1. Ouzeu uṋe ovengi vetu mbu tu muna?

 HAPO ove wa twa po ondando yokukarera Jehova, posi ya ndje ku ura okuyenenisa? b Tji pe ri nao, kaove erike. Otjotjihorera, Philip aa vanga okuṱuna omuano we wokukumba nokutja ma kumbe povikando ovingi, posi ya kaa munu oruveze rwokukumba. Erika wa ri nondando yokuya moruveze kombongarero yotjiungura tjokuzuvarisa, posi ya eye aa lata kozombongarero ozengi. Tomáš aa kondjo povikando pekepeke okulesa Ombeibela arihe. Eye wa tja: “Ami hee tjaterwa okulesa Ombeibela. Ami mba kondja povikando vitatu, posi ya otjikando atjihe ee yandere pembo ra Levitikus.”

2. Omena raye tji tu ha sokuwa momuinyo indu tji tu ha yenenisire ondando yetu motjiungura tja Jehova?

² Indu tji u nondando nai ndji u hi ya yenenisa, arikana o rihahiza. Nandarire okuyenenisa ondando onḓiṱi potuingi u hepa oruveze nokuungura oukukutu. Ndoovazu ngunda u vanga okuyenenisa ondando yoye, iho matji raisa kutja u vara oupanga woye ku na Jehova otjotjiṋa otjinanḓengu nu u vanga okumupa imbi mbi ri ovisembasemba. Jehova u vara ozongondjero zoye. Otjiperi kutja eye ka undjire ko ovingi pu imbi mbi mo yenene okumupa. (Eps. 103:14; Mika 6:8) Ku nao, toorora ondando ndji mo yenene okuyenenisa. Kombunda yokutoorora ondando yoye, ovikeṋa mbi mo yenene okutjita okuiyenenisa? Ngatu katare komapu tjiva.

3. Ongwaye tje ri ounanḓengu okukara nonḓero okuyenenisa ondando yoye?

³ Otjiṋa otjinanḓengu okukara nonḓero yomasa okuyenenisa ondando yoye. Indu tji u nonḓero yomasa u ungura oukukutu okuyenenisa ondando yoye. Onḓero yetu yokuyenenisa ondando i ri tjimuna ombepo ndji hinga okayaha komomeva kutja ke kavaze koṋa ku make i. Indu ombepo tji ya kara pokuhinga, omuhinge wokayaha mape ya a kavaza. Nu indu ombepo tjiri onamasa, eye mape ya a vaza tjimanga. Momuano tjingewo, indu tji tu nonḓero onamasa tu ungura oukukutu okuyenenisa ozondando zetu. Omurumendu omukambure wena David moEl Salvador wa tja: “Indu tji u nonḓero, ove u kondja nomasa. Ove u kondja oukukutu kutja o ha yandjere otjiṋa okukutjaera okuyenenisa ondando yoye.” Ku nao, otjikeṋa tji mo yenene okutjita kokutja u kare nonḓero?

4. Matu yenene okukumba ohunga na tjike? (Ovafilipi 2:13) (Wina tara kotjiperendero.)

⁴ Kumba kutja u kare nonḓero onyingi. Jehova ma yenene okukupa omasa okuyenenisa ondando yoye okupitira mombepo ye ondjapuke. (Lesa Ovafilipi 2:13.) Povikando tjiva tu twa po ondando mena rokutja tu tjiwa kutja otjiṋa tji tu sokutjita, na iho otjiṋa otjiwa. Posi yokutja, mape ya atu ha kara nonḓero yokuiyenenisa. Iho tja tjitwa komukazendu omukambure moUganda wena Norina. Eye wa twa po ondando yokurihonga Ombeibela ku nomundu, posi yokutja eye kaari nonḓero ndja yenene mena rokutja ee rimunu kutja kamuhonge omuwa. Otjikeṋa tji tje mu vatera? Eye wa tja: “Ami mba uta okukumba ku Jehova eyuva arihe kokutja me ndji vatere okukara nonḓero ndja yenene okurihonga Ombeibela ku nomundu. Nu moruveze ndwo wina mba kondja okukurisa ondjiviro yandje yokuhonga. Kombunda yomieze omiṱiṱi, ami mba muna kutja onḓero yandje yokuhonga Ombeibela ye kurira ko. Mombura tjingeyo, ami mba uta okurihonga Ombeibela pu novahongwa vevari.”

