1. Ovanene ve vanga i ye kovanatje vawo?

 VANENE, matu tjiwa kutja mu vanga okuvatera ovanatje veṋu okutjiwa nokusuvera Jehova. Posi ya Mukuru kamunika. Mo yenene vi okuvatera ovanatje voye okumumuna otjomundu wa katjiri nokutumbuka popezu na ye?—Jak. 4:8.

2. Ovanene mave yenene vi okuhonga ovanatje vawo ohunga novikaṋena vya Jehova?

² Omuano umwe omunanḓengu wokuvatera ovanatje okutumbuka popezu na Jehova, okurihonga Ombeibela ku na wo. (2 Tim. 3:14-17) Nu wina Ombeibela i raisa omuano warwe omitanda mu mavi yenene okurihonga ohunga na Jehova. Membo rOmiano, ihe u zemburukisa omuatje we kutja a ha zembi ovikaṋena vya Jehova, mbi munika moviutwa. (Omiano 3:19-21) Matu katara komiano tjiva ovanene mu mave yenene okuungurisa oviutwa vya Jehova okuvatera ovanatje okurihonga ohunga novikaṋena vye.

3. Ovanene ve sokuyandja ombatero yaye kovanatje vawo?

³ Ombeibela i tja “ovihamunika vyaNdjambi, okutja omasa we waaruhe nongaro ye otja ngu ri Ndjambi, vya vandururwa poruhaera; ovyo vi munikira kovitjitwa vye.” (Rom. 1:20) Ovanene ve tjaterwa indu tji mave ryanga pendje pu novanatje vawo. Ungurisa oruveze ndwo okuvevatera okumuna ovikaṋena vya Jehova oviwa okupitira ‘movitjitwa vye.’ Ngatu tare kutja ovikwaye ovanene mbi mave yenene okurihongera kotjihorera tja Jesus.

4. Jesus wa ungurisa vi oviutwa okuhonga ovahongewa ve? (Lukas 12:24, 27-30)

 ⁴ Tara komuano Jesus ma ungurisa oviutwa okuhonga. Otjikando tjimwe, eye wa ningira ovahongewa ve okutara komakwara nozongara. (Lesa Lukas 12:24, 27-30.) Jesus atja toorora okuungurisa oviṋa tjimuna ovipuka poo omiti, posi ya wa ungurisa ouzera nozongara, oviṋa ovahongewa ve mbyaave tjiwa nawa. Mape ya kutja ovahongewa ve va yenena okumuna omakwara amaye tuka nozongara amaze hapa mokuti. Ripura nomuano Jesus ma urike otja tjaa hungire oviṋa mbi. Nu eye wa tjita vi tja za nokuhungirira kovihorera mbi? Eye wa honga ovahongewa ve epu enanḓengu ohunga nouharupu notjari tja Ihe wawo womeyuru. Jehova ma parura nokuzareka ovakarere ve ovaṱakame tjimuna tje tjita komakwara nozongara zokuti.

5. Ovihorera viṋe mbi ri moviutwa ovanene mbi mave yenene okuungurisa okuhonga ovanatje vawo ohunga na Jehova?

⁵ Vanene, otja tji mamu hongo ovanatje veṋu mamu yenene okuhorera vi ku Jesus? Mo yenene okuraera omuatje woye ohunga notjiṋa tji wa suvera moviutwa, tjimuna otjipuka poo omuti mbu wa suvera. Otja tji mo tjiti nao, kondja okuzuvisa omuatje woye kutja otjiṋa ho matji tu hongo ye ohunga na Jehova. Okuzambo ove mo yenene okupura omuatje woye ohunga notjipuka poo omuti eye mbwa suvera. Indu tji mo hungirire kotjiṋa omuatje woye tja suvera, ma rire oupupu ku ye okupuratena kove indu tji mo mu hongo ohunga na Jehova.

