi. Moses wa zuva omambo nga hungirwa i omuengeli nga: “Muhona, Muhona, ongu ri Ndjambi ngu ri omunaunyaṋutima nomunatjari,  ngu nomuretima, nu ngwa tumba otjari nouṱakame. Eye ongu ma ṱakamisire omayovi otjari tje, nongu ma isire ouhasemba nozongatukiro nouvi.” (Eks. 33:17-23; 34:5-7) Moses mape ya ee rizemburuka ohunga noviṋa mbya tjitwa mbyo indu tjaa ungurisa ena ra Jehova. Katjikumise kutja Moses kombunda wa rakiza otjiwaṋa tja Israel kutja ‘ngave yozike ena ehimise netirise ra Muhona.’—Deut. 28:58.

4. Otjikeṋa tji matji tu vatere okukara nondengero tjinene ku Jehova?

⁴ Indu tji matu ripura nena ndi Jehova, eṱe wina matu sokuripura kutja Jehova omungendu. Eṱe matu sokuripura novikaṋena vye tjimuna omasa we, ounongo, ousemba, norusuvero rwe. Tji twe ripurire kovikaṋena mbyo na vyarwe mavi tu hingi kutja tu kare nondengero onene ku ye.—Eps. 77:11-15.

5-6. (a) Ena ra Mukuru ri heya tjike? (b) Otja ku Eksodus 3:13, 14 Jesaja 64:8, omomiano viṋe Jehova me yenenisa oviṋa?

⁵ Matu tjiwa tjike ohunga nomaheero wena ra Mukuru? Ovakonḓonone ovengi ve muna kutja ena ra Jehova ri heya kutja, “Eye ma yenene okurira otjiṋa ngamwa atjihe.” Omaheero ngo ye tu zemburukisa kutja kape notjiṋa tji matji yenene okutjaera Jehova okuyenenisa ombango ye. Omomuano uṋe?

⁶ Jehova u tjita oviṋa mokurira kangamwa tji matji heperwa po okuyenenisa ondando ye. (Lesa Eksodus 3:13, 14.) Momambo wetu potuingi tu tunduuzwa okuripura ohunga notjikaṋena tja Mukuru ho. Jehova wina u tjita kutja ovakarere ve mbe heri ohomonena ve yenene okurira ngamwa atjihe tji matji heperwa po okumukarera nokuyenenisa ombango ye. (Lesa Jesaja 64:8.) Momiano mbi, Jehova u tjita kutja ombango ye i yenenisiwe. Kape na tjimwe tji matji tjaere ombango ye okuyenenisiwa.—Jes. 46:10, 11.

7. Matu kurisa vi ondangi yetu ku Tate womeyuru?

⁷ Matu kurisa vi ondangi yetu ku Tate womeyuru indu tji twe ripurire ko oukoto ku imbi mbya tjita na imbi mbye tu vatera okutjita. Otjotjihorera, indu tji twe ripura noviṋa avihe Jehova mbya mema, eṱe tu  kara nonyuṋe ku imbi mbya ungura. (Eps. 8:3, 4) Nu indu tji twe ripurire ko oukoto koviṋa avihe Jehova mbye tu vatera okutjita kutja tu yenenise ombango ye, tu kara nondengero onene ku ye. Ena ndi Jehova tjiri oro enanyuṋe. Oro ri kamburira mo avihe ohunga na Tate wetu, avihe mbya yenenisa na imbi mbi ma ka yenenisa.—Eps. 89:7, 8.