5. Otjikeṋa tji matu yenene okuripurira ko tji matji tu vatere okukurisa onḓero yetu kutja tu yenenise ondando yetu?

⁵ Ripurira ko oukoto koviṋa Jehova mbye ku tjitira. (Eps. 143:5) Omuapostele Paulus we ripurira oukoto kotjari tja Jehova otjinene tje mu raisira, nu iho tji mu hinga kutja ma kare nonḓero yokuungurira Jehova oukukutu. (1 Kor. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14) Momuano tjingewo, indu tji we ripurire ko oukoto ohunga na imbi Jehova mbye ku tjitira, ove mo kara nonḓero yomasa okuyenenisa ondando yoye. (Eps. 116:12) Tara ku imbi mbya vatera omukazendu omukambure moHonduras okuyenenisa ondando ye okurira omukandjira woruveze aruhe. Eye wa tja: “Ami ee ripurire komuano Jehova mbwe ndji suvera. Eye we ndji nanena kotjira tje. Eye u rikendera kwami, nu u ndji tjevera. Indu tji mbe ripura ohunga notjiṋa ho, orusuvero rwandje ku Jehova rwe kurira ko nu rwe ndji hinga kutja mbi ungure oukukutu okuuta otjiungura tjoukandjira.”

6. Otjikeṋa tjarwe tji matji tu vatere okukurisa onḓero yetu?

⁶ Ripurira kozondaya nḓu mo munu mokuyenenisa ozondando zoye. Tara ku imbi  mbya vatera Erika ngwa tamunwa rukuru, ngwa ri nondando yokuya moruveze. Eye wa tja: “Ami mba muna kutja ee pandjara ovingi tjinene mena rokuhinokuvaza moruveze potjiungura tjokuzuvarisa. Posi ya, ami me yenene okukorisa ovakambure ovakwetu nokukara noruveze pu na wo indu tji mbe ya rukuru. Ami wina me yenene okupuratena koumune wawo ouwa mbu mau ndji vatere kutja mbi kare nondjoroka nokukurisa otjiungura tjandje tjokuzuvarisa.” Erika wa yandja ombango kouwa mbu ma munu indu tje ya moruveze, neye wa yenenisa ondando ye ndjo. Ozondaya zeṋe nḓotjo yandja ko ombango? Indu ondando yoye tji ri yokulesa Ombeibela poo okukumba, ripurira komuano mu mavi kurisa oupanga woye ku na Jehova. (Eps. 145:18, 19) Indu ondando yoye tji ri okukara notjikaṋena tjOukriste, yandja ombango komuano otjikaṋena ho mu matji kurisa oupanga woye ku na varwe. (Kol. 3:14) Tjanga omapu ayehe pombapira ngu mo vangere okuyenenisa ondando yoye. Nu ma rire nawa okutara kombapira ndjo aruhe. Tomáš, ngwa tamunwa rukuru wa tja: “Indu tji mbi nomapu omengi okuyenenisa ondando ndjo, i rira oupupu kwami okuungura oukukutu okuiyenenisa.”

7. Otjikeṋa tji tja vatera Julio nomukazendu we okuyenenisa ondando yawo?

⁷ Kara pu na imba mbu mave yenene okukutunduuza okuyenenisa ondando yoye. (Omiano 13:20) Tara koviṋa mbya vatera Julio nomukazendu we okuyenenisa ondando yawo nokuungura oukukutu motjiungura tjokuzuvarisa. Julio wa tja: “Eṱe twa paha omapanga ngaaye tu tunduuza okukondja okuyenenisa ondando yetu nu aatu serekarere ondando yetu ku na wo. Ovengi vawo va yenenisa rukuru ozondando otjingezo, ku nao owo aave yenene okutupa ozondunge ozombwa. Omapanga wetu wina aaye vanga okutjiwa omuano mbu tu kondja okuyenenisa ozondando zetu nu aave tu tunduuza indu tje ri ohepero.”