6. Matu yenene okurihonga tjike okuza kotjihorera ina ya Christopher tja raisa?

⁶ Hapo ovanene mave sokuungurisa oruveze oruingi okukonḓonona oukoto ohunga notjipuka poo omuti nokutja vi raisa iye ohunga na Jehova? Kahepero. Jesus ke na pa handjaurire oukoto ohunga nomuano omakwara mu ye rya poo omuano ozongara mu ze hapa. Nandarire kutja omuatje woye u vanga okukonḓonona oukoto ohunga noviutwa vya Jehova, indu tji wa hungirire ko ousupi poo tji wa pura epuriro iho tja yenene okuzuvisa omuatje woye ohunga nepu ndi mo vanga okumuraera. Tara koviṋa omurumendu omukambure wena Christopher mbye zemburuka indu tja ri omuṱiṱi. Eye wa tja: “Mama aa yenene okuturaera ousupi ohunga noviutwa, okutuvatera okuraisa ondangi koviutwa ongondoroka na eṱe. Otjotjihorera, indu tji twa ri popezu nozondundu, eye aa yenene okutja, ‘Tara kouwa nounene wozondundu. Hapo Jehova kamukumise?’ Poo tji twa ri popezu nomuronga, eye aa yenene okutja, ‘Tara komasa wozongazona nḓo, Mukuru tjiri omunamasa.’” Christopher wina wa tja: “Omambo omasupi ngo, ye tu ṱuna tjinene.”

7. Ove mo yenene vi okuhonga ovanatje voye kutja ve ripure ohunga noviutwa?

⁷ Otja ovanatje voye tji mave kuru, ove mo yenene okuvehonga kutja ve ute okuripura ohunga noviutwa nokurihonga ohunga na Jehova. Ove mape ya o hungire ohunga notjiṋa tjimwe Jehova tja mema nu o pura ovanatje voye kutja, “Otjiṋa hi matji ku hongo tjike ohunga na Jehova?” Ove mape ya o temwa nu o kara nenyando indu tji wa zuu oumune ovanatje voye mbu ve na wo.—Mat. 21:16.

8. Ovanene vOvaisrael aave yenene okuungurisa vi oruveze rwawo indu tji vari “mouyenda”?

⁸ Ovaisrael mba ri novanatje va raerwa okuhonga ovanatje vawo omatwako wa Jehova indu tji ve ri “mouyenda.” (Deut. 11:19) Ozondjira aaze kapitira pokati kovihuro novirongo. Aa ku munika ovipuka pekepeke, nouzera nozongara. Otja omaṱunḓu wOvaisrael tji ya ri mouyenda, ovanene va ri noruveze okuhungira  ku novanatje vawo ohunga noviṋa Jehova mbya mema. Eṋe vanene mape ya mu noruveze otjingero okuungurisa oviutwa okuhonga ovanatje veṋu. Tara komiano ovanene tjiva mu va yenena okutjita nao.

9. Mo yenene okurihonga tjike okuza ku Punitha na Katya?

⁹ Punitha, ina yovanatje vevari ngwa tura motjihuro otjinene moIndia wa tja: “Indu tji twa karyangera omuhoko wetu kovirongo mbi ri pendje yotjihuro, eṱe tu ungurisa oruveze ndwi okuvatera ovanatje vetu okurihonga ohunga noviutwa vya Jehova ovihimise. Ami mbi muna kutja ovanatje vandje ve zuva nawa ohunga noviutwa indu tji ve ri kokure notjihuro tji tje ura novandu nozohauto.” Vanene, ovanatje veṋu kamaave zembi oruveze ndu mwa kara pamwe poruveze oruwa. Katya, omukazendu omukambure ngwa za koMoldova, wa tja: “Indu tji mba ri omuṱiṱi ami mbi zemburuka nawa oruveze ndu mba ri pu novanene vandje kovirongo mbi ri pendje yotjihuro. Ami mbi nondangi ku wo kutja ve ndji honga okuza kouṱiṱi okukurama nokuripurira koviṋa Jehova mbya uta nokumumuna moviṋa mbya mema.”

10. Ovanene mave yenene okutjita vi indu tje ri ouzeu ku wo okupita motjihuro? (Tara kokawongo nga “ Ombatero kovanene.”)

¹⁰ Hapo tjike indu tji ri ouzeu kove okupita motjihuro? Amol, wina ngwa tura moIndia, wa tja: “Ami ku mba tura, ovanene ve hepa okuungura ozoiri ozonde nu ouyenda okupita motjihuro mape ya au rire ondiru. Posi yokutja, ove mo yenene okumuna oviutwa vya Jehova nokuhungira ohunga novikaṋena vye indu tji u ri poruveze rwomerinaneno poo pondendeko yondjuwo.” Indu tji wa tara nawa, ove mape ya o munu oviutwa ovingi poṋa pu u kara mbi mo yenene okuraisa kovanatje voye. (Eps. 104:24) Ove mo yenene okumuna ouzera, oupuka, omiti, na vyarwe ovingi. Karina, ngwa za koGermany, wa tja: “Mama wandje wa suvera ovimbloma, ku nao tji mba ri omuṱiṱi, eye ee ndji  raisire ovimbloma oviwa aruhe tji matu kayenda pamwe.” Vanene, eṋe wina mamu yenene okuungurisa ozovidio nomambo ohunga noviutwa nga pitisiwa i yotjira tja Jehova okuhonga ovanatje veṋu. Kainatja kutja ove wa tura pi, ove mo yenene okuvatera ovanatje voye okutara koviṋa Mukuru mbya mema. Nai ngatu katare kovikaṋena tjiva vya Jehova mbi mo yenene okuraisira ovanatje voye.