8. Otja ku Deuteronomium 32:2, 3 Jehova u vanga kutja ovakarere ve ve tjite ye ohunga nena re?

⁸ Komurungu woruveze orusupi ngunda Ovaisrael ave hiya hita mehi ekwizikwa, Jehova wa honga Moses omambo weimburiro. (Deut. 31:19) Nu Moses aa sokuhonga ovandu eimburiro. (Lesa Deuteronomium 32:2, 3.) Otja tji matu ripurire ko oukoto kezeva oritjavari noritjatatu, oukahu kutja Jehova ka vanga ena re okuhorekwa, poo okutjindwa otjotjiṋa otjiyapuke nomasa tji tji hi nokutamunwa. Eye u vanga kutja ena re ritjiukwe kovandu avehe. Tjiri yari ondjingonekero yapeke kOvaisrael okuzuva Moses ameve hongo ohunga na Jehova nounene wena re. Imbi Moses mbye ve honga vye kurisa ongamburiro yawo nokuvetunduuza, otja ombura tji i kurisa omiti. Omomuano uṋe mu matu tjiti kutja omahongero wetu ye kare nao?

9. Matu vatere vi okuyapura ena ra Jehova?

⁹ Indu tji matu zuvarisa okuza kondjuwo nondjuwo poo momivanda vyotjihuro, tu ungurisa Ombeibela okuraisira ovandu ena ra Mukuru Jehova. Matu yenene okuvepa omambo wetu, okuveraisira ouvidio, noviṋa vyarwe mbi ri korungovi rwetu mbi yozika Jehova. Indu tji tu ri poviungura, poskole, poo tji tu ri mouyenda, tu yenena okumuna oruveze okuhungira ohunga na Mukuru wetu worusuvero nokutja omundu ngu ri vi. Mape ya atu ve raere ohunga noviṋa oviwa Jehova mbi maa katjitira ovandu na mbi maa katjita kombanda yehi, owo tji va zuu oviṋa mbi otjikando otjitenga mape ya ave utu okumuna kutja Jehova we ve suvera tjinene. Indu tji matu raere varwe ouatjiri ohunga na Tate wetu worusuvero, tu vatera okuyapura ena ra Mukuru. Tu vatera ovandu okumuna kutja imbi mbi va hongwa ohunga na Mukuru ka watjiri. Oviṋa mbi tu honga ovandu okuza mOmbeibela, vi ve wisa omutima pehi.—Jes. 65:13, 14.

10. Ongwaye tji ku ha yenena okuhonga omuhongwa wOmbeibela omatwako wa Mukuru uriri?

¹⁰ Tji matu hongo ovahongwa vOmbeibela, matu vanga okuvevatera okutjiwa nokuungurisa ena ra Jehova. Kombanda yanao, tu vanga okuvevatera okutjiwa kutja ena ra Jehova rikuramena poye. Mape ya atu yenenisa mbyo, indu tji matu ve hongo ohunga nomirari vya Mukuru uriri? Omuhongwa omuwa wOmbeibela mape ya a utu okurihonga ohunga nomatwako wa Mukuru, nu aye utu okumutjatera. Hapo omuhongwa mape ya a kara nonḓuviro ku Jehova mena rorusuvero kuye? Zemburuka kutja Eva aa tjiwa etwako ra Mukuru, posi yokutja eye kaari norusuvero ku Mukuru nu nandarire Adam. (Gen. 3:1-6) Kunao eṱe matu sokuungura ovingi pendje nokuhonga varwe ohunga nomirari vya Mukuru uriri.

11. Indu tji matu hongo ovahongwa vetu ohunga nomatwako nomirari vya Mukuru, matu ve vatere vi okusuvera Mukuru?

¹¹ Omirari vya Mukuru vi tu pa ouwa aruhe. (Eps. 119:97, 111, 112) Posi yokutja ovahongwa vetu mape ya ave ha munu nao indu tji ve hi nokuzuva nawa kutja Jehova wa yandja omatwako nga mena rokutja we tu suvera. Kunao mape ya atu pura ovahongwa vetu omapuriro nga: “Ongwaye tji mo munu kutja Mukuru u ningira ovakarere ve okutjita otjiṋa kaaṋi ho poo okuhinokutjitjita kaparukaze? Iho matji tu raere ye ohunga na ye otjomundu?” Indu tji  twa vatere ovahongwa vetu okuripura ohunga na Jehova nokukurisa orusuvero rwawo kena re enene, iho mape ya atji tjiti kutja oviṋa mbyo vi ṱune komitima vyawo. Ovahongwa vetu kave nokusuvera omatwako wa Mukuru uriri nungwari wina mave mu suvere. (Eps. 119:68) Owo mave kuru mongamburiro nu iho matji ve vatere okutuurunga omarorero ngu mave munu.—1 Kor. 3:12-15.