8. Mape ya ape tjitwa tjike tji matu kondjo okuyenenisa ondando indu tji tu nonḓero uriri? (Wina tara kotjiperendero.)

⁸ Otjiperi kutja momayuva tjiva katu kara nonḓero okutjita otjiṋa. Hapo ihi matji hee kutja kamaatu ungurire kondando yetu? Kako. Okusasaneka, ombepo i yenena okuhinga okayaha kutja ke kavaze koṋa ku make i. Posi yokutja, oruveze rumwe kaku kara ombepo yomasa nu momayuva tjiva kaku kara ombepo oparukaze. Hapo ihi matji hee kutja omuhinge wokayaha ke nokuhinga? Kako, katjiperi. Otjotjihorera, ouyaha tjiva u noingina nu warwe u hingwa nouti. Omuhinge wokayaha ma yenene okuungurisa oingina poo outi mbwo kutja ma kavaze ku ma i. Onḓero yetu i ri tjimuna ombepo. Omayuva tjiva onḓero yetu i kara nomasa pomayuva inga owarwe. Nu momayuva tjiva, eṱe mape ya atu ha kara nonḓero okuyenenisa ondando yetu. Ndoovazu, tu kondja okuyenenisa ozondando zetu indu tji tu nonḓero uriri, eṱe mape ya atu he ze yenenisa. Tjimuna omuhinge wokayaha tje kondja okupaha omiano vyarwe kutja ma vaze koṋa ku ma i, eṱe matu yenene okuyenenisa ondando yetu, nandarire kutja povikando tjiva katu kara nonḓero okutjita nao.  Otjiperi kutja kaupupu okutjita nao, posi yokutja mo kara nondjoroka indu tji wa yenenisa ondando yoye. Ngunda atu ya hungirira koviṋa mbi matu yenene okutjita, ngatu katare kepuriro ndi mape ya atu ripurire ko.

9. Hapo onavi okukayenda komurungu okuyenenisa ondando yoye indu tji u hi nonḓero okutjita nao? Kahurura.

⁹ Jehova u vanga kutja tu mu karere nondjoroka nokuhinokuṋiṋikiziwa. (Eps. 100:2; 2 Kor. 9:7) Hapo matu sokukayenda komurungu okuyenenisa ondando motjiungura tja Jehova indu tji tu hi nonḓero okutjita nao? Tara kotjihorera tjomuapostele Paulus. Eye wa tja: “Ami mbi tona orutu rwandje ru tindire, nu mbi ru ete kehi youkarere.” (1 Kor. 9:25-27) Nandarire kutja Paulus kaari nonḓero yokutjita imbi Jehova mbyaa vanga kutja ma tjite, eye wa kondja nomasa okutjita nao. Hapo Jehova wa ri nonyuṋe na imbi Paulus mbye mu tjitira? Ii, otjiperi. Nu Jehova we mu pa outoṋi mena rozongondjero ze.—2 Tim. 4:7, 8.

10. Ouwa uṋe mbu matu yenene okumuna indu tji matu kondjo okuyenenisa ondando nandarire kutja katu nonḓero?

¹⁰ Momuano tjingewo, Jehova u kara nonyuṋe indu tji me tu munu tji matu kondjo okuyenenisa ondando yetu, nandarire kutja katu nonḓero okutjita nao. Nandarire kutja katu ya suvera otjiungura tji matu kondjo okuungura, eye u kara nonyuṋe indu tji matu tjiti otjiṋa mena rorusuvero ndu tu na rwo ku na ye. Tjimuna Jehova tja sera Paulus ondaya, eye me tu sere ondaya mena rozongondjero zetu. (Eps. 126:5) Otja tji matu munu ozondaya za Jehova, eṱe mape ya atu kara nonḓero. Omukazendu omukambure okuza koPoland wena Lucyna wa tja: “Povikando tjiva, ami hi vanga okupita motjiungura tjokuzuvarisa nu tjinene indu tji mba urwa. Posi yokutja, ondjoroka ndji mbi kara na yo tji mba zu nokupita motjiungura tjokuzuvarisa, oyo tjiri otjiyandjewa otjiwa.” Indjo tu tare kutja matu yenene okutjita vi indu tji tu hi nonḓero.

