Ombeibela kai hungire, posi ya i tu raera omapu tjiva ngu mape ya nga tjita kutja ave ha yaruka koNasaret oruveze ndwo.

Omuengeli wa raera Maria ma rire otjingundi na panduka. Omuengeli tja yandja ombuze ndji, Maria na Josef va turire moNasaret, tja Galilea otjihuro tja Josef. (Luk. 1:26-31; 2:4) Kombunda, tji va kotoka okuza koEngipte, owo va yaruka koNasaret. Jesus we kurire ngo neye wa rira Omunasaret. (Mat. 2:19-23) Momuano mbwo opu tu zokuripura ohunga na Nasaret indu tji matu tamuna omana nga Jesus, Josef na Maria.

Maria wa ri nomuzamumwe wena Elisabet ngwa turire moJuda. Elisabet wa ri omukazendu womupristeri Sakarias nu ongwa karira ina ya Johanes Omupapitise. (Luk. 1:5, 9, 13, 36) Maria wa ka ryangera Elisabet nu a kara pu na ye oure womieze vitatu moJuda. Okuzambo Maria wa yaruka koNasaret. (Luk. 1:39, 40, 56) Maria opa zokutjiwa oruveze ndwo.

Noruveze, Josef wa kara nonḓuviro komarakiza ‘wokukeritjangisa.’ Ku nao Josef wa toora ouyenda okuza moNasaret okuyenda koBetlehem, tji tjari “otjihuro tjaDavid” nu tji tja hunganekerwe kutja Messias omumakwaterwa. (Luk. 2:3, 4; 1 Sam. 17:15; 20:6; Mika 5:2) Kombunda yombandukiro ya Jesus, Josef kena wa yandjera Maria okutoora ouyenda oure okuyenda koNasaret nokanatje okaṱiṱi. Owo va kara mu Betlehem tji tja ri ape ozokilometa muvyu okuza koJerusalem. Iho atja rira oupupu ku wo okutwara okanatje kawo okanyame kondjuwo ondjapuke ya Muhona nokutjita ombunguhiro ndja i undjirwa po otja komatwako.—Lev. 12:2, 6-8; Luk. 2:22-24.

Omuengeli wa Muhona wa raera Maria kutja omuatje we ma munu “otjihavero tjouhona tjaihe mukururume David” nu ma honapara “otja ombara.” Mape ya Josef na Maria va muna kutja otjiṋa otjinanḓengu kutja Jesus wa kwaterwa motjihuro tja David? (Luk. 1:32, 33; 2:11, 17) Mape ya kutja owo aave munu kutja onawa okukara mbo nga indu tji va tjiwa kutja Mukuru ma vanga kutja nga ve toore omukambo uṋe.

Eṱe katu nokutjiwa kutja owo va kara orure ndu ṱeki pi moBetlehem nga indu ovatjiwe vozonyose tji ve ya. Oruveze ndwo, eṱunḓu rawo ra ri nondjuwo, nomuatje wawo wa ri “okanatje,” nungwari kakanatje okanyame. (Mat. 2:11) Pe munika tjimuna owo moruveze rwokuyaruka koNasaret va kara orure mu Betlehem.

Herodes wa yandja erakiza mbo kutja “ounatje auhe ouzandu moBetlehem . . . mbwa ri nozombura mbari nokehi yanao” u sokuzepewa. (Mat. 2:16) Omuengeli wa rakiza Josef ohunga notjiṋa tjo, ku nao Josef na Maria va taurira koEngipte pu na Jesus nu va kakara ngo nga Herodes tja ṱa. Kombunda, Josef wa twara eṱunḓu re koNasaret. Omena raye tji ve hi na va yaruka koBetlehem? Mena rokutja omuatje wa Herodes, Arkelaus wa ri omunane wa Judea nu wa ri omurumendu otjindandi. Nu wina, omuengeli wa rakiza Josef ohunga noumba tja yaruka ngo. ONasaret, rwa ri oruveze oruwa ku Josef okukurisira mo Jesus otjomukarere omusemba wa Mukuru.—Mat. 2:19-22; 13:55; Luk. 2:39, 52.

Pe munika tjimuna Josef wa ṱa komurungu ngunda Jesus ehi ya paturura ondjira ku varwe yokuyenda keyuru. Ku nao Josef ma munu ombendukiro yokombanda yehi. Ovengi mave kayenena okuhakaena ku na ye nu ave rihongo ovingi okuza ku ye, ohunga nokutja omena raye eye na Maria tji va kara moBetlehem kombunda yombandukiro ya Jesus.