12. Omomuano uṋe David ma kara nomakeyakeyero momutima nu kwa kongorera ye?

¹² MEpsalme 86:11 muna omambo omananḓengu ngu maye tja: “Ndji pa omutima mbu ha ivaiva.” Ombara David wa hingwa okutjanga omambo ngo. Mehupo re wa muna kutja oupupu okukara nomutima mbu ri pevari. Otjikando tjimwe ngunda eri komututu wondjuwo wa muna omukazendu womurumendu warwe ame rikoho. Hapo omutima wa David, wa ivaiva poo indee? Eye aa tjiwa omurari wa Jehova imbwi: “Ko nokunanukira ko omukazendu womukweṋu.” (Eks. 20:17) Posi yokutja eye wa kayenda komurungu okutara omukazendu ngwee rikoho. Iho tja tjita kutja omutima we u kare pevari mokunanukirwa i omukazendu Batseba nokuvanga okuyorokisa Jehova. Nandarire kutja David wa suverere nu wa kara nondira ku Jehova oure woruveze orure, eye wa yandjera ozonḓuma ze zonyama okumutaara. Mena rotjiṋa ho David, wa tjita oviṋa tjiva ovivi. Eye wa eta ondjambu kena ra Jehova. David wina wa etisa omihihamo kovandu ovehinandjo, noveṱunḓu re.—2 Sam. 11:1-5, 14-17; 12:7-12.

13. Matu tjiwa vi kutja omutima wa David kaau ivaiva rukwao?

¹³ Jehova wa vyura David, neye wa kara noupanga ouwa kuna Jehova rukwao. (2 Sam. 12:13; Eps. 51:2-4, 17) David wa zemburuka omauzeu nomihihamo mbya yetwa i omutima we tji wa ri pevari. Omambo we nga tjangwa mEpsalme 86:11 mape ya aye hee nai: “Ndjipa omutima mbu hi notjavivi.” Hapo Jehova wa vatera David kutja omutima we au ha ivaiva? Ii, embo ra Jehova ra tja ohunga na David ‘Eye wa ri nouṱakame mu Muhona Ndjambi we.’—1 Ozomb. 11:4; 15:3.

14. Ovikwaye mbi matu hepa okuripura oveni, nu omena raye?

¹⁴ Otjihorera tja David otjiyanḓiparise nu wina erakiza kweṱe. Ouvi ounene mbwa tjita erakiza kovakarere va Mukuru ndino. Nandarire kutja twa uta okukarera Jehova oruveze orusupo poo twe mukarera oure wozombura ozengi matu sokuripura oveni epuriro ndi, ‘Hapo mbi pirukira omarorero wa Satan nge tjita kutja mbi kare nomitima vivari?’

15. Ondira ku Mukuru mai tu tjevere vi tjitwa munu oviperendero mbi mavi pendura ozonḓuma?

 ¹⁵ Otjotjihorera tji wa munu otjiperendero mo tiivi poo morungovi tji matji kupendura ozonḓuma mo sokutjita vi? Marire oupupu okuripura kutja oviperendero poo omuvi kavi perendero vya kamuzu. Hapo kambate ya Satan ndji ma ungurisa okutjita kutja u kare nomutima mbu ma u ivaiva? (2 Kor. 2:11) Otjiperendero ho matji yenene okusasanekwa kekuva omundu nde ungurisa okuka orukuṋe orunene. Rutenga orupa indwi oruṱiṱi orutwe ondu tenga po okuhita morukuṋe. Okuzambo otja tji make nomasa ekuva ri haṋa onguṋe pokati. Mape ya oviperendero morungovi mbi hi nokuraisa oviperendero vya kamuzu, nungwari mbi mavi tjama navyo, avi sasanekwa norupa indwo oruṱiṱi norutwe rwekuva. Okutarera oviṋa mbi munika aayo kavinaumba korusenina vi tjita kutja omundu ma katuke komurungu wa Jehova. Kunao o yandjere otjiṋa ngamwa okuzunḓa omutima woye. Tjita kutja omutima woye auha ivaiva nu u kare nondira ku Jehova.

16. Indu tji matu rorwa okutjita oviṋa ovivi omapuriro yeṋe ngu matu sokuripura oveni?

¹⁶ Pendje nokuungurisa oviperendero mbi mavi pendura ozonḓuma, Satan u ungurisa omiano vyarwe omingi okuturora. Matu sokutjita vi? Oupupu okuripura kutja oviṋa mbi kavivi tjinene. Otjotjihorera, mape ya atu ripura kutja: ‘Ihi katjiṋa tji matji tjiti kutja mbi kondwe kombongo okutja katjiṋa otjivi tjinene.’ Ouposyo okuripura nao. Marire nawa okuripura oveni omapuriro nga: ‘Hapo Satan ma ungurisa omarorero nga okutjita kutja mbi kare nomitima vivari? Tji mbe riyandjere okutaarwa i yozonḓuma zonyama hapo me eta ondjambu kena ra Jehova? Omukambo mbwi mau undji eta popezu na Mukuru wandje poo mau ndji humburura kokure naye?’ Ripurira ko oukoto komapuriro ngo. Ningira ounongo  mongumbiro okuzira omapuriro ngo nokuhina okuriwovisa. (Jak. 1:5) Okutjita nao maku ku tjevere tjinene. Nu maku ku vatere okunakaura omarorero otja Jesus tja tjita indu tja tja, “za po, Satan!”—Mat. 4:10.

17. Ongwaye tje he ri nawa okukara nomitima vivari? Yandja otjihorera.

¹⁷ Okukara pevari katjiṋa otjiwa. Ripura notjira tjovanyande mu muna ouṋepo mbu ha zuvasana. Tjiva ve vanga okuyozikwa, varwe kave vanga okukongorera omirari, nu tjiva kave nondengero nomukuturise worutu. Otjira tji tjiri nao kama peya atji taara. Posi yokutja otjira tji tji nombwaneno mape ya atji kara nondoṋeno. Omutima woye mau yenene okukara tjimuna otjira ho indu omeripura, ozonḓero, noumune woye tji vi ri mombwaneno okukarera Jehova. Zemburaka kutja Satan u vanga kutja u kare nomutima mbu ma u ivaiva. Eye u vanga kutja ouripura, ozonḓero noumune woye u pirukire omirari vya Jehova. Posi yokutja ove mo hepa okukara nomutima mbu ha ivaiva okukarera Jehova. (Mat. 22:36-38) Oyandjere Satan okutjita kutja u kare nomutima mbu mau ivaiva.

18. Otja ku Mika 4:5, ove we rimanene okutjita ye?

¹⁸ Kumba ku Jehova otja David tja tjita: ‘Omutima uandje poruauo tua po pokutira ena roje.’ Kondja pu mo yenene okuhupa otja komambo wongumbiro ndjo. Omikambo mbi mo toora kutja ominene poo omiṱiṱi ngavi raise kutja ove u nondira kena ra Jehova enene. Okutjita nao otja umwe wOvahongonone va Jehova mo eta ondjozikiro kena ndo. (Omiano 27:11) Nu atuhe matu yenene okuhungira omambo otjingewo nga womuprofete Mika nga hungira: “Eṱe matu rikotamene natu kara nonḓuviro ku Muhona Ndjambi wetu nga ko nga aruhe.”—Mik. 4:5.