11. Omomuano uṋe Jehova mu ma yenene okutuvatera kutja tu kurise omeritjaerero wetu?

¹¹ Kumba kutja u kare nomeritjaerero. Embo ndo ri heya okuritjaera kokutjita oviṋa ovivi. Posi yokutja, eṱe wina tu hepa omeritjaerero kutja ye tu hinge okutjita oviṋa oviwa, tjinene indu otjiṋa tji matu sokutjita tji tji ri otjizeu, poo tji tu he nonḓero okutjitjita. Zemburuka kutja omeritjaerero i tjimwe tjovihape vyombepo ondjapuke. Ku nao, ningira Jehova kutja me ku pe ombepo ondjapuke okukuvatera okukara notjikaṋena otjinanḓengu ho. (Luk. 11:13; Gal. 5:22, 23) David, ngwa tamunwa rukuru, wa kahurura omuano ongumbiro mu ye mu vatera. Eye aa vanga okukara nomakonḓononeno we omuini wOmbeibela aruhe. Eye wa tja: “Ami ee ningire Jehova okundjivatera kutja mbi kare nomeritjaerero. Nombatero ye, ami mba uta oprograma ombwa yomakonḓononeno wOmbeibela nu ndja zikama.”

12. Omomuano uṋe Omuzuvarise 11:4 mu mari tu vatere okuyenenisa ozondando zetu?

¹² O undju kutja pe kare oruveze orusemba. Mouye mbwi kamaape kara oruveze orusemba. Indu tji twa undju oruveze orusemba, eṱe mape ya atu ha yenenisa ondando yetu. (Lesa Omuzuvarise 11:4.) Omurumendu omukambure wena Dayniel wa tja: “Kamaape kara oruveze orusemba. Eṱe katu sokuundja, nungwari matu sokuuta uriri.” Omurumendu omukambure moUganda wena Paul wa hungirira kepu rarwe rokutja ongwaye tji tu ha sokutwirika otjiṋa tji matu sokutjita. Eye wa tja: “Indu tji twa utu nandarire kutja ouzeu, Jehova ma yenene okutuvatera.”—Mal. 3:10.

13. Ongwaye tji ma rire nawa okuuta nozondando ozonḓiṱi?

¹³ Twa po ozondando ozonḓiṱi nḓu mo yenenisa. Mape ya atu ha kara nonḓero yokuyenenisa ondando yetu, mena rokutja mape ya ai munika aayo onḓeu. Indu tji pe ri nao, hapo mo yenene okuhaṋa ondando yoye motupa otuṱiṱi? Indu tji u nondando yokukara  notjikaṋena kaaṋi, uta okuraisa otjikaṋena ho momiano omiṱiṱi. Indu ondando yoye tje ri okulesa Ombeibela aihe, ove mo yenene okuuta okulesa kouṱiṱiṱiṱi. Tomáš, ngwa tamunwa komautiro, aa kondjo okuyenenisa ondando ye yokulesa Ombeibela mombura imwe. Eye wa tja: “Mba muna kutja hee yenene okuyenenisa ondando ndji mbe ritwapera mena rokutja ee lese tjimanga. Ku nao, mba tya kutja me roro rukwao, posi ya otjikando hi mba muna kutja me sokulesa omazeva omaṱiṱi eyuva arihe nokuripurira ko oukoto. Momuano mbwo, ami mba uta okukara nondjoroka momalesero wandje.” Mena rokutja Tomáš wa uta okuyorokera okulesa Ombeibela, eye aa vanga okuilesa oure woruveze orure. Korusenina, eye wa lesa Ombeibela aihe. c

14. Ovikwaye mbi mape ya avi tjiti kutja i rire ouzeu okuyenenisa ozondando zetu?

¹⁴ Kainatja kutja tu nonḓero poo ongurameno ndji ṱa pi, ouhumandu mape ya ape tjitwa oviṋa mbi mavi tjiti kutja i rire ouzeu okuyenenisa ozondando zetu. Otjotjihorera, “oruveze rwokumuna ouhumandu” mape ya aru tjiti kutja atu ha kara noruveze ndwa yenene okuyenenisa ondando yetu. (Omuzuv. 9:11) Mape ya atu munu omauzeu ngu maye tjiti kutja tu we momuinyo nokutungundiparisa. (Omiano 24:10) Mena rokutja kaweṱe ohomonena, mape ya atu tjiti ozondataiziro nḓu maze tjiti kutja i rire ouzeu kweṱe okuyenenisa ondando yetu. (Rom. 7:23) Poo mape ya atu urwa. (Mat. 26:43) Ovikwaye mbi mavi tu vatere okutuurunga omazeu otja ingo?