11. Ovanene mave yenene vi okuvatera ovanatje vawo okumuna orusuvero rwa Jehova?

¹¹ Kutja mu vatere ovanatje veṋu okumuna orusuvero rwa Jehova, eṋe mape ya amu hungirire komuano ovipuka ovingi mu vi tjevera ovipuka vyawo oviṱiṱi norusuvero. (Mat. 23:37) Ove wina mape ya o tamuna oviṋa oviwa pekepeke mbi ku tjatera tjinene moviutwa. Karina, ngwa tamunwa rukuru wa tja: “Indu tji twe kerinana, mama ee ndji tunduuza okukurama nokutara komuano ovimbloma avihe mu vya panguka kovikwao nomuano mu vi raisa orusuvero rwa Jehova. Nandarire kutja pa kapita ozombura ozengi, ami ngamba mbi tara nawa komuano ovimbloma mu vya panguka movivara na momuano mu vya ungurwa. Ovyo vi ndji zemburukisa kutja Jehova we tu suvera pu pe ṱa pi.”

12. Ovanene mave yenene vi okuvatera ovanatje vawo okumuna ounongo wa Mukuru? (Epsalme 139:14) (Wina tara kotjiperendero.)

¹² Vatera ovanatje voye okumuna ounongo wa Mukuru. Jehova tjiri u nounongo okukapita eṱe. (Rom. 11:33) Otjotjihorera, ove mape ya o raere omuatje woye omuano omeva mu ye tjita ovikamba nomuano ovikamba mbi mu vi hinga omeva oupupu okuza koruveze rumwe nga ku rarwe. (Job 38:36, 37) Ove wina mo yenene okumuraera omuano omuhimise orutu romundu mu rwa ungurwa. (Lesa Epsalme 139:14.) Tara kotjihorera tjomurumendu wena Vladimir ngwa tjita nao. Eye wa tja: “Eyuva rimwe, omuatje wetu omuzandu wa wa kokanyeti nu a hihamwa. Kombunda yomayuva omasupi, otjirwaro tja veruka. Ami nomukazendu wandje twa kahurura kutja Jehova wa ungura orutu rwetu kutja ru yenene okuripanga oruini. Eṱe twa raisa kutja eṱe katu munu otjiṋa tjimuna hi moviṋa ovandu mbi va ungura. Otjotjihorera, ohauto kai riṱunu oini indu tji ya zu moumba. Otjihorera hi tja vatera omuatje wetu okuza nawa ounongo wa Jehova.”

13. Ovanene mave yenene vi okuvatera ovanatje vawo okumuna omasa wa Mukuru? (Jesaja 40:26)

 ¹³ Jehova u tu ṋanga kutja tu tare meyuru nu tu ripure nomuano omasa we omahimise mu ye ṱizira ozonyose azehe potuveze twa zo. (Lesa Jesaja 40:26.) Ove mo yenene okutunduuza ovanatje voye okutara meyuru nokuripura ohunga na imbi mbi mave munu. Tara ku imbi omukazendu omukambure wena Tingting, ngwa za koTaiwan, mbi ma zemburuka indu tja ri omuṱiṱi. Eye wa tja: “Otjikando tjimwe, mama we ndji twara pendje notjihuro okukarara mozondanda nu eṱe twa tara meyuru ngurova nu aatu munu ozonyose ozengi mena rokutja katwa ri motjihuro mu mu nomarambe omengi. Oruveze ndo, ami ee munu kutja himee panḓere pouṱakame mena rokutja ovanatje mbu twa ri moklasa imwe aave kondjisa okutjita kutja irire ouzeu kwami okukara nonḓuviro ku Jehova. Mama we ndji tunduuza okuripura ohunga nomasa Jehova nga ungurisa okumema ozonyose azehe nḓo, nokuzemburuka kutja eye tjiri ma yenene okuungurisa omasa ngo okundjivatera okutuurunga omarorero ngamwa aihe. Kombunda yokutara koviutwa mouyenda mbwo, kwa tjita kutja mbi tjiwe Jehova nawa, nami mbe rimanena okumukarera.”