15. Ongwaye tji u hi nokusokurihahiza indu tji pa kara otjiṋa tji matji tjiti kutja i rire ouzeu okuyenenisa ondando yoye? Kahurura. (Epsalme 145:14)

¹⁵ Zemburuka kutja indu tji pa tjitwa otjiṋa tji matji ku tjaere okuhinokuyenenisa ondando yoye, kaku nokuheya kutja wa u. Ombeibela i tja mape ya atu munu omauzeu povikando ovingi. Posi yokutja, oyo wina i raisa kutja matu yenene okuyenenisa ozondando zetu nombatero ya Jehova. (Lesa Epsalme 145:14.) Omurumendu wena Philip, ngwa tamunwa pomautiro,  wa tja: “Ami hi yandja ombango kovikando mbi mbi ha yenenisire ondando yandje. Posi yokutja, mbi yandja ombango kovikando mbi mba uta okuungura okuyenenisa ondando ndjo rukwao.” David, ngwa tamunwa rukuru wa tja: “Ami mbi kondja kutja e ha vara omaumba otjovipwite, nungwari mbi ye vare otjoruveze rwokuraisira Jehova kutja mbe mu suvera pu pe ṱa pi.” Indu tji mo kondjo okukayenda komurungu okuyenenisa ondando yoye, nandarire kutja ouzeu pu pe ṱa pi, ove u raisira Jehova kutja mo vanga okumuyorokisa. Tjiri Jehova ma kara nondjoroka, indu tji me ku munu amo kondjo okuyenenisa ondando yoye.

16. Ovikwaye mbi mo rihongere ko indu tji pa tjitwa otjiṋa tji matji ku tjaere kutja o ha yenenisa ondando yoye?

¹⁶ Rihongera kotjiṋa tji tje ku tjaera okuyenenisa ondando yoye. Ripura kutja otjiṋa ho tja tjitwa i ye, nu ripura omuini kutja, ‘Otjikwaye tji me yenene okutjita kutja otjiṋa ho atji ha kara po rukwao?’ (Omiano 27:12) Povikando tjiva, ondando yoye tji i ri onḓeu okuiyenenisa, iho tji raisa kutja ondando ndjo kaya ri ondando ndji mo yenene okuyenenisa. Ndoovazu pe ri nao, ripurira kondando yoye rukwao, nu u tare kutja hapo ove mo yenene okuiyenenisa. d Jehova kemee ku vara kutja oove otjingundi, indu tji u ha yenenisire ondando ndja ri onḓeu kove okuyenenisa.—2 Kor. 8:12.

17. Omena raye tji twa sokuzemburuka imbi mbi twa yenenisa rukuru?

¹⁷ Zemburuka oviṋa mbi wa yenenisa rukuru. Ombeibela i tja: “Ndjambi Eye omunausemba. Eye ke nokuzemba otjiungura tjeṋu.” (Hebr. 6:10) Ove wina ko sokuzemba imbi mbwa yenenisa. Ripurira ku imbi mbi wa yenenisa rukuru. Mape ya a rire okutunga oupanga woye ku na Jehova, okuhungira ku na varwe ohunga na ye, poo okupapitisiwa. Tjimuna tji wa yenenisa ozondando zoye morukapitaveze, ove wina mo yenene okuyenenisa ondando ndji u na yo nai.—Fil. 3:16.

18. Ovikwaye mbi matu sokuzemburuka otja tji matu kayenda komurungu okuyenenisa ondando yetu? (Wina tara kotjiperendero.)

¹⁸ Nombatero ya Jehova, ove mo yenene okuyenenisa ondando yoye, tjimuna omuhinge wokayaha tje vaza koṋa ku ma i. Posi ya, zemburuka kutja ovahinge vouyaha ovengi wina ve tjaterwa tji va toora ouyenda. Momuano tjingewo, aruhe kondja okumuna omuano Jehova mu me ku vatere nu iho matji ku vatere okukara nondjoroka indu tji mo kondjo okuyenenisa ozondando yoye. (2 Kor. 4:7) Indu tji u hi nokurihahiza, mo munu ozondaya ozengi.—Gal. 6:9.