14. Omomuano uṋe ovanene mu mave yenene okuungurisa oviutwa okuvatera ovanatje vawo okumuna kutja Jehova oMukuru wondjoroka?

¹⁴ Oviṋa Jehova mbya mema vi raisa kutja eye u nondjoroka nu eye u vanga kutja eṱe tu kare nondjoroka wina. Ozonongonone za muna kutja ovinamuinyo ovingi vi nyanda nandarire ouzera nomahundju. (Job 40:20) Ovanatje voye va rora okuyorisiwa i yovipuka mbi mavi nyanda? Ngahino owo va muna okambihona amake rambere okambere kozosepa zokutunga poo oumbona amau natasana. Otjikando tjarwe ovanatje voye tji mave yoro indu tji mave tarere ovinamuinyo amavi nyanda, ma rire nawa okuvezemburukisa kutja tu karera Mukuru wondjoroka.—1 Tim. 1:11.

15. Otjikwaye tji matji yenene okuvatera ovanene okutjiwa kutja ovanatje vawo mave ripura na i ye? (Omiano 20:5) (Wina tara kotjiperendero.)

¹⁵ Povikando tjiva i rira ouzeu kovanene okutjita kutja ovanatje vawo ve hungire ohunga  nomauzeu wawo. Indu tji u ri mongaro otja indjo, mo yenene okunana ouripura womuatje woye. (Lesa Omiano 20:5.) Ovanene tjiva ve muna ko oupupu okutjita nao indu tji mave yorokere oviutwa pu novanatje vawo. Omena raye? Omena rokutja kape noviṋa ovingi mbi mavi isa ko ombango kovanatje novanene. Ihe umwe moTaiwan wena Masahiko wa yandja epu rarwe. Eye wa tja: “Indu tji matu ryanga novanatje, okuronda ozondundu nokukayenda meṋe yomeva, owo ve yenena okuporimana. Okutja i rira oupupu kweṱe okuhungira ku na wo okutjiwa imbi mbi mave ripura na vyo.” Katya, ngwa tamunwa rukuru wa tja: “Kombunda yoskole, mama ee ndji twara koruveze rwomerinaneno oruwa. Moruveze orupore ndwo, ya ri oupupu kwami okumuraera imbi mbya tjitwa kwami poskole poo mbi mavi ndji kendisa.”

16. Omaṱunḓu maye yenene vi okukutura ouruvi nokutjaterwa indu tji maye yorokere oviutwa vya Jehova?

¹⁶ Indu omaṱunḓu tji maye yorokere oviṋa Jehova mbya uta, mave yenene okukutura ouruvi nokukara nenyando pamwe. Ihi matji ve vatere okusuverasana. Ombeibela i tja pe noruveze ‘rwokuyora’ “norwenyando.” (Omuzuv. 3:1, 4) Jehova wa mema otuveze otuwa kombanda yehi kutja tu yenene okutjita oviṋa mbi twa suvera. Omaṱunḓu omengi ya suvera okukaryanga pamwe kotuveze ku ku ṱizirwa ovipuka na mozondundu poo komuronga. Ovanatje tjiva va suvera okutupuka nokunyanda moruveze rwomerinaneno, okutara kovipuka poo okuswema monḓonḓu, merindi poo momuronga. Pe noviṋa ovingi mbi matu yenene okuyorokera moviutwa vya Jehova.

17. Omena raye ovanene tji ve sokuvatera ovanatje vawo okukara nondjoroka movimemwa vya Jehova?

¹⁷ Mouye oupe ovanene novanatje mave kayorokera ovimemwa vya Jehova momuano wapeke. Okutja moruveze ndwo katu nokutira ovipuka poo ovyo kavi nokututira, tjimuna ndino. (Jes. 11:6-9) Eṱe matu yenene okukara noruveze oruingi okuyorokera oviutwa vya Jehova. (Eps. 22:26) Posi ya, ovanene kave sokuundja nga oruveze ndwo tji rwe ya okuvatera ovanatje vawo okukara nondjoroka moviutwa vya Jehova. Otja tji mo ungurisa ovimemwa okuhonga ovanatje voye ohunga na Jehova, owo mave yenene okukara noumune tjimuna wOmbara David mbwi: “Kape noviungura, mbi sasanekwa na imbi ovyoye.”—Eps. 86